Ποια άσκηση κάνει καλό στην υγεία μας; Συστάσεις ειδικών για να γίνουμε περισσότερο δραστήριοι

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η τακτική άσκηση που αυξάνει την καρδιακή συχνότητα στο 60%-80% της μέγιστης τιμής της, όλες ή τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας μπορεί να οδηγήσει 

• στην αύξηση των επιπέδων της HDL χοληστερόλης έως και 30% και 
• να συμβάλλει στην πρόληψη ή τη βελτίωση της υπέρτασης, 
• της αντίστασης στην ινσουλίνη και 
• του σακχαρώδη διαβήτη, 
• της παχυσαρκίας, 
• του άγχους και 
• της κατάθλιψης. 

Η τακτική άσκηση μπορεί, επίσης, να βοηθήσει τους καπνιστές να διακόψουν και να μειώσουν τον κίνδυνο εμφράγματος ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου κατά 50% ή περισσότερο, να ελαττώσει τον κίνδυνο μετεμφραγματικής θνητότητας κατά 25% και να βελτιώσει τα συμπτώματα σε ασθενείς με διαλείπουσα χωλότητα εξαιτίας περιφερικής αρτηριοπάθειας. 
Στα μη καρδιακά οφέλη περιλαμβάνονται 

• η μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου (παχέος εντέρου, προστάτη, μαστού) και 
• η ευεργετικά επίδραση στην οστεοπόρωση, 
• την αρθρίτιδα, 
• τη δυσκοιλιότητα, 
• την αϋπνία και 
• τα μετεμμηνοπαυσιακά συμπτώματα.

Ποσότητα της άσκησης

Παραδοσιακά τα προγράμματα άσκησης εστιάζονται αποκλειστικά αερόβιες δραστηριότητες, όπως το βάδισμα, το τρέξιμο, η ποδηλασία και η κολύμβηση. Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι ένα πρόγραμμα δυναμικής προπόνησης (με βάρη) είναι σημαντικό συμπλήρωμα της αερόβιας άσκησης, αυξάνει τη μυϊκή μάζα (με συνοδό αύξηση του ρυθμού του μεταβολισμού), βελτιώνει την ευαισθησία των περιφερικών ιστών στη δράση της ινσουλίνης και βοηθά στην διατήρηση της οστικής μάζας και της μυϊκής ισχύος, ώστε να προλαμβάνονται κακώσεις ή αναπηρίες. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι η σωματική άσκηση δεν χρειάζεται να γίνεται με ένα παραδοσιακά δομημένο πρόγραμμα, και ότι η ενσωμάτωση της σωματικής δραστηριότητας στην καθημερινή ζωή βελτιώνει αποτελεσματικά τους παράγοντες κινδύνου, το βάρος και τη μακροχρόνια πρόγνωση της καρδιαγγειακής νόσου. Αυτό μπορεί να γίνει με την ενθάρρυνση των ασθενών να χρησιμοποιούν τις σκάλες, να περπατούν όταν έχουν τη δυνατότητα, να ασχολούνται με την κηπουρική, να παίζουν με τα παιδιά κ.τ.λ.

Παραδείγματα μέτριας σωματικής δραστηριότητας:

•   Το πλύσιμο και το κέρωμα του αυτοκινήτου ή το πλύσιμο των παραθύρων ή του πατώματος για 45 λεπτά

•   Την κηπουρική, το χορό (σε κοινωνικές εκδηλώσεις), τη χρήση φτυαριού στον κήπο για 30 λεπτά

•   Το βάδισμα 2,5 χλμ. για 35 λεπτά

•   Το σπρώξιμο στο καροτσάκι του μωρού για 2,5 χλμ. ή η την ποδηλασία για 8 χλμ. για 30 λεπτά

•   Τη χρησιμοποίηση της σκάλας, το φτυάρισμα του χιονιού ή το σχοινάκι για 15 λεπτά

Η άσκηση δεν πρέπει να είναι εξαντλητική αλλά αναζωογονητική και να αυξάνει την καρδιακή συχνότητα. Τα άτομα γυμνάζονται στο σωστό επίπεδο έντασης για να μπορούν να μιλήσουν χωρίς να λαχανιάζουν αλλά η αναπνοή τους δεν επαρκή για να τραγουδήσουν (ζωηρό βάδισμα για 4-5 χλμ./ώρα, όπως όταν προσπαθούμε να προλάβουμε το λεωφορείο). Για τους ασθενείς που μπορούν και είναι πρόθυμοι να παίρνουν το σφυγμό τους, ένας λογικός στόχος είναι να ασκούνται μέχρι να φτάσουν στο 60-80% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας (220-ηλικία σε χρόνια). Επιπρόσθετα, η άσκηση δεν χρειάζεται να γίνεται όλη μια φορά κατά τη διάρκεια της ημέρας για να αποκομίσουμε οφέλη για την υγεία. Είναι σημαντικό η σωματική δραστηριότητα να γίνεται σε μέτρια επίπεδα για 30 λεπτά την ημέρα, όλες ή τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας (και μπορεί σε 3 δεκάλεπτα). Τα οφέλη νια την υγεία μεγιστοποιούνται με την κατανάλωση 3500 Kcal/εβδομάδα, που είναι το ισοδύναμο μέτριας έντασης τρεξίματος ή ποδηλασίας για 1 ώρα την ημέρα.

Πρακτικά βήματα για να γίνουμε περισσότερο δραστήριοι

Είναι σημαντικό, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, να δημιουργείται το κατάλληλο περιβάλλον, που θα ενθαρρύνει τη σωματική δραστηριότητα και σε ατομικό, όμως, επίπεδο είναι αναγκαίο να ληφθεί η απαραίτητη δράση. 

Για εκείνους που δεν έχουν συνηθίσει έως τώρα να είναι σωματικά δραστήριοι, το βασικό μήνυμα είναι να κάνουν σταδιακά βήματα μέχρι να φτάσουν σε ένα κατάλληλο επίπεδο, το οποίο θα μπορεί να διατηρηθεί σε μακροχρόνια βάση.

Ένας εργαζόμενος μπορεί να αρχίσει με κάτι τόσο απλό όσο είναι το να αποβιβάζεται από το λεωφορείο μία στάση νωρίτερα από την καθιερωμένη και να περπατά την πρόσθετη αυτή απόσταση. Σταδιακά μπορεί να αυξάνει την απόσταση και να χρησιμοποιεί έναν βηματομετρητή για να ελέγχει την πρόοδο που επιτυγχάνει. 

Μια νοικοκυρά θα μπορούσε να επιλέξει να παρκάρει το αυτοκίνητό της μακριά από το μπακάλικο που θα ψωνίσει και να μεταφέρει τις σακούλες στην απόσταση αυτή. 

Για όλους τους ανθρώπους, ο καθορισμός στόχων, ίσως με τη βοήθεια ενός επαγγελματία υγείας που μπορεί να παρέχει συμβουλές σχετικά με το τι είναι κατάλληλο για τον ίδιο, είναι ένα χρήσιμο πρώτο βήμα.

