Λίπος στο συκώτι. Μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος. Ποιες οι κύριες αιτίες; Διατροφή και άσκηση.

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NonAlcoholic Fatty Liver Disease / NAFLD) αποτελεί τη συχνότερη μορφή χρόνιας ηπατοπάθειας και την 1η αιτία ανεύρεσης παθολογικά αυξημένων ηπατικών ενζύμων στο γενικό πληθυσμό. Προκαλείται από την παθολογική συσσώρευση λιπιδίων στα ηπατοκύτταρα, σε άτομα που ΔΕΝ καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ.

Περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα ιστολογικών αλλοιώσεων που ξεκινά από την απλή στεάτωση, προχωρά στην ανάπτυξη φλεγμονής και κάποιου βαθμού ίνωσης στη μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα και καταλήγει στην κίρρωση.

Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD) μπορεί να προσβάλει οποιοδήποτε φύλο, ηλικία και εθνικότητα.

Η συνηθέστερη μορφή της είναι η απλή λίπωση ή στεάτωση. Πιο σοβαρή μορφή είναι η στεατοηπατίτιδα, κατά την οποία στο συκώτι εκτός από λίπος υπάρχει και φλεγμονή.

Η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα συνδυάζει: μέτρια διαταραχή της ηπατικής βιοχημείας  σε συνδυασμό με ιστολογικές βλάβες ανάλογες με εκείνες  που παρατηρούνται στην αλκοολική ηπατίτιδα  χωρίς να καταναλώνεται αλκοόλ στο πλαίσιο  μιας ινσουλινοαντίστασης.

Σήμερα είναι ένας από κύριους λόγους για την πιο συχνή διαταραχή της ηπατικής βιοχημείας.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η διαταραχή δεν συνοδεύεται από ενοχλήματα ικανά να τραβήξουν την προσοχή του ασθενή. Πολλοί γιατροί ορθώς καθησυχάζουν τους ασθενείς τους, διότι σπάνια εξελίσσεται προκαλώντας βλάβη στο συκώτι.

Κλινικά: στο 70% των περιπτώσεων της νόσου είναι τελείως ασυμπτωματική και ανακαλύπτεται τυχαία κατά τη διάρκεια ενός προληπτικού ελέγχου. Πιο σπάνια, μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα που είναι μη ειδικά: εξασθένιση, άλγος δεξιού υποχονδρίου, ηπατομεγαλία, σημεία πυλαίας υπέρτασης.

Η λιπώδης διήθηση του ήπατος συνήθως δεν υπάρχει μόνη της. Συνοδεύει τους υπέρβαρους ή παχύσαρκους ασθενείς, ασθενείς με διαβήτη και θυρεοειδοπάθεια, ασθενείς με υπέρταση, ψηλή χοληστερίνη και τριγλυκερίδια, χαμηλή HDL (καλή χοληστερίνη), αλκοολικούς, αλλά και ασθενείς που (κατά τη γνώμη τους) απλώς πίνουν κάτι παραπάνω. Μερικές στατιστικές ανεβάζουν το ποσοστό στο 20% τουλάχιστον του γενικού πληθυσμού (ένας στους πέντε). Όσο αυξάνει το βάρος και η περίμετρος της μέσης των ανθρώπων, τόσο αυξάνει και η συχνότητα της συσσώρευσης λίπους στο συκώτι.

Υπάρχει κληρονομική προδιάθεση, η οποία όμως, κατά κανόνα, σχετίζεται με επιμέρους προδιαθέσεις: για διαβήτη, υπέρταση, παχυσαρκία (ιδίως η αποκαλούμενη κοιλιακή παχυσαρκία με περίμετρο μέσης για τους άνδρες >102εκ και για τις γυναίκες>88εκ), δυσλιπιδαιμία, καρδιαγγειακά προβλήματα, αυξημένο ουρικό οξύ, ορμονολογικές διαταραχές κλπ, καταστάσεις που συμπεριλαμβάνονται σ΄ αυτό που ονομάζουμε μεταβολικό σύνδρομο. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του συνδρόμου αυτού είναι η αποκαλούμενη αντίσταση στην ινσουλίνη, δηλαδή η ανάγκη για αυξημένη παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας ώστε να ρυθμίσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η κακή διαχείριση του λίπους από το συκώτι που είναι ο βασικός παραγωγός των τριγλυκεριδίων από τις θερμίδες που περισσεύουν, αλλά και επεξεργαστής του λίπους που κινητοποιείται από το λιπώδη ιστό. Παραβλάπτεται επίσης για πολλούς λόγους η σωστή διακίνηση του λίπους μεταξύ ήπατος και λιπώδους ιστού, με αποτέλεσμα το συκώτι κυριολεκτικά «να μην ξέρει τι να πρωτοκάνει» με το τοξικό λίπος που συσσωρεύεται και πλημμυρίζει.

Οι κύριες αιτίες δευτερογενούς ανάπτυξης μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος είναι: 

Γενετικά ή μεταβολικά αίτια

• Λιποδυστροφίες
• Δυσβηταλιποπρωτεϊναιμία
• Νόσος Weber-Christian
• Υποθυρεοειδισμός
• Τυροσιναιμία
• Γαλακτοζαιμία
• Ομοκυστινουρία

• Νόσος Wilson

Διαταραχές θρέψης

• Ολική παρεντερική διατροφή
• Υποσιτισμός

• Ταχεία απώλεια βάρους
• Νηστιδοειλεϊκή παράκαμψη
• Γαστροπλαστική
• Σύνδρομο βρεαχέος εντερου

Φάρμακα

• Αμιοδαρόνη

• Ταμοξιφαίνη
• Κορτικοστεροειδή
• Οιστρογόνα

• Perhexilene maleate
• Τετρακυκλίνες
• Μεθοτρεξάτη

• Βαλπροϊκό οξύ
• Ασπιρίνη

• Ανταγωνιστές διαύλων Ca
• HAART
• Κυτταροστατικά

Τοξίνες

• Αλκοόλ
• Πετροχημικά
• Διμεθυλοφορμαμίδη
• Κοκαΐνη

Αλλα  αίτια

• HCV ή ΗΙV λοίμωξη
• Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου
• Οξύ λιπώδες ήπαρ της κύησης 

Εργαστηριακός έλεγχος

Πολλές φορές, η μοναδική εκδήλωση της νόσου είναι η αύξηση των ενζύμων του ήπατος. Θα πρέπει να συνυπολογίσει κανείς ότι άνθρωποι παχύσαρκοι, διαβητικοί, με υπερχοληστερολαιμία και υπέρταση έχουν επίσης συχνότατα καρδιολογικά και αγγειολογικά προβλήματα όπως στεφανιαία νόσο και εγκεφαλικά επεισόδια και επομένως η λιπώδης διήθηση του ήπατος είναι σχεδόν αδύνατο να μην είναι παρούσα σε όλες αυτές τις καταστάσεις.

