Το αγουρέλαιο ή αλλιώς πρωτόλαδο. Oι ευεργετικές του ιδιότητες

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή , μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Με το όνομα «αγουρέλαιο» ονομάζουμε το φυσικό λάδι που προέρχεται από τη σύνθλιψη από ελιές που δεν έχουν ακόμη ρυτιδωθεί και διατηρούν το πράσινο χρώμα τους. 

Το ονόμαζαν οι αρχαίοι Έλληνες ωμοτριβές ή ομφάκιο.  Το Αγουρέλαιο είναι λάδι που παράγεται σχετικά πρώιμα, πριν ωριμάσει ο ελαιόκαρπος, ο οποίος είναι άγουρος και πράσινος. Οι ελιές συλλέγονται στα μέσα Οκτώβρη χειρονακτικά και η επεξεργασία τους γίνεται την ίδια ή το πολύ την επομένη ημέρα. Αγουρέλαιο δεν ονομάζονται όλα τα φρέσκα ελαιόλαδα, παρά μόνο αυτό που παράγεται από άγουρο ελαιόκαρπο.

Ξεχωρίζει για την πλούσια, φρουτώδη και χαρακτηριστικά πικρή και πικάντικη γεύση του. Είναι το ελαιόλαδο που φέρνει στο πιάτο μας την αυθεντική γεύση της ελιάς, τις μυρωδιές της φύσης, τα πολύπλοκα αρώματα, αυτά τα χαρακτηριστικά που το κάνουν μοναδικό και πολύτιμο. 

Το αγουρέλαιο, ο πιο πολύτιμος χυμός της ελιάς, φτάνει στο πιάτο μας μόνο για μερικούς μήνες του χρόνου και αποτελεί ιδανική επιλογή για γεύση και υγεία. 

Ερευνητές από όλο τον κόσμο θεωρούν ότι η θετική επίδραση του ελαιολάδου στο καρδιαγγειακό σύστημα και στη μακροβιότητα έχει να κάνει με την περιεκτικότητά του σε ουσίες που συνδυάζουν την αντιοξειδωτική με την αντιφλεγμονώδη δράση.

Μια τετραετής έρευνα του Φαρμακευτικού Τμήματος του Πανεπιστημίου της Αθήνας, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή Προκόπη Μαγιάτη, έχοντας μελετήσει πολλούς παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα του ελαιολάδου και την περιεκτικότητα των περιεχόμενων βιοδραστικών ουσιών σε δείγματα λαδιού από όλη την Ελλάδα, κατέληξε στο εξής συμπέρασμα:  ειδικά τα αγουρέλαια περιέχουν σε μεγάλο ποσοστό( μέχρι και 5 φορές μεγαλύτερη περιεκτικότητα από τα συνήθη καλά λάδια-έξτρα παρθένο) δύο σημαντικές φαρμακευτικές ουσίες, την ελαιασίνη και την ελαιοκανθάλη.

Η ελαιασίνη είναι η ισχυρότερη αντιοξειδωτική ουσία στο ελαιόλαδο, ενώ στην ελαιοκανθάλη έχουν αποδοθεί αντιφλεγμονώδεις και νευροπροστατευτικές ιδιότητες. Οι δύο αυτές ουσίες δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο τρόφιμο εκτός από το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Κανένα άλλο λάδι, ούτε σπορέλαια ούτε ακόμα και τα ραφιναρισμένα ελαιόλαδα δεν περιέχουν αυτά τα συστατικά. Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε την ύπαρξή τους στο λάδι είναι απλός: τη στιγμή που το καταπίνουμε έχουμε μια υπόπικρη γεύση στο πίσω μέρος του στόματος και μια ελαφρά αίσθηση καψίματος στον φάρυγγα («τσιμπάει» στο λαιμό).

Και με τη σφραγίδα πλέον της μελέτης του Πανεπιστημίου Αθηνών, τα αγουρέλαια μπορούν να θεωρηθούν  ότι μεταξύ των ελληνικών ελαιολάδων είναι τα πρώτα που προστατεύουν από την οξείδωση της LDL χοληστερόλης, προσφέροντας μια ασπίδα προστασίας στην ανθρώπινη υγεία.

Το πολυτιμότερο ελαιόλαδο Ξεχωρίζει για την πλούσια, φρουτώδη, πικρή και πικάντικη γεύση του και τα πολύπλοκα αρώματα. Έχει πολύ χαμηλή οξύτητα , είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και περιέχει  σε μεγαλύτερο ποσοστό από άλλα λάδια , τα πολύτιμα συστατικά του ελαιόκαρπου (μέταλλα , βιταμίνες, πολυφαινόλες, φαρμακευτικές ουσίες όπως οι παραπάνω κλπ). Θυμίζει τον φρέσκο καρπό της ελιάς και το χρώμα του είναι έντονο πράσινο λόγω των χλωροφυλλών. Το έξτρα παρθένο αγουρέλαιο είναι το καλύτερο είδος ελαιολάδου που υπάρχει και παρασκευάζεται με την παρακάτω διαδικασία:

Ο ελαιόκαρπος συλλέγεται άγουρος και νωρίς, από τα μέσα Οκτώβρη μέχρι τέλη  Νοέμβρη συνήθως και ανάλογα με την περιοχή, πριν ωριμάσει πλήρως και ρυτιδωθεί, διατηρώντας  το πράσινο χρώμα του. Καλύτερη ποιότητα εξασφαλίζεται αν οι άγουρες ελιές μαζεύονται με τα χέρια και όχι με ραβδισμό (ή «πεσιά»), για να μη πληγώνονται και οξειδώνονται. Όση μικρότερη προσβολή του δάκου τόσο το καλύτερο. Επεξεργάζεται όσο γίνεται πιο γρήγορα στο ελαιοτριβείο, για να έχει πολύ χαμηλή οξύτητα και έντονα άγουρα αρώματα. Καταναλώνεται επίσης γρήγορα, για να μη χάσει τα αρχικά συστατικά του με τον καιρό. Βέβαια και όταν «ωριμάσει» συνεχίζει να είναι ένα εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο με πλούσια θρεπτικά συστατικά αλλά μικρότερη «σπιρτάδα» και ίσως λίγο ίζημα επειδή δεν έχει επεξεργαστεί ή φιλτραριστεί.

Ειδικά αν οι ελιές προέρχονται από ελαιώνα φυσικής ή βιολογικής καλλιέργειας, και από ελαιοτριβείο ψυχρής έκθλιψης(χρήση νερού μέχρι 27o C) τότε μπορεί να θεωρηθεί φάρμακο.

Θεραπευτικές ιδιότητες: Οι αρχαίοι Έλληνες, που το ονόμαζαν ωμοτριβές ή ομφάκιο, το χρησιμοποιούσαν ως θεραπευτικό για πολλές παθήσεις. Ο Ιπποκράτης το θεωρούσε ευεργετικό για περισσότερες από 60 ασθένειες. Η σύγχρονη Ιατρική το θεωρεί επίσης ευεργετικό. Μειώνει τη χοληστερόλη, είναι προληπτικό για τον καρκίνο, βοηθά στη καλή λειτουργία του ήπατος και τους ασθενείς από διαβήτη και καρδιοπάθειες. Είναι πολύ πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ουσίες που προστατεύουν τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες, το ενεργό οξυγόνο και τις ελεύθερες ρίζες.  Περιέχει επίσης βιταμίνες και προβιταμίνες, όπως τη βιταμίνη Ε και προβιταμίνη Α.

Πλεονεκτήματα για τους παραγωγούς: αν απαλλαγούν γρήγορα τα δένδρα από τον καρπό, δεν εξαντλούνται και έτσι οι ελαιοπαραγωγοί θα έχουν καλή παραγωγή και τον επόμενο χρόνο. Η πείρα έχει δείξει ότι η πρώιμη συγκομιδή ξεπερνά σε ένα βαθμό(μαζί με καλές πρακτικές ραβδισμού ή καθόλου ραβδισμού ) το πρόβλημα της καρποφορίας ανά δύο χρόνια.