Πίνακας: Αμερικάνικες και ευρωπαϊκές συστάσεις για τη σωματική δραστηριότητα για ενήλικες

Αμερικάνικες συστάσεις	Ευρωπαϊκές συστάσεις (βασισμένες στις συστάσεις του WHO3)
Τουλάχιστον 150 λεπτά/εβδομάδα σωματικής δραστηριότητας μέτριας έντασης ή 75 λεπτά/εβδομάδα έντονης αερόβιας δραστηριότητας	30 λεπτά, κατ’ελάχιστον, σωματικής δραστηριότητας μετρίας έντασης 5 ημέρες την εβδομάδα ή τουλάχιστον 20 λεπτά έντονης αερόβιας δραστηριότητα 3 ημέρες την εβδομάδα
Η δραστηριότητα θα πρέπει να γίνεται σε διαστήματα διάρκειας 10 λεπτών, τουλάχιστον, και να είναι μοιρασμένη κατά μήκος ολόκληρης της εβδομάδας	Η συνολικά επιθυμητή διάρκεια της σωματικής δραστηριότητας μπορεί να επιτυγχάνεται και από διαστήματα σωματικής δραστηριότητας διάρκειας τουλάχιστον 10 λεπτών
Για να έχουν πρόσθετο όφελος οι ενήλικες θα πρέπει να αυξήσουν την αερόβια σωματική δραστηριότητα σε 300 λεπτά/εβδομάδα μέτριας έντασης ή σε 150 λεπτά/εβδομάδα έντονης δραστηριότητας Οι ενήλικες θα πρέπει ακόμα να εφαρμόζουν δραστηριότητες μυϊκής ενδυνάμωσης, μέτριας ή υψηλής έντασης, στις οποίες θα συμμετέχουν όλες οι κύριες μυϊκές ομάδες, 2 ή περισσότερες μέρες της εβδομάδας	Δραστηριότητες που αυξάνουν τη μυϊκή δύναμη και αντοχή θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στις παραπάνω συστάσεις 2 έως 3 ημέρες την εβδομάδα

Δοκιμασία Κόπωσης

Στους ασθενείς με καρδιαγγειακά ή αναπνευστικά προβλήματα ή ασθενείς που διάγουν έναν καθιστικό τρόπο ζωής με πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου και που ενδιαφέρονται να συμμετέχουν σε ένα πρόγραμμα έντονης άσκησης πρέπει να διενεργείται δοκιμασία κόπωσης.

Η απότομη έντονη σωματική δραστηριότητα, ίσως αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφράγματος ή άλλου μοιραίου καρδιακού επεισοδίου, ιδίως για τους ανθρώπους που κάνουν καθιστική ζωή και δεν ασκούνται τακτικά. 

Διαβάστε επίσης

• Το περπάτημα, η καλύτερη άσκηση για τους έντονους και στρεσογόνους ρυθμούς που ζούμε
• Το κολύμπι είναι υγεία. Η κολύμβηση κάνει καλό στην καρδιά, στους πνεύμονες, στους μυς, μειώνει το άγχος, δροσίζει
• Η ευεργετική άσκηση της κολύμβησης
• Ασκήσεις που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι για την Οστεοπόρωση (video)

Το περπάτημα είναι η καλύτερη άσκηση για το στρες και την καθιστική ζωή

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr  iatrikanea

Παγκόσμια Ημέρα Φυσικής Δραστηριότητας σήμερα και στο προσκήνιο έρχονται οι συνέπειες από την καθιστική ζωή και τα οφέλη της συστηματικής άσκησης, ακόμα κι αν πρόκειται για έναν μεγάλο περίπατο την ημέρα

Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο 5 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από την καθιστική ζωή. Και αυτό διότι η κακή φυσική κατάσταση αυξάνει κατά 20% έως 30% τον κίνδυνο θανάτου από οποιοδήποτε νόσημα.

Από την άλλη στην κανονικότητά μας οι έντονοι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής σίγουρα αποτελούν ένα εμπόδιο καθώς περιορίζουν τους περισσότερους από εμάς να βρούμε ελεύθερο χρόνο για να δούμε τους φίλους μας, να ασχοληθούμε με πράγματα που μας ευχαριστούν, να ξεκουραστούμε. Πόσο μάλλον να ασκηθούμε.

Το περπάτημα, αποτελεί μίας πρώτης τάξεως άσκηση για το σώμα, -όπως και όλες οι αεροβικές ασκήσεις- που μπορεί να γίνει εύκολα από τον καθένα και θεωρείται απαραίτητη τόσο για όσους κάνουν δουλειά γραφείου και έχουν γενικότερα μία καθιστική ζωή, όσο και για τους ανθρώπους μεγάλης ηλικίας που δεν έχουν τη δυνατότητα πολλών εναλλακτικών δραστηριοτήτων για να ασκήσουν το σώμα τους, όπως συμβαίνει με τους νέους σε ηλικία ανθρώπους.

Όποιος θέλει να κάνει ένα πολύ μεγάλο δώρο στον εαυτό του, ας αρχίσει να περπατάει με γρήγορο βήμα για 30 λεπτά την ημέρα. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να ελαττώσει σημαντικά τις πιθανότητες που έχει να αναπτύξει όχι ένα, ούτε δύο, αλλά 24 νοσήματα!

Γιατί το περπάτημα είναι τόσο καλό για την υγεία;

Σύμφωνα με την ανάλυση, που δημοσιεύεται στην «Διεθνή Επιθεώρηση Κλινικής Πρακτικής», όσοι άνθρωποι φροντίζουν να είναι δραστήριοι 30 λεπτά την ημέρα διατρέχουν, μεταξύ άλλων, μειωμένο κίνδυνο να εκδηλώσουν:

• Κάθε είδους καρδιαγγειακό νόσημα (μεταξύ αυτών καρδιοπάθεια, ισχαιμικά εγκεφαλικά, αιμορραγικά εγκεφαλικά).
• Καρκίνο (γενικώς και διάφορες επιμέρους μορφές, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου και ο καρκίνος του μαστού).
• Οστεοπόρωση
• Τύπου 2 διαβήτη
• Κατάθλιψη
• Παχυσαρκία
• Υπέρταση
• Στυτική δυσλειτουργία
• Άνοια
• Οσφυαλγία

Ένα από τα εμφανέστερα οφέλη που προκύπτουν, αφορά στη διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα. Το βάδισμα είναι ο ιδανικότερος, πιο ξεκούραστος και εύκολος τρόπος για να χαθούν τα περιττά κιλά, καθώς η συνεχής κίνηση συμβάλλει στην καλύτερη λειτουργία του μεταβολισμού και στην καύση του λίπους, διατηρώντας το δείκτη μάζας σώματος σε φυσιολογικά επίπεδα. Ένας περίπατος μέτριας έντασης, μπορεί να σας βοηθήσει να καταναλώσετε περίπου 300 θερμίδες την ώρα. 

H καλύτερη πρόληψη και θεραπεία για την οστεοπόρωση μετά την σωστή διατροφή σε γαλακτοκομικά είναι η γυμναστική. Και δεν εννοούμε κάτι δύσκολο. Αρκεί περπάτημα ή κολύμπι. Περπάτημα τόσο όσο δεν θα κουραστείτε. Καταργείστε το ασανσέρ ανεβείτε σκάλες, αφήστε το αυτοκίνητο λίγο πιο μακριά από εκεί που έχετε να πάτε. Έχει βρεθεί ότι οι φαντάροι μετά από την άσκηση που κάνουν στην φάση της βασικής τους εκπαίδευσης αυξάνει η οστική τους πυκνότητα. Έχει βρεθεί ότι οι κολυμβητές αυξάνουν την οστική του πυκνότητα. Άρα καθιερώστε την κίνηση στην καθημερινότητά σας και θα απομακρύνετε τον κίνδυνο των καταγμάτων.