• αυξημένη γ-GT  Είναι η πιο συχνή διαταραχή , ενώ άλλα  στοιχεία του συνδρόμου της χολόστασης (αλκαλική φωσφατάση, χολερυθρίνη) είναι φυσιολογικά
• αυξημένες τρανσαμινάσες, γενικά μέτρια (2 έως 3 φορές) με ALT περισσότερο από AST (σε αντίθεση με την αλκοολική ηπατίτιδα). 
• σε ένα πλαίσιο δυσλιπιδαιμίας (υπερχοληστερολαιμίας και / ή υπερτριγλυκεριδαιμίας), διαβήτη ή / και υπερουριχαιμία; και / ή αυξημένου βάρους. 

Απεικόνιση

Το υπερηχογράφημα για το ήπαρ είναι συνήθως υπερηχοϊκό, κάτι που μαρτυρεί λιπαρό ήπαρ. Σπάνια είναι  χρήσιμο να επιβεβαιωθεί με αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Από όλους αυτούς που εμφανίζουν λιπώδη διήθηση στο υπερηχογράφημα, μόνο ένα μικρό ποσοστό θα εξελιχθεί σε ηπατίτιδα (στεατοηπατίτιδα) και σε κίρρωση του ήπατος μετά από πολλά χρόνια. Όσο περισσότερα χαρακτηριστικά από το μεταβολικό σύνδρομο συγκεντρώνει κανείς και όσο πιο αμελής περί την υγεία και τη διατροφή του είναι, τόσο πιθανότερο είναι να εμφανίσει σοβαρή βλάβη στο συκώτι του. 

Παθολογική ανατομία:

οι αλλοιώσεις είναι χαρακτηριστικές της αλκοολικής ηπατίτιδας συνδυάζοντας νέκρωση, στεάτωση, φλεγμονώδη διήθηση με πολυμορφοπύρηνα ,σωμάτια Mallory, ίνωση τελικά ακόμη και κίρρωση. 

ΕΞΕΛΙΞΗ

15% έως 50% της στεάτωσης θα εξελιχθεί σε στεατοηπατίτιδα, 7% έως 16% προς κίρρωση.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία της πάθησης αυτής είναι συνδεδεμένη με τον αιτιολογικό “προδιαθεσικό” παράγοντα που την προκάλεσε.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε, ότι εφόσον δεν συνυπάρχει ηπατική φλεγμονή (αύξηση των τρανσαμινασών) δεν υφίσταται ανάγκη θεραπευτικής αντιμετώπισης της παθήσεως αυτής. 

Προσεκτική δίαιτα και διατήρηση του ιδανικού βάρους με άσκηση οπωσδήποτε, άριστη ρύθμιση του διαβήτη, ιδανική αντιμετώπιση της δυσλιπιδαιμίας και φάρμακα μόνο όσα χρειάζονται για την αντιμετώπιση του κάθε μεταβολικού παράγοντα χωριστά. 

ΔΙΑΤΡΟΦΗ για Λιπώδη διήθηση του ήπατος

Αρχίσετε να ακολουθείτε μια πιο υγιεινή διατροφή, χαμηλή σε κορεσμένα λίπη. Αν τρώτε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος κάνετε χειρότερη τη λιπώδη διήθηση. Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά προσθέτει στο σώμα σας αντιοξειδωτικά, τα οποία βοηθούν την επισκευή των ζημιών, ενώ προλαμβάνει την επίθεση των τοξινών στο σώμα σας. Τρώτε λιγότερα λιπαρά κόκκινα κρέατα και δοκιμάστε άπαχα κρέατα, όπως κοτόπουλο ή γαλοπούλα. Τρώτε δημητριακά ολικής αλέσεως αντί για εξευγενισμένα και επεξεργασμένα ψωμιά, ζυμαρικά και ρύζι. Τρώγοντας ψάρια όπως ο σολομός ή ο τόνος δύο φορές την εβδομάδα, λαμβάνετε την κατάλληλη ποσότητα ωμέγα-3 λιπαρών οξέων (μπορούν να μειώσουν την περιεκτικότητα λίπους στο ήπαρ, μειώνοντας την ποσότητα της ανθυγιεινής χοληστερόλης στο σώμα σας. Η κατανάλωση αλκοόλης πρέπει να διακοπεί. 

ΑΣΚΗΣΗ για Λιπώδη διήθηση του ήπατος

Ο διάδρομος μία ώρα την ημέρα μπορεί να επιβραδύνει την πρόοδο της μη-αλκοολικής λιπώδους διήθησης στα παχύσαρκα άτομα με προ-διαβήτη, καθώς φαίνεται ότι ενισχύει το μεταβολισμό τους και μειώνει τις οξειδωτικές βλάβες. Το καθημερινό περπάτημα όχι μόνο αυξάνει την ινσουλινοευαισθησία αλλά βελτιώνει και ένα δείκτη λιπιδίων στο ήπαρ, ο οποίος θεωρείται δείγμα της υγείας του.

Διαβάστε επίσης

• Οι καλοήθεις όγκοι του ήπατος επηρεάζουν κυρίως τις γυναίκες. Πόσο επικίνδυνοι είναι και πώς αντιμετωπίζονται;
• Πώς η διατροφή επηρεάζει τον σχηματισμό των χολολίθων; Ποιες τροφές αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης χολολιθίασης και ποιές τις μειώνουν;
• Οι αυξημένες τιμές τρανσαμινασών, στις εξετάσεις αίματος, τι μπορεί να σημαίνει; Τι πρέπει να κάνουμε;
• Η ηπατομεγαλία (αύξηση του μεγέθους του συκωτιού), που μπορεί να οφείλεται και ποιες εξετάσεις είναι απαραίτητες;

Νεύρα με το παραμικρό, εκνευρισμός, θυμός. Oφείλονται σε παθολογικές καταστάσεις, αγχώδεις διαταραχές ή σε κάποιο φάρμακο;.