Διαβάστε επίσης

• Βάλτε στην διατροφή σας ακόρεστα (καλά) λιπαρά και μειώστε την χοληστερίνη
• Τα τριγλυκερίδια και οι φυσιολογικές τιμές τους. Ποια η κατάλληλη διατροφή για την μείωσή τους

Ένα λεμόνι την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα. Η ευεργετική δράση της λεμονάδας. Πολύτιμο σε θρεπτικά συστατικά

της  Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος, medlabnews.gr iatrikanea

Η λεμονιά είναι μικρό αειθαλές δέντρο που ανήκει στα εσπεριδοειδή και το ύψος του φτάνει τα 5-6 μέτρα. Η λεμονιά προέρχεται από την περιοχή της Κίνας ή των Ινδιών. Τα φύλλα της είναι ωοειδή. Τα λουλούδια της είναι άσπρα και μυρίζουν αρκετά έντονα. Οι καρποί, τα λεμόνια (που είναι ρόγα), όταν ωριμάζουν έχουν χρώμα κίτρινο, ενώ το σχήμα τους είναι ωοειδές ή μακρουλό και το μέγεθός τους εξαρτάται από την ποικιλία. Όλα όμως καταλήγουν σε μικρότερη ή μεγαλύτερη θηλή.

Ο καρπός αποτελείται από το περικάρπιο, που είναι κίτρινο και περιέχει αρωματικό αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία. Αιθέριο έλαιο περιέχουν και τα φύλλα. Η σάρκα του καρπού είναι ξινή κι αρωματική.

Πολύτιμο το λεμόνι σε θρεπτικά συστατικά

Ο χυμός του λεμονιού περιέχει μεγάλη ποσότητα από Βιταμίνες και κυρίως βιταμίνη C. Παλιότερα τον χυμό του λεμονιού τον χρησιμοποιούσαν σαν αντισκορβουτικό.

Πέρα από την βιταμίνη C περιέχει σε βιταμίνες Β1, Β2, Β3, Β6, το λεμόνι αποτελεί μια μικρή διατροφική έκπληξη, πλούσια σε πολύτιμα θρεπτικά συστατικά. Αρκεί να αναφέρουμε, πως κάθε λεμόνι πέρα από τις σημαντικές βιταμίνες, που περιέχει, είναι πλούσιο και σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, κάλιο, και ανόργανα άλατα όπως το ασβέστιο , φώσφορο, μαγνήσιο, πυρίτιο, ασβέστιο καθώς και σε μεταλλικά άλατα.

Ο χυμός του, αποτελεί μια πραγματικά ευχάριστη έκπληξη για τον οργανισμό, καθώς πέρα από την απαραίτητη νοστιμιά, που χαρίζει σε ορισμένα «αδιάφορα» φαγητά, κυρίως θωρακίζει τον οργανισμό απέναντι σε μια σειρά ασθενειών και λοιμώξεων.

Η ευεργετική δράση της λεμονάδας.

Η λεμονάδα κάνει ένα υγιές ποτό, ειδικά όταν λαμβάνεται το πρωί. Ημερήσια κατανάλωση του νερού  με λεμόνι προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα για την υγεία.

Πέρα από το να νοστιμίζει το «άχρωμο» φαγητό μας, το λεμόνι αποτελεί και ένα πρώτης τάξεως φυσικό «γιατρικό» για την πρόληψη μιας σειράς παθήσεων.

Οι αντιοξειδωτικές του ιδιότητες, το καθιστούν πρωταγωνιστή στην καταπολέμηση διαφόρων ειδών καρκίνου. Αυτό οφείλεται στα ισχυρά αντικαρκινογόνα αποτελέσματά του και παρόλο που του αποδίδονται περισσότερες χημικές ιδιότητες, το σημαντικότερο όφελος είναι η δράση του πάνω στις κύστεις και τους όγκους. Ο χυμός αποτελεί μια θεραπευτική αγωγή για τον καρκίνο, δοκιμασμένο σε καρκίνους όλων των μορφών. Το συμπέρασμα των μελετών ήταν πως καταστρέφει τα καρκινογόνα κύτταρα 12 τύπων καρκίνων, συμπεριλαμβανομένων του εντέρου, του στήθους, του προστάτη, των πνευμόνων και του παγκρέατος. Το πλέον σημαντικό που έδειξε η έρευνα είναι ότι ο χυμός λεμονιού καταστρέφει μόνον τα καρκινογόνα κύτταρα χωρίς να επιδρά στα υγιή.

Στην προστασία της καρδιάς. Ο χυμός του λεμονιού περιέχει κάλιο. Το κάλιο είναι αποτελεσματικό για τη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Για την επάνοδο της υψηλής αρτηριακής πίεσης σε κανονικά επίπεδα είναι ακόμη αποτελεσματικότερος ο συνδυασμός πρόσληψης περισσότερου καλίου και λιγότερου νατρίου (αλατιού).

Έχει αντιπυρετική δράση ενώ θεωρείται και ένα από τα αποτελεσματικότερα φυσικά αντιμικροβιακά για την καταπολέμηση διαφόρων ιών, λοιμώξεων και φλεγμονών. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, το γεγονός ότι οι παλιότερες γενιές, το χρησιμοποιούσαν, για να θεραπεύσουν τα τσιμπήματα από έντομα, τσούχτρες αλλά και να «ρίξουν» τον υψηλό πυρετό.

Το Λεμόνι είναι ένα άριστο φρούτο που βοηθά στην καταπολέμηση των προβλημάτων που σχετίζονται με λοιμώξεις του λαιμού, τον πονόλαιμο  και την αμυγδαλίτιδα και έχει αντιβακτηριακή δραση.

Ο φρέσκος χυμός λεμονιού αν εφαρμόζεται στις περιοχές του πονόδοντου, μπορεί να βοηθήσει για να απαλλαγούμε από τον πόνο. Το μασάζ του με χυμό λεμονιού για τα ούλα μπορούν να σταματήσει την αιμορραγία των ούλων.

Στη ρινορραγία αν βάλετε μέσα στο ρουθούνι ένα μικρό κομματάκι βαμβάκι εμποτισμένο με μερικές σταγόνες λεμόνι, η αιμοστατική δράση του λεμονιού θα βοηθήσει να σταματήσει πιο γρήγορα και αποτελεσματικά την αιμορραγία.

Το λεμόνι, χάρη στην άφθονη περιεκτικότητά του σε βιταμίνη C, είναι ιδανικό για την αντιμετώπιση των χειμωνιάτικων λοιμώξεων.

Το λεμόνι συνιστάται σε δίαιτες κατά της χοληστερίνης και γενικά για την καλύτερη υγεία του κυκλοφορικού συστήματος,

Η πρόσληψη του χυμού λεμονιού μπορεί να θεραπεύσει τη δυσκοιλιότητα. Είναι ακόμη γνωστό ότι συμβάλει στην ανακούφιση του λόξιγκα  όταν καταναλώνεται ως χυμός. 

Προλαβαίνει τις δηλητηριάσεις ιδιαίτερα από οστρακοειδή και ενεργεί ως αντίδοτο.

Αλλά, η δράση του δεν σταματά εδώ. Το λεμόνι συμβάλλει στην καλή διατήρηση των αγγείων, ωφελεί την όραση και βοηθά στην καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου. Κι επειδή έχει αποδειχθεί, πως διαθέτει διουρητική και κυρίως λιποδιαλυτική δράση, πολλοί χρησιμοποιούν τον χυμό του και κατά τη διάρκεια της δίαιτας. Τέλος, ο χυμός λεμονιού δυναμώνει τα ούλα και ωφελεί το μυοσκελετικό σύστημα. Το λεμόνι, από μόνο του βοηθάει και αυτό στην καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου.

Εξωτερική χρήση και ομορφιά.

Ο χυμός του λεμονιού, χρησιμοποιείται αποτελεσματικά σε εγκαύματα από τον ήλιο, σε χιονίστρες, σε κάλους, σε ψωρίαση, στο ξέβγαλμα των μαλλιών (για την πιτυρίδα και την τριχόπτωση) ως καλλυντικό αλλά και για να εξαφανίσει τις φακίδες από το πρόσωπο. (Όσο παράξενο κι αν φαίνεται, στις περισσότερες περιπτώσεις εξαλείφονται οι φακίδες, αν τις τρίβουμε κάθε βράδυ, πριν κοιμηθούμε, με φέτες λεμονιού) Επίσης καθαρίζει και λευκαίνει το δέρμα, κλείνει τους ανοιχτούς πόρους του. 

