Ο προδιαβήτης μπορεί να προληφθεί και θεραπευτεί; Η σημασία της διατροφής και της άσκησης

Ξενοφώντα Τσούκαλη Dr.
PhD
του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η παχυσαρκία και ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελούν τη σύγχρονη παγκόσμια πανδημία, η οποία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.

Μόνο στις Η.Π.Α ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη ανέρχεται σε 21,1 εκατομμύρια, παρουσιάζοντας αύξηση κατά περίπου 3 εκατομμύρια τα δύο τελευταία χρόνια ενώ, τουλάχιστον το 25% των ατόμων με διαβήτη στις Η.Π.Α, δεν γνωρίζουν ότι έχουν ΣΔ. Καθώς ο επιπολασμός του διαβήτη συνεχώς αυξάνει, οι σχετιζόμενες με τον διαβήτη νοσηρότητα και θνητότητα έχουν εξελιχθεί σε μείζονα ζητήματα της δημόσιας υγείας. Στη σύγχρονη εποχή, εκτός από τις κοινωνικές παραμέτρους της νόσου, υπάρχει ακόμα μια σημαντική παράμετρος, η οικονομική πλευρά του ζητήματος. Ο διαβήτης είναι μια ακριβή νόσος.
Οι ασθενείς με διαβήτη είναι επιρρεπείς σε πολλαπλές και σύνθετες επιπλοκές. Αυτές οι επιπλοκές περιλαμβάνουν τόσο την καρδιαγγειακή νόσο (καρδιακές παθήσεις, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και περιφερική αγγειακή νόσο), όσο και την μικροαγγειακή νόσο (αμφιβληστροειδοπάθεια, νευροπάθεια και μικροαλβουμινουρία). 

Επιδημιολογικά δεδομένα της τελευταίας 5ετίας έχουν αποδείξει ότι οι επιπλοκές στον διαβήτη ξεκινούν νωρίς κατά τη «διαδρομή» από τη φυσιολογική ανοχή στη γλυκόζη έως την εμφάνιση του διαβήτη. Υπάρχει ένα διάστημα στη γλυκαιμική κατάσταση μεταξύ της φυσιολογικής ανοχής της γλυκόζης και του διαβήτη, οι τιμές του οποίου δεν είναι «αθώες», αλλά αποτελούν τον προάγγελο του διαβήτη και των επιπλοκών του.
Η πρώιμη διαπίστωση και θεραπευτική παρέμβαση των ατόμων τα οποία βρίσκονται σε αυτήν τη γλυκαιμική κατάσταση έχει την δυναμική της μείωσης ή καθυστέρησης της εξέλιξης σε διαβήτη και της εμφάνισης των σχετιζομένων με αυτόν μακροαγγειακών και μικροαγγειακών επιπλοκών.

Ο προδιαβήτης

Ο προδιαβήτης είναι μια μεταβολική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αντίσταση στην ινσουλίνη και πρωτογενή ή δευτερογενή δυσλειτουργία των β κυττάρων του παγκρέατος. Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα κύτταρα του οργανισμού δεν ‘αναγνωρίζουν’ την ορμόνη ινσουλίνη, με αποτέλεσμα η γλυκόζη να μην μπορεί να εισέλθει στα κύτταρα για να μεταβολιστεί.
Τα β κύτταρα του παγκρέατος είναι τα κύτταρα από τα οποία εκκρίνεται η ινσουλίνη. Αποτέλεσμα αυτών των δύο δυσλειτουργιών είναι η αδυναμία των κυττάρων του οργανισμού να χρησιμοποιούν τη γλυκόζη και έτσι να εμφανίζεται υπεργλυκαιμία (υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα), μια κατάσταση επιβαρυντική και μακροπρόθεσμα τοξική για τον οργανισμό μας.
Η ύπαρξη είτε διαταραγμένης γλυκόζης νηστείας (Impaired Fasting Glucose, IFG), είτε διαταραγμένης ανοχής στη γλυκόζη (Impaired Glucose Tolerance, IGT), είτε συνδυασμού των δύο, εξηγείται ως ένδειξη παρουσίας προδιαβήτη.
Ως προδιαβήτης χαρακτηρίζεται η διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας (IFG) με σάκχαρο νηστείας 100-125mg/dl, και η διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη (IGT) με σάκχαρο νηστείας εντός των φυσιολογικών ορίων και μετά τη δίωρη καμπύλη ανοχής γλυκόζης (OGTT) με σάκχαρο 140-199mg/dl. Οι καταστάσεις αυτές μπορεί να εμφανίζονται ξεχωριστά ή και να συνυπάρχουν. Η διάγνωση του διαβήτη στις μέρες μας τίθεται όταν το σάκχαρο νηστείας σε
τουλάχιστον δύο μετρήσεις είναι μεγαλύτερο από 126mg/dl, όταν είναι μεγαλύτερο από 200mg/dl 2 ώρες μετά από φόρτιση με γλυκόζη, όταν είναι >200mg/dl σε τυχαία μέτρηση ή όταν η HbA1c είναι ≥ 6,5% σύμφωνα με πρόσφατη δήλωση ομοφωνίας της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ADA).
Ο προδιαβήτης είναι αρχικό στάδιο στην εξέλιξη της φυσικής ιστορίας του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. Η συγκεκριμένη μεταβολική διαταραχή, αν και δεν έχει κλινική συμπτωματολογία και δεν αποτελεί ιδιαίτερη νοσολογική οντότητα, πρέπει και να ανιχνεύεται έγκαιρα και να αντιμετωπίζεται με την ανάλογη σοβαρότητα, διότι εξελίσσεται σε σακχαρώδη διαβήτη και συνδέεται με καρδιαγγειακά συμβάματα.

Έχοντας προδιαβήτη δεν σημαίνει αυτόματα ότι θα αναπτύξετε διαβήτη, αλλά σίγουρα βρίσκεστε σε αυξημένο κίνδυνο. Ο προδιαβήτης είναι επίσης ένας παράγοντας κινδύνου για καρδιακή νόσο. Όπως και οι άνθρωποι με διαβήτη τύπου 2, τα άτομα με προδιαβήτη τείνουν να είναι υπέρβαρα, να έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση και αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης.

Συμπτώματα

Ο προδιαβήτης είναι συχνά μια «σιωπηλή» κατάσταση επειδή συνήθως δεν εμφανίζει συμπτώματα. Μπορείτε να έχετε προδιαβήτη για χρόνια χωρίς να το γνωρίζετε. Ορισμένοι παράγοντες κινδύνου αυξάνουν την πιθανότητα να έχετε προδιαβήτη. Αυτοί είναι:
▪ Να είστε υπέρβαρος
▪ Να είστε 45 ετών και άνω
▪ Να έχετε οικογενειακό ιστορικό διαβήτη
▪ Να έχετε χαμηλά επίπεδα υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη (HDL χοληστερόλη – «καλή» χοληστερόλη)
▪ Να έχετε υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων
▪ Να έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση
▪ Να είχατε διαβήτη κύησης

Έλεγχος προδιαβήτη: 

Το πρόβλημα του προδιαβήτη είναι μεγάλο και κατά τα πρότυπα του διαβήτη λαμβάνει σταδιακά διαστάσεις επιδημίας. Παγκοσμίως ο αριθμός των ατόμων με προδιαβήτη είναι περίπου 314 εκατομμύρια, ενώ υπολογίζεται ότι το 2025 ο αριθμός των ατόμων με προδιαβήτη θα ανέρχεται σε 418 εκατομμύρια. Είναι γνωστό ότι ο προδιαβήτης αυξάνει τον βραχυπρόθεσμο κίνδυνο εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 (ΣΔτ2) από 3 έως 10 φορές με κάποιους πληθυσμούς να παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο από άλλους. 
Ο έλεγχος για προδιαβήτη πρέπει να γίνεται στον πληθυσμό εκείνο ο οποίος έχει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη που είναι:
- τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό Σ. Δ.
- τα άτομα με καρδιαγγειακή νόσο
- τα άτομα με παχυσαρκία ή καθιστική ζωή
- τα άτομα με υπέρταση ή υπερλιπιδαιμία
- τα άτομα που λαμβάνουν αντιψυχωσικά φάρμακα
- οι γυναίκες με ιστορικό διαβήτη κύησης ή σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

Από τη στιγμή που θα διαπιστωθεί κάποιο από τα παραπάνω, θα πρέπει να υπάρχει τακτικότερος έλεγχος (τουλάχιστον μια φορά το χρόνο ή το 6/μηνο). Οι καταστάσεις αυτές δεν είναι μόνιμες. Συνήθως μπορούν (και πρέπει) να υποχωρήσουν, κυρίως με σωστή δίαιτα, απώλεια βάρους και συστηματικό πρόγραμμα άσκησης, έτσι ώστε να μην προχωρήσουν σύντομα σε «επίσημο» διαβήτη.

