Η ηχορύπανση βλάπτει σοβαρά την υγεία μας. Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης κατά του Θορύβου

25 Απριλίου 2012: Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης κατά του Θορύβου

Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας ευαισθητοποίησης κατά του Θορύβου 25 Απριλίου 2012 το Ελληνικό Ινστιτούτο Ακουστικής ανακοινώνει τα εξής :

Οι θόρυβοι του περιβάλλοντος (κυκλοφοριακοί, βιομηχανικοί και πάσης φύσεως μηχανολογικοί) οι οποίοι οφείλονται σε ποικίλες δραστηριότητες (οικονομικές, οικιακές, αναψυχής) προκαλούν σοβαρές ενοχλήσεις, η έκταση και η βα­ρύ­τητα των οποίων ποικίλλουν ανάλογα με την απόσταση της πηγής, τα συχνοτικά χαρακτηριστικά και την διάρκεια της όχλησης, καθώς επίσης και την τοπογραφία, την πολεοδομική οργάνωση μιας περιοχής. Ως θόρυβος προσδιορίζεται ο μη επιθυμητός ή δυσάρεστος εξωτερικός ήχος από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και όπως έχουν αποκαλύψει πολυάριθμες έρευνες της κοινής γνώμης, διαδοχικές και επαναλαμβανόμενες τα τελευταία 50 χρό­νια στις αστικές περιο­χές, ο θόρυβος (ανε­­ξαρ­τήτως σύν­­­­­θε­σης και προ­­­έ­λευ­σης) ιεραρχείται ως το ση­­μαν­τι­κό­τερο πρόβλημα άνεσης.

Όπως έδειξε η πρόσφατη έρευνα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) («Burden of disease from environmental noise : Quantification of healthy life years lost in Europe», WHO), η ηχορύπανση έρχεται δεύτερη (μετά την ατμοσφαιρική ρύπανση) στην κατάταξη των περιβαλλοντικών κινδύνων για την υγεία.  Σύμφωνα με την έρευνα, η έκθεση στον θόρυβο είναι μια ύπουλη διαδικασία της οποίας οι άμεσες και μακροπρόθεσμες συνέπειες δεν είναι ούτε ορατές, ούτε αναγνωρίσιμες, αλλά ωστόσο υποσκάπτουν συστηματικά την υγεία και διογκώνουν τα μη υγιή προσδόκιμα χρόνια ζωής των πολιτών της Ευρώπης. Η διαρκής και μακροχρόνια έκθεση των ανθρώπων σε θορυβώδη περιβάλλοντα προκαλεί σοβαρά καρδιολογικά προβλήματα, πρόσκαιρες ή παραμένουσες βλάβες της ακοής, ενοχλήσεις (ναυτία, ζά­λη, πονοκεφάλους), διαταραχές ύπνου και μαθησιακές δυσλειτουργίες. Ο θόρυβος προσβάλει τις ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού (1η και 3η ηλικία, άτομα σε ανάρρωση, έγκυες), αλλά και τις παραγωγικές ηλικίες. Η ηχορύπανση εξελίσσεται σε πρόβλημα δημόσιας υγείας για τους κατοίκους και τους διαχειριστές πολιτικής στη Ευρωπαϊκή Ένωση.

Κατά τις εκτιμήσεις της ΠΟΥ, στη Δυτική Ευρώπη χάνονται κάθε χρόνο συνολικά 1.000.000 υγιή έτη προσδόκιμης ζωής από κυκλοφοριακούς θορύβους. Αυτή η εκτίμηση είναι συντηρητική, καθώς δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία από τα ανεξάρτητα ευρωπαϊκά κράτη, ούτε για το σύνολο των ηχητικών οχλήσεων, επομένως δεν είναι εύκολος ο συνολικός ευρωπαϊκός απολογισμός του προβλήματος. Η ακριβής αποτίμηση των συνεπειών της ηχορύπανσης περιπλέκεται από την έλλειψη σταθερής προοπτικής στην αντιμετώπιση του προβλήματος, τις επιμέρους εθνικές δυσκολίες των ελέγχων και στα ασαφή κριτήρια αξιολόγησης των μακροπρόθεσμων συνεπειών της. Ταυτόχρονα η διαδικασία επιμερισμού των βλαβών από την ηχορύπανση σε εθνικό, περιφερειακό ή αστικό επίπεδο αναφοράς πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα όρια ακρίβειας και τις αβεβαιότητες των υπολογιστικών μοντέλων της  έρευνας.