της Βικτωρίας Πολύζου, συμβούλου ψυχικής υγείας, medlabnews.gr iatrikanea

Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν υπομονή και εξάπτονται εύκολα. Άλλοι χρειάζονται πολύ για να θυμώσουν. Επιπλέον, κάποιοι άνθρωποι έχουν «μάθει» να αντιδρούν επιθετικά και  να υιοθετούν αυτή τη συμπεριφορά ως τρόπο αντιμετώπισης των  δυσκολιών στη ζωή τους. Κάποτε μπορεί να συμβεί κάποιος να σας θυμώσει σε τέτοιο βαθμό που να σας κάνει να του επιτεθείτε φραστικά.

Όταν θυμώνουμε, νιώθουμε νεύρα, άγχος, οργή, και πολλές φορές εκδηλώνουμε επιθετικότητα. Μας συμβαίνει όταν μας πληγώνουν, μας προσβάλλουν, μας υποτιμούν, μας τραυματίζουν ψυχικά ή ακόμα και μόνο με την αίσθηση ότι είμαστε πολύ κοντά στον να βιώσουμε αυτά τα αρνητικά συναισθήματα Η επερχόμενη απειλή του ψυχικού πόνου, ιδίως αν έχουμε πονέσει πολύ στο παρελθόν, μπορεί να πυροδοτήσει το συναίσθημα του θυμού.

Mερικές φορές ο έντονος θυμός μπορεί να είναι αποτέλεσμα κάποιων προβλημάτων υγείας ή και φαρμάκων

Ποιες παθολογικές καταστάσεις μπορεί να σας κάνουν να νευριάζετε με το παραμικρό;

Υπερθυρεοειδισμός: Οι αντιδράσεις θυμού, όπως οι φωνές με το παραμικρό, μπορεί να προκαλούνται από τον υπερθυρεοειδισμό. Αυτή η διαταραχή που αφορά ως επί το πλείστον τις γυναίκες προκύπτει σταδιακά όταν ο αδένας παράγει μεγάλη ποσότητα θυρορμόνης. Αυτή η ορμόνη επηρεάζει ό,τι έχει να κάνει με τον μεταβολισμό, ενώ φτάνει μέσω της κυκλοφορίας του αίματος να επηρεάζει και τον εγκέφαλο. 

Διαβήτης: Τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου μπορεί να προκαλέσουν ξεσπάσματα επιθετικότητας. Η υπογλυκαιμία είναι κάτι που συμβαίνει σε όσους πάσχουν από διαβήτη τύπου 1, αλλά και 2. Μέσα σε ελάχιστα λεπτά μπορεί να οδηγήσει σε επιθετική συμπεριφορά, θυμό, σύγχυση και ανησυχία. Τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου επηρεάζουν όλο τον ιστό, συμπεριλαμβανομένου και του εγκεφάλου.

Υψηλή χοληστερόλη: Η υψηλή χοληστερίνη επηρεάζει τη διάθεση είναι ότι ρίχνει τα επίπεδα της σεροτονίνης, της ορμόνης της ευτυχίας, στον εγκέφαλο. Ιδιαίτερα ευερέθιστοι ασθενείς βελτιώθηκαν σχεδόν αμέσως όταν άρχισαν να λαμβάνουν στατίνες. 

Ηπατική φλεγμονή: Πολλές ασθένειες του ήπατος, όπως η κίρρωση και η ηπατίτιδα, μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα την ηπατική εγκεφαλοπάθεια. Αυτή επιφέρει αλλαγές προσωπικότητας, όπως επιθετική και προσβλητική συμπεριφορά.

Νόσος Γουίλσον: Αυτή η γενετική διαταραχή, που επηρεάζει έναν στους 30.000 ανθρώπους, προκαλεί συσσώρευση χαλκού στο ήπαρ ή στον εγκέφαλο. Αποτέλεσμα είναι η πρόκληση βλαβών στον ιστό του εγκεφάλου και συγκεκριμένα στον μετωπιαίο λοβό, που ευθύνεται για την προσωπικότητα.

Κατάθλιψη: Τα χαρακτηριστικά της κατάθλιψης δεν είναι μόνο ο λήθαργος και η θλίψη. Μπορεί επίσης να προκαλέσει θυμό και ανησυχία. Αυτό συμβαίνει κυριώτερα στους άνδρες.

Αλτσχάιμερ: Οταν αυτή η νόσος εξελίσσεται, στο 90% των ασθενών κάνουν την εμφάνισή τους μια σειρά από συμπεριφοριστικά και ψυχολογικά συμπτώματα. Μεταξύ αυτών καταγράφονται οι εκρήξεις θυμού που εκδηλώνονται αρκετά χρόνια μετά τη διάγνωση της ασθένειας, η οποία επηρεάζει διάφορες περιοχές του εγκεφάλου, μεταξύ των οποίων και ο μετωπιαίος λοβός που ευθύνεται για την προσωπικότητα.

Επιληψία: Οι πάσχοντες από επιληψία μπορεί να έχουν ξεσπάσματα θυμού αμέσως μετά από μια κρίση. Πρόκειται για παρενέργεια της διαταραχής της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου, η οποία επιφέρει έτσι και αλλιώς την κρίση. Στην σπάνια περίπτωση που η επιληψία προκαλεί θυμό, αυτός μπορεί να διαρκέσει από λίγα λεπτά μέχρι και μέρες.

Το προεμμηνορησιακό σύνδρομο: Προκαλείται από την πτώση του επιπέδου των ορμονών, όπως τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη, την εβδομάδα πριν ξεκινήσει η περίοδος. Αν και δεν έχει γίνει ακόμη κατανοητός ο μηχανισμός με τον οποίο επηρεάζει τη διάθεση της γυναίκας, φαίνεται να επιδρά στη σεροτονίνη. Το ίδιο μπορεί να παρατηρηθεί και κατά την εμμηνόπαυση.