Προσοχή στην υπερκατανάλωση

Όπως κάθε τι εξαιρετικά θρεπτικό για τον οργανισμό, έτσι και η υπερκατανάλωση λεμονιού κρύβει μικρές «παγίδες». Πιο συγκεκριμένα, αναφερόμαστε στη δημιουργία τερηδόνας και αποχρωματισμού των δοντιών, που μπορεί να προκαλέσουν οι μεγάλες ποσότητες λεμονιού καθώς και στις ενοχλήσεις στο στομάχι και τις γαστρεντερικές διαταραχές, που μπορεί να προκληθούν σε έναν οργανισμό.

Και φυσικά, λόγω της ιδιαίτερης όξινης φύσης του, το λεμόνι, θα πρέπει να καταναλώνεται με φειδώ από όσους πάσχουν από υπόταση ή αναιμία ενώ και όσοι ακολουθούν φαρμακευτικές αγωγές, θα πρέπει να συμβουλευτούν γιατρό για την ορθή κατανάλωσή του.

Διαβάστε επίσης

• Τι πρέπει να προσέχουμε πίνοντας χυμό από λεμόνι
• Ρόφημα κουρκουμά με λεμόνι για απώλεια βάρους, αποτοξίνωση και με πράσινο τσάι για αντιγήρανση και λάμψη
• Ο χυμός από λεμόνι όπλο κατά του καρκίνου. Σε τι άλλο ωφελεί η λεμονάδα;
• Το λεμόνι, οι ευεργετικές του ιδιότητες κατά του καρκίνου, της πίεσης, το αναπνευστικό, την χοληστερίνη, την δυσπεψία αλλά και την ομορφιά.

Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή
MSc

Σουσάμι. Έχει αντιυπερτασικές, αντικαρκινικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιγηραντικές ιδιότητες

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος, medlabnews.gr iatrikanea

Το σουσάμι ή σησάμι είναι ιδιαίτερα θρεπτικό και ωφέλιμο, γιατί περιέχει λιπαρές ουσίες σε μεγάλη αναλογία (30-40%). Τις εξάγουν εξασκώντας ισχυρή πίεση πάνω στους σπόρους. Το σουσαμέλαιο που βγαίνει με την ψυχρή αυτή μέθοδο είναι εξαιρετικά θρεπτικό και ωφέλιμο. 

Το όνομα σησάμι προέρχεται από την Αραβική λέξη "semsin". Παλαιότερα η Ινδία θεωρούνταν η χώρα καταγωγής του σησαμιού, αλλά σήμερα πιστεύουμε ότι η πραγματική χώρα καταγωγής του είναι το Σουδάν, στην Κεντρική Αφρική, όπου έχουν βρεθεί πολλά άγρια είδη. Η χρησιμοποίηση του σησαμιού ως τροφής είναι τόσο παλαιά όσο του σιταριού και του ρυζιού όπως προκύπτει από αρχαιολογικές ανασκαφές στην αρχαία Αίγυπτο το 6000 π.Χ. Βάση των αρχαίων ευρημάτων δύο πιθανοί δρόμοι δημιουργήθηκαν για την εξάπλωση του από την Κεντρική Αφρική, ο ένας δρόμος ανατολικά πέρασε πάνω από τον Ινδικό Ωκεανό και έφθασε στην Ινδία, στην Κεντρική Ασία και από εκεί στην Κίνα, την Ιαπωνία, την Βορειοανατολική Ασία και την Αυστραλία. Ο άλλος δρόμος ήταν βόρεια από την Αίγυπτο και μέσω των Μεσογειακών χωρών στην Αραβία, την Κεντρική Ασία και την Κίνα, και τελικά στην Ευρώπη. Οι σπόροι του σουσαμιού αποτελούσαν τροφή για τους αρχαίους Έλληνες καθώς επίσης και για άλλους λαούς της Μεσογείου.

Το σησάμι είναι φυτό Sesamum Indicum με ύψος 100-120cm, το οποίο αναπτύσσει απλά ή διακλαδισμένα στελέχη. Τα φύλλα του φύονται στους κόμβους εναλλάξ ή αντικριστά. Ένα σε κάθε τρία άνθη, μήκους 4-5 cm, γονιμοποιείται και αργότερα αναπτύσσεται ο υποδοχέας που φέρει τους σπόρους. Oι σπόροι του σησαμιού διαφέρουν στο μέγεθος, το χρώμα και το πάχος του φλοιού, ανάλογα με την ποικιλία.

Το έλαιο, η πρωτείνη και οι υδατάνθρακες είναι τα κύρια συστατικά του σησαμιού. Η υψηλή ενέργεια που παρέχει το σησάμι, οφείλεται κυρίως στο έλαιο του. Η σύστασή του ανά 100γρ περιλαμβάνει: 18.6 γρ. πρωτεΐνη, 52.5 gr λίπος, 21.6 γρ. υδατάνθρακες, 3 γρ. φυτικών ινών, 1200 mg ασβεστίου, 540 mg φωσφόρο, 10 mg σιδήρου, 563 θερμίδες. Επιπρόσθετα είναι πλούσιο σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη Ε, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Το σησάμι είναι πλούσιο και σε φώσφορο, κάλιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο και σελήνιο. Επίσης περιέχει λιγνάνες είναι χημικές ενώσεις μικρού μοριακού βάρους οι οποίες περιέχουν π-υδροξυ-φαινυλοπροπάνιο. 
Το σησάμι περιέχει σημαντικές ποσότητες χαρακτηριστικών λιγνανών, όπως η σεσαμίνη και η σεσαμολίνη. Οι λιγνάνες έχουν σημαντικές αντιοξειδωτικές και φαρμακευτικές ιδιότητες. Οι λιγνάνες του σησαμιού, που περιέρχονται στα προϊόντα του, ενισχύουν τη δράση της βιταμίνης Ε.
Πειράματα σε ποντίκια έδειξαν ότι η προσθήκη σησαμιού στη διατροφή τους επιβραδύνει τη γήρανση, ενώ η προσθήκη της κυριότερης λιγνάνης του σησαμιού (σεσαμίνη) στη δίαιτα ποντικιών μείωσε των αριθμό των καρκίνων του μαστού. Το σησάμι και τα προϊόντα του έχουν την ικανότητα να μειώνουν τη χοληστερόλη στο αίμα και κατά συνέπεια να προστατεύουν από καρδιοπάθειες μέσω του διπλού ρόλου της σεσαμίνης. H σεσαμίνη είναι η μόνη γνωστή ουσία που ταυτόχρονα σταματά, τόσο την απορρόφηση της χοληστερόλης από τις τροφές, όσο και τη σύνθεση της από τον ανθρώπινο οργανισμό.

Μια άλλη λιγνάνη του σησαμιού, η πινορεζινόλη, βρέθηκε ότι έχει αντιυπερτασικές ιδιότητες. Η ουσία αυτή περιέχεται σε ένα βότανο που οι Κινέζοι χρησιμοποιούν για την καταπολέμηση της υπέρτασης εδώ και χιλιάδες χρόνια.

Τέλος, ουσίες του σησαμιού βελτιώνουν τη λειτουργία του ήπατος, βοηθώντας το να διασπά τοξικές ουσίες, όπως η αιθανόλη (οινόπνευμα). Το γεγονός αυτό επαληθεύει την Ελληνική παράδοση της κατανάλωσης χαλβά μετά από οινοποσία.

Το σουσάμι είναι τρόφιμο με υψηλής βιολογικής αξίας φυτική πρωτεΐνη. Είναι πλούσιο σε αμινοξέα όπως η μεθειονίνη, η τρυπτοφάνη, η λευκίνη και η αργινίνη, ενώ είναι σχετικά φτωχή η περιεκτικότητά του σε λυσίνη. Η ανάλυση των αμινοξέων του σησαμιού αποδεικνύει ότι συνδυαζόμενο με τροφές πλούσιες σε λυσίνη, το σησάμι αποτελεί ένα τρόφιμο πολύ υψηλής πρωτεϊνικής αξίας. Αξίζει να σημειωθεί, ότι τα όσπρια είναι γενικά πλούσια σε λυσίνη, αλλά ελλειμματικά σε θειούχα αμινοξέα, όπως η μεθειονίνη και η κυστίνη. Συνδυασμός λοιπόν οσπρίων με σησάμι ή προϊόντα σησαμιού, αυξάνει τη διαιτητική αξία της συνολικής πρωτεΐνης. 