Επιπλέον, το περπάτημα βελτιώνει αισθητά την καρδιαγγειακή λειτουργία. Συμβάλλει στην αύξηση της καρδιακής συχνότητας, μειώνει την αρτηριακή πίεση και αποτρέπει πιθανό κίνδυνο αρτηριοσκλήρυνσης και θρομβώσεων, σε όλες τις ευπαθείς ομάδες, ειδικότερα δε, στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες οι οποίες είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε ανάλογες παθήσεις.

Το καθημερινό βάδισμα άλλωστε, συνιστάται ακόμα και σε ασθενείς οι οποίοι έχουν υποστεί οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ή πάσχουν από άλλα καρδιαγγειακά νοσήματα, προκειμένου να αυξήσουν το προσδόκιμο επιβίωσης τους.

Επιπλέον, συντελεί στη διατήρηση της καλής διανοητικής κατάστασης των ηλικιωμένων ατόμων, σύμφωνα με έρευνα νευρολόγων του Πανεπιστημίου του Σαν Φρανσίσκο στην Καλιφόρνια. Όπως οι επιστήμονες υποστηρίζουν τα άτομα τα οποία κάνουν τακτικούς περιπάτους, παρουσιάζουν μειωμένες πιθανότητες να εμφανίσουν σταδιακή απώλεια μνήμης και εκφυλισμό των εγκεφαλικών τους κυττάρων, συμπτώματα τα οποία συσχετίζονται άμεσα με το γήρας. Ένας χρόνος απλό περπάτημα ή ανεβοκατέβασμα σκαλοπατιών μπορεί να κάνει θαύματα για τη μνήμη των μεσηλίκων και να οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση του εγκεφάλου, σύμφωνα με μια νέα έρευνα των πανεπιστημίων Πίτσμπουργκ, Ιλινόις, Ράις και Οχάιο.

Όσον αφορά στην ψυχική υγεία του ατόμου το περπάτημα συμβάλλει στην έκκριση ενδορφινών οι οποίες δημιουργούν μια γενικότερη αίσθηση ευεξίας και χαλάρωσης, καθώς έχουν δράση αγχολυτική και ηρεμιστική.

Στην περίπτωση όμως που έχετε ξεπεράσει το 40ο έτος της ηλικίας σας, και αντιμετωπίζετε οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας, όπως αναπνευστικές δυσλειτουργίες, καρδιακές αρρυθμίες, αυξημένη αρτηριακή πίεση ή υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, συμβουλευτείτε τον θεράποντα ιατρό σας πριν εντάξετε το περπάτημα στο καθημερινό σας πρόγραμμα. Φυσικά δε θα σας αποτρέψει από το να υιοθετήσετε αυτή τη συνήθεια. Απλά θα σας δώσει κάποιες κατευθυντήριες οδηγίες, όσον αφορά στο χρόνο ή στην απόσταση την οποία ενδείκνυται να διανύσετε προκειμένου να μην υπάρξουν τυχόν βλαπτικές συνέπειες για την υγεία σας.

Επιπλέον, ολοένα περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι ακόμα κι αν αρρωστήσει κανείς, η συστηματική φυσική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει την ανάρρωσή του, ακόμα κι αν έχει καρδιοπάθεια, καρκίνο, αρθρίτιδα, οστεοπόρωση ή άνοια.

Το περπάτημα συγκαταλέγεται στην κατηγορία των αερόβιων ασκήσεων. Αερόβια άσκηση ονομάζεται η άσκηση που επιτυγχάνει να διατηρεί το σώμα σε διαρκή κίνηση, 15 λεπτά τουλάχιστον, και να διατηρείται η καρδιακή συχνότητα, όλο αυτό το διάστημα, περίπου στο 70% της μέγιστης φυσιολογικής.

Το περπάτημα, για να έχει σημαντικά και ουσιαστικά οφέλη θα πρέπει να ξεπερνά τα 20 λεπτά την ημέρα και να γίνεται σε καθημερινή βάση ή εάν όχι σε καθημερινή, τουλάχιστον πέντε φορές την εβδομάδα. Από κει και πέρα εξαρτάται και από τη φυσική κατάσταση που βρίσκεται ο κάθε άνθρωπος το κατά πόσο μπορεί να επεκτείνει το χρόνο περπατήματος

Η ένταση και η διάρκεια του περπατήματος θα πρέπει να είναι ανάλογη με τη φυσική κατάσταση του ατόμου και με τις συνθήκες που υπάρχουν (π.χ. ζέστη, υγρασία, ντύσιμο, γεμάτο στομάχι κτλ). Ένας πρακτικός κανόνας για να μπορείτε να βρείτε πώς να προσαρμόσετε την ένταση και τη διάρκεια του βαδίσματος στις αντοχές του οργανισμού σας είναι με το να αισθάνεστε ότι μπορείτε ανά πάσα στιγμή ενώ περπατάτε, να μιλήσετε χωρίς να λαχανιάσετε. Ένας δεύτερος τρόπος είναι με το να ελέγχετε κατά τη διάρκεια του περπατήματος τους παλμούς της καρδιάς σας, έχοντας υπόψη σας ότι ο καρδιακός ρυθμός ενόσω ασκήστε, καλό είναι να βρίσκεται μεταξύ του 50-85% της Μέγιστης Καρδιακής σας Συχνότητας (ΜΚΣ). Για να βρείτε τη Μέγιστη Καρδιακή σας Συχνότητα δεν έχετε παρά να αφαιρέσετε από τον αριθμό 220 την ηλικία σας (π.χ. ένας 50χρονος έχει ΜΚΣ 220-50=170, όποτε όταν περπατάει, οι παλμοί της καρδιάς του –εφόσον δεν έχει κάποιο πρόβλημα υγείας και εφόσον βρίσκεται σε μία μέτρια φυσική κατάσταση δε θα πρέπει να ξεπεράσουν τους 143).

ΠΡΟΣΟΧΗ:

Το περπάτημα μετά το φαγητό, όχι απευθείας αλλά μετά από 10-15 λεπτά, δεν μας βοηθά μόνο να κάψουμε κάποιες θερμίδες αλλά βοηθά και στην διαδικασία της πέψης, κάνοντας τα όργανα του σώματος να λειτουργούν καλύτερα. Επίσης, το περπάτημα μετά το φαγητό αυξάνει τη κίνηση του φαγητού μέσα στον οργανισμό μας και βοηθά τους ανθρώπους με έλκη στομάχου, ενώ η Mayo Clinic απέδειξε πως η συγκεκριμένη δραστηριότητα βοηθά το άτομο να κοιμηθεί γρηγορότερα και ελαττώνει τις λιγούρες για γλυκά και λιπαρά φαγητά αργά τη νύχτα.

Tο περπάτημα μπορεί να μην ενδείκνυται για όλους. ‘Oσοι έχουν εκφυλιστική πάθηση στα κάτω άκρα, όπως αρθρίτιδα ή καρδιαγγειακή νόσο να δουν τον γιατρό τους πριν αρχίσουν κάποιο πρόγραμμα άσκησης. Ορισμένα συμπτώματα αρθρίτιδας μπορεί να χειροτερεύσουν. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί ενδεχομένως να θέλετε να περπατήσετε σε μαλακή επιφάνεια όπως ή να αποφασίσετε να κολυμπήσετε ή να χρησιμοποιήσετε ένα στατικό ποδήλατο.