Φυσιολογικές τιμές
Για τη γλυκόζη νηστείας
▪ Κανονική - Κάτω από 100 mg/dL
▪ Προδιαβήτης - Μεταξύ 100 και 125 mg/dL
▪ Διαβήτης - 126 mg/dL ή υψηλότερο

Από του στόματος δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη

▪ Κανονική - Κάτω από 140 mg/dL
▪ Προδιαβήτης - Μεταξύ 140 mg/dL και 199 mg/dL
▪ Διαβήτης - 200 mg/dL ή υψηλότερο

Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη HbA1c

▪ Κανονική – 5,6% ή χαμηλότερα

Θεραπευτική παρέμβαση:
Σε άτομα που έχουν διαγνωσθεί με προδιαβήτη, αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να καθυστερήσουν ή και να αποτρέψουν την ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη. Περίπου το 30% των ατόμων με διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη θα αναπτύξουν σακχαρώδη διαβήτη μέσα στα επόμενα 5 χρόνια.

Η υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση είναι απαραίτητη σε όλες τις ηλικιακές ομάδες με εξατομικευμένες αλλαγές και προσαρμογές. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε όμως, όπως άλλωστε έχουν αποδείξει πρόσφατες μελέτες, ότι για να έχει αποτέλεσμα η υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις πτυχές της (διατροφή, άσκηση, απώλεια βάρους), αφού φαίνεται ότι αν χαθεί ένας κρίκος από την αλυσίδα της παρέμβασης, τότε τα οφέλη της ειδικά σε περιπτώσεις διαταραχής ανοχής γλυκόζης είναι αμφιλεγόμενα.
Πέραν από τους όποιους προβληματισμούς για την θεραπευτική αντιμετώπιση του προδιαβήτη, σύμφωνα με τις συστάσεις της Αμερικάνικης Διαβητολογικής Εταιρείας, η χρήση μετφορμίνης συνίσταται μόνο όταν εκτός του προδιαβήτη (IFG + IGT) συνυπάρχει κάποιος παράγοντας κινδύνου, όπως ηλικία < 60έτη, ΒΜΙ > 30Kg/m2, οικογενειακό ιστορικό διαβήτη σε α’ βαθμού συγγενείς, αυξημένα τριγλυκερίδια, μειωμένη HDL, αρτηριακή υπέρταση και HbA1c>6%

Η καθημερινή διατροφή χρειάζεται σωστό προγραμματισμό. Είναι απαραίτητο να θυμόμαστε ότι τα μικρά και τακτικά γεύματα -από τέσσερα έως έξι την ημέρα- βοηθούν να διατηρηθεί η γλυκόζη στο αίμα σε σταθερά επίπεδα.

Απαραίτητη είναι και η ισορροπημένη διατροφή. Δεν χρειάζεται να αποκλειστεί κάποια ομάδα τροφών. Καλύτερα είναι τα τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος, ενώ πρέπει να περιοριστεί η κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών οξέων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση ελαιολάδου, την αντικατάσταση του κόκκινου κρέατος από λευκό κρέας ή ψάρι κλπ. Επιπλέον, θα πρέπει να προσλαμβάνετε όσο το δυνατό μεγαλύτερες ποσότητες φυτικών ινών στο καθημερινό διαιτολόγιό σας.

Ελαχιστοποιήστε την κατανάλωση ζάχαρης. Δεν είναι απαραίτητο να την αποκλείσετε από τη διατροφή σας αλλά χρειάζεται μέτρο και έλεγχος. Περιορίστε επίσης την κατανάλωση αλατιού ώστε η ποσότητα που τρώτε κάθε μέρα να μην ξεπερνά το ένα κουταλάκι του γλυκού. Εναλλακτικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε χυμό λεμονιού ή διάφορα καρυκεύματα.

Ασκηθείτε λίγες ώρες την εβδομάδα. Εκτός από την απώλεια βάρους, η σωματική άσκηση μειώνει την αντίσταση του οργανισμού στην ινσουλίνη κάτι που σε βάθος χρόνου κάνει πιο αποτελεσματική τη χρησιμοποίηση της γλυκόζης από τον οργανισμό.

Πως μπορείς να προλάβεις και να θεραπεύσεις τον προδιαβήτη;

Η πρόληψη του προδιαβήτη (και του διαβήτη τύπου ΙΙ) είναι εφικτή ακόμη και αν υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση. Στα περισσότερα άτομα με προδιαβήτη η εξέλιξη προς διαβήτη μπορεί να αποφευχθεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής που περιλαμβάνει:

1. διατροφή ισορροπημένη χαμηλή σε λιπαρά και υψηλή σε φρούτα, λαχανικά και πιτυρούχα δημητριακά.
2. Κανονική φυσική δραστηριότητα (1/2 h 5 φορές την εβδομάδα).

Διαβάστε επίσης

• Η δοκιμασία ανοχής της γλυκόζης (καμπύλη σακχάρου), ο προδιαβήτης και ο διαβήτης.
• Τα πολλά γλυκά δεν φέρνουν διαβήτη. Η σημασία της μεσογειακής διατροφής και της άσκησης στον διαβήτη.
• Ποιοί κινδυνεύουν από διαβήτη; Τι συμπτώματα μπορεί να έχει και τι εξετάσεις πρέπει να κάνει ο διαβητικός;
• H καλή διατροφή του διαβητικού. Οδηγίες διατροφής για διαβητικούς.

Περιφερική νευροπάθεια. Προκαλεί μούδιασμα, πόνο, δυσκολία στην κίνηση, απώλεια αίσθησης, διαταραχές στα μάτια

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η περιφερική νευροπάθεια πρόκειται για διαταραχή των νεύρων στη μεταφορά εντολών από το νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο προς τις περιφερειακές μονάδες. Πρόκειται για παθήσεις των περιφερικών νεύρων οφειλόμενες σε διάφορα αίτια τα οποία συχνότερα είναι τοξικά, μεταβολικά και κληρονομικά.

Συμπτώματα της περιφερικής νευροπάθειας

Στα κύρια συμπτώματα της περιφερικής νευροπάθειας αναφέρονται το μούδιασμα, ο πόνος, η δυσκολία στην κίνηση, οι διαταραχές ούρησης, η στυτική δυσλειτουργία, οι διαταραχές στα μάτια και στο έντερο.

Πόνος, κάψιμο, μυρμηγκιάσματα, μούδιασμα, απώλεια της αίσθησης, μυϊκή αδυναμία, δερματικά έλκη (ανοικτές πληγές) στην περιφερική πολυνευροπάθεια που επηρεάζει την αισθητικότητα κυρίως αλλά και την κινητικότητα σε μικρότερο βαθμό των ποδιών και των χεριών. Πολλοί ασθενείς το μόνο που νιώθουν είναι απώλεια της αίσθησης στα πόδια. Εξαιτίας αυτής της απώλειας της αίσθησης στα πόδια μπορεί να τραυματισθούν εύκολα και να μην το καταλάβουν. Δημιουργούνται λοιπόν πληγές που αν δεν θεραπευτούν γίνονται δερματικά έλκη τα οποία παθαίνουν μόλυνση και μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε γάγγραινα και ακρωτηριασμό.

