Τι είναι ο κοροναϊός Mers-CoV, ποια τα συμπτώματα που προκαλεί; Σε ποια ζώα έχει εντοπιστεί και πόσο εύκολη είναι η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr
Κοροναϊός (MERS-CoV) - ανασκόπηση

Ο κοροναϊός MERS, εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη Μέση Ανατολή, αρχές του 2012, έχει εξαπλωθεί σε μερικές χώρες της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αφρικής, όπου έχουν εντοπισθεί σποραδικές μικροεπιδημίες.

Ο νέος αναπνευστικός ιός ανήκει στους κοροναϊούς, μια μεγάλη οικογένεια ιών, που περιλαμβάνει πολλούς τύπους ιών που μολύνουν τον άνθρωπο και διάφορα θηλαστικά. Οι κοροναϊοί έχουν πάρει το όνομά τους από τις πρωτεΐνες του περιβλήματος τους που διατάσσονται σε σχήμα κορώνας. Στον άνθρωπο συχνά προκαλούν το κοινό κρυολόγημα.

Στην ίδια οικογένεια ανήκει και ο θανατηφόρος ιός του SARS (Σύνδρομο Οξείας Αναπνευστικής Δυσχέρειας) που εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στην Κίνα το 2002 και εξαπλώθηκε γρήγορα το 2002-2003 σε πολλές χώρες, προσβάλλοντας 8.000 περίπου ανθρώπους. Περίπου 800 από τους ασθενείς που προσβλήθηκαν κατέληξαν από βαριά αναπνευστική λοίμωξη. Η επιδημία του SARS μπόρεσε τελικά να ελεγχθεί μετά από πολύ αυστηρά μέτρα δημόσιας Υγείας που λήφθηκαν στις χώρες που εξαπλώθηκε ο ιός. Ο νέος κοροναϊός, που πήρε το όνομα Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV), λόγω της εμφάνισης του κυρίως σε χώρες της Μέσης Ανατολής, προκαλεί βαριά λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού, με κλινική εικόνα που χαρακτηρίζεται από υψηλό πυρετό, πνευμονία και αναπνευστική δυσχέρεια. Σε πολλές περιπτώσεις η λοίμωξη από τον ιό συνοδεύεται από νεφρική ή πολυοργανική ανεπάρκεια. Το λοιμώδες νόσημα έχει προσβάλει 94 ανθρώπους και έχει οδηγήσει στον θάνατο 46 από αυτούς. Είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν πολλές ακόμη περιπτώσεις ήπιας λοίμωξης από τον νέο ιό, για τις οποίες δεν έγινε εργαστηριακή διάγνωση.

Ο επικίνδυνος για τη ζωή κοροναϊός MERS, ο οποίος εμφανίστηκε στη Mέση Aνατολή, θα μπορούσε να εξαπλωθεί ταχύτερα και ευρύτερα, κατά τη διάρκεια δύο διεθνών θρησκευτικών συγκεντρώσεων, στις οποίες συγκεντρώνονται εκατομμύρια άνθρωποι, κατά τους επόμενους λίγους μήνες, σύμφωνα με ερευνητές οι οποίοι περιγράφουν τις πιθανές οδούς εξάπλωσης παγκοσμίως, με βάση το παγκόσμιο δίκτυο αεροπορικών συγκοινωνιών.

Ο MERS-CoV φαίνεται να έχει αναπτυχθεί πρώτα στις νυχτερίδες, χωρίς όμως να έχει εξακριβωθεί απόλυτα πως στη συνέχεια μεταδόθηκε στον άνθρωπο ή άλλα θηλαστικά. Λέγεται ότι από την καμήλα, κατά πάσα πιθανότητα, προέρχεται ο κοροναϊός που προκαλεί το Αναπνευστικό Σύνδρομο Μέσης Ανατολής (MERS). Η πιθανότερη «δεξαμενή» του κοροναϊού MERS-CoV, λένε οι ερευνητές, είναι οι καμήλες, γεγονός που ενισχύεται από το ότι τα περισσότερα κρούσματα έχουν εντοπιστεί στη Σαουδική Αραβία και σε άλλα κράτη της Μέσης Ανατολής Τα στοιχεία που έχουμε σχετικά με το πώς προσβλήθηκαν οι ασθενείς από τον ιό είναι ελάχιστα, με την εξαίρεση των ανθρώπων που κόλλησαν από συγγενείς τους. Όμως, όπως διαπιστώθηκε, όλοι είχαν κάποια επαφή με καμήλες, κατά διαφορετικούς τρόπους, και ενδεχομένως έτσι να προσβλήθηκαν από τον ιό.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που προσβλήθηκαν από το νόσημα εκτέθηκαν στον κοροναϊό με την επαφή τους με άλλους ασθενείς. Ακόμα και όταν δεν συνέβη αυτό, αρρώστησαν χωρίς να έρθουν σε επαφή με καμήλα. Αυτό που αποδεικνύεται είναι ότι και οι καμήλες είχαν αντισώματα, άρα είχαν προσβληθεί από τον ιό. Δεν μπορούμε, όμως, να πούμε με βεβαιότητα ότι πρόκειται για τον ίδιο κοροναϊό. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να έχουμε τον ίδιο τον ιό, όχι τα αντισώματα. Και, επί του παρόντος, δεν τον έχουμε.  