Οι αρχάριοι καλό θα είναι να ξεκινήσουν σταδιακά, με τριάντα λεπτά τη μέρα για τρεις ή τέσσερις φορές την εβδομάδα, τα οποία θα αυξήσουν σε σαράντα πέντε μετά τον πρώτο μήνα. Ο ρυθμός πρέπει να είναι ταχύτερος από ό,τι στο καθημερινό περπάτημα και η ένταση να ανεβαίνει μετά τα πρώτα δέκα λεπτά και στη συνέχεια έπειτα από κάθε πέντε. Η ταχύτητα δεν πρέπει να προκαλεί λαχάνιασμα, αλλά να επιτρέπει τη φυσιολογική αναπνοή.

Τι είδους άλλη δραστηριότητα μπορεί να επιλέξει κανείς πέρα από το περπάτημα; Ποδήλατο, τζόκινγκ, αεροβική, χορό, κολύμπι, ανάβαση σκάλας, ασκήσεις στο γυμναστήριο και έντονη κηπουρική, είναι μερικές καλές επιλογές.

Ξενοφώντα ΤσούκαληΔιαβάστε επίσης

• Το περπάτημα, η καλύτερη άσκηση για τους έντονους και στρεσογόνους ρυθμούς που ζούμε
• Το κολύμπι είναι υγεία. Η κολύμβηση κάνει καλό στην καρδιά, στους πνεύμονες, στους μυς, μειώνει το άγχος, δροσίζει
• Η ευεργετική άσκηση της κολύμβησης
• Ασκήσεις που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι για την Οστεοπόρωση (video)

PhD

Πέθανε από υπερβολική λήψη βιταμίνης D που λάμβανε για μήνες

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Ένας άνδρας πέθανε από υπερβολική λήψη συμπληρώματος βιταμίνης D που λάμβανε για τουλάχιστον εννέα μήνες, με αποτέλεσμα να εμφανίσει τα αντίθετα αποτελέσματα, από εκείνα που υποσχόταν το χάπι.

Το περιστατικό σημειώθηκε στη Βρετανία και θύμα είναι ο 89χρονος David Mitchener, που λάμβανε τη συγκεκριμένη βιταμίνη, επειδή προάγει την απορρόφηση του ασβεστίου στο έντερο και επιτρέπει τη φυσιολογική μεταλλοποίηση των οστών.

Έτσι, η υπερβολική κατανάλωση οδήγησε σε υπερασβεστιαιμία, δηλαδή τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα ήταν πολύ υψηλά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, να αποδυναμωθούν τα οστά, αντί να δυναμώσουν, ενώ προκλήθηκε πρόβλημα στα νεφρά και την καρδιά. Εισήχθη λοιπόν στο νοσοκομείο με καρδιακή και νεφρική ανεπάρκεια, ενώ πέθανε 10 μέρες μετά, ανέφερε δημοσίευμα του Business Insider.

Ο ιατροδικαστής Jonathan Stevens που εξέτασε τη σορό του άνδρα, ανέφερε ότι έγινε υπερβολική κατανάλωση της βιταμίνης D, γιατί δεν υπήρχε προειδοποίηση πάνω στη συσκευασία για τις πιθανές παρενέργειες, σε περίπτωση που κάποιος πάρει παραπάνω ποσότητα

«Τα συμπληρώματα βιταμινών μπορεί να έχουν δυνητικά πολύ σοβαρούς κινδύνους και παρενέργειες όταν λαμβάνονται σε υπερβολική ποσότητα», ανέφερε και σημείωσε πως «κατά τη γνώμη μου, υπάρχει κίνδυνος να συμβούν μελλοντικοί θάνατοι, αν δεν ληφθούν μέτρα».

Υπενθυμίζεται, πως τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ προτείνουν ως ανώτατο όριο ανά ηλικιακή ομάδα τις εξής δοσολογίες:

0-6 μηνών: 25 μικρογραμμάρια (1.000 IU)

7-12 μηνών: 38 μικρογραμμάρια (1.500 IU)

1-3 έτη: 63 μικρογραμμάρια (2.500 IU)

4-8 έτη: 75 μικρογραμμάρια (3.000 IU)

9 ετών και άνω: 100 μικρογραμμάρια (4.000 IU)

Πότε η βιταμίνη D μπορεί να γίνει επικίνδυνη για την υγεία μας;

Δεδομένου ότι η βιταμίνη D διευκολύνει την απορρόφηση του ασβεστίου και βοηθά στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων του ασβεστίου και του φωσφόρου στο αίμα, μια υπερβολική δόση αυτής της βιταμίνης είναι πιο πιθανό να οδηγήσει σε ασβεστοποίηση των μαλακών ιστών και σε δημιουργία πέτρας στους νεφρούς. Εκτός από το σχηματισμό πέτρας στους νεφρούς, η υπερβολική δόση βιταμίνης D μπορεί επίσης να οδηγήσει σε υπερβολική παραγωγή ούρων. Λαμβάνοντας υψηλές δόσεις της εν λόγω βιταμίνης, μπορεί να οδηγήσει σε νυκτουρία, η οποία είναι μία παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την ανάγκη να σηκώνεστε αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας για να ουρήσετε.

Επιπλέον, τα υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα (γνωστά και ως υπερασβεστιαιμία) είναι μία από τις πιο κοινές παρενέργειες της υπερβολικής συσσώρευσης Βιταμίνης D. Όσοι υποφέρουν από υπερασβεστιαιμία έχουν συνήθως συμπτώματα όπως υπερβολική δίψα, ναυτία, μυϊκή αδυναμία, μυϊκές κράμπες, κοιλιακό πόνο, σύγχυση ή λήθαργο. Η υπερδοσολογία θα μπορούσε επίσης να σας κάνει επιρρεπείς σε καρδιακές παθήσεις ή σε υψηλή αρτηριακή πίεση. Απώλεια της όρεξης, ναυτία, έμετος, δυσκοιλιότητα, πόνος στα οστά, αϋπνία ή συχνή ούρηση είναι μερικά από τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν λόγω της υπερβολικής δόσης.

Πιο σημαντικό από οτιδήποτε άλλο είναι το εξής: όσοι παίρνουν συμπληρώματα βιταμίνης D πρέπει να τηρούν την προβλεπόμενη δόση. Το καλύτερο δυνατό για να μπορέσει το σώμα σας να ανταποκριθεί στις ανάγκες για Βιταμίνη D είναι να αφιερώσετε λίγο από το χρόνο σας σε εξωτερικούς χώρους, απολαμβάνοντας τον ήλιο.

Καλό είναι να μετρώνται τα επίπεδα της βιταμίνης D, στο αίματος, την 25(OH)D3 και όχι την 1,25 (ΟΗ)D3, όταν παίρνει κάποιος βιταμίνη D και να διατηρεί χειμώνα-καλοκαίρι σταθερά στο αίμα τους επίπεδα 25(ΟΗ)D3 που θα κυμαίνονται από 30 έως 40 ng/mL Τα τοξικά επίπεδα της βιταμίνης D είναι πάνω από 88 ng/mL και μπορεί να δώσουν συμπτώματα όπως ναυτία, έμετο, κεφαλαλγία, υπνηλία και αδυναμία. Πολύ υψηλά επίπεδα βιταμίνης D προκαλούν Υπερασβεστιαιμία και Υπερασβεστιουρία.