Απώλεια του ελέγχου της κύστης, ακράτεια ούρων, αδυναμία κένωσης της κύστης, συχνές ουρολοιμώξεις, φούσκωμα στην κοιλιά,ναυτία, έμετοι, διάρροια, δυσκοιλιότητα, προβλήματα στύσης στον άνδρα και σεξουαλικά προβλήματα στη γυναίκα, ζάλη όταν περνάτε από την καθιστή στην όρθια θέση (ορθοστατική υπόταση), υπερβολική εφίδρωση ή πολύ λίγη εφίδρωση στην αυτόνομη νευροπάθεια η οποία επηρεάζει την κύστη, το έντερο, τα γεννητικά όργανα, τους ιδρωτοποιούς αδένες, τα μάτια και την καρδιά.

Που οφείλεται η περιφερική νευροπάθεια

Η περιφερική νευροπάθεια μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικές ασθένειες όπως η νόσος Charcot- Marie- Tooth και η αταξία του Φρίντριχ. Άλλοι παράγοντες που φαίνεται ότι ευθύνονται είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η κατάχρηση αλκοόλ, το Aids, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο ερυθηματώδης λύκος, πιθανός τραυματισμός νεύρων, έλλειψη βιταμινών κ. ά. Επίσης επίκτητες νεοπλασίες, παρανεοπλασματικά σύνδρομα.

H διαβητική νευροπάθεια είναι η βλάβη που παθαίνουν τα νεύρα από τα υψηλά επίπεδα του σακχάρου στο αίμα στους διαβητικούς ασθενείς. Όλα τα νεύρα στο σώμα μπορεί να πάθουν βλάβη. Διαβητική νευροπάθεια κινδυνεύουν να πάθουν πιο εύκολα άτομα που έχουν διαβήτη για πολλά χρόνια ή άτομα με διαβήτη που δεν ελέγχεται καλά (με υψηλό σάκχαρο). Η διαβητική νευροπάθεια δεν δίνει πάντα συμπτώματα. Μπορεί κάποιος να έχει διαβητική νευροπάθεια και να μην το γνωρίζει.

Διάγνωση της περιφερικής νευροπάθειας

Προηγείται η λεπτομερής καταγραφή του ιστορικού του ασθενούς. Αν χρειαστεί απαιτούνται ακτινολογικές και μικροβιολογικές εξετάσεις για τον αποκλεισμό λοιμωδών παθήσεων.
Η διάγνωση για την περιφερική νευροπάθεια γίνεται μέσω ειδικών νευρολογικών εξετάσεων, ηλεκτρομυογραφήματος, ηλεκτροφυσιολογικού ελέγχου (ταχύτητες αγωγής νεύρων, ηλεκτρομυογράφημα), για την αποκάλυψη της βαρύτητας, της κατανομής  αλλά και του τύπου βλάβης (αξονική, απομυελινωτική)

Υπέρηχος των περιφερικών νεύρων και του βραχιονίου πλέγματος, για την αποκάλυψη δομικών βλαβών του νευρικού συστήματος (οίδημα, ατροφία, υπετροφία), αλλά και χαρακτηριστικών ευρημάτων που μπορεία να οδηγήσουν στη διάγνωση μίας φλεγμονώδους πολυνευροπάθειας (π.χ. CIDP, Guillain-Barre)

Αιματολογικός έλεγχος, για την αποκάλυψη συχνότερα μεταβολικών (π.χ. έλλειψη βιταμινών) ή φλεγμονωδών (νόσος του Lyme, αγγειίτιδα) αιτιών

Ανά περίπτωση και ανάλογα με την ύπαρξη ή όχι σαφούς αιτίας της πολυνευροπάθειας, μπορεί να διευρυνθεί ο διαγνωστικός έλεγχος με βιοψία νεύρων ή απεικονιστικό έλεγχο με μαγνητική τομογραφία.

Θεραπεία της περιφερικής νευροπάθειας

Σημαντικό ρόλο για τη θεραπεία της περιφερικής νευροπάθειας παίζει η αντιμετώπιση της βασικής νόσου. Συχνά συνιστώνται φυσικοθεραπείες και αναλγητικά φάρμακα.

Στις ελλείψεις βιταμινών, η χορήγηση των ανάλογων βιταμινούχων σκευασμάτων που χρειάζεται ο οργανισμός μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση. Παράλληλα η υγιεινή διατροφή είναι η καλύτερη διασφάλιση για παροχή στον οργανισμό των βιταμινών που χρειάζεται καθημερινά.

Στους αλκοολικούς, εκτός από την υγιεινή διατροφή και τη χορήγηση βιταμινών που χρειάζονται στον οργανισμό τους, επιβάλλεται η διακοπή κατανάλωσης αλκοόλ.

Στους διαβητικούς, ο έλεγχος της γλυκόζης αίματος είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη βελτίωση της κατάστασης των νεύρων του ασθενούς. Οι διαβητικοί πρέπει να γνωρίζουν ότι οι βλάβες που δημιουργούνται στον οργανισμό τους λόγω ψηλής γλυκόζης στο αίμα δεν είναι αναστρέψιμες. Για αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στη θεραπεία τους για πρόληψη σοβαρών βλαβών που πιθανόν να απειλούν τη ζωή τους.

Για την αντιμετώπιση του πόνου που συνοδεύει τις περιφερικές νευροπάθειες, χρησιμοποιούνται φάρμακα αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη, και νευροληπτικά φάρμακα, όπως ορισμένα αντιεπιληπτικά και αντικαταθλιπτικά. Στην τελευταία κατηγορία περιλαμβάνεται ένας μεγάλος αριθμός ουσιών που έχουν πάρει ένδειξη για το νευροπαθητικό πόνο με ιδιαίτερα ικανοποιητικά αποτελέσματα ή ακόμα και για συγκεκριμένες παθήσεις, όπως είναι η νευραλγία τριδύμου νεύρου. Χαρακτηριστικά μπορούν να αναφερθούν η καρβαμαζεπίνη (Tegretol) και η οξκαρβαζεπίνη (Trileptal), το βαλπροϊκό (Depakine), η γκαμπαπεντίνη (Neurontin), η λεβατιρασετάμη (Keppra), η πρεγκαμπαλίνη (Lyrica), η ντουλοξετίνη (Cymbalta) κ.α.

Επιπλοκές της περιφερικής νευροπάθειας

Στις επιπλοκές για την περιφερική νευροπάθεια αναφέρονται η νευρολογική δυσλειτουργία και η αδυναμία αισθητικότητας και κινητικότητας.

Οδηγίες για ασθενείς με περιφερική νευροπάθεια

Οι ασθενείς που έχουν στην οικογένειά τους ιστορικό περιφερικής νευροπάθειας πρέπει να υιοθετούν έναν υγιεινό τρόπο ζωής, με διακοπή του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ και κατανάλωση υγιεινής διατροφής.

Προληπτικά μέτρα για να αποφύγετε επιπλοκές της νευροπάθειας

Για να αποφύγετε τα έλκη (πληγές) στα πόδια και τους ακρωτηριασμούς και να προστατεύσετε τα  πόδια σας, θα πρέπει να ελέγχετε τα πόδια σας κάθε μέρα, να φοράτε πάντα παπούτσια ή παντόφλες (να μην περπατάτε ποτέ ξυπόλυτοι) και καθαρές, στεγνές κάλτσες, να αγοράζετε πάντα παπούτσια που σας είναι βολικά και άνετα (να μην σας πληγώνουν), να ζητήσετε πάντα βοήθεια αν χρειάζεται από ειδικό γιατρό. Επιπλέον, καλό είναι να πλένετε, να στεγνώνετε και να ελέγχετε τα πόδια σας κάθε μέρα, να κοιτάτε πάντα για κάλους, εκδορές, πληγές, κοψίματα, ερυθρότητα ή οιδήματα στα πόδια σας, να κόβετε τα νύχια σας τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, να βάζετε κρέμα για ξηροδερμία, αλλά όχι ανάμεσα στα δάκτυλα.