Το ταχίνι είναι φυσικό προϊόν και παράγεται από εξαιρετικά επιλεγμένους σπόρους σησαμιού (Sesamun Indicum), περνώντας από τη διαδικασία της αποφλοίωσης και της ξήρανσης. Στη συνέχεια πολτοποιούνται και δημιουργείται μια λιπαρή κρέμα. Εμφανίζεται ως πολτός, ως ελαιώδης κρέμα, αλεσμένου σησαμιού. Η ρίζα της λέξης βρίσκεται στην τουρκική γλώσσα και σημαίνει σησαμόπολτος.

Η υψηλή θρεπτική αξία του σουσαμιού οφείλεται και στα λιπαρά οξέα που περιέχει. Από αυτά το 45% είναι μονοακόρεστα, το 40% πολυακόρεστα και μόλις το 15% κορεσμένα. Τα ακόρεστα λιπαρά οξέα που αποτελούν τον κύριο όγκο των λιπαρών οξέων στο σησαμέλαιο (80%) είναι το ελαϊκό και το λινελαϊκό οξύ, ενώ μικρές είναι οι ποσότητες του παλμιτικού και στεατικού και σε ίχνη μόνο απαντάται το λινολενικό. Το σησαμέλαιο, σε σύγκριση με το σογιέλαιο και το αραβοσιτέλαιο, περιέχει περισσότερα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα. Τα κορεσμένα λιπαρά οξέα βρίσκονται σε ίδιο ποσοστό τόσο στο σησαμέλαιο όσο και στο σογιέλαιο, ενώ το αραβοσιτέλαιο περιέχει ελαφρώς μικρότερη ποσότητα. Ένα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του σησαμελαίου, είναι η απουσία trans-ακόρεστων λιπαρών οξέων, τα οποία συνήθως παράγονται κατά την επεξεργασία του σογιέλαιου και άλλων φυτικών ελαίων. Ένας αριθμός μελετών έχει δείξει, ότι τα trans-λιπαρά οξέα δημιουργούν προβλήματα υγείας. Παρατηρούμε λοιπόν ότι τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα των οποίων η λήψη μέσω της διατροφής κρίνεται αναγκαία εξαιτίας της αδυναμίας του ανθρώπινου οργανισμού να τα συνθέσει, καλύπτουν το μεγαλύτερο ποσοστό.

Οι ευεργετικές δράσεις του σουσαμιού στον ανθρώπινο οργανισμό περιγράφονται παρακάτω:

ΑΝΤΙΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ-ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ:

Το συστατικό σησαμίνη το οποίο περιέχεται στο σουσάμι αναστέλλει τόσο την αύξηση της πίεσης όσο και τη δημιουργία εγκεφαλικών θρόμβων. Κατ’ επέκταση προλαμβάνεται ο κίνδυνος των εγκεφαλικών επεισοδίων ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω δράση της σησαμίνης ενισχύεται παρουσία της βιταμίνης Ε.

ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ:

Η καρκινογένεση έχει συνδεθεί με τη δράση των ελευθέρων ριζών. Οι ελεύθερες ρίζες αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες οξείδωσης, ενώ έχουν συνδεθεί και με ποικίλες βλαβερές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό, με σημαντικότερη όλων την καταστροφή του γενετικού υλικού και κατ’ επέκταση την εμφάνιση καρκίνου. Η βλαβερή αυτή δράση των ελευθέρων ρυζών αναστέλλεται σε μεγάλο βαθμό από τη σησαμόλη, ένα ακόμα σημαντικό συστατικό του σουσαμιού. Το γεγονός αυτό ενισχύει την άποψη των ερευνητών σχετικά με την αντικαρκινική δράση του σουσαμιού.

ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ:

Η κατανάλωση σουσαμιού έχει συσχετιστεί όχι μόνο με την προστασία του οργανισμού από τη βλαβερή δράση των ελευθέρων ριζών αλλά και με την προστασία από τη δημιουργία αθηρωματικών πλακών στα αγγεία, η δημιουργία των οποίων έχει ως κύριο αιτιολογικό παράγοντα την οξείδωση των λιποπρωτεϊνών (κυρίως της LDL).Η κατανάλωση του σουσαμιού αποτελεί ασπίδα προστασίας των αγγείων, αφού έχει συσχετιστεί με μειωμένη ευαισθησία των λιποπρωτεϊνών του αίματος στην οξείδωση μέσω της δράσης της σησαμινόλης.

Επιστημονικώς αποδεδειγμένα το σουσάμι βοηθά στην πρόληψη της υπερχοληστερολαιμίας, στη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, στην πρόληψη του καταρράκτη και στην αντιμετώπιση του διαβήτη. 

Επιπρόσθετα το ιχνοστοιχείο σελήνιο που περιέχεται σε σημαντικά ποσά στο σουσάμι, έχει τα τελευταία χρόνια συσχετιστεί με σημαντική αντιοξειδωτική δράση στον οργανισμό, καθώς αποτελεί συστατικό ενός σημαντικού αντιοξειδωτικού συστήματος- της οξειδάσης της γλουταθειόνης- το οποίο αποτελεί ένα από τα κυριότερα αμυντικά συστήματα του οργανισμού έναντι της δράσης των ελευθέρων ριζών.

Απ’ την άλλη η κατανάλωση του σουσαμιού από αθλητές που ασκούνται συστηματικά, μειώνει τον κίνδυνο πρόκλησης μυϊκών τραυματισμών, βασική αιτία των οποίων είναι το οξειδωτικό στρες, το οποίο εμφανίζεται εξαιτίας της αυξημένης παραγωγής ριζών.

Τελευταίες έρευνες έδειξαν ότι το σουσάμι εμφανίζει σημαντικές αντιγηραντικές ιδιότητες λόγω της μεγάλης του περιεκτικότητας σε βιταμίνη Ε και της δράσης των λιγνανών, δηλαδή της σησαμινόλης και της σησαμίνης.

Διαβάστε επίσης

• ΣΟΥΣΑΜΙ, ΤΑΧΙΝΙ, ΧΑΛΒΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ
• Βάλτε ταχίνι στην διατροφή σας. Κάνει καλό στην καρδιά, την χοληστερίνη, τον διαβήτη, την αντιγήρανση, τον καρκίνο (tahini)

Tαχίνι με μεγάλη του διατροφική αξία. Kάνει καλό σε καρδιά, χοληστερίνη, διαβήτη, αντιγήρανση

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Το ταχίνι (tahini) είναι φυσικό προϊόν και παράγεται από σπέρματα διαλεγμένων σπόρων του σησαμιού (Sesamun Indicum), περνώντας από τη διαδικασία της αποφλοίωσης και της ξήρανσης. 

Το σησάμι είναι φυτό με ύψος 100-120cm, το οποίο αναπτύσσει απλά ή διακλαδισμένα στελέχη. Τα φύλλα του φύονται στους κόμβους εναλλάξ ή αντικριστά. Ένα σε κάθε τρία άνθη, μήκους 4-5 cm, γονιμοποιείται και αργότερα αναπτύσσεται ο υποδοχέας που φέρει τους σπόρους.

Το ταχίνι το παρασκευάζουν από φρυγμένα στο φούρνο σπόρια σουσαμιού. Εμφανίζεται ως πολτός, ως ελαιώδης κρέμα, αλεσμένου σησαμιού. Η ρίζα της λέξης βρίσκεται στην τουρκική γλώσσα και σημαίνει σησαμόπολτος.

Το ταχίνι είναι 100% αλεσμένο σουσάμι και για τις ιδιαίτερες γεύσεις του προστίθεται  κακάο, πορτοκάλι ή μέλι. Περιέχει σημαντικές ποσότητες μικροστοιχείων απαραίτητων στην καθημερινή διατροφή του ανθρώπου. 