Ειδικά, όσον αφορά στα παιδιά, η έκθεση στον θόρυβο κατά την κρίσιμη σχολική ηλιακή επιφέρει βλάβες στη μνήμη και στις εκπαιδευτικές επιδόσεις τους, καθώς αποδείχτηκε ότι, οι ηχητικές επιβαρύνσεις επηρεάζουν τις δεξιότητες που αφορούν την κατανόηση του γραπτού λόγου, την απομνημόνευση και την προσήλωση.

Από το 1999 η ΠΟΥ δημοσιοποίησε έκθεση για τις συνέπειες του περιβαλλοντικού θορύβου, τα συμπεράσματα της οποίας υιοθέτησαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Κομισιόν με την οδηγία 2002/49/EC συστήνοντας να δημιουργηθεί κοινή βάση αντιμετώπισης των προβλημάτων θορύβου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πάνω σε τρεις (3) άξονες :

•   μέτρηση της έκθεσης και των επιπτώσεων του θορύβου με κοινές μεθόδους,

•   εκπόνηση σχεδίων δράσης από τα κράτη μέλη,

•   δημόσια ενημέρωση για τον περιβαλλοντικό θόρυβο και τις συνέπειες του

Σχετικά, ήδη από 2009, η Ε.Ε προσδιόρισε ως ανώτατο όριο έκθεσης στο θόρυβο κατά τη διάρκεια της νυχτερινής ανάπαυσης τα 40dB(A) και πρότεινε στα νέα κράτη μέλη να υιοθετήσουν ως άμεσο, ενδιάμεσο στόχο δράσης το όριο των 55dB(A). Με βάση τα παραπάνω ευρωπαϊκά κεκτημένα, η συνέχιση της ελληνικής θεσμικής υστέρησης, αλλά και η αξιολόγηση των εφαρμοζόμενων πρακτικών σε επίπεδο Περιβαλλοντικής Ηχοπροστασίας και Κτιριακής Ακουστικής αποκαλύπτει το ανοχύρωτο πλαίσιο  της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας. Σύμφωνα με τον Ελληνικό Κτιριοδομικό Κανονισμό (άρθρο 12) όλα τα κτίρια, ανά­­λο­­γα με τη χρήση και την περιοχή που βρίσκονται, οφείλουν να πλη­ρούν ορι­­­σμένα βα­σικά κριτήρια ακουστικής άνεσης, εξασφαλίζοντας τις αν­τί­­στοι­χες πα­ρα­μέ­τρους εσω­τερικής ησυχίας – ηχομονωτικής ικανότητας (με βά­­ση τις κατά περίπτωση δε­δο­μένες ελάχιστες τιμές στάθμης θορύβου).  Όμως αυτή η γενική, κανονιστική διατύπωση είναι στην πραγματικότητα απα­τη­λή:

•   από το 1989, εξακολουθεί να εκκρεμεί η θεσμοθέτηση των αστικών πε­­ριο­χών στις οποίες θα ισχύουν οι διατάξεις της ακουστικής ά­­νε­σης Α` ΚΑ­ΤΗ­ΓΟΡΙΑΣ (δη­­­λαδή, εξ επαγωγής το σύνολο της επικράτειας συνεχίζει να εν­­τάσ­σεται στην χα­μη­­λότερη κατηγορία),

•   το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την έκδοση οικοδομικών αδειών, δεν υπο­­­­­χρε­­ώνει τους Μελετητές – Κατασκευαστές – Ιδιοκτήτες των ανεγειρόμενων ή επι­­σκευ­­­α­ζόμενων οικοδομών να υποβάλλουν τεύχος Μελέτης Η­χο­­­­μόνωσης (δηλαδή δεν υφίσταται προληπτικός τεχνικός έλεγχος),

•   τα υφι­στά­με­να, επισκευαζόμενα ή ανεγειρόμενα κτίρια δεν υπο­χρε­­ούνται να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις του άρ­θρου 12, ού­τε ως προς την ακου­στική άνεση Β` ΚΑΤΗ­ΓΟ­ΡΙΑΣ.