Διαβάστε επίσης

• Η Περιφερική αγγειακή νόσος μπορεί να προκαλεί χωλότητα, πόνο, κράμπες, μούδιασμα στα πόδια σας. Πώς γίνεται η διάγνωση και πώς θεραπεύεται;
• Ποιος ο λόγος που μπορεί να πονάνε τα πόδια σας; Όλες οι αιτίες από τις πιο απλές μέχρι τις πιο σοβαρές.
• Αλγοδυστροφία ή σύνδρομο σύμπλοκου περιοχικού πόνου που προκαλεί πόνο και αίσθημα καψίματος σε πόδια ή χέρια
• Γιατί ο διαβήτης είναι επικίνδυνος; Αναγνωρίστε τα συμπτώματα, μειώστε τον κίνδυνο.
• Που οφείλεται ο πόνος στα πέλματα; Απλές συμβουλές για να τα προστατεύσεις

Παθήσεις του θυρεοειδή. Πώς αυτές εκδηλώνονται; Υπό και υπερθυρεοειδισμός, όζος, καρκίνος. Πίνακας εξετάσεων

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Ο θυρεοειδής είναι ένας πολύ σημαντικός αδένας του σώματος. Βρίσκεται στον λαιμό μας πάνω από την τραχεία μας και αμέσως κάτω από τον λάρυγγα 

Η ονομασία θυρεοειδής δόθηκε εξαιτίας του σχήματός του, που μοιάζει με θυρεό (οικόσημο σε σχήμα ασπίδας).

Διαχειρίζεται με ακρίβεια σημαντικές λειτουργίες του οργανισμού, ρυθμίζοντας τις καύσεις, την ανάπτυξη, το μεταβολισμό και έμμεσα την ψυχική μας υγεία και ισορροπία. Επιτελεί τις βασικές βιολογικές του δράσεις μέσω των ορμονών που παράγει της Τ3 και της Τ4 οι οποίες με το αίμα καταλήγουν σε όλους τους ιστούς του ανθρωπίνου σώματος. Για τη σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών απαραίτητο στοιχείο είναι το ιώδιο.

Τι προβλήματα παρουσιάζει ο θυρεοειδής και πώς αυτά εκδηλώνονται;

Οι πιο συχνά εμφανιζόμενες παθήσεις του θυρεοειδούς είναι ο υπερθυρεοειδισμός, κατάσταση κατά την οποία έχουμε ένα «ζωηρό» θυρεοειδή που εκκρίνει μεγαλύτερες από το φυσιολογικό ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών και ο υποθυρεοειδισμός, κατάσταση κατά την οποία ο θυρεοειδής «τεμπελιάζει» και εκκρίνει μειωμένη ποσότητα ορμονών. Στον υπερθυρεοειδισμό το άτομο παραπονιέται για αυξημένη νευρικότητα, τρόμο στα άκρα, αϋπνίες, ταχυκαρδία, εύκολο λαχάνιασμα και κόπωση. Δεν ανέχεται τη ζέστη, και είναι χαρακτηριστικό ότι η όρεξή του είναι αυξημένη και ενώ τρώει συνήθως πολύ, χάνει βάρος και αδυνατίζει! Όταν η νόσος προσβάλει τα μάτια, οι ασθενείς εμφανίζουν εξόφθαλμο (προπέτεια των οφθαλμών). Αντίθετα στον υποθυρεοειδισμό εμφανίζεται προοδευτικά έντονη κούραση και σωματική αδυναμία, νωθρότητα, αργός ρυθμός ομιλίας, βραχνάδα, ιδιαίτερη ευαισθησία στο κρύο, δυσκοιλιότητα, αύξηση του βάρους και ξηρό δέρμα. Σε πιο ακραίες μορφές (που ευτυχώς σπάνια συναντάμε σήμερα) ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει προοδευτική υποθερμία και κώμα. Ο όρος βρογχοκήλη που τόσο συχνά ακούγεται στις παθήσεις του θυρεοειδούς, αναφέρεται στο μέγεθος του αδένα και απλά σημαίνει διόγκωσή του, που γίνεται εύκολα αντιληπτή ως πρήξιμο στο λαιμό και προκαλεί πολλές φορές ανησυχία στον ασθενή. Τέλος μπορεί να εμφανιστεί σε κάποιο σημείο μέσα στο θυρεοειδικό ιστό μια διόγκωση, ένα ογκίδιο, που ονομάζεται όζος. Έχει μεγάλη σημασία η παρακολούθηση αυτών των όζων, γιατί κάποιοι από αυτούς, ευτυχώς λίγοι, μπορεί να κρύβουν κακοήθεια.

Τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού ή του υποθυρεοειδισμού δεν εμφανίζονται όλα μαζί. Αν όμως παρουσιάζετε περισσότερα από ένα για αρκετά μεγάλο διάστημα, θα πρέπει να ζητήσετε τη γνώμη του γιατρού.

Υπερθυρεοειδισμός

• Ταχυκαρδία (αίσθημα παλμών)

• Νευρικότητα

• Μειωμένη αντοχή

• Διάρροια

• Υπερβολική εφίδρωση

• Μυϊκή αδυναμία

• Τρέμουλο στα χέρια

• Απώλεια βάρους, παρά την όρεξη για φαγητό

• Δυσανεξία στη ζέστη


• Τριχόπτωση

• Δερματικά προβλήματα

• Διαταραχές στην εμμηνορρυσία

• Εξόφθαλμος

• Βρογχοκήλη (διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα)

Υποθυρεοειδισμός


• Αδυναμία

• Μειωμένη αντοχή

• Δυσκοιλιότητα

• Αρθρίτιδες


 • Ξηροδερμία

• Διαταραχές στην μνήμη

• Διαταραχές στην εμμηνορρυσία (συχνότερη και μεγαλύτερης ποσότητας)

• Διαταραχές γονιμότητας

• Κράμπες

• Κατάθλιψη

• Υπνηλία

• Αύξηση του σωματικού βάρους

Τι πρέπει να κάνουμε όταν παρουσιάζουμε κάποιο ή κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα στον θυρεοειδή;

Οι περισσότερες παθήσεις του θυρεοειδούς αντιμετωπίζονται επαρκώς με φαρμακευτική αγωγή. Η παρακολούθηση θα πρέπει να είναι συστηματική, για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί λύση όταν τα αποτελέσματα είναι ανεπαρκή με τα φάρμακα ή όταν πρέπει να εξαιρεθεί ο θυροειδής (πχ σε καρκίνο)

Τι πρέπει να κάνουμε όταν παρουσιάζουμε κάποιο ή κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα;

Οι περισσότερες παθήσεις του θυρεοειδούς αντιμετωπίζονται επαρκώς με φαρμακευτική αγωγή. . Η παρακολούθηση θα πρέπει να είναι συστηματική, για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί λύση όταν τα αποτελέσματα είναι ανεπαρκή με τα φάρμακα ή όταν πρέπει να εξαιρεθεί ο θυροειδής (πχ σε καρκίνο)

Τι εξετάσεις γίνονται για τον θυρεοειδή;

Οι εξετάσεις του θυρεοειδούς που βοηθούν στην επιβεβαίωση της κλινικής μας διάγνωσης περιλαμβάνουν τη μέτρηση των επιπέδων των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα:

Τ3 (τριϊωδοθυρονίνη),  fT3 (ελεύθερη τριϊωδοθυρονίνη), T4 (θυροξίνη), fT4 (ελεύθερη θυροξίνη) : οι παραγόμενες από το θυρεοειδή ορμόνες και τα βιολογικά δραστικά κλάσματά τους.

TSH (θυρεοτρόπος ορμόνη) : η εγκεφαλική ορμόνη που ρυθμίζει τη λειτουργία του θυρεοειδούς, από τη μέτρηση της οποίας εξάγονται συμπεράσματα για την υπο/υπερ- λειτουργία του.

Αnti-TPO (αντιθυρεοειδικά αντισώματα), anti-TG (αντιθυρεοσφαιρινικά αντισώματα) : τα κύρια αντιθυρεοειδικά αντισώματα. Οι αναλύσεις μπορούν να προβλέψουν αρχόμενη υπολειτουργία του αδένα και χρησιμοποιούνται για τη διαπίστωση της θυρεοειδίτιδας Hashimoto και της ασθένειας Graves. 