Αγχώδεις διαταραχές: Οι ασθένειες που μπορούν να προκαλέσουν άγχος είναι: 

Νευρολογικές (επιληψία, ημικρανία, όγκοι του εγκεφάλου, εγκεφαλίτιδα, σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσο του Πάρκινσον)

Καρδιαγγειακές (αρρυθμία, καρδιακή ανεπάρκεια, πνευμονία, άσθμα, εμφύσημα, χρόνια βρογχίτιδα, σύνδρομα υπεραερισμού)

Μεταβολικές ( ανεπάρκεια βιταμίνης Β12, πελλάγρα)

Του ενδοκρινικού συστήματος  (υπερθυρεοειδισμό, υπερλειτουργία, φαιοχρωμοκύττωμα)

Συστημικές παθήσεις  (καρκίνος, αυτοάνοσες ασθένειες, μολύνσεις διαφόρων ειδών)

Φάρμακα: Ηρεμιστικά, υπνωτικά, αγχολυτικά, αντικαταθλιπτικά, τα αναισθητικά, τα αναλγητικά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, τα καρδιαγγειακά φάρμακα (αντιυπερτασικά), του θυρεοειδούς, βρογχοδιασταλτικά, τα οιστρογόνα. Τα υπνωτικά, όπως οι βενζοδιαζεπίνες, οι οποίες συνταγογραφούνται εκτός από την αϋπνία και για το στρες, δρουν επιβραδύνοντας τη λειτουργία του εγκεφάλου. Ωστόσο, σε ανθρώπους που έχουν ήδη επιθετικότητα, μπορεί να τους προκαλέσει έξαρση των ξεσπασμάτων τους. 

Ουσίες: Aλκοόλ, αμφεταμίνες, κάνναβη, κοκαΐνη, τα παραισθησιογόνα (έκσταση, LSD), οπιούχα.

Τα συμπτώματα συνήθως εξαφανίζονται με την αναστολή της ουσίας. 

Αν βλέπετε ότι με τον καιρό και παρά τις προσπάθειές σας δεν μπορείτε να διαχειριστείτε το θυμό σας, τότε είναι καλό να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ειδικού για να το προσπαθήσετε μαζί.

Διαβάστε επίσης

• Απλοί τρόποι διαχείρισης του θυμού και των νεύρων, που φέρνουν οι καθημερινές απρόβλεπτες καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε.
• Οι διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα. Τι προκαλούν, πώς ανιχνεύονται και πώς αντιμετωπίζονται
• Το εργασιακό άγχος προκαλεί φόβο, θυμό, πανικό και σοβαρά προβλήματα υγείας. Τρόποι αντιμετώπισης

MSc
PhD

Ιδρώνετε πολύ χωρίς λόγο; Ποιες παθολογικές καταστάσεις προκαλούν υπεριδρωσία;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η εφίδρωση είναι ο τρόπος που έχει οργανισμός για να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του. Είναι ο μηχανισμός ψύξης του σώματος! 

Όταν το σώμα εκτεθεί σε υψηλές θερμοκρασίες η σε έντονη άσκηση, ανεβαίνει η ροή του αίματος και έτσι απελευθερώνεται ιδρώτας από τους πόρους του δέρματος. Μόλις λοιπόν ο ιδρώτας αρχίσει να εξατμίζεται, δημιουργείται ένα αίσθημα δροσιάς στο σώμα! Έτσι η θερμοκρασία που ανέβασε το σώμα λόγω της υψηλής ροής του αίματος, αποβάλλεται με αυτόν τον τρόπο. Όσο για τα συστατικά του, αποτελείται κατά 99% από νερό και το υπόλοιπο 1% είναι -μεταξύ άλλων- χαλκός, άλατα, κάλιο και νάτριο.

Πόσο ιδρώνει ένας μέσος άνθρωπος;

Υπό κανονικές συνθήκες χάνουμε περίπου μισό λίτρο ιδρώτα την ημέρα. Βέβαια, η ποσότητα και η συχνότητα της εφίδρωσης εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, όπως η κληρονομικότητα και η υφή του δέρματος. Σε γενικές γραμμές, άνθρωποι με ξηρό δέρμα έχουν λιγότερο ενεργούς ιδρωτοποιούς αδένες, ενώ οι άνθρωποι με λιπαρό έχουν μεγαλύτερους πόρους και ιδρώνουν ευκολότερα.

Τι είναι η υπεριδρωσία;

Ο ιδρώτας φυσιολογικά ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματός μας για αυτό και αποβάλλεται περισσότερο σε θερμό περιβάλλον. Η υπεριδρωσία είναι η κατάσταση κατά την οποία ιδρώνουμε περισσότερο από τις φυσιολογικές ανάγκες του οργανισμού για θερμορρύθμιση.

Όταν δεν υπάρχει κανένα λόγος που ιδρώνεις...

Αρχικά δεν πρέπει να ανησυχείτε. Το φαινόμενο του παραπανίσιου ιδρώτα κατά κανόνα δεν είναι κάτι ανησυχητικό για την υγεία, ούτε φυσικά μπορεί να οφείλεται σε κάποιο άλλο παθολογικό αίτιο. Απλά κάποιοι οργανισμοί συμβαίνει να παρουσιάζουν αυτό το ιδιοπαθές, όπως χαρακτηρίζεται, σύμπτωμα.

Όταν η υπερβολική εφίδρωση επηρεάζει τα χέρια, τα πόδια και τις μασχάλες, ονομάζεται πρωτοπαθής ή εστιακή υπεριδρωσία. Η πρωτοπαθής υπεριδρωσία επηρεάζει το 2 έως 3% του πληθυσμού, αλλά λιγότερο από το 40% από αυτούς ζητούν ιατρική συμβουλή. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων πρωτογενούς υπεριδρωσίας, δε βρίσκεται κάποια αιτία.

Αν η εφίδρωση εμφανίζεται ως αποτέλεσμα μιας άλλης ιατρικής κατάστασης, ονομάζεται δευτεροπαθής υπεριδρωσία. Η εφίδρωση μπορεί να συμβαίνει σε όλο το σώμα, ή σε μια περιοχή.

Γιατί παθαίνουμε υπεριδρωσία;

Γιατί υπάρχει κάποια δυσλειτουργία στο συμπαθητικό νευρικό μας σύστημα, το οποίο είναι υπεύθυνο για την ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. 


Έτσι παρατηρείται είτε υπερβολική παραγωγή ενός συγκεκριμένου νευροδιαβιβαστή (ακετυλοχολίνη) από το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, είτε υπερβολική αντίδραση των ιδρωτοποιών αδένων ακόμα και σε κανονικά επίπεδα παραγωγής νευροδιαβιβαστή. Και στις δύο περιπτώσεις όμως περίπτωση, το αποτέλεσμα είναι η υπερβολική εφίδρωση. 
Η εφίδρωση ελέγχεται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα, τμήμα του νευρικού συστήματος. Επειδή η εφίδρωση είναι ο φυσικός τρόπος του σώματος για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας, οι άνθρωποι ιδρώνουν περισσότερο όταν έχει ζέστη, αλλά και κατά την άσκηση, ή ως αντίδραση σε καταστάσεις που τους κάνουν να νευριάζουν, να θυμώνουν, να νιώθουν αμηχανία ή φόβο.