Το ταχίνι καταφέρνει και συνδυάζει όλα αυτά τα θρεπτικά συστατικά, που είναι απαραίτητα για την καλή λειτουργία του οργανισμού μας. Καταρχάς, αποτελείται από μία σημαντική ποσότητα φυτικών πρωτεϊνών, υψηλής βιολογικής αξίας. Θα μπορούσε να γίνει υποκατάστατο των ζωικών πρωτεϊνών, ειδικά αν συνδυαστεί με όσπρια ή ξηρούς καρπούς.

Είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες. Ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο, φώσφορος, σίδηρος, ψευδάργυρος, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη Ε και άλλες αντιοξειδωτικές ουσίες είναι μερικά από τα ευεργετικά του συστατικά.

Η θρεπτική αξία μίας κουταλιάς ταχινιού

- Ενέργεια 89 θερμίδες

- Πρωτεΐνη 2,55 γρ.

- Ολικά λιπαρά 8,06 γρ.

- Υδατάνθρακες 3,18 γρ.

- Φυτικές ίνες 1,4 γρ.

- Απλά σάκχαρα 0,07 γρ.

- Ασβέστιο 64 mg

- Σίδηρος 1,34 mg

- Μαγνήσιο 14 mg

- Φώσφορος 110 mg

- Κάλιο 62 mg

- Νάτριο 17 mg

- Ψευδάργυρος 0,69 mg

- Χαλκός 0,242 mg

- Μαγγάνιο 0,218 mg

- Σελήνιο 0,3 μg

- Θειαμίνη 0,183 mg

- Ριβοφλαβίνη 0,071 mg

- Νιασίνη 0,818 mg

- Παντοθενικό οξύ 0,104 mg

- Βιταμίνη Β6 0,022 mg

- Φυλλικό οξύ 15 μg

- Βιταμίνη E 0,04 mg

Είναι άριστη πηγή ωφέλιμων λιπαρών οξέων, μονοακόρεστων και πολυακόρεστων(ω3 και ω6). Το μεγαλύτερο ποσοστό της θερμιδικής του αξίας προέρχεται από τα λιπαρά του, γι’ αυτό και μία πολύ μικρή ποσότητα αποτελεί συμπυκνωμένη πηγή ενέργειας, δηλαδή θερμίδων.

Η καθημερινή κατανάλωσή του αυξάνει την πρόσληψη φυτοστερολών. Οι φυτοστερόλες είναι στοιχεία με δομή παρόμοια της χοληστερόλης, που μειώνουν όμως την απορρόφηση της στο πεπτικό σύστημα. Μάλιστα χρησιμοποιούνται για τον εμπλουτισμό άλλων τροφίμων, με σκοπό την μείωση της χοληστερόλης. Το σουσάμι, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε σε επιστημονικό περιοδικό, είναι ο ξηρός καρπός με την μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φυτοστερόλες. 

Η κατανάλωση του έχει συσχετιστεί όχι μόνο με την προστασία του οργανισμού από τη βλαβερή δράση των ελευθέρων ριζών αλλά και με την προστασία από τη δημιουργία αθηρωματικών πλακών στα αγγεία, η δημιουργία των οποίων έχει ως κύριο αιτιολογικό παράγοντα την οξείδωση των λιποπρωτεϊνών (κυρίως της LDL). Η κατανάλωση του σουσαμιού αποτελεί ασπίδα προστασίας των αγγείων, αφού έχει συσχετιστεί με μειωμένη ευαισθησία των λιποπρωτεϊνών του αίματος στην οξείδωση μέσω της δράσης της σησαμινόλης.

Επιστημονικώς αποδεδειγμένα το σουσάμι βοηθά στην πρόληψη της υπερχοληστερολαιμίας, στη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, στην πρόληψη του καταρράκτη και στην αντιμετώπιση του διαβήτη. Το ταχίνι αποτελεί εξαιρετική επιλογή για όσους πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ή έχουν σχετικά υψηλό σάκχαρο αίματος, καθώς ανήκει στις τροφές με σχετικά χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, που όμως ικανοποιούν το αίσθημα της γλυκιάς γεύσης. 

Επιπρόσθετα το ιχνοστοιχείο σελήνιο που περιέχεται σε σημαντικά ποσά στο σουσάμι, έχει τα τελευταία χρόνια συσχετιστεί με σημαντική αντιοξειδωτική δράση στον οργανισμό, καθώς αποτελεί συστατικό ενός σημαντικού αντιοξειδωτικού συστήματος- της οξειδάσης της γλουταθειόνης- το οποίο αποτελεί ένα από τα κυριότερα αμυντικά συστήματα του οργανισμού έναντι της δράσης των ελευθέρων ριζών.

Απ’ την άλλη η κατανάλωση του σουσαμιού από αθλητές που ασκούνται συστηματικά, μειώνει τον κίνδυνο πρόκλησης μυϊκών τραυματισμών, βασική αιτία των οποίων είναι το οξειδωτικό στρες, το οποίο εμφανίζεται εξαιτίας της αυξημένης παραγωγής ριζών.

Τελευταίες έρευνες έδειξαν ότι το σουσάμι εμφανίζει σημαντικές αντιγηραντικές ιδιότητες λόγω της μεγάλης του περιεκτικότητας σε βιταμίνη Ε και της δράσης των λιγνανών, δηλαδή της σησαμινόλης και της σησαμίνης.

Στην Ελλάδα, είμαστε τυχεροί γιατί διαθέτουμε ταχίνι εξαιρετικής ποιότητας και τα τελευταία χρόνια κερδίζει ολοένα και περισσότερο τη θέση του στην καθημερινότητά μας.

Ταιριάζει και αναμιγνύεται υπέροχα, τόσο με το μέλι, το κακάο ή τη σοκολάτα, όσο και με το λεμόνι, το σκόρδο, το κόκκινο πιπέρι, τα όσπρια και τις σαλάτες. Τα αποτελέσματα είναι κρεμώδη και σούπερ γευστικά- το χούμους, σαν σάλτσα αλλά και σκέτο,  ντρέσινγκ για σαλάτες και λαχανικά, πικάντικα ντιπ, αλλά και ταχινόμελο αντί για βούτυρο πάνω σε ψωμί.

Αποτελεί βασικό συστατικό της γνωστής ταχινόσουπας, του χαλβά και νηστίσιμων αρτοσκευασμάτων, όπως οι ταχινόπιτες, το ταχινόψωμο, τα ταχινοκουλουράκια και διάφορα κέικ. 

Πώς μπορείτε να φάτε το ταχίνι;

    Ως προϊόν επάλειψης σε ψωμί, φρυγανιές ή σε ψωμάκι σαν τοστ μόνο του ή με λίγο μέλι, που μπορεί να αποτελέσει ένα χορταστικό πρωινό ή ένα νόστιμο νηστίσιμο σνακ για το γραφείο. 
Απολαύστε ένα υγιεινό και λαχταριστό σνακ στο σχολείο, στο γραφείο, στην εκδρομή.

Με μέλι και μπανάνα

Παίρνουμε δύο φέτες ψωμί ολικής αλέσεως και τις αλείφουμε με Ταχίνι με Μέλι. Κόβουμε μία καθαρισμένη μπανάνα σε λεπτές φέτες και τις στρώνουμε πάνω στη μία φέτα. Βάζουμε από επάνω και την άλλη φέτα και κόβουμε το σάντουϊτς στη μέση.

    Ντιπ: για ένα υγιεινό σνακ προσθέστε σε λίγο ταχίνι, χυμό λεμονιού, αλάτι και πιπέρι και συνοδεύστε το με ωμά λαχανικά π.χ. καρότα, αγγουράκια, πιπεριές κομμένα σε στικς.

    Νοστιμέψτε τις νηστίσιμες σαλάτες σας προσθέτοντας αυτή τη σως: βάλτε στο μίξερ 3 κουταλιές ταχίνι, 3 κουταλιές ελαιόλαδο και 2 κουταλάκια μηλόξυδο, 2 κουταλάκια χυμό λεμονιού και 2 κουταλάκια τζίντζερ.

    Σαν συστατικό σε σπιτικά γλυκά όπως το κέικ και τα μπισκότα.