Θυρεοσφαιρίνη (TG), καλσιτονίνη (CT), CEA (καρκινοεμβρυϊκό αντιγόνο) : δείκτες με τους οποίους μπορούν να ανιχνευθούν νεοπλασίες και καρκινώματα στον αδένα. Οι αναλύσεις προτείνονται σε περιπτώσεις που υπάρχουν ενδείξεις νεοπλασματικού νοσήματος.



• Tο υπερηχογράφημα, 


• το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς αδένα, 


• αξονική ή μαγνητική τομογραφία και τέλος


• η παρακέντησή του, όταν υπάρχει όζος. 



Η καθεμιά από τις παραπάνω εξετάσεις έχει την ιδιαίτερη ένδειξή της ανάλογα με την κλινική εικόνα της θυρεοειδικής νόσου. Για την παρακέντηση αξίζει να αναφέρουμε ότι είναι πλέον πρώτης γραμμής εξέταση στη διερεύνηση των όζων του θυρεοειδούς. Η διαδικασία είναι απλή, γρήγορη, χωρίς πόνο και χωρίς κίνδυνο να γίνει διασπορά καρκινικών κυττάρων σε περίπτωση κακοήθους όζου.



Ο πίνακας, που ακολουθεί συνοψίζει τα αποτελέσματα των εξετάσεων και την πιθανή ερμηνεία τους




TSH	T4	T3	Ερμηνεία
Ψηλή	Φυσιολογική	Φυσιολογική	Ήπιος (υποκλινικός) Υποθυρεοειδισμός
Ψηλή	Χαμηλή	Χαμηλή ή Φυσιολογική	Υποθυρεοειδισμός
Χαμηλή	Φυσιολογική	Φυσιολογική	Ήπιος (υποκλινικός) Υπερθυρεοειδισμός
Χαμηλή	Ψηλή ή Φυσιολογική	Ψηλή ή Φυσιολογική	Υπερθυρεοειδισμός
Χαμηλή	Χαμηλή ή Φυσιολογική	Χαμηλή ή Φυσιολογική	Σπάνιος Υποφυσιακός   (Δευτεροπαθής) Υποθυρεοειδισμός

Ακούμε συχνά για όζους στο θυρεοειδή. Τι σημαίνει αυτό;



Πολλές φορές στον θυρεοειδή αναπτύσσονται μικροί σχηματισμοί οι οποίοι ονομάζονται όζοι γιατί συνήθως είναι στρογγυλοί και πιο σκληροί από τον αδένα και αποτελούν αποτέλεσμα τοπικής υπερπλασίας του αδένα με ίνωση ή κύστη ή καλοήθη όγκο και πολλές φορές κακοήθεια



ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ



Πρόκειται για μια μορφή καρκίνου (< 1% όλων των καρκίνων ) έχει καλή πρόγνωση και διακρίνεται σε δύο μορφές: Το μυελοειδές καρκίνωμα, που προέρχεται από τα παραθυλακιώδη κύτταρα και είναι το λιγότερο συχνό, και τα καρκινώματα που προέρχονται από τα θυλακιώδη κύτταρα και είναι τα συχνότερα (θηλώδη και θυλακιώδη καρκινώματα). Στις περισσότερες περιπτώσεις ανευρίσκεται τυχαία, υπό μορφή μονήρους όζου (τοπικής διόγκωσης) μετά από κλινική εξέταση ή μετά από παρατήρηση του ίδιου του ασθενή ή κάποιου ατόμου του περιβάλλοντός του. Κάποιες φορές η διάγνωση γίνεται μετεγχειρητικά, μετά από αφαίρεση του αδένα, που έγινε για θεραπεία βρογχοκήλης. Η πιο αποτελεσματική προεγχειρητική μέθοδος για τη διαφορική διάγνωση μεταξύ καλοήθους όζου και καρκίνου είναι η κυτταρολογική εξέταση υλικού από παρακέντηση με λεπτή βελόνα (FNA).Οι περισσότεροι ασθενείς υποβάλλονται αρχικά σε θυρεοειδεκτομή, και όλοι μετεγχειρητικά λαμβάνουν ορμονοθεραπεία. Πολλοί είναι αυτοί που λαμβάνουν ραδιενεργό ιώδιο, ενώ σπάνια προτείνεται ακτινοθεραπεία και ακόμη πιο σπάνια, χημειοθεραπεία.



ΞΕΡΕΤΕ ΟΤΙ….



• Παρά τις έντονες επιπτώσεις του υποθυρεοειδισμού στον οργανισμό (σε δέρμα και μαλλιά), οι οποίες ευθύνονται για τη γερασμένη όψη που παρουσιάζει ο πάσχοντας, μία και μόνο θεραπεία αρκεί για να μεταμορφώσει στην κυριολεξία κάποιον που πάσχει απ’ αυτόν;


• Μετά τη διάγνωση και αφού αρχίσει η θεραπεία, ύστερα από 2-3 μήνες είναι απαραίτητη μια επανεξέταση;


• Αν μια μέρα ξεχάσετε να πάρετε το χάπι σας, δεν χρειάζεται να σας πιάσει πανικός. Αρκεί να μην το επαναλαμβάνετε συχνά.


• Η συχνότητά του εξαρτάται από την εθνικότητα, τον τόπο διαμονής και τη διατροφή;



ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ….
…..για την ανίχνευση του υποθυρεοειδισμού (ένα δηλαδή εύκολο και καθόλου δαπανηρό υπερηχογράφημα θυρεοειδούς και μια εξέταση αίματος FT3 και TSH):



• Τα νεογέννητα και όσοι έχουν βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό θυρεοειδοπαθειών.


• Όσοι έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας τους.


• Όσοι πάσχουν από λεύκη, ρευματοειδή αρθρίτιδα, ανεπάρκεια επινεφριδίων.


• Όσοι υποφέρουν από διάφορες αλλεργίες.


• Οι λεχώνες, 1-2 μήνες μετά τον τοκετό.



Να πάρω τη θυροξίνη μου την ημέρα που θα κάνω εξετάσεις για το θυρεοειδή ή όχι;



H θυροξίνη χορηγείται σε περίπτωση υποθυρεοειδισμού και κατά κανόνα λαμβάνεται το πρωί. 

Οι ενδοκρινολόγοι συνήθως συνιστούν στους ασθενείς τους να μην πάρουν θυροξίνη το πρωί των εξετάσεων, αλλά αμέσως μετά. Ο λόγος είναι ότι η θυροξίνη τροφοδοτεί τον οργανισμό με την ορμόνη Τ4, η οποία μετριέται στο πλαίσιο των εξετάσεων του θυρεοειδούς. Έτσι, η λήψη της θα μπορούσε να επηρεάσει το αποτέλεσμα. Αυτή η πιθανότητα είναι όμως μικρή, επειδή η θυροξίνη έχει μεγάλη διάρκεια δράσης στον οργανισμό (7-8 ημέρες), γεγονός που σημαίνει ότι τα επίπεδά της δεν μεταβάλλονται ιδιαίτερα από τη μία ημέρα στην άλλη ή από μία και μόνο δόση. Εάν πάντως, ξεχαστείτε και πάρετε θυροξίνη το πρωί των εξετάσεων, καλό είναι να ενημερώσετε το μικροβιολόγο και τον ενδοκρινολόγο, προκειμένου να το λάβουν υπόψη τους στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Επίσης, να θυμάστε ότι για να μετρήσετε τις ορμόνες του θυρεοειδούς δεν χρειάζεστε να είστε νηστικοί.