Η υπερίδρωση είναι μία παθολογική κατάσταση για την οποία υπάρχει η λανθασμένη εντύπωση ότι είναι σπάνια. 
Πρόσφατες όμως έρευνες έδειξαν ότι μέχρι 3% του πληθυσμού παρουσιάζουν πρωτογενή υπερίδρωση. 
Το 1,4% παρουσιάζει υπερίδρωση στις μασχάλες και το 0,5% υποφέρει από υπερβολική παραγωγή ιδρώτα που επηρεάζει αρνητικά τις καθημερινές του δραστηριότητες και τους προκαλεί άγχος και αμηχανία.  
Υπάρχει βεβαίως και η κληρονομικότητα αφού το 50% περίπου των ασθενών έχουν κάποιον στην οικογένεια τους που έχει το ίδιο πρόβλημα.

Συνέπειες της υπεριδρωσίας

Η υπεριδρωσία προκαλεί ένα μεγάλο εύρος προβλημάτων στη δουλειά και στο σπίτι που περιλαμβάνουν: 


• Σοβαρά συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα, 

• Τάση να λερώνουν τα ρούχα και συνεπώς ανάγκη συχνής αλλαγής 

• Αυξημένο κίνδυνο μολύνσεων του δέρματος 
  



Οι ασθενείς που ιδρώνουν υπερβολικά τη νύχτα είναι αυτοί που πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα και να προσφύγουν στο γιατρό τους για να υποβληθούν σε κάποιες εξετάσεις.

Η διάγνωση της υπερίδρωσης βασίζεται στη λεπτομερή λήψη του ιστορικού του ασθενούς και της πάθησης του. Η κλινική εξέταση όπως επίσης και οι συμπληρωματικές εργαστηριακές εξετάσεις βοηθούν στη διάγνωση και την εξακρίβωση του είδους και της πιθανής αιτίας της νόσου.


Η διάγνωση και θεραπεία χρειάζονται σήμερα μια πολυθεματική προσέγγιση από τον προσωπικό γιατρό του ασθενούς, το δερματολόγο, το νευρολόγο και το χειρουργό.


Η προσέγγιση θα εξαρτηθεί από τις περιοχές του σώματος που επηρεάζονται από την υπερίδρωση, από το βαθμό σοβαρότητας της νόσου και την ανταπόκριση στις θεραπείες που υπάρχουν.

Πώς όμως θα καταλάβεις πως αυτό είναι πρόβλημα;

Απλές καθημερινές δυσκολίες από τον ιδρώτα θα πρέπει να σε βάλουν σε υποψίες. Είναι εύκολα αντιληπτή από τον πάσχοντα: οι λεκέδες στα ρούχα (στις μασχάλες), ο δισταγμός στη χειραψία, τα μουσκεμένα παπούτσια είναι κάποια από τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει. Σημειωτέον ότι η υπεριδρωσία δεν σημαίνει απαραίτητα και δυσοσμία.

Με πιο απλά λόγια εκεί που κάποιος άλλος άνθρωπος θα ιδρώσει λίγο ή και καθόλου, ένα άτομο με ιδιοπαθή υπεριδρωσία θα γίνει "μούσκεμα"! Εμφανίζεται συμμετρικά στο σώμα (παλάμες - πέλματα - μασχάλες - πρόσωπο - κορμός) σε αυξημένη θερμοκρασία περιβάλλοντος ή σώματος (π.χ. κατά την γυμναστική) καθώς και στο συναισθηματικό στρες. Στο στρες μάλιστα η υπεριδρωσία προτιμά τις παλάμες και τα πέλματα ενώ γενικά ελαττώνεται κατά τον ύπνο.

Αιτίες υπερβολικής εφίδρωσης:

• Αλκοόλ

• Καφεΐνη

• Καρκίνος

• Πολύπλοκο περιφερειακό σύνδρομο πόνου (CRPS)

• Συναισθηματικές ή αγχωτικές καταστάσεις (άγχος)

• Άσκηση

• Πυρετός και λοιμώξεις

• Υπογλυκαιμία

• Φάρμακα, όπως η ορμόνη του θυρεοειδούς, η μορφίνη, τα φάρμακα για τον πυρετό και φάρμακα για τη θεραπεία ψυχικών διαταραχών.

• Η εμμηνόπαυση

• Πικάντικες τροφές («γευστική εφίδρωση»)

• Υψηλές θερμοκρασίες

• Απομάκρυνση από το αλκοόλ ή ναρκωτικά παυσίπονα

• Υπερθυρεοειδισμός

Τι πρέπει να κάνετε μετά από την εφίδρωση;

Μετά την εφίδρωση, θα πρέπει να:

• Πίνετε άφθονο νερό για να αναπληρώνετε τα χαμένα υγρά του σώματος.

• Χαμηλώσετε ελαφρά τη θερμοκρασία του δωματίου για να εμποδίσετε περισσότερη εφίδρωση.

• Πλένετε το πρόσωπο και το σώμα σας αν ο ιδρώτας έχει στεγνώσει επάνω σας.

• Δοκιμάστε τεχνικές χαλάρωσης, όπως η γιόγκα και ο διαλογισμός.

Πότε πρέπει να συμβουλευτείτε γιατρό

Αν οι λόγοι που ιδρώνεις δεν έχουν να κάνουν με φυσικά αίτια (υψηλή θερμοκρασία ή εξάσκηση) τότε ίσως θα πρέπει να γίνουν κάποιες εξετάσεις. Λόγος ανησυχίας προκύπτει στη δευτεροπαθή υπεριδρωσία και χρήζει διερεύνησης. Ενδοκρινοπάθειες (παθήσεις θυρεοειδούς, επινεφριδίων), κακοήθεις όγκοι (λέμφωμα), λοιμώξεις (Aids, φυματίωση, ηπατίτιδες) καθώς και φάρμακα που επιδρούν στο κεντρικό νευρικό σύστημα είναι κάποιες από τις αιτίες δευτεροπαθούς υπεριδρωσίας

Στον γιατρό σας πρέπει να πάτε:

-Όταν νιώθετε πόνο στο στήθος

-Όταν έχετε πυρετό

-Όταν έχετε ταχυπαλμία

Όταν έχετε δυσκολία στην αναπνοή

-Αν χάνετε αδικαιολόγητα βάρος

Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να υποδεικνύουν κάποιο πρόβλημα, όπως ο υπερθυρεοειδισμός ή κάποια λοίμωξη.