    Σαν γλυκό σνακ: ανακατέψτε 2 κουταλάκια αβοκάντο, 1 κουταλάκι ταχίνι, ½ κουταλιά πίτυρο βρώμης, ½ κουταλάκι λιναρόσπορο.

    Επίσης, ‘δένει’ πολύ καλά με αβοκάντο, πατάτες, πιπεριές, ρεβίθια. Δοκιμάστε σαν κυρίως γεύμα, την συνταγή ‘πουρές με ταχίνι’, που μπορείτε να συνοδεύσετε με ελιές και σαλάτα.

Διαβάστε επίσης

• ΣΟΥΣΑΜΙ, ΤΑΧΙΝΙ, ΧΑΛΒΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ
• Το σουσάμι με αντιυπερτασικές, αντικαρκινικές, αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες
• Σελήνιο για τον καρκίνο, την κατάθλιψη, τον θυρεοειδή, την αρθρίτιδα, προστασία από ιώσεις. (selenium)
• Στερόλες και στανόλες. Τι είναι, πώς και πότε μπορούν να ρίξουν την χοληστερίνη. Ποια τρόφιμα τις περιέχουν;
• Έχετε αναιμία; Βάλτε μέλι στην διατροφή σας.

Τα πολύ καλά του καφέ στην υγεία μας. Η καφεΐνη μειώνει τον κίνδυνο Alzheimer, Parkinson, διαβήτη, κατάθλιψης. Oι βλαβερές συνέπειες σε υπερκατανάλωση;

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Ο καφές είναι ίσως η μεγαλύτερη πηγή αντιοξειδωτικών στην παγκόσμια διατροφή

Όταν αναφερόμαστε στην κατανάλωση καφέ, οι περισσότεροι την ταυτίζουμε με τη λήψη καφεΐνης. Όμως έχει βρεθεί ότι στον καφέ υπάρχουν γύρω στις χίλιες ουσίες και πολλές από αυτές τις ουσίες είναι οι υπεύθυνες για τις ευεργετικές δράσεις του καφέ και όχι μόνο η καφεΐνη. Η κυριότερη βιολογικά δραστική ομάδα ουσιών που περιέχονται στον καφέ και έχουν ωφέλιμη δράση στην υγεία είναι αυτή των πολυφαινολών. Οι πολυφαινόλες είναι ουσίες με αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Χάρη στην ικανότητα τους να αποτρέπουν βλαβερές οξειδώσεις δομικών συστατικών του οργανισμού αδρανοποιώντας τοξικές ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, καθώς και να καταστέλλουν χρόνιες φλεγμονές σε διάφορους ιστούς επιτυγχάνουν την πρόληψη των νοσημάτων στα οποία θα αναφερθούμε, συνεπικουρούμενες σε μερικές περιπτώσεις από την καφεΐνη. Η ισχυρότερη πολυφαινόλη του καφέ, η κορυφαία από άποψη αντιοξειδωτικής και αντιφλεγμονώδους δράσης, είναι το χλωρογενικό οξύ.

Το ενεργό συστατικό στον καφέ, είναι η καφεΐνη, η οποία είναι διεγερτική και το ψυχοδραστικό συστατικό με την μεγαλύτερη κατανάλωση στον κόσμο. Ο κύριος μηχανισμός της καφεΐνης στον εγκέφαλο μπλοκάρει τα αποτελέσματα ενός ανασταλτικού διαβιβαστή που καλείται αδενοσίνη.

Εμποδίζοντας τα ανασταλτικά αποτελέσματα της αδενοσίνης, η καφεΐνη αυξάνει την πυροδότηση των νευρώνων στον εγκέφαλο και την απελευθέρωση άλλων ουσιών όπως η ντοπαμίνη και η νορεπινεφρίνη. Πολλές ελεγχόμενες μελέτες έχουν εξετάσει τα αποτελέσματα της καφεΐνης στον εγκέφαλο, αποδεικνύοντας ότι μπορεί να βελτιώσει την διάθεση, τα αντανακλαστικά, την μνήμη, την εγρήγορση και την γενική γνωστική λειτουργία.

Ο καφές μπορεί να σε βοηθήσει να κάψεις περισσότερο λίπος και βελτιώνει την φυσική απόδοση.

Υπάρχει ένας καλός λόγος για τον οποίο βρίσκουμε καφεΐνη μέσα στα περισσότερα εμπορικά προϊόντα καταπολέμησης του λίπους.

Η καφεΐνη, μερικώς λόγω του διεγερτικού αποτελέσματός που έχει στο κεντρικό νευρικό σύστημα, αυξάνει τον μεταβολισμό αλλά και την οξείδωση των λιπαρών οξέων.

Μπορεί επίσης να βελτιώσει και την αθλητική απόδοση κατά 11 – 12% με αρκετούς μηχανισμούς περιλαμβάνοντας την κίνηση των λιπωδών οξέων από τους λιπώδεις ιστούς.

Η καφεΐνη μπορεί να μειώσει δραστικά τον κίνδυνο Διαβήτη τύπου ΙΙ

Η κατανάλωση καφέ έχει προστατευτική δράση και στην εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 (των ενηλίκων), σύμφωνα με πολλές μελέτες. Μία από αυτές έδειξε συνεχώς αυξανόμενη μείωση του κινδύνου για εμφάνιση διαβήτη με την αύξηση της κατανάλωσης καφέ, είτε κανονικού, είτε ντεκαφεϊνέ, από 8% μείωση (για κατανάλωση ενός φλυτζανιού καφέ την ημέρα) έως 33% μείωση (για 6 φλυτζάνια την ημέρα).

Ο συγκεκριμένος τύπος διαβήτη σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο ζωής του ατόμου και έχει φτάσει επίπεδα επιδημίας, έχοντας αυξηθεί στο δεκαπλάσιο σε λίγες δεκαετίες αφού πλέον πάσχουν από αυτόν περίπου 300 εκατομμύρια άνθρωποι.

Αυτή η ασθένεια χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα λόγω αντίστασης στην ινσουλίνη ή αδυναμίας παραγωγής της.

Σε μελέτες παρατήρησης ο καφές έχει συσχετιστεί επανειλημμένως με μειωμένο κίνδυνο διαβήτη ΙΙ κατά 23% με 67%.

Ένα άρθρο εξέτασε αναδρομικά 18 μελέτες αποτελούμενες από συνολικά 457.922 συμμετέχοντες. Βρέθηκε ότι κάθε επιπλέον κούπα καφέ ημερησίως μείωνε τον κίνδυνο διαβήτη κατά 7%. Όσο περισσότερο καφέ έπιναν οι συμμετέχοντες τόσο μικρότερος ήταν ο κίνδυνος.

Ο καφές μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο Alzheimer και Parkinson.

Τόσο ο καφές γενικά, όσο και η καφεΐνη ειδικότερα, ασκούν ισχυρή προστατευτική δράση στα εγκεφαλικά κύτταρα από εκφυλιστικά νοσήματα της μεγάλης ηλικίας, όπως είναι η άνοια τύπου Alzheimer και η νόσος του Parkinson. 

Επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι άτομα με μεγάλη κατανάλωση καφέ και καφεΐνης προσβάλλονται σε μικρότερο ποσοστό από αυτά τα δύο νοσήματα. 

Το Alzheimer είναι η πιο κοινή νευροεκφυλιστική διαταραχή στον κόσμο και μια από τις κυριότερες αιτίες άνοιας.

Σε μελέτες που έχουν γίνει, όσοι πίνουν καφέ έχουν ως και 60% λιγότερες πιθανότητες να ασθενήσουν από Alzheimer και άνοια.

Το Parkinson είναι η δεύτερη πιο συνηθισμένη νευροεκφυλιστική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από θάνατο των νευρώνων που παράγουν ντοπαμίνη στον στον εγκέφαλο. Ο καφές μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο Parkinson κατά 32% – 60%.

Η καφεΐνη προστατεύει από κατάθλιψη. 

Τα άτομα που πίνουν καφέ έχουν 39-77% μικρότερο κίνδυνο να πάθουν κατάθλιψη, σύμφωνα με διάφορες μελέτες.