Τα ερωτήματα, λοιπόν, για τον κοροναϊό MERS παραμένουν. Ο κοροναϊός έχει εντοπιστεί σε νυχτερίδες και οι ερευνητές διερωτώνται πώς πέρασε από τα νυκτόβια πτηνά στις καμήλες και τελικά στον άνθρωπο.

Οι επιστήμονες έλαβαν δείγματα αίματος από 50 θηλυκές καμήλες που χρησιμοποιούνταν σε αγώνες στο Ομμάν και άλλες 105 από τα Κανάρια Νησιά. Οπως διαπιστώθηκε, όλες οι καμήλες από το Ομμάν είχαν αντισώματα του ιού, όπως και το 14% των ζώων από τα Κανάρια Νησιά. Παρότι εξετάστηκαν και άλλα ζώα (πρόβατα, κατσίκες, λάμα και αλπακά) σε κανένα άλλο δεν ανιχνεύθηκαν αντισώματα του κοροναϊού.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ανάλυσης κρουσμάτων, ο ΜΕRS δεν διαθέτει ακόμα την ικανότητα εύκολης και εκτενούς μετάδοσης απευθείας από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η μελέτη του Ινστιτούτου Παστέρ υποδεικνύει ότι ο ιός δεν μπορεί να προκαλέσει πανδημία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει περιθώριο εφησυχασμού.

Τι είναι ο νέος θανατηφόρος κοροναϊός MERS

Πρόκειται για ένα νέο στέλεχος κοροναϊού που διαφέρει από τον SARS-CoV, τον κοροναϊό που προκάλεσε την επιδημία SARS το 2003, αλλά και από τους υπόλοιπους κοροναϊούς που έχουν απομονωθεί μέχρι σήμερα από τον άνθρωπο. Ο νέος κοροναϊός (MERS-CoV) απομονώθηκε για πρώτη φορά από ασθενείς με σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο, στην Αραβική Χερσόνησο, το Σεπτέμβριο του 2012.

Λόγω του περιορισμένου μέχρι σήμερα αριθμού των κρουσμάτων, δεν υπάρχουν ακόμα αρκετές πληροφορίες όσον αφορά την πιθανή πηγή έκθεσης, τον τρόπο μετάδοσης, το κλινικό φάσμα της λοίμωξης και τη διάρκεια της περιόδου επώασης.

Με βάση την υπάρχουσα κλινική εμπειρία, η λοίμωξη από τον νέο κοροναϊό εκδηλώνεται συνήθως ως πνευμονία, με εμφάνιση οξείας, σοβαρής νόσου του αναπνευστικού, με πυρετό, βήχα, δύσπνοια και αναπνευστική δυσχέρεια. Σημειώνεται ότι τα παραπάνω συμπτώματα και σημεία της νόσου, βασίζονται στη μελέτη περιορισμένου αριθμού κρουσμάτων και ενδέχεται να αλλάξουν όταν θα είναι διαθέσιμες περισσότερες πληροφορίες.

Σε αρκετές περιπτώσεις η λοίμωξη έχει οδηγήσει σε εμφάνιση επιλοκών (Οξύ Σύνδρομο Αναπνευστικής Δυσχέρειας (ARDS), νεφρική ανεπάρκεια, πολυοργανική ανεπάρκεια, διαταραχές της πήξης, περικαρδίτιδα) ή και θάνατο.

Ο ακριβής τρόπος μετάδοσης δεν είναι ακόμα γνωστός. Υπάρχουν πάντως σαφείς ενδείξεις περιορισμένης μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο. Συνιστώνται τα μέτρα προφύλαξης που ισχύουν και για τις άλλες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού, δηλαδή η αποφυγή στενής επαφής με άτομο που παρουσιάζει τα συμπτώματα της νόσου (βήχας, φτέρνισμα) και έχει πρόσφατα ταξιδέψει σε περιοχή υψηλού κινδύνου.

Σε περιπτώσεις χειρισμών που ενέχουν αυξημένο κίνδυνο δημιουργίας αερολύματος, στις βασικές προφυλάξεις και προφυλάξεις σταγονιδίων προστίθενται και προφυλάξεις για πρόληψη μετάδοσης αερογενώς μεταδιδόμενου νοσήματος.μ)

Πηγες
ΚΕΕΛΠΝΟ
LANCET