Επίσης, πηγαίνετε στον γιατρό σας άν:

• Ιδρώνετε πολύ ή η εφίδρωση διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα ή είναι αδικαιολόγητη.

• Η εφίδρωση συμβαίνει με ή ακολουθείται από πόνο στο στήθος ή πίεση.

• Χάνετε βάρος ή συνήθως ιδρώνετε κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Διαβάστε επίσης

• Πόσο νερό πρέπει να πίνουμε; Τι ανάγκες έχει ο οργανισμός μας σε υγρά;
• Κοκκινίλες στο σώμα με ή χωρίς φαγούρα. Αιτίες και μέτρα πρόληψης
• Αλλεργίες και αλλεργικό εξάνθημα, του καλοκαιριού. Που οφείλονται και πως αντιμετωπίζονται;

PhD
https://scholar.google.gr/citations?hl=el&user=x0_XklQAAAAJ

Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης με εξουθενωτική κούραση, μυϊκούς πόνους, εκνευρισμό, κακή συγκέντρωση

της Βικτωρίας Πολύζου, συμβούλου ψυχικής υγείας, medlabnews.gr iatrikanea

Η κόπωση είναι ένα κοινό σε όλους μας αίσθημα, ένα αίσθημα αδυναμίας, εξασθένισης και απουσίας ενεργητικότητας. Σαν κάτι να μην πηγαίνει καλά, σαν οι δυνάμεις να μην φτάνουν για να αντεπεξέλθουμε στο έργο της ημέρας που έχουμε μπροστά μας.

Η κόπωση αποτελεί συχνό παράπονο των ασθενών που επισκέπτονται ιατρούς οποιασδήποτε ειδικότητας. Πολλές φορές οι πάσχοντες αποδίδουν αυτήν τη γενική αδυναμία και την κούραση, σε ψυχολογικούς λόγους.

Από την Βικτοριανή εποχή περιγράφεται ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από ανεξήγητο χρόνιο αίσθημα κόπωσης, τόσο έντονης που καταντά κάθε δραστηριότητα τιτάνιο έργο. Η κόπωση αυτή επιδεινώνεται με την σωματική άσκηση, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που συνοδεύεται από εκνευρισμό, κακή συγκέντρωση και μυϊκούς πόνους. Τότε, η νοσολογική αυτή οντότητα ονομάζονταν νευρασθένεια. Η σύγχρονη ονομασία της είναι "σύνδρομο χρόνιας κόπωσης" Chronic fatigue syndrome (CFS).

Το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης είναι μια διαταραχή αγνώστου αιτιολογίας που χαρακτηρίζεται από εξουθενωτική κόπωση συνοδευόμενη από σωματικά, συστηματικά και νευροψυχολογικά συμπτώματα. Το σύνδρομο δεν είναι νέο και πιθανά τα άτομα που στο παρελθόν διαγνώστηκαν ως πάσχοντα από μελαγχολία, νευρασθένεια, σύνδρομο προσπάθειας, χρόνια βρουκέλλωση, επιδημική νευρομυασθένια, μυαλγική εγκεφαλομυελίτιδα, υπογλυκαιμία, χρόνια καντιντίαση, χρόνια μονοπυρήνωση, χρόνια λοίμωξη από το ιό Epstein-Barr και σύνδρομο μεταϊογενούς κόπωσης έπασχαν από το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης.

Το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης είναι δύο φορές πιο συχνό στις γυναίκες από ότι στους άνδρες, ενώ και η ηλικία των ασθενών γενικά κυμαίνεται από 25-45 ετών, παρόλο που έχουν περιγραφεί περιπτώσεις παιδιών και υπερηλίκων.

Που οφείλεται το Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης;

Οι πολλές ονομασίες του συνδρόμου αντικατοπτρίζουν και τις πολλαπλές και αμφιλεγόμενες υποθέσεις σχετικά με την αιτιολογία του. Το σύνδρομο φαίνεται να είναι συχνά μεταλοιμώδες και να σχετίζεται με ήπιες διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος και την καθιστική ζωή στην παιδική ηλικία, αλλά και να συνοδεύεται συνήθως από νευροψυχολογικά συμπτώματα ή και κατάθλιψη.

Παλαιότερα υπήρχαν υποψίες ότι είναι ο ιός του Epstein-Barr που προκαλούσε την ασθένεια. Παράλληλα είχε παρατηρηθεί ότι το σύνδρομο αυτό παρουσιαζόταν μετά από μόλυνση, όπως για παράδειγμα μετά από ηπατίτιδα ή ακόμη μετά από το κοινό κρυολόγημα.

Παρά τις διαπιστώσεις αυτές δεν έχει βρεθεί ακόμη το τι προκαλεί την πάθηση. Οι παράγοντες κινδύνου που συσχετίζονται με το σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης είναι το συναισθηματικό στρες, οι ορμονικές διαταραχές, οι αλλεργίες, η έκθεση σε ορισμένες τοξίνες, η υπερβολική λήψη αντιβιοτικών, η λοίμωξη από μύκητες, η ύπαρξη κάποιου εντεροϊού, όπως ο ιός της πολυομυελίτιδας, του έρπη κ.ά.

Οι ασθένειες που συνοδεύονται από χρόνια κούραση είναι πολλές και επηρεάζουν πολλά συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού. 

Μερικές από αυτές είναι οι εξής:

•Οι διάφορες μορφές αναιμίας ακόμη και οι πολύ συχνές αναιμίες λόγω έλλειψης σιδήρου.

•Οι ενδοκρινολογικές παθήσεις όπως ο υποθυρεοειδισμός, ο διαβήτης, η νόσος του Addison και η ακρομεγαλία.

•Οι καρδιακές παθήσεις, όπως η καρδιακή ανεπάρκεια.

•Οι διάφορες μορφές αρθρίτιδας, η χρόνια νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο ερυθηματώδης λύκος.

•Οι κακοήθεις νόσοι.

•Οι μολυσματικές ασθένειες, οι ιώσεις, οι βακτηριδιακές λοιμώξεις, το AIDS, η φυματίωση, η μαλάρια, η γρίπη και η λοιμώδης μονοπυρήνωση.