Ο καφές μπορεί να είναι εξαιρετικά καλός για το συκώτι σου

Το συκώτι είναι ένα αξιοθαύμαστο όργανο που ολοκληρώνει εκατοντάδες ζωτικές λειτουργίες του σώματος. Είναι πολύ τρωτό απέναντι σε σύγχρονες απειλές όπως η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ και φρουκτόζης.

Η κύρωση είναι το τελικό στάδιο της βλάβης στο συκώτι και προκαλείται από ασθένειες όπως ο αλκοολισμός και η ηπατίτιδα, όπου οι ιστοί του ήπατος έχουν σε μεγάλο βαθμό αντικατασταθεί από ουλώδη ιστό.

Πολλαπλές έρευνες έχουν δείξει ότι ο καφές μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κυρώσεως σε ποσοστό 80%, με μεγαλύτερο αποτέλεσμα σε όσους πίνουν 4 ή περισσότερα ποτήρια καφέ ημερησίως.

Ο καφές βρέθηκε να προστατεύει και από καρκίνο του ήπατος και των νεφρών

Άτομα που πάσχουν από χρόνια ηπατίτιδα B ή C(που έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης ηπατοκυτταρικού καρκίνου) έχουν να ωφεληθούν ιδιαίτερα από την πόση καφέ, δεδομένου ότι η μέση μείωση κινδύνου από τις διάφορες μελέτες είναι περίπου 50%. Επιπρόσθετα, ο καφές σχετίζεται με καλύτερη νεφρική λειτουργία, όπως μετριέται με έναν δείκτη που λέγεται ρυθμός σπειραματικής διήθησης.

Ο καφές προστατεύει από το μεταβολικό σύνδρομο. 

Το μεταβολικό σύνδρομο είναι ένα σύνολο διαταραχών που εμφανίζεται σε παχύσαρκους ασθενείς και χαρακτηρίζεται από συσσώρευση λίπους στην κοιλιά, υπέρταση, διαταραχές των λιπιδίων και γλυκόζη («ζάχαρο») στα ανώτερα φυσιολογικά όρια. Συχνά συνοδεύεται από μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος («λιπώδη διήθηση» του συκωτιού). Η κατανάλωση καφέ, τόσο σε πειραματικές μελέτες σε ζώα, όσο και σε κλινικές μελέτες σε ανθρώπους, έδειξε να προλαμβάνει και να βελτιώνει τις παραμέτρους του μεταβολικού συνδρόμου και την ηπατική λιπώδη διήθηση. Ακόμη ο καφές βοηθάει στην απώλεια βάρους και συγκεκριμένα στην αποβολή του επικίνδυνου κοιλιακού λίπους.

 Είναι πολύ καλό για το δέρμα σας.

Η κατανάλωση καφέ μπορεί να σας προστατέψει από κάποιες μορφές καρκίνου του δέρματος. Μια μελέτη στο περιοδικό Cancer Research , που εξέτασε ειδικά την καφεΐνη στον καφέ έδειξε ότι όσοι έπιναν καφέ είχαν χαμηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν βασικοκυτταρικό καρκίνωμα.

 O καφές μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του στόματος

Παρά το γεγονός ότι είναι περιορισμένες οι μελέτες σχετικά με την κατανάλωση καφέ και το μειωμένο κίνδυνο καρκίνου , μια πρόσφατη μεγάλη μελέτη διαπίστωσε ότι τα άτομα που έπιναν τέσσερα ή περισσότερα φλιτζάνια καφέ την ημέρα είχαν 50 τοις εκατό χαμηλότερο κίνδυνο για θανάτου από καρκίνο του στόματος σε ένα διάστημα 25 χρόνων. Οι συμμετέχοντες έπιναν καφεΐνη ή ντεκαφεϊνέ καφέ. Τα ευρήματα ήταν παρόμοια με μια άλλη μεγάλη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2008 .

Βοηθάει το αναπαραγωγικό σύστημα.

Αν ψάχνετε ένα ρόφημα για να μειώσει τον κίνδυνο του καρκίνου του προστάτη και τον καρκίνο του ενδομητρίου, ο καφές είναι ιδανικός. Μια μελέτη του 2011 διαπίστωσε ότι οι άνδρες που καταναλώνουν τουλάχιστον έξι ή περισσότερα φλιτζάνια καφέ την ημέρα μείωναν τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη κατά 20 τοις εκατό. Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cancer Epidemiology,  διαπίστωσε ότι οι γυναίκες που έπιναν περισσότερα από τέσσερα φλιτζάνια καφέ την ημέρα είχαν 25 τοις εκατό χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου .

Ο καφές περιέχει πληθώρα θρεπτικών συστατικών και αντιοξειδωτικών.

Πολλά από τα θρεπτικά συστατικά του καρπού του καφέ καταλήγουν στο τελικό ρόφημα, το οποίο μάλιστα περιέχει μια σεβαστή ποσότητα βιταμινών και μετάλλων.

Ένα φλιτζάνι καφέ περιέχει:

6% της ΣΗΠ για Παντοθενικό οξύ (βιταμίνη Β5).

11% της ΣΗΠ για ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2).

2% της ΣΗΠ για νιασίνη (Β3) και θειαμίνη (Β1).

3% της ΣΗΠ για κάλιο και μαγγάνιο.

(ΣΗΠ = Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη)

Και οι βλαβερές συνέπειες του καφέ.

Ο καφές σε ελεγχόμενες ποσότητες είναι σύμμαχος της υγείας σου, όμως η υπέρμετρη κατανάλωσή του κάθε άλλο παρά καλό θα σου κάνει.

Η καφεΐνη που περιέχεται μέσα στον καφέ, το τσάι και ορισμένα αναψυκτικά όπως η κόκα κόλα και άλλα, προκαλεί εθισμό. Όπως πολλά άλλα ναρκωτικά που οδηγούν σε μεταπτώσεις διάθεσης και συμπεριφοράς, έτσι και η καφεΐνη είναι στην πραγματικότητα ένα εθιστικό διεγερτικό. Ένα πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύτηκε στην ακαδημαϊκή έκδοση Psychopharmacology, εξετάζει την ιστορία του εθισμού που προκαλεί η καφεΐνη και αναφέρει συνήθη συμπτώματα στέρησης που παρατηρούνται όταν πάψει η χρήση της.

Tα βλαβερά συστατικά του καφέ μετά το βρασμό. 

Ο βρασμένος καφές περιέχει διτερπένια, τα οποία συμβάλλουν σε αύξηση της χοληστερίνης με αποτέλεσμα την πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου. Ολλανδοί επιστήμονες απέδειξαν ότι οι πότες του βραστού καφέ αυξάνουν κατά 10% περίπου την χοληστερίνη τους, κάτι που δεν συμβαίνει με τους πότες φιλτραρισμένου καφέ. Ο ντεκαφεϊνέ καφές εξάλλου δεν είναι λιγότερο ένοχος. Προκαλεί μικρότερης κλίμακας, αλλά αισθητή αύξηση της χοληστερίνης στον οργανισμό.

Είναι υπεύθυνος (κυρίως ο βραστός καφές) ως ένα βαθμό, για τους καρκίνους του παγκρέατος και τις κύστεις. Σε έρευνα του Πανεπιστημίου του Harvarnd και σε δείγμα 369 καρκινοπαθών παγκρέατος, αποδείχθηκε ότι εκείνοι που έπιναν δύο φλιτζάνια καφέ ημερησίως, είχαν διπλάσιες πιθανότητες να πάθουν καρκίνο στο πάγκρεας από εκείνους που δεν έπιναν καθόλου, ενώ εκείνοι που έπιναν πέντε καφέδες την ημέρα, είχαν τριπλάσιες πιθανότητες. Αντίθετα αυτοί που δεν πίνουν καφέ, σπάνια παθαίνουν καρκίνο του παγκρέατος. Υπολογίστηκε ότι ο καφές είναι υπεύθυνος για το 50% των περιπτώσεων του παγκρεατικού καρκίνου. Ο ντεκαφεϊνέ εξάλλου καφές, μπορεί να είναι απαλλαγμένος από την καφεΐνη που όπως είπαμε θεωρείται υπεύθυνη για τον καρκίνο του παγκρέατος, αλλά για την αποκαφεϊνοποίησή του, χρησιμοποιούνται οργανικοί διαλύτες, για τους οποίους υπάρχει η βάσιμη υποψία ότι έχουν καρκινογόνες ιδιότητες. Έτσι κι αλλιώς με την αποκαφεϊνοποίηση δεν απομακρύνεται η καφεόλη, ουσία που θεωρείται από πολλούς πιο επικίνδυνη από την καφεΐνη. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η καφεΐνη είναι άγευστη. Την ευχάριστη μυρωδιά στον καφέ δεν την δίνει η καφεΐνη αλλά η καφεόλη.