ΠΗΓΗ: MEDLAB IATΡΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

Διαβάστε επίσης

• Παχαίνει ο υποθυρεοειδισμός; Tι είναι η Hashimoto. Ποια τα συμπτώματα, η διάγνωση και η θεραπεία.
• Κούραση, υπνηλία, κατάθλιψη και δυσκοιλιότητα, μπορεί να οφείλεται σε θυρεοειδίτιδα Hashimoto;
• Πότε πρέπει να γίνεται ο υπέρηχος του θυρεοειδούς; Τι δείχνει και τι προετοιμασία απαιτείται;
• Ο όζος του Θυρεοειδούς είναι καλοήθης ή κακοήθης; Πως γίνεται η διάγνωση και πως αντιμετωπίζεται; Πόσο πρέπει να φοβίζει μια διάγνωση καρκίνου του θυρεοειδούς;
• Καρκίνος του Θυρεοειδούς. Ποια είναι τα συμπτώματα και ποιες οι αιτίες που εκδηλώνει καρκίνο ο θυρεοειδής;

Ο υποθυρεοειδισμός παχαίνει; Αυτοάνοσος υποθυρεοειδισμός, Νόσος Hashimoto. Ιατρογενής υποθυρεοειδισμός

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Ο θυρεοειδής είναι ένας ενδοκρινής αδένας, ο οποίος βρίσκεται στη βάση του λαιμού και έχει σχήμα πεταλούδας. 

Λειτουργία του σημαντικού αυτού οργάνου, αποτελεί η παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών οι οποίες είναι απαραίτητες για την φυσιολογική αύξηση, ανάπτυξη, τη ρύθμιση των μεταβολικών διεργασιών του οργανισμού για την εύρυθμη λειτουργία όλων των συστημάτων. Οι θυρεοειδικές ορμόνες, μέσω της κυκλοφορίας του αίματος, μεταφέρονται σε όλους τους ιστούς του σώματος και επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργία πολλών οργάνων όπως της καρδιάς, του εντέρου και των πνευμόνων.

Υποθυρεοειδισμός είναι η παθολογική εκείνη κατάσταση κατά την οποία ο θυρεοειδής υπολειτουργεί. Η ανεπάρκεια των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα έχει σαν αποτέλεσμα την πρόκληση του κλινικού συνδρόμου που λέγεται υποθυρεοειδισμός. Η ανεπάρκεια αυτή στην ενδομήτρια ζωή και τη νεογνική ηλικία έχει δυσμενή επίπτωση στην ωρίμανση του εγκεφάλου και στη σωματική αύξηση και ανάπτυξη. Στην παιδική ηλικία παρατηρείται καθυστέρηση σωματικής αύξησης, ενώ στους ενήλικες εκδηλώνεται ως γενική επιβράδυνση των ζωτικών λειτουργιών. 

Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια από τις πιο συχνές παθήσεις του θυρεοειδή. 

Περίπου 2-3% του πληθυσμού έχει υποθυρεοειδισμό(σε μεγάλες ηλικίες μπορεί να φθάσει ακόμα και το 10%)και ένα 10% έχει υποκλινικό υποθυρεοειδισμό. Προσβάλει άτομα κάθε ηλικίας, όλων των φύλων και των φυλών και δεν κάνει κοινωνικοοικονομικές διακρίσεις. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι υπολογίζεται ότι τα μισά περίπου άτομα που έχουν υποθυρεοειδσμό δεν το γνωρίζουν. Και αυτό εξαιτίας της μη ειδικής φύσης των συμπτωμάτων της πάθησης.

Η πλειοψηφία των περιπτώσεων υποθυρεοειδισμού οφείλεται στη χρόνια θυρεοειδίτιδα (Hashimoto) η οποία αποτελεί μια βραδέως εξελισσόμενη αυτοάνοση πάθηση του θυρεοειδούς. 

Υποθυρεοειδισμός  Συμπτώματα

Ο υποθυρεοειδισμός δεν έχει ειδικά συμπτώματα. Αυτό σημαίνει ότι τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού εμφανίζονται και σε άλλες ασθένειες και ότι όλοι οι υποθυρεοειδικοί ασθενείς δεν εμφανίζουν τα ίδια συμπτώματα. Για το λόγο αυτό η διάγνωση δεν μπορεί να τεθεί αποκλειστικά και μόνο από την αναφορά των συμπτωμάτων στο γιατρό. Ένα άλλο στοιχείο που κάνει τη διάγνωση του υποθυρεοειδισμού δύσκολη είναι ότι η πάθηση αναπτύσσεται αργά με τον χρόνο.

Ο υποθυρεοειδισμός εκδηλώνεται:

με σωματική κόπωση και πνευματική νωθρότητα, 
υπνηλία και 
δυσκολία έγερσης το πρωί, 
με αύξηση του βάρους παρά τη μειωμένη όρεξη, 
με δέρμα ξηρό και άγριο. 
Οι πάσχοντες από υποθυρεοειδισμό εμφανίζουν ευαισθησία στο κρύο και δυσκοιλιότητα. 
Οι γυναίκες παρουσιάζουν διαταραχές περιόδου και ειδικότερα έχουν συχνότερα εμμηνορρυσία, με περισσότερο αίμα ενώ και τα συμπτώματα πριν την περίοδο χειροτερεύουν. 
Πολύ συχνά ο υποθυρεοειδισμός συνοδεύεται από βρογχοκήλη η οποία όπως είπαμε είναι η διόγκωση του θυρεοειδούς και από υψηλά επίπεδα χοληστερίνης. 
Ο υποθυρεοειδισμός έχει ενοχοποιηθεί και για την εκδήλωση κατάθλιψης.

Σε προχωρημένα στάδια η εμφάνιση του ασθενούς παίρνει χαρακτηριστική όψη: ωχρό πρόσωπο, πρήξιμο βλεφάρων, ξερά μαλλιά και αραιά φρύδια, βραχνή και αργή φωνή.

Η έλλειψη των θυρεοειδικών ορμονών μπορεί να εκδηλωθεί από τα επί μέρους συστήματα ως εξής:

Δέρμα- Παρουσιάζεται κρύο, ωχρό, ξηρό και τραχύ με υπερκεράτωση. Οι τρίχες και τα νύχια είναι εύθρυπτα. Μειωμένη εφίδρωση
Καρδιαγγειακό σύστημα- Βραδυκαρδία με μείωση της συσταλτικότητας της καρδιάς που επιβαρύνουν σημαντικά τυχόν συνυπάρχουσα καρδιοπάθεια.
Αναπνευστικό- Επιπόλαιες και βραδείες αναπνοές.
Γαστρεντερικό- Μειωμένη κινητικότητα του εντέρου με αποτέλεσμα τη δυσκοιλιότητα.
Αίμα- Αναιμία.
Κεντρικό νευρικό σύστημα- Βραδυψυχισμός, νωθρότητα αντιδράσεων, αδυναμία συγκέντρωσης, έλλειψη ψυχικής διάθεσης, υπνηλία, κατάθλιψη, ψυχωσικές αντιδράσεις.
Μυικό- Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα που εκδηλώνεται με αιμωδίες και παραισθησίες στα άκρα χέρια. Βραδύτητα της σύσπασης και χάλασης των μυών. Ο ασθενής παραπονείται για διάχυτους πόνους, μυικές κράμπες.
Αναπαραγωγικό- Ολιγομηνόρροια ή αμηνόρροια ή μηνορραγίες.

Για τη διάγνωση της νόσου πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι οι κλινικές εκδηλώσεις του υποθυρεοειδισμού διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή και εξαρτώνται από τρεις κυρίως παράγοντες:

- την ηλικία του ατόμου
- τη χρονική διάρκεια
- τη βαρύτητα του υποθυρεοειδισμού τη στιγμή που θα διαγνωσθεί

Όποιος έχει ένα ή περισσότερα από τα αναφερόμενα συμπτώματα ή τα σημεία δεν σημαίνει ότι έχει υποθυρεοειδισμό αλλά σίγουρα θα πρέπει να τα αναφέρει στον ενδοκρινολόγο του προκειμένου να αποκλειστεί η διάγνωση του υποθυρεοειδισμού.

Οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τους άνδρες να εμφανίσουν υποθυρεοειδισμό και η διαφορά στη συχνότητα της πάθησης μεταξύ νέων γυναικών και νέων ανδρών είναι πολύ έντονη. Στις γυναίκες πολύ συχνά ξεκινάει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μετά τη γέννα  ή γύρω στην εμμηνόπαυση.