•Η κακή διατροφή, η υπερβολική σωματική εξάσκηση, οι διάφορες μορφές αλλεργίας, οι αϋπνίες, το στρες και η κατάθλιψη.

•Η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων, όπως είναι τα αντιισταμινικά (που χρησιμοποιούνται εναντίον της αλλεργίας), τα ηρεμιστικά, ορισμένα αναλγητικά, τα αντί-υπερτασικά, τα διουρητικά κ.ά.

Επομένως, επειδή η κούραση είναι ένα σύμπτωμα που υπάρχει σε πολλές ασθένειες, είναι σημαντικό να γίνει μια καλή κλινική και εργαστηριακή διερεύνηση του ασθενούς για να αποκλειστούν όλες οι άλλες γνωστές αιτίες που προκαλούν κούραση.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

• Κόπωση που δεν οφείλεται σε σωματική άσκηση και δεν υποχωρεί με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής.
• Επίμονος χαμηλός πυρετός
• Πόνος στους μυς και στις αρθρώσεις
• Σωματική αδυναμία
• Αϋπνία ή υπερβολικός ύπνος
• Πονόλαιμος με φαρυγγίτιδα
• Πονοκέφαλος που μπορεί να παρουσιάζεται με διαφορετικό τρόπο και τύπο
• Μεγάλοι λεμφαδένες στο λαιμό ή στις μασχάλες
• Αδυναμία συγκέντρωσης και μνήμης
• Συμπτώματα που δεν υποχωρούν για μεγάλο χρονικό διάστημα (έως και 6 μήνες) με αποτέλεσμα της εκδήλωση σωματικής εξάντλησης.
• Κατάθλιψη

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Η χρόνια κόπωση είναι η κούραση που εκδηλώνεται σχεδόν καθημερινά και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα κριτήρια του συνδρόμου χρόνιας κόπωσης σχετίζονται τόσο με τη διάρκεια των συμπτωμάτων (περισσότερο από έξι μήνες) όσο και με τα ίδια τα συμπτώματα (πονόλαιμος, πονοκέφαλος, πόνος στις αρθρώσεις, πόνος στα άκρα, διόγκωση των λεμφαδένων, διαταραχές ύπνου, έλλειψη συγκέντρωσης και αίσθηση κόπωσης με την παραμικρή άσκηση). Η διάγνωση της πάθησης γίνεται αφού πρώτα αποκλειστούν οργανικές αιτίες όπως χρόνιες φλεγμονώδεις διεργασίες, παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα και των επινεφριδίων και -σπανιότερα- κακοήθειες. 

Για να τεθεί η διάγνωση του συνδρόμου χρονίας κόπωσης πρέπει να πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις

• τα συμπτώματα να διαρκούν πάνω από 6 μήνες
• να μην είναι αποτέλεσμα ακραίας σωματικής καταπόνησης
• τα συμπτώματα να μην ανακουφίζονται πολύ με την ξεκούραση
• να προκαλεί σημαντική μείωση των δραστηριοτήτων του πάσχοντος
• να υπάρχουν τέσσερα από τα παρακάτω συμπτώματα

•  υποκειμενικό αίσθημα προβλημάτων στη μνήμη
•  πονόλαιμος
•  ευαίσθητοι λεμφαδένες
•  μυϊκοί πόνοι
•  πόνοι στις αρθρώσεις
•  πονοκέφαλος
•  απουσία του αισθήματος αναζωογόνησης που νιώθουμε μετά από έναν καλό ύπνο
•  κακουχία πέραν των 24 ωρών μετά από έντονη σωματική κόπωση

Επιπλέον, όπως είναι λογικό, θα πρέπει να έχει αποκλειστεί η παρουσία κάποιας σωματικής ή ψυχικής πάθησης που θα μπορούσε να εξηγήσει την κόπωση.

Η διάκριση του συνδρόμου χρόνιας κόπωσης από την κατάθλιψη είναι ιδιαίτερα δύσκολη. 

Για πολλούς ειδικούς, το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης δεν είναι παρά μια παραλλαγή της κατάθλιψης. Δεν θα έπρεπε όμως κάποιος καταθλιπτικός να νιώθει θλίψη; Η απάντηση είναι "όχι απαραίτητα". Το συναίσθημα θλίψης δεν αποτελεί παρά ένα από τα συμπτώματα της κατάθλιψης, και μπορεί να υπάρχει κατάθλιψη χωρίς κανένα συναίσθημα λύπης (παλιότερα αυτή η μορφή κατάθλιψης αποκαλούταν "γελαστή κατάθλιψη").

Πέραν από το αρκετά νεφελώδες ακόμα τοπίο περί την σχέση κατάθλιψης- συνδρόμου χρόνιας κόπωσης, το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης αλληλοεπικαλύπτεται σε μεγάλο βαθμό και με αυτό που στην επίσημη ψυχιατρική νοσολογία αποκαλείται διαταραχή σωματοποίησης. Η θεωρία είναι απλή: με τον ίδιο τρόπο που τα μαλλιά μας μπορεί να ασπρίσουν μέσα σε μια νύχτα αν στενοχωρηθούμε πολύ, το σώμα μας παράγει συχνά σωματικά συμπτώματα, καθόλα πραγματικά και όχι αποκυήματα της φαντασίας μας, που είναι αποτέλεσμα όχι κάποιας σωματικής πάθησης αλλά μιας ψυχολογικής δυσφορίας που δεν μπορεί να εκφραστεί με άλλο τρόπο. Με κάποιο τρόπο, το σώμα μας μας εκδικείται για όλα εκείνα τα συναισθήματα που κρύβουμε κάτω από το χαλί χωρίς να τα επεξεργαστούμε.

Υπάρχει περίπτωση το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης να μην έχει ψυχολογικά αίτια; 

Πολλές μελέτες την τελευταία εικοσιπενταετία προσπάθησαν να συνδέσουν το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης με οξεία ή εμμένουσα λοίμωξη από τον ιό Epstein Barr (EBV), τον κυτταρομεγαλοϊό, τον ερπητοϊό τύπου 6 (HHV-6), τους ρετροϊούς, τους εντεροϊούς, (αλλά και την Candida albicans, το Mycoplasma spp., την Coxiella burnetii και τα Chlamydia pneumoniae), χωρίς να καταφέρουν να αποδείξουν την άμεση ιογενή παθογένεση του συνδρόμου αν και υψηλοί τίτλοι αντισωμάτων προς αρκετούς ιούς έχουν ανιχνευτεί σε πολλούς ασθενείς.