Αν και η βιβλιογραφία είναι γεμάτη άρθρα που αφορούν την λήψη της βιταμίνης D από τις τροφές, εάν υπολογίσει κανείς τις ποσότητες που χρειάζονται για να φτάσει κανείς στα συνιστώμενα ημερήσια επίπεδα, καταλαβαίνει ότι η προσπάθεια αναπλήρωσης της βιταμίνης D με τις τροφές είναι «όνειρο απατηλό» και πολλές φορές ανόητο. 
Παρόλα αυτά μερικές τροφές περιέχουν αρκετή βιταμίνη D έτσι ώστε μαζί με τον ήλιο να αναπληρώνουν κάποιες από τις ανάγκες των φυσιολογικών ανθρώπων, όπως τα παχιά ψάρια, το συκώτι του μοσχαριού, ο κρόκος των αυγών και άλλα. Πιο αποδοτικά είναι τα ειδικά ενισχυμένα τρόφιμα όπως γάλα, βούτυρο κλπ. τα οποία έχουν υποστεί ειδική επεξεργασία και περιέχουν αρκετή ποσότητα βιταμίνης D και χρησιμοποιούνται συστηματικά στις Βόρειες χώρες όπου ο ήλιος είναι σπάνιος.

Στην αγορά κυκλοφορούν άφθονες συσκευασίες της βιταμίνης D σε διάφορες δόσεις. Προσοχή στο λάδι του βακαλάου διότι σε υπερβολική ποσότητα μπορεί να προκαλέσει τοξικότητα ως προς την βιταμίνη Α.

Από τις 2 μορφές της βιταμίνης D η D3 (colecalciferol) είναι πιο δραστική από την D2 (ergocalciferol) και πρέπει να προτιμάται. Επειδή η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή καλόν είναι να λαμβάνεται μετά από ένα ελαφρά λιπώδες γεύμα ή snack. Μια μελέτη επιμένει ότι 100 IU την ημέρα βιταμίνης D3 ανεβάζουν το επίπεδο της 25(ΟΗ)D3 στο αίμα κατά 1 ng/mL σε 2-3 μήνες (Moyad MA.. www.medscape.com. Accessed August 4, 2010). Από την στιγμή που κατορθώσουμε να επιτύχουμε φυσιολογικά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα τότε η διατήρησή τους επιτυγχάνεται με χορήγηση 800-1000 IU την ημέρα. Τοξικά επίπεδα χορήγησης είναι πάνω από 2000 IU την ημέρα .

Την δοσολογία της βιταμίνης D μπορεί να επηρεάσουν διάφορα φάρμακα. Τα κορτικοστεροειδή μειώνουν την απορρόφηση του ασβεστίου και επηρεάζουν έμμεσα τον μεταβολισμό της βιταμίνης D. Φάρμακα όπως η χολεστυραμίνη ή το orlistat, που αναστέλλουν την απορρόφηση των λιπών από το έντερο, για λόγους δίαιτας, επηρεάζουν και την απορρόφηση της βιταμίνης D και πρέπει να λαμβάνονται με διαφορά τουλάχιστον 4 ώρες από την βιταμίνη D. Η Φαινοβαρβιτάλη και η Φαινυντοϊνη, αυξάνουν τον μεταβολισμό της βιταμίνης D στο ήπαρ σε αδρανείς ουσίες και μειώνουν την απορρόφηση Ασβεστίου. Οι φαρμακοποιοί ακόμη πρέπει να γνωρίζουν ότι η παραμονή για πολύ καιρό της βιταμίνης D στο ράφι, μειώνει την δραστικότητά της και να μην χορηγούν συσκευασίες κοντά στην ημερομηνία λήξης.

Τιμές Αναφοράς 

25 - Υδροξυ Βιταμίνη D 

• Σοβαρή Έλλειψη: < 10.0 ng/ml 
• Μέτρια Έλλειψη: 10.0 – 24.9 ng/ml 
• Βέλτιστο: 25.0 – 80.0 ng/ml 
• Υπερβιταμίνωση: > 80.0 ng/ml 

1,25 - Διυδροξυ Βιταμίνη D 

• Άνδρες: 18.0 – 64.0 pg/ml 
• Γυναίκες: 18.0 – 78.0 pg/ml 

• Παιδιά: 24.0 – 86.0 pg/ml 

25-υδροξυβιταμίνη D

Η 25-υδροξυβιταμίνη D χρησιμοποιείται για να προσδιοριστεί πιθανή αδυναμία των οστών, οστική δυσμορφία, ή μη φυσιολογικός μεταβολισμός του ασβεστίου (που αντικατοπτρίζεται από μη φυσιολογικό ασβέστιο, φώσφορο, παραθυρεοειδή ορμόνη) ως αποτέλεσμα έλλειψης ή περίσσειας βιταμίνης D. Μελέτες δείχνουν πως το 50% των ηλικιωμένων και των γυναικών που θεραπεύεται για οστεοπόρωση ίσως παρουσιάζει έλλειψη βιταμίνης D. Η εξέταση 25-υδροξυβιταμίνης D ζητείται πριν το άτομο ξεκινήσει την θεραπευτική αγωγή για την οστεοπόρωση. Μερικές θεραπείες για την οστεοπόρωση περιλαμβάνουν και τη λήψη συγκεκριμένης δόσης βιταμίνης D. Αφού η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή και απορροφάται από το έντερο ως λίπος, χρησιμοποιείται μερικές φορές για την παρακολούθηση ατόμων με νόσους που παρεμβαίνουν στην απορρόφηση του λίπους, όπως είναι η κυστική ίνωση και η νόσος του Crohn, και σε ασθενείς που έχουν κάνει εγχείρηση γαστρικού bypass και ενδέχεται να μην μπορούν να απορροφήσουν επαρκή ποσοστά αυτής.

1,25-διυδροξυβιταμίνη D

Αν τα επίπεδα ασβεστίου είναι υψηλότερα από τα φυσιολογικά ή ο ασθενής πάσχει από νόσο που προκαλεί την παραγωγή περίσσειας βιταμίνης D, όπως η σαρκοΐδωση ή κάποιες μορφές λεμφώματος, τότε ζητείται η εξέταση της 1,25-διυδροξυβιταμίνης D. Σπάνια, αυτή η εξέταση μπορεί να ζητηθεί αν υπάρχει υποψία ανωμαλιών της α1-υδροξυλάσης.

Πηγή Τhe Nutrition Source. Ask the expert: vitamin D and chronic disease. www.hsph.harvard.edu/nutritionsource. Accessed August 4, 2010

Διαβάστε επίσης

• Ανεπάρκεια Βιταμίνης D και καρκίνος του δέρματος
• Τα παχύσαρκα παιδιά έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D
• Μεγαλύτερος κίνδυνος για καρκίνο του μαστού σε γυναίκες με ανεπάρκεια-έλλειψη Βιταμίνης D
• Τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά, πρέπει να ελέγχουν την βιταμίνη D
• Τι είναι πιο σημαντικό; O ήλιος για την βιταμίνη D και την οστεοπόρωση ή η αποφυγή του για την προστασία από τον καρκίνο του δέρματος;

Όσοι τρώνε γιαούρτι, καθημερινά, έχουν μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν οστεοπόρωση.