Ουσιαστικά, με τις τρέχουσες διαδικασίες παραγωγής κτιρίων, ο Κτιριοδομικός Κανο­νι­σμός, όσον αφορά στην Ηχομόνωση, δεν ισχύει : δεν κατοχυρώνει την τεχνική αρμοδιότητα των Μελετητών, δεν προσδιορίζει την ευθύνη των Κατασκευαστών, ούτε εξασφα­λίζει την ακουστική άνεση των Χρηστών-Ενοί­κων. Αντίθετα, μέσα από ένα επιστημονικά ατελή και διοικητικά αδιαφανή λαβύρινθο διοικητικών εγκυκλίων και διατάξεων (του πρώην Υπουργείου Βιομηχανίας, των Υγειο­νο­μι­κών Υπη­­ρε­­σιών ή της Α­στυ­­νομικής Αρχής) τα θέματα της Ηχο­προ­στα­σίας α­νά­­­γονται στην εφαρ­­μο­γή κα­τα­σταλ­τι­­κών μέτρων κατόπιν έγκλισης (δη­λα­δή είναι μη αυ­τε­πάγ­γελ­τα αδι­­κή­μα­τα) και μόνο ύστερα από αυτοψία (τεχνική ή και εμ­πει­ρι­κή).

 Το αποτέλεσμα αυτής της καθημερινής πρακτικής συσσωρεύει (τουλάχιστον για τα επόμενα 60 χρόνια του κύκλου λειτουργίας των νέο-ανεγειρόμενων οικοδομών) ένα ακουστικά ακατάλληλο κτιριακό απόθεμα. Ενώ η Ελληνική Πολιτεία βρίσκεται ήδη στο στάδιο της εφαρμογής ενός δεύτερου, βελτιωμένου Κανονισμού Ενεργειακού Σχεδιασμού Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ), φαίνεται πως δεν αντιλαμβάνεται τις συνέπειες της ηχορύπανσης, ωσάν να μην εντάσσεται το πρόβλημα της αντιμετώπισης του θορύβου στις κυβερνητικές εξαγγελίες για «πράσινη ανάπτυξη». Η διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης και οι καθυστερήσεις στην εναρμόνιση με τις σχετικές Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το θόρυβο βλάπτουν σοβαρά την υγεία των ελλήνων πολιτών, καθώς με τη συνέχιση της παραγωγής κτιρίων χαμηλής ή άγνωστης ακουστικής ποιότητας, καθηλώνονται σε συνθήκες υποβαθμισμένης οικιστικής άνεσης.

 Παράλληλα, το κοινό δεν φαίνεται ενημερωμένο για τις βλαβερές συνέπειες της έκθεσής του στο θόρυβο με αποτέλεσμα συνειδητά ή ασυνείδητα να εκτίθεται συνεχώς σε υψηλά επίπεδα θορύβου (π.χ. σε κέντρα διασκέδασης) να συμβάλλει με τη σειρά του στην αύξηση των επιπέδων περιβαλλοντικού θορύβου (π.χ. οδηγώντας θορυβώδη μέσα μετακίνησης, ή χρησιμοποιώντας υψηλά επίπεδα έντασης της μουσικής στο σπίτι ή στους χώρους διασκέδασης) και να μην λαμβάνει τα ενδεδειγμένα μέτρα αποφυγής του θορύβου όταν το ίδιο ασχολείται με την ανέγερση οικοδομών ή χώρων εργασίας.

 Το Ελληνικό Ινστιτούτο Ακουστικής κάνει έκκληση αφ’ ενός μεν στην Ελληνική Πολιτεία να αφουγκραστεί την αγωνία των πολιτών και των τεχνικών για τις αυξανόμενες αρνητικά επιπτώσεις του θορύβου και σε συνεργασία με την κοινότητα των Ελλήνων επιστημόνων που ασχολούνται με την ακουστική να θεσπίσει όλα εκείνα τα μέτρα που θα οδηγήσουν την ποιότητα ζωής των Ελλήνων σε καλύτερα επίπεδα σε ό,τι αφορά τον θόρυβο, αφ’ ετέρου δε στο κοινό να συνειδητοποιήσουν τις αρνητικές συνέπειες της έκθεσής των πολιτών στον θόρυβο και να συνδράμουν από την δική τους την πλευρά στην μείωση των εκπομπών θορύβου αλλά και στην εφαρμογή των μέτρων καταπολέμησής του.

Επιμέλεια Κική Τσεκούρα, medlabnews.gr

Πηγή

ΕΛ.ΙΝ.Α.
	Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας
	Ινστιτούτο Υπολογιστικών Μαθηματικών
	Τ.Θ. 1385, 711 10 Ηράκλειο Κρήτης