Πολλές διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος, αβέβαιης λειτουργικής σημασίας, όπως ήπιες αυξήσεις των αντιπυρηνικών αντισωμάτων, μειώσεις των υποομάδων των ανοσοσφαιρινών, ανεπάρκεια του λεμφοκυτταρικού πολλαπλασιασμού λόγω μιτογόνων, διαταραχές στην παραγωγή κυτταροκινών αλλά και στις ποσοστιαίες αναλογίες των λεμφοκυτταρικών υποπληθυσμών έχουν αναφερθεί σε πάσχοντες από σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, αλλά δεν μπορούν ούτε αυτές να συσχετιστούν με το σύνδρομο, αφού δεν ανιχνεύονται σε όλους τους ασθενείς και δεν σχετίζονται με την βαρύτητα της νόσου.

Διαταραχές του υποθαλαμικού- υποφυσιακού- επινεφριδιακού άξονα έχουν εντοπιστεί σε διάφορες ελεγχόμενες μελέτες, με κάποια στοιχεία για ομαλοποίηση μετά την υποχώρηση της κόπωσης. Αυτές οι νευροενδοκρινικές ανωμαλίες θα μπορούσαν να συμβάλουν στην μειωμένη ενέργεια και καταθλιπτική διάθεση των ασθενών

Ήπια έως μέτρια κατάθλιψη είναι παρούσα στο μισό έως τα δύο τρίτα των ασθενών. Στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι αντιδραστική, αλλά ο επιπολασμός της είναι μεγαλύτερος από αυτόν που εμφανίζεται σε άλλες χρόνιες ασθένειες και ως εκ τούτου ορισμένοι προτείνουν ότι το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης είναι ουσιαστικά μία ψυχιατρική διαταραχή και ότι οι διάφορες νευροενδοκρινικές και ανοσολογικές διαταραχές εμφανίζονται δευτεροπαθώς.

Υπάρχει θεραπεία;

Δεν υπάρχει κάποια εξειδικευμένη θεραπεία για το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης. Αρχικά συνιστάται ανάπαυση και διακοπή των δραστηριοτήτων εκείνων που επιβαρύνουν τον οργανισμό με παράλληλη λήψη μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων ή ασπιρίνης. Σε περίπτωση που τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αϋπνία και μυϊκούς πόνους, χορηγούνται αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης, φλουοξετίνη  και τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, καθώς επίσης ενέσεις γ-σφαιρίνης. Αποτελεσματικοί επίσης για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος είναι οι αναστολείς H2 της ισταμίνης, όπως είναι η σιμετιδίνη και η ρανιτιδίνη. Σε όλες τις περιπτώσεις χρόνιας κόπωσης συνιστάται η δοκιμαστική χορήγηση πλήρους σχήματος αντικαταθλιπτικής αγωγής για 1 - 2 μήνες, με το σκεπτικό ότι, αν τα συμπτώματα είναι ψυχογενή, θα βελτιωθούν με τα αντικαταθλιπτικά. Η αγωγή αυτή, ιδίως αν συνδυαστεί με ψυχοθεραπεία, πολύ συχνά οδηγεί σε αποδρομή των συμπτωμάτων. Σε διαφορετική περίπτωση, τα θεραπευτικά περιθώρια είναι στενά.

Πολλοί ασθενείς του Σ.Χ.Κ. αντιμετωπίζουν ψυχολογικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη, οι οποίες σημειώνουν βελτίωση μετά από θεραπευτική αγωγή.

Ασθενείς του Σ.Χ.Κ. οφείλουν να διατηρούν δραστήρια κοινωνική ζωή και να ενθαρρύνονται για κάτι τέτοιο. 

Επίσης σημαντικό ρόλο στην θεραπευτική του συνδρόμου χρόνιας κόπωσης παίζει η σωματική άσκηση.  Ακόμη και η ήπια φυσική άσκηση τους ωφελεί. Για τους εντελώς αγύμναστους καλό θα ήταν να ξεκινούν με διατάσεις και ολιγόλεπτη αεροβική άσκηση, τόση ώστε να μην νιώθουν εξαντλημένοι την επόμενη ημέρα. Με την πάροδο του χρόνου, η φυσική κατάσταση βελτιώνεται σταθερά και η ανοχή στην κόπωση αυξάνει.

Εναλλακτικές θεραπείες όπως ο βελονισμός,  το μασάζ και το τάι τσι έχουν αποδειχθεί ωφέλιμες σε αρκετούς ασθενείς με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης. Αποτελεσματικά αποδεικνύονται τα μανιτάρια Shiitake, η γλυκόριζα, ο αστράγαλος, το σιβηριανό και ασιατικό τζίνσενγκ, η λάππα και το silymarin που αποτελεί συστατικό του γαϊδουράγκαθου.

Τέλος είναι πολύ σημαντικό να ακολουθηθεί ένα πρόγραμμα υγιεινής διατροφής. Αποφύγετε την καφεΐνη, τον ντεκαφεϊνέ καφέ, το αλκοόλ, το αλάτι, τη ραφιναρισμένη ζάχαρη, τα τηγανητά, τα λίπη και το άσπρο αλεύρι και εντάξτε στη διατροφή σας τα φασόλια, το ρύζι, το ψάρι, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα φρούτα και τα λαχανικά, καθώς επίσης τα φύκια, τα μανιτάρια Shiitake, τη γλυκόριζα και το σκόρδο. Μπορείτε, επίσης, να λάβετε συμπληρώματα συνενζύμου Q10 και βιταμίνης Β12, μαγνήσιο, λεκιθίνη αυγού, βιταμίνη C, Β5 και Β6, Β-καροτίνη, ψευδάργυρο, σελήνιο, χρώμιο και μαγγάνιο.

Διαβάστε επίσης

• Νιώθετε συνεχώς κούραση, δυσφορία, υπνηλία; Κοινά αίτια, που μπορεί να οφείλεται αυτό.
• Πόνος στους μύες, αίσθημα κόπωσης, πονοκέφαλος, αφηρημάδα, διαταραχές του ύπνου, μπορεί να οφείλονται σε μια ρευματική πάθηση την ινομυαλγία.
• Νιώθετε έντονη κούραση, εξάντληση, πονοκεφάλους, διαταραχές ύπνου; Πολύ πιθανό να έχετε Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης (ΣΧΚ)