Διάφορες έρευνες απέδειξαν ότι όσο πιο πολύ καβουρδίζεται ο καφές τόσο πιο πολύ παράγει μια ουσία μη διαλυτή στο νερό, την λεγόμενη πίσσα του καφέ, για την οποία οι επιστήμονες έβγαλαν το συμπέρασμα ότι έχει τις ίδιες ιδιότητες με την πίσσα του τσιγάρου. Είναι δηλαδή καρκινογόνος.

Ο βρασμένος όμως καφές είναι βλαβερός για έναν ακόμα λόγο. Στον καφέ (όπως και στο τσάι) υπάρχει μια άλλη ουσία, το ίδιο βλαβερή με την καφεΐνη, η τανίνη. Όσο πιο πολύ βράζεται ο καφές, τόσο περισσότερη τανίνη συγκεντρώνεται και τόσο πιο πολύ αυξάνεται η τοξικότητά του.

Οι σπόροι του καφέ πριν γίνει η επεξεργασία τους έχουν πολλά συστατικά που επηρεάζουν την βιοχημεία του ανθρώπινου σώματος. Τα χημικά αυτά συστατικά είναι τοξικά για να αποφεύγουν οι οργανισμοί στην φύση να απειλούν το φυτό. Το κύριο συστατικό του καφέ είναι η καφεΐνη, ένα ισχυρό διεγερτικό. Αυτό όμως που διεγείρει τον ανθρώπινο οργανισμό δεν είναι η καφεΐνη, σύμφωνα με νέες μελέτες αλλά μια σειρά από χημικές ενώσεις που διεγείρουν την παραγωγή κορτιζόλης και αδρεναλίνης. Ο καφές περιέχει επίσης καφεστόλη και καβεόλη που αυξάνουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Πέρα από τα προαναφερθέντα πρέπει να εστιάσουμε στο γεγονός ότι οι κόκκοι του καφέ πριν τους καταναλώσουμε στο καθημερινό μας ρόφημα καβουρδίζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα στους 200ο C, για να επιτευχθεί το άρωμα και το χρώμα που γνωρίζουμε από καρβουνιασμένους σπόρους ...;. (κάρβουνα). Οι 19 ενώσεις από τις χιλιάδες που προκύπτουν από αυτήν την διαδικασία είναι αναγνωρισμένες ως καρκινογόνες σε εργαστηριακά πειράματα. Αυτό είναι απολύτως φυσικό γιατί η τελική ύλη είναι κάρβουνο. 

Η κατανάλωση του καφέ μπορεί να οδηγήσει σε σιδηροπενική αναιμία σε μητέρες και βρέφη. Παρεμποδίζει επίσης την απορρόφηση των συμπληρωμάτων σιδήρου, προκαλεί βλάβες στη βλεννογόνο των οργάνων του γαστρεντερικού, γαστρίτιδες, κολίτιδες και έλκη. Ο καφές επηρεάζει επίσης το κεντρικό νευρικό σύστημα προκαλώντας ή αυξάνοντας το άγχος, την ευερεθιστότητα και την αϋπνία. Από έρευνες όπως αυτή της ελληνικής «Αττική», υπήρξαν συμπεράσματα για αυξημένους φλεγμονώδεις δείκτες από μέτρια έως υψηλή ημερήσια κατανάλωση καφέ, που συνδέονται με καρδιαγγειακές παθήσεις, αυτοάνοσες ασθένειες αλλά και τον διαβήτη τύπου 2.

Αν θέλουμε να πίνουμε αρκετούς καφέδες την ημέρα για να μεγιστοποιήσουμε την πρόσληψη των ευεργετικών πολυφαινολών, είναι προτιμότερη η κατανάλωση ειδών καφέ με μικρή ή μέτρια περιεκτικότητα σε καφεΐνη (π.χ. ελληνικού καφέ), ώστε να αποφευχθεί η υπερβολική λήψη καφεΐνης ανά 24ωρο (άνω των 300 mg). Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για άτομα νευρικά ή με ευαισθησία στην καφεΐνη (που παρουσιάζουν π.χ. ευερεθιστότητα, ταχυκαρδία και αϋπνίες). Επίσης, οι διαβητικοί ή όσοι θέλουν να χάσουν βάρος μπορούν να βάζουν στον καφέ, αντί για ζάχαρη, στέβια, ένα φυσικό γλυκαντικό χωρίς θερμίδες, αποδεδειγμένα αβλαβές. 

Η μέση περιεκτικότητα των διαφόρων ειδών καφέ σε καφεΐνη, ανά αντίστοιχο φλιτζάνι σερβιρίσματος και κατά προσέγγιση: Ελληνικός καφές (μέτριος) 50 mg, εσπρέσο 75 mg, καπουτσίνο 100 mg, φίλτρου 100-160 mg. Για σύγκριση ένα φλιτζάνι τσάι (μαύρο, «ευρωπαϊκό») έχει περίπου 50 mg καφεΐνης και ένα ποτήρι Coca-Cola 25 mg.

Είδος καφέ ανά μερίδα	Περιεκτικότητα σε καφεΐνη
Καφές φίλτρου (~200ml)	115-175mg
Στιγμιαίος καφές (~200ml)	65-100mg
Ντεκαφεϊνέ στιγμιαίος καφές (~200ml)	2-3mg
Ελληνικός καφές (50ml)	40mg
Ντεκαφεϊνέ ελληνικός καφές (50ml)	0-1mg
Εσπρέσο (30ml)	30-40mg

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

• Καλό θα ήταν όλοι μας να περιορίσουμε την ημερήσια δόση καφέ (ή τσαγιού) που πίνουμε. Δύο φλιτζάνια ημερησίως είναι αρκετά.
• Μην πίνετε ποτέ καφέ με άδειο στομάχι. Η καλύτερη στιγμή για να τον απολαύσετε είναι μετά το μεσημεριανό φαγητό, ή έστω με το πρωινό σας.
• Τα άτομα που υποφέρουν από στομάχι, καρδιά, στηθόπονους, δερματοπάθειες, αρθρίτιδες, συκώτι, υψηλή πίεση κλπ., καλό θα ήταν να τον αποφεύγουν.
• Αν το σώμα σας χρειάζεται τόνωση, καλύτερα να προσφύγετε σε λίγο περισσότερο ύπνο, παρά σε ένα φλιτζάνι καφέ. Η κούραση εξάλλου πολλές φορές οφείλεται στην κακή διατροφή (έλλειψη βιταμινών, πρωτεϊνών, μετάλλων, ιχνοστοιχείων) ή σε καταχρήσεις φαγητού, φαρμάκων, αλκοόλ κλπ.
• Προτιμάτε να βάλετε στον καφέ σας γάλα αντί για ζάχαρη. Η ζάχαρη επιταχύνει την αποβολή ασβεστίου από το σώμα, ενώ αντίθετα το γάλα σας το προσφέρει. Βάλτε λοιπόν στον καφέ σας μια κουταλιά γάλα, αντί ζάχαρης. Το μείγμα καφές – ζάχαρη – γάλα είναι αρκετά δύσπεπτο.
• Να χρησιμοποιείτε ζεστό κι όχι βραστό νερό για την παρασκευή στιγμιαίου καφέ ή φιλτραρισμένου καφέ.
• Τα παιδιά κάτω των 16 ετών δεν πρέπει να πίνουν καφέ.
• Αν θέλετε να τον κόψετε τον καφέ να το κάνετε σταδιακά.

Διαβάστε επίσης

• Ποιοι καφέδες σας παχαίνουν!
• 17 ωφέλιμες τροφές για την υγεία της καρδιάς