Υποθυρεοειδισμός Αιτίες

Η συχνότερη αιτία του υποθυρεοειδισμού είναι η αυτοάνοση θυρεοειδοπάθεια. Άλλες συχνές αιτίες είναι οι λεγόμενες ιατρογενείς, δηλαδή η χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς και η καταστροφή του θυρεοειδούς με ραδιενεργό ιώδιο. Λιγότερο συχνές αιτίες είναι ο εκ γενετής υποθυρεοειδισμός, η υποξεία θυρεοειδίτιδα, κάποια φάρμακα τα οποία προκαλούν υποθυρεοειδισμό, κάποιες παθήσεις της υπόφυσης και κάποιες σπάνιες παθήσεις κατά τις οποίες έχουμε διήθηση του θυρεοειδούς αδένα.

Αυτοάνοσος υποθυρεοειδισμός (Νόσος Hashimoto)

Ο γιατρός που την περιέγραψε ήταν Ιάπωνας και από αυτόν πήρε το όνομά της. Οι Ιάπωνες παρουσιάζουν συχνά αυτή την πάθηση λόγω του γενετικού τους προφίλ. 

Το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου κάτω από φυσιολογικές συνθήκες προστατεύει το σώμα από την εισβολή των βακτηριδίων και των ιών. Στις αυτοάνοσες νόσους, όπως άλλωστε προδίδει και το όνομά τους, το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει ως ξένα κάποια συστατικά του οργανισμού και επομένως τους επιτίθεται. Πιο συγκεκριμένα στον αυτοάνοσο υποθυρεοειδισμό το αμυντικό σύστημα επιτίθεται σε συστατικά του θυρεοειδούς αδένα με αποτέλεσμα να επηρεάζει την ικανότητά των θυρεοειδικών κυττάρων να παράγουν  ορμόνες. 

Στην πάθηση αυτή υπάρχει συνεχής αντικατάσταση του υγιούς παρεγχύματος από λεμφοκύτταρα και ινώδη ιστό. Περισσότεροι από 90% των ασθενών με χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα έχουν υψηλό τίτλο αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων. Μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία αλλά συχνότερα προσβάλλει γυναίκες μέσης ηλικίας. Οι ασθενείς πολύ πιθανόν να έχουν ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό άλλων αυτοάνοσων νοσημάτων όπως λεύκη, αλωπεκία, σακχαρώδη διαβήτη, επινεφριδιακή ανεπάρκεια, υποπαραθυρεοειδισμό, μυασθένεια Gravis, κακοήθη αναιμία. Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto αρχικά συνήθως εμφανίζεται με διόγκωση του θυρεοειδή (βρογχοκήλη) ασυμπτωματική, χωρίς κλινική ή βιοχημική εικόνα υποθυρεοειδισμού ή με ήπιο υποθυρεοειδισμό.

Όταν ένας ικανός αριθμός κυττάρων έχει καταστραφεί τότε η παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών από τα εναπομείναντα κύτταρα δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού.

Παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη αυτοάνοσου υποθυρεοειδισμού είναι εκ πρώτης το οικογενειακό ιστορικό. Άτομα που έχουν συγγενείς με αυτοάνοση θυροειδοπάθεια είναι σε κίνδυνο να εμφανίσουν αυτοάνοση θυρεοειδοπάθεια και οι ίδιοι. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η ηλικία. Η έναρξή της νόσου μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά συνήθως είναι πιο συχνή στα ηλικιωμένα άτομα.  Επίσης ασθενείς που πάσχουν από άλλες αυτοάνοσες νόσους όπως σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, ρευματοειδή αρθρίτιδα, σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσο του Addison, λεύκη, κακοήθη αναιμία και άλλες, έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν αυτοάνοσο υποθυρεοειδισμό και θα πρέπει να ελέγχονται μόλις διαγνωστεί η πάθηση τους. Τέλος, οι πάσχοντες από σύνδρομο Down ή από σύνδρομο Turner εμφανίζουν συχνά αυτοάνοσο υποθυρεοειδισμό

Ιατρογενής υποθυρεοειδισμός

Πολλοί άνθρωποι είτε λόγω της παρουσίας όζων, είτε λόγω της ύπαρξης καρκίνου του θυρεοειδούς ή λόγω της νόσου του Graves’, υποβάλλονται σε θυρεοειδεκτομή δηλαδή σε αφαίρεση μέρους ή ακόμα και του συνόλου του θυρεοειδούς αδένα. 

Ασθενείς που υποβλήθηκαν σε ολική θυρεοειδεκτομή καταλήγουν σε υποθυρεοειδισμό δύο με τέσσερις βδομάδες μετά την επέμβαση. Μετά από υφολική θυρεοειδεκτομή σε ασθενείς με νόσο Grave’s ή τη χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου ο χρόνος εγκατάστασης του υποθυρεοειδισμού ποικίλει. Σε ένα μεγάλο ποσοστό εκδηλώνεται στο πρώτο έτος μετά τη θεραπεία και το ποσοστό αυξάνεται βραδέως τα επόμενα χρόνια. Η ακτινοθεραπεία γιά κακοήθειες στην περιοχή του τραχήλου επίσης προκαλεί υποθυρεοειδισμό.

Στην περίπτωση που μόνο ένα μέρος του θυρεοειδή αφαιρεθεί τότε το εναπομείναν μέρος ή θα δουλεύει ικανοποιητικά ώστε να διατηρεί τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα στα φυσιολογικά ή δεν θα επαρκεί για την παραγωγή της απαραίτητης ποσότητας θυρεοειδικών ορμονών οπότε πάλι ο ασθενής θα καταστεί υποθυρεοειδικός.

Συγγενής υποθυρεοειδισμός

Συγγενή υποθυρεοειδισμό ονομάζουμε την ύπαρξη υποθυρεοειδισμού από τη γέννηση ακόμα. Μπορεί να οφείλεται είτε στο μη σχηματισμό του αδένα κατά την εμβρυική ζωή, είτε σε μη επαρκή λειτουργία των θυρεοειδικών κυττάρων ή των ενζύμων τους. Αποτελεί συχνή αιτία νοητικής υστέρησης καθώς οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος κατά την εμβρυική ζωή και ως την ηλικία των 2-3 ετών. Είναι φανερό ότι η έγκαιρη διάγνωση του συγγενούς υποθυρεοειδισμού είναι απαραίτητη.

Φάρμακα που προκαλούν υποθυρεοειδισμό

Υποθυρεοειδισμός μπορεί να εμφανισθεί λόγω χορήγησης αντιθυρεοειδικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού. Άλλα φάρμακα είναι το λίθιο, η αμιοδαρόνη, ιντερφερόνη-α. Έλεγχος με μέτρηση της TSH κάθε 6 με 12 μήνες πρέπει να γίνεται σε ασθενείς που παίρνουν αυτά τα φάρμακα. Επίσης η ταυτόχρονη λήψη φαρμάκων που επηρεάζουν την απορρόφηση της θυροξίνης σε ασθενείς υπό θεραπεία με θυροξίνη μπορεί να οδηγήσει σε υποθυρεοειδισμό.

Τα πιο συχνά φάρμακα που προκαλούν υποθυρεοειδισμό είναι η ιντερφερόνη η οποία χορηγείται για την θεραπεία της ηπατίτιδας, το λίθιο που χορηγείται σε ψυχιατρικές νόσους και η αμιοδαρόνη που χορηγείται για την αντιμετώπιση καρδιακών παθήσεων.