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Οι άνθρωποι που τρώνε γιαούρτι κάθε μέρα, έχουν μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν οστεοπόρωση, σύμφωνα με μια νέα ιρλανδική επιστημονική μελέτη.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ίμον Λερντ της Ιατρικής Σχολής του Κολεγίου Τρίνιτι του Δουβλίνου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα οστεοπόρωσης "Osteoporosis International", σύμφωνα με τους "Τάιμς της Νέας Υόρκης", μελέτησαν στοιχεία για 4.310 ανθρώπους άνω των 60 ετών, συσχετίζοντας τη διατροφή τους με την υγεία των οστών τους.

Διαπιστώθηκε ότι η καθημερινή κατανάλωση γιαουρτιού σχετιζόταν με 39% μικρότερο κίνδυνο οστεοπόρωσης και 31% μικρότερο κίνδυνο οστεοπενίας στις γυναίκες, καθώς επίσης με 52% μικρότερο κίνδυνο οστεοπόρωσης στους άνδρες, σε σχέση με όσους δεν έτρωγαν καθόλου γιαούρτι.

Οι άνθρωποι που έτρωγαν το περισσότερο γιαούρτι καθημερινά, είχαν 3% έως 4% μεγαλύτερη οστική πυκνότητα, σε σχέση με εκείνους που έτρωγαν το λιγότερο, όπως έδειξαν οι σχετικές μετρήσεις. Ακόμη είχαν καλύτερες επιδόσεις στα τεστ φυσικής κατάστασης.

"Το γιαούρτι είναι μια καλή πηγή θρεπτικών ιχνοστοιχείων, βιταμινών D και Β, ασβεστίου, πρωτεΐνης και προβιοτικών, κάτι που το καθιστά πολύ ωφέλιμο" δήλωσε ο Λερντ και τόνισε ότι οι ηλικιωμένοι έχουν κάθε λόγο να τρώνε γιαούρτι, αν θέλουν πιο υγιή κόκαλα.

Διαβάστε επίσης

• Το παιδί σας μπορεί να έχει οστεοπενία; Πώς μπορεί να το καταλάβετε; Μπορεί να αντιμετωπιστεί;
• Οστεοπόρωση. Τι είναι, επιπτώσεις, αιτίες, συμπτώματα, διάγνωση, θεραπεία
• ΠΗΓΕΣ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ. ΠΙΝΑΚΑΣ με περιεκτικοτητα τροφών σε ασβέστιο
• H ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΕΙΤΑΙ; ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΑΝ ΕΧΟΥΝ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ;

Ασκήσεις για την Οστεοπόρωση που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι. Ολοκληρωμένος οδηγός (video)

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

H άσκηση γενικά κάνει πάρα πολύ καλό στην οστεοπόρωση. Αυτό έχει αποδειχθεί και πολλές μελέτες αναφέρονται σχετικά. Μία από τις παλαιότερες και πλέον σημαντικές μελέτες ήταν αυτή που μετρούσαν την οστική πυκνότητα φαντάρων πριν από την βασική εκπαίδευση και μετά. Βρέθηκε λοιπόν ότι η οστική πυκνότητα αύξανε σημαντικά σε αυτό το μικρό χρονικό διάστημα. Επίσης διάφορες μελέτες που είχαμε δημοσιεύσει την δεκαετία του 90' αποδείκνυαν ότι η άσκηση, μόνο καλό μπορεί να κάνει στον οστεοπορωτικό ασθενή.

Οι ασκήσεις εκείνες που έχει αποδειχθεί ότι είναι ευνοϊκές για το οστούν είναι εκείνες που ασκείται βάρος πάνω στα κόκαλα, όπως γρήγορο περπάτημα ή ελαφρό τρέξιμο (jogging), ασκήσεις aerobic, βαράκια, καθώς και ο χορός. 

Η μέτρια άσκηση αποτελεί ασφαλές και ισχυρό ερέθισμα για να αυξηθεί ή να διατηρηθεί η οστική μάζα.

Πρέπει να σημειωθεί ότι, το υπερβολικό δεν είναι και αποτελεσματικό. Η υπερβολικά έντονη και βαρεία  άσκηση και η φόρτιση του οστού μπορεί να οδηγήσουν  ορισμένες φορές σε αντίθετα αποτελέσματα. Σαν παραδείγματα αναφέρονται τα stress κατάγματα των χορευτριών του μπαλέτου ή εκείνα των δρομέων, η και εκείνα που προκαλούνται από την αιφνίδια άσκηση καταπόνησης σε μη εξασκημένο άτομο.

Ασκήσεις χρήσιμες για την οστεοπόρωση

Για να προστατέψετε την σπονδυλική σας στήλη από οστεοπορωτικά κατάγματα είναι χρήσιμο να ακολουθείτε ένα πρόγραμμα γυμναστικής. Σας παραθέτουμε μερικές ασκήσεις, που μπορεί να κάνετε καθημερινά στο σπίτι ή στο γραφείο, που την πρώτη φορά που θα τις κάνετε θα πρέπει να προσέξετε πολύ να μην εξαντληθείτε αλλά και να επιδεινώσετε την κατάστασή σας.

Α. Ασκήσεις για τα πόδια την πλάτη και τα χέρια

1. Σταθείτε με την πλάτη στον τοίχο και προσπαθήστε να ακουμπήσετε ταυτόχρονα στον τοίχο, την πτέρνα, τους γλουτούς, τους ώμους, και το κεφάλι σας. 

2. Κάντε επιτόπου 30 βήματα σηκώνοντας το πόδι σας όσο πιο ψηλά γίνεται.

3. Κάντε ανάταση των χεριών. Εισπεύσατε με την ανύψωση και εκπνεύστε με το κατέβασμα των χεριών 

4. Κάμψεις του κορμού δεξιά και αριστερά 

5. Βάλτε τα χέρια σας κάτω από τα πλευρά σας. Εισπεύσατε από την μύτη και νιώστε τα πλευρά σας να μετακινούνται προς τα έξω. Στη συνέχεια εκπνεύστε από το στόμα, σπρώχνοντας ήπια με τα χέρια σας τα πλευρά βοηθώντας να βγει ο αέρας.

Ασκήσεις για τα πόδια την πλάτη και τα χέρια. (συνέχεια)

6. Καθίστε και βάλτε τα χέρια στη μέση σας. Κάντε μια βαθιά επίκυψη, ανάκαμψη, τέντωμα της πλάτης κοιτώντας μπροστά.

7. Σηκώστε το ένα πόδι μπροστά και τραβήξτε τα δάκτυλα προς τα πίσω τεντώνοντας το γόνατο. Επαναλάβετε με το άλλο πόδι.

8. Κρατήστε τον κορμό σταθερό με την πλάτη τεντωμένη στην πλάτη της καρέκλας και τεντώστε το κεφάλι σας προς τα πίσω. Στην συνέχεια επιστροφή και επίκυψη.

9. Βάλτε τα χέρια στην μέση σας και κάντε στροφή του κορμού, αριστερά επιστροφή και στην συνέχεια στροφή του κορμού ξανά.

Ασκήσεις για τα πόδια, την πλάτη και τους κοιλιακούς μύες.