Μπορεί ο υποθυρεοειδισμός να προληφθεί;

Στις ανεπτυγμένες χώρες που η ποσότητα του ιωδίου στη δίαιτα είναι επαρκής, δεν υπάρχει τρόπος να προλάβει κάποιος τον υποθυρεοειδισμό. Το μόνο όπλο που έχουμε είναι η έγκαιρη διάγνωση. Για το λόγο αυτό άλλωστε όλα τα νεογέννητα υποβάλλονται σε ανιχνευτικό έλεγχο την τρίτη με πέμπτη ημέρα από τη γέννηση τους, προκειμένου να προληφθεί ο νεογνικός υποθυρεοειδισμός. Στη χώρα μας το πρόγραμμα αυτό εφαρμόζεται από το 1979. Επίσης, όλες οι έγκυες γυναίκες πρέπει να ελέγχουν τη θυρεοειδική τους λειτουργία. Και φυσικά, άτομα με συμπτώματα ύποπτα για υποθυρεοειδισμό και όσοι έχουν συγγενείς πάσχοντες από αυτοάνοση θυρεοειδοπάθεια είναι απαραίτητο να ελέγχονται. Εν κατακλείδι, το μήνυμα είναι ότι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη αυτοάνοσου υποθυρεοειδισμού είναι η ύπαρξη στο συγγενικό περιβάλλον ατόμων με αυτοάνοση θυρεοειδοπάθεια. Όσοι επομένως θέλουν να προλάβουν την εκδήλωση της νόσου να επισκεφθούν τον ενδοκρινολόγο τους για περαιτέρω οδηγίες.

Διάγνωση-Θεραπεία

Φυσιολογικά ή υψηλά επίπεδα TSH και θετικοί τίτλοι θυρεοειδικών αντισωμάτων, αντι-Τg και αντι-TPO. Η παρακέντηση με τη λεπτή βελόνη δείχνει διήθηση με λεμφοκύτταρα. Τόσο τα ΘΑΑΣ όσο και η λεμφοκυτταρική διήθηση μπορεί να βρίσκονται και σε ένα ποσοστό του γενικού πληθυσμού. Το υπερηχογράφημα δείχνει χαρακτηριστική ανομοιογένεια του παρεγχύματος.

Η θεραπεία γίνεται με θυροξίνη επί μακρόν και σε περίπτωση υποθυρεοειδισμού εφ’ όρου ζωής. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλούνται πιεστικά φαινόμενα, οπότε αντιμετωπίζεται χειρουργικά.

Οι ασθενείς παρουσιάζουν κλινική βελτίωση δύο βδομάδες μετά την έναρξη της θεραπείας με πλήρη ανάρρωση σε λίγους μήνες. Επαναξιολόγηση του ασθενούς και μέτρηση της T4 και TSH πρέπει να γίνεται μετά από τρεις με έξι βδομάδες και αναλόγως ρύθμιση της δόσης.

Υπάρχει μια εξαίρεση στον κανόνα αυτόν και ονομάζεται δευτεροπαθής υποθυρεοειδισμός. Πρόκειται για μια σπάνια πάθηση. Στην κατάσταση αυτή το όργανο που πάσχει είναι η υπόφυση, η οποία δεν μπορεί να παράγει θυρεοειδοτρόφο ορμόνη με αποτέλεσμα ούτε ο θυρεοειδής να μπορεί να παράγει ορμόνες αφού δεν λαμβάνει το απαραίτητο σήμα από την υπόφυση.

Τα περισσότερα εργαστήρια δίνουν ως φυσιολογικά όρια της TSH τα 0,4 – 4,0mU/L.

Όμως στις μέρες μας υποστηρίζεται ότι θα πρέπει να υπάρχει μια διαφοροποίηση και για όσους έχουν τιμές μέσα στα φυσιολογικά όρια. Πιο συγκεκριμένα οι τιμές μεταξύ 0,4 και 2,5 θεωρούνται οι απόλυτα φυσιολογικές. Για όσους έχουν τιμές πάνω από 2,5 και κάτω από 4,0 καλό θα είναι να γίνεται μέτρηση και των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων. Τα αντισώματα αυτά είναι που επιτίθενται στον θυρεοειδή και προκαλούν τον υποθυρεοειδισμό. Άτομα με θετικά αντισώματα σημαίνει ότι είναι σε κίνδυνο να αναπτύξουν αυτοάνοσο υποθυρεοειδισμό στο μέλλον και σε αυτά τα άτομα συστήνεται η μέτρηση της TSH ετησίως.

Άτομα με TSH μεγαλύτερη του 10 έχουν εξορισμού υποθυρεοειδισμό και θα χρειαστούν θεραπεία.

Τελικά ο υποθυρεοειδισμός παχαίνει;

Είναι μύθος να υποστηρίζουμε ότι κάποια είναι παχουλή γιατί έχει πρόβλημα με το θυρεοειδή της. Από τη στιγμή που έχουν πρόβλημα με το θυρεοειδή τους και είναι καλά ρυθμισμένες, το θέμα του βάρους τους δεν έχει σχέση με το θυρεοειδή. Έχει σχέση με τον τρόπο ζωής, τον τρόπο διατροφής, την καθιστική ζωή, την υπερκατανάλωση υδατανθράκων και λιπαρών φαγητών. Είναι γεγονός ότι μέχρι να ανιχνευθεί ο υποθυρεοειδισμός προκαλεί μια ανεξήγητη αύξηση βάρους. Όταν όμως εντοπιστεί το πρόβλημα και ο ασθενής πάρει τη σωστή δόση θεραπείας, ο θυρεοειδής δεν είναι υπεύθυνος για την αύξηση βάρους. Δεν μπορεί να συνεχίσει να παχαίνει κάποιος, ο οποίος έχει υποθυρεοειδισμό αλλά καλά ρυθμισμένο. Κάτι άλλο συμβαίνει και αυτό το κάτι άλλο είναι συνήθως η καθιστική ζωή και η κακή διατροφή. Ως μεταβολικός θερμοστάτης, ο θυρεοειδής ελέγχει τη θερμοκρασία του σώματος, τα επίπεδα της ενέργειας και τη διαδικασία της ανάπτυξης στην παιδική ηλικία. Στέλνει χημικά μηνύματα μέσω των ορμονών σε κάθε κύτταρο, διατηρώντας τη θερμοκρασία του σώματος, τον καρδιακό παλμό και τη λειτουργία των οργάνων σε φυσιολογικά επίπεδα. Ένας υποδραστήριος θυρεοειδής, όμως, στέλνει λιγότερες ορμόνες, επιβραδύνοντας το μεταβολισμό, με αποτέλεσμα ο οργανισμός να καίει λιγότερες θερμίδες. Το βάρος που παίρνουμε λόγω του υποθυρεοειδισμού σχετίζεται με την κατακράτηση υγρών και όχι με τη συσσώρευση λίπους. Βέβαια, επειδή ο μεταβολισμός μας επιβραδύνεται, πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί με τις θερμίδες που καταναλώνουμε. Από τη στιγμή όμως που ο θυρεοειδής θα ρυθμιστεί από τον ενδοκρινολόγο, ο ασθενής δεν διαφέρει σε τίποτα από κάποιο άλλο άτομο που δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα θυρεοειδή.

ΠΗΓΗ medlab.gr

www.endocrinology.org

Διαβάστε επίσης

• Κούραση, υπνηλία, κατάθλιψη και δυσκοιλιότητα, μπορεί να οφείλεται σε θυρεοειδίτιδα Hashimoto;
• Πότε πρέπει να γίνεται ο υπέρηχος του θυρεοειδούς; Τι δείχνει και τι προετοιμασία απαιτείται;
• Οι διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα. Τι προκαλούν, πώς ανιχνεύονται και πώς αντιμετωπίζονται
• Ο όζος του Θυρεοειδούς είναι καλοήθης ή κακοήθης; Πως γίνεται η διάγνωση και πως αντιμετωπίζεται; Πόσο πρέπει να φοβίζει μια διάγνωση καρκίνου του θυρεοειδούς;
• Οι διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα. Τι προκαλούν, πώς ανιχνεύονται και πώς αντιμετωπίζονται
• Κούραση, υπνηλία, κατάθλιψη και δυσκοιλιότητα, μπορεί να οφείλεται σε θυρεοειδίτιδα Hashimoto;
• Πότε πρέπει να γίνεται ο υπέρηχος του θυρεοειδούς; Τι δείχνει και τι προετοιμασία απαιτείται;