10. Ξαπλώστε στο πάτωμα και σηκώστε, τα πόδια σας, λυγίζοντας τα γόνατα. Σφίγγοντας τους μύες του στομάχου, ανασηκώστε την καμάρα της μέσης και στην συνέχεια επιστρέψτε στο πάτωμα.

11. Βάζοντας δύναμη στα πόδια ανασηκώστε την μέση σας όσο πιο πολύ μπορείτε και επιστρέψτε στο πάτωμα.

12. Με σηκωμένα τα πόδια και ενωμένα τα γόνατα στρέψτε τα πόδια σας δεξιά και στην συνέχεια αριστερά.

13. Ξαπλωμένοι στο πάτωμα και με τεντωμένα τα πόδια σας τραβήξτε τα δάκτυλα προς τα πίσω τεντώνοντας τα γόνατα.

14. Εκτίστε και τα δύο χέρια σας. Τεντώστε τα δάκτυλα και τραβήξτε τα προς τα πίσω. Χαλαρώστε και φέρτε τα χέρια σας μπροστά. Εισπεύστε με την ανάταση και εκπνεύστε με την επιστροφή.

Το πρόγραμμα αυτό των ασκήσεων που αναφέραμε στο σημερινό και το προηγούμενο άρθρο μπορείτε να το ακολουθείτε καθημερινά ή στο σύνολο του ή τμηματικά. Σταδιακά μπορείτε να αυξήσετε την διάρκεια εφαρμογής της κάθε άσκησης. Δεν χρειάζεται όμως να φτάσετε στην εξάντληση. Αν δεν νιώθετε καλά σταματήστε και ακολουθήστε το πρόγραμμα την επόμενη μέρα.

Απλές ασκήσεις για το σπίτι

Ασκήσεις για την σπονδυλική στήλη

Διαβάστε επίσης

• Ασκήσεις χρήσιμες για την οστεοπόρωση (πρώτο μέρος)
• Ασκήσεις για την οστεοπόρωση που μπορεί να κάνετε καθημερινά στο σπίτι (συνέχεια).

ΠΑΤΑΤΗΣΤΕ -  ΚΛΙΚ ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑ

Υπερπαραθυρεοειδισμός με αδυναμία, κόπωση, οστεοπόρωση, νεφρολιθίαση. Παραθυρεοειδείς αδένες, παραθορμόνη, καλσιτονίνη.

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι 4 μικροί αδένες στο μέγεθος "φακής" που βρίσκονται πίσω από το θυρεοειδή αδένα. Οι αδένες αυτοί παράγουν μια ορμόνη που λέγεται παραθορμόνη και ρυθμίζει τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα.

Παρουσιάζονται αρκετές ανατομικές παραλλαγές, τόσο σε σχέση με τον αριθμό τους, όσο και με την εντόπισή τους. Μπορούν να διακριθούν από τη διαφορετική χροιά που έχουν σε σχέση με το γειτονικό παρέγχυμα του θυρεοειδούς.
Οι παραθυρεοειδείς αδένες εκκρίνουν την παραθορμόνη (PTH), μια πεπτιδική ορμόνη, που συμμετέχει στο μεταβολισμό του ασβεστίου μαζί με την καλσιτονίνη και τη βιταμίνη D.

Σπάνια σε μερικούς ανθρώπους κάποιος από αυτούς τους αδένες μπορεί να υπερτραφεί. Αυτό σημαίνει ότι παράγει περισσότερη παραθορμόνη από ότι χρειάζεται ο οργανισμός.

Ποια είναι η δράση της παραθορμόνης (PTH) στον οργανισμό;

Ερέθισμα για την έκκριση παραθορμόνης από τους παραθυρεοειδείς αδένες είναι η πτώση της τιμής του ασβεστίου στο αίμα. Όταν λοιπόν το ασβέστιο του αίματος μειωθεί τότε ενεργοποιούνται οι παραθυρεοειδείς και εκκρίνουν την παραθορμόνη. Με την δράση της, η παραθορμόνη οδηγεί σε αύξηση του ασβέστιου του πλάσματος. 
Η αυξημένη ποσότητα παραθορμόνης που κυκλοφορεί στο σώμα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως:

• Οστεοπόρωση: όσο πιο πολύ παραθορμόνη παράγεται τόσο περισσότερο ασβέστιο χάνουν τα οστά, με αποτέλεσμα να γίνονται αδύναμα, εύθραυστα, με αυξημένη πιθανότητα καταγμάτων. Σε μεγάλες συγκεντρώσεις της ορμόνης, διεγείρεται η δράση των οστεοκλαστών, δηλαδή των κυττάρων εκείνων του οστίτη ιστού, που απορροφούν τις οστικές δοκίδες, στα πλαίσια της οστικής αναδόμησης. Το αποτέλεσμα είναι η απελευθέρωση ασβεστίου στην κυκλοφορία, που προέρχεται από την αποδόμηση του οστού. Αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο τα ερεθίσματα για την έκκριση της παραθορμόνης, όσο και η δράση της είναι ακριβώς τα αντίθετα, απ'ό,τι ισχύει για την καλσιτονίνη. Αυτός είναι και ο λόγος που η καλσιτονίνη χρησιμοποιείται κατά της οστεοπόρωσης.

• Νεφρολιθίαση: ο οργανισμός προσπαθεί αποβάλει το επιπλέον ασβέστιο με τα ούρα με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος για δημιουργία νεφρολιθίασης. Διεγείρει την επαναρρόφηση του ασβεστίου, ενώ αναστέλλει την επαναρρόφηση του φωσφόρου. Στους νεφρούς, επίσης, διεγείρει τη σύνθεση της δραστικής μορφής της βιταμίνης D (1,25-διυδροξυχοληκαλσιφερόλη ή καλσιτριόλη), και με τον τρόπο αυτό αυξάνει την εντερική απορρόφηση του ασβεστίου, που εξαρτάται από τη βιταμίνη D
• Πεπτικό έλκος: τα υψηλά επίπεδα ασβεστίου διεγείρουν την έκκριση υδροχλωρικού οξέος.
• Αρτηριακή υπέρταση: αυξημένος κίνδυνος για αρτηριακή υπέρταση και καρδιακή ανεπάρκεια πιθανόν λόγω αγγειοσύσπασης και βλάβης των νεφρών.
• Ψυχολογικές διαταραχές: κατάθλιψη, αλλαγή συμπεριφοράς, συναισθηματική αστάθεια κ.α.

Υπερπαραθυρεοειδισμός

Η υπερλειτουργία (υπερπαραθυρεοειδισμός) διακρίνεται σε πρωτοπαθή, σε δευτεροπαθή και τριτοπαθή.
Ο δευτεροπαθής και ο τριτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός παρατηρείται σε ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια που υποβάλλονται σε κάθαρση και σε ορισμένες περιπτώσεις (ειδικά πριν τη μεταμόσχευση νεφρού) θα πρέπει να αντιμετωπίζονται χειρουργικά.

Ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός διακρίνεται σε σποραδικό, κληρονομούμενο και τον καρκίνο του παραθυρεοειδούς.

Ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός οφείλεται συνήθως σε ένα καλοήθες αδένωμα (90% των περιπτώσεων) και σπανιότερα σε αύξηση μεγέθους των όλων παραθυρεοειδών αδένων (υπερπλασία). Εξαιρετικά σπάνια οφείλεται σε καρκίνο σε κάποιον από τους αυτούς τους αδένες. Ο καρκίνος των παραθυρεοειδών αφορά σε λιγότερο του 1% των ασθενών που έχουν πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό.

Στον πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό παρατηρείται ανεξέλεγκτη παραγωγή παραθορμόνης, με αποτέλεσμα την υπερασβεστιαιμία και την οστεοπενία. Σε εγχειρήσεις του θυρεοειδούς αδένα είναι δυνατόν να εξαιρεθούν μαζί και οι παραθυρεοειδείς αδένες (μετεγχειρητικός υποπαραθυρεοειδισμός). Αυτό προκαλεί την πτώση του ασβεστίου του αίματος και την κλινική εμφάνιση της τετανίας (ανεξέλεγκτες μυϊκές συσπάσεις συνοδευόμενες από παραισθησίες).

Ποια είναι τα συμπτώματα του υπερπαραθυρεοειδισμού;

Τα συμπτώματα του υπερπαραθυρεοειδισμού είναι ήπια και έτσι δεν γίνονται άμεσα αντιληπτά από τον πάσχοντα. Στα αρχικά στάδια, μπορεί κάποιος να παραπονείται για αδυναμία, εύκολη κόπωση και μυϊκή εξασθένιση. Σε ποιο προχωρημένο στάδιο, αναφέρονται άτυπα κοιλιακά άλγη, ατονία, τάση απομόνωσης και κατάθλιψη. Με την πάροδο των χρόνων παρουσιάζονται υποτροπιάζουσες νεφρολιθιάσεις, αναίτια κατάγματα λόγω οστεοπόρωσης, πεπτικό έλκος λόγω υπερέκκρισης υδροχλωρικού οξέως, αρτηριακή υπέρταση, δίψα, απώλεια όρεξης, εμετοί, διαταραχές μνήμης, και σύγχυση.

Πως γίνεται η διάγνωση του υπερπαραθυρεοειδισμού;

Η διάγνωση του υπερπαραθυρεοειδισμού γίνεται με ακόλουθες εξετάσεις:

Αιματολογικές εξετάσεις. Για την μέτρηση των τιμών του ολικού ασβεστίου, του ιονισμένου ασβεστίου, του φωσφόρου και της αλκαλικής φωσφατάσης.
Μέτρηση οστικής πυκνότητας, για έλεγχο της αντοχής των οστών και της οστεοπόρωσης.

Απεικονιστικός έλεγχος για να διαπιστωθεί η θέση του πάσχοντος παραθυρεοειδούς. 
Ο υπέρηχος μπορεί να εντοπίσει έναν υπερτροφικό παραθυρεοειδή ή το αδένωμα του παραθυρεοειδούς και να βοηθήσει σε ενδεχόμενη χειρουργική αφαίρεσή του.

Το σπινθηρογράφημα παραθυρεοειδών με Sestamibi. Στο ειδικό αυτό Σπινθηρογράφημα με sestamibi ο ασθενής λαμβάνει μια πολύ μικρή ποσότητα μιας ραδιενεργούς ουσίας, η οποία απορροφάται μόνο από τον υπερλειτουργούντα παραθυρεοειδή αδένα και μας οδηγεί στον εντοπισμό του. 
Να σημειωθεί ότι, η αξονική και η μαγνητική τομογραφία τραχήλου έχουν μικρότερη αξιοπιστία από τις προαναφερόμενες εξετάσεις.

Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση του υπερπαραθυρεοειδισμού;

Η χειρουργική αντιμετώπιση είναι η μέθοδος εκλογής του πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμού και περιλαμβάνει την ανεύρεση και τη χειρουργική αφαίρεση του παθολογικού αδένα. Η φαρμακευτική αντιμετώπιση που εφαρμόζεται το τελευταία χρόνια σε ορισμένα κέντρα, δεν έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα παρά το υψηλό της κόστος. Ενώ η αποτελεσματικότητα της χειρουργικής θεραπείας, όταν διενεργείται από εξειδικευμένο χειρουργό, ανέρχεται σε ποσοστό 95-99%.

Υποπαραθυρεοειδισμός

Πρόκειται για κατάσταση στην οποία υπάρχουν μειωμένα επίπεδα παραθορμόνης, παρά την ύπαρξη χαμηλών επιπέδων ασβεστίου αίματος. Η συχνότερη αιτία είναι μετά από χειρουργείο στον τράχηλο (θυρεοειδεκτομή, ή παραθυρεοειδεκτομή), ενώ άλλες είναι η ακτινοβολία τραχήλου, διηθητικά νοσήματα (σαρκοείδωση, αιμοχρωμάτωση), αυτοάνοσες και  συγγενείς παθήσεις, καθώς και η υπομαγνησιαιμία.

Καρκίνος παραθυρεοειδών

Είναι σπάνιος, και εκδηλώνεται με υπερασβεστιαιμία, με ψηλαφητή  μάζα στον τράχηλο και αρκετά συχνά με νεφρολιθίαση (λόγω αυξημένων επιπέδων ασβεστίου) και οστικές διαταραχές. Δίνει μεταστάσεις  τοπικά στις γύρω ανατομικές δομές, αλλά και λεμφογενώς και αιματογενώς σε οστά – πνεύμονες – ήπαρ – επινεφρίδια

ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Στη θεραπεία τόσο του αδενώματος όσο και της υπερτροφίας των παραθυρεοειδών αδένων, οδηγεί η χειρουργική αφαίρεση. Η επέμβαση είναι σχετικά απλή, αρκεί να έχει προηγηθεί σωστή μελέτη εντοπισμού των παθολογικών παραθυρεοειδών με υπερηχογράφημα και σπινθηρογράφημα. Πριν ολοκληρωθεί η επέμβαση, θα ζητηθεί ταχεία βιοψία του αδένα ή των αδένων που αφαιρέθηκαν, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι πρόκειται για παθολογικούς παραθυρεοειδείς. Υπάρχει η πιθανότητα, ο ασθενής να νοσηλευθεί και για δεύτερο 24ωρο, προκειμένου να λάβει ενδοφλέβια αγωγή, καθώς το ασβέστιο στο αίμα μπορεί να πέσει σε επικίνδυνα επίπεδα μετά την αφαίρεση των παθολογικών παραθυρεοειδών. Μακροπρόθεσμα, οι υπόλοιποι παραθυρεοειδείς θα ανακάμψουν και το ασβέστιο θα επανέλθει στα φυσιολογικά του επίπεδα.

ΠΡΟΓΝΩΣΗ
Η πρόγνωση της νόσου αφού αντιμετωπισθεί είναι εξαιρετική.

Διαβάστε επίσης

• Οι διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα. Τι προκαλούν, πώς ανιχνεύονται και πώς αντιμετωπίζονται
• Πότε πρέπει να γίνεται ο υπέρηχος του θυρεοειδούς; Τι δείχνει και τι προετοιμασία απαιτείται;
• Η χαμηλή τιμή του ασβεστίου του ορού (υπασβεστιαιμία) σε τι μπορεί οφείλεται και πώς αντιμετωπίζεται;
• Νιώθετε συνεχώς κούραση, δυσφορία, υπνηλία; Κοινά αίτια, που μπορεί να οφείλεται αυτό.
• Η υπερβολική λήψη ασβεστίου, μπορεί να προκαλέσει ναυτία, αδυναμία, κόπωση και να γίνει επικίνδυνη;