Στο μικροσκόπιο της NASA τα ιατρικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ανθρώπινος οργανισμός στο διάστημα

Το ανθρώπινο σώμα δεν είναι φτιαγμένο για το Διάστημα. Σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, καθώς αποτελείται από νερό κατά το 60%, τα υγρά ανεβαίνουν στον θώρακα και στο κεφάλι, με αποτέλεσμα να ατροφούν τα πόδια, να πρήζεται το πρόσωπο και να αυξάνεται η ενδοκρανιακή πίεση.
«Το κεφάλι σου το αισθάνεσαι πρησμένο», λέει στον Κένεθ Τσανγκ των «Νιου Γιορκ Τάιμς» ο Μαρκ Κέλι, πρώην αστροναύτης της NASA, μέλος τεσσάρων αποστολών σε διαστημικά λεωφορεία. «Είναι σαν να έχεις κρεμαστεί ανάποδα για δύο λεπτά» προσθέτει.
Η NASA ξοδεύει δεκάδες εκατομμύρια δολάρια στη μελέτη των ιατρικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο οργανισμός του ανθρώπου στο Διάστημα, καθώς προγραμματίζει το ιερό δισκοπότηρο της εξερεύνησης του Διαστήματος: το ταξίδι στον Αρη, το οποίο θα γίνει κάποια στιγμή μέσα στη δεκαετία του 2030. Αν μάλιστα ευοδωθούν οι προσπάθειες αμερικανικών ιδιωτικών εταιρειών δεν αποκλείεται να γίνει πολύ νωρίτερα.
Το ταξίδι στον Αρη θα χρειαστεί τουλάχιστον δυόμισι χρόνια παραμονής στο Διάστημα, ενώ το ρεκόρ μέχρι σήμερα είναι οι 438 ημέρες του Ρώσου Βαλέρι Πολιακόφ.
Πενήντα χρόνια μετά την πρώτη επανδρωμένη πτήση πολλά ιατρικά προβλήματα είναι ήδη γνωστά – η αύξηση της πιθανότητας εκδήλωσης καρκίνου λόγω της κοσμικής ακτινοβολίας, η αραίωση της πυκνότητας των οστών κ.λπ. – αλλά οι επιστήμονες εξακολουθούν να εκπλήσσονται με νέα θέματα που έρχονται στο φως κατά την παραμονή αστροναυτών στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Για παράδειγμα, το 2009 οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι αρκετοί αστροναύτες παρουσιάζουν πρεσβυωπία λόγω της έλλειψης βαρύτητας. Αυτό διαπίστωσε πρώτος ο Μάικλ Μπάρατ, αστροναύτης και γιατρός της NASA στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, όταν κατάλαβε ότι δεν έβλεπε καλά σε κοντινή απόσταση. Με διάφορα τεστ στον Μπάρατ και σε ένα άλλο μέλος του πληρώματος διαπιστώθηκε ότι είχαν αναπτύξει πρεσβυωπία, καθώς κάτι πίεζε τους βολβούς των ματιών τους, ενδεχομένως λόγω της υψηλής πίεσης που ασκεί στον εγκέφαλο το εγκεφαλονωτιαίο υγρό.
Για να μελετήσει προσεκτικά όλα τα ιατρικά ζητήματα, γνωστά και άγνωστα, ενόψει της αποστολής στον Αρη, η NASA ανακοίνωσε πως θα διατηρήσει τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό έως το 2024. Εκεί θα στείλει για έναν χρόνο, το 2015, τον Σκοτ Κέλι, δίδυμο αδελφό του Μαρκ Κέλι, ο οποίος έχει ήδη περάσει δύο περιόδους έξι μηνών στο Διάστημα. Η NASA θα συγκρίνει την υγεία των δύο αδελφών ως μέρος του πειράματος.
Οι ειδικοί θέλουν να δουν αν ο ένας χρόνος παραμονής έχει μεγαλύτερη επίδραση στο σώμα από ό,τι το εξάμηνο. Αυτός είναι ένας από τους βασικούς στόχους του ταξιδιού του Κέλι, λέει ο Τζον Τσαρλς, επικεφαλής του προγράμματος ανθρώπινων ερευνών της NASA, που έχει σχεδιάσει τα ιατρικά πειράματα της αποστολής. «Είναι πιθανό, μετά το αρχικό σοκ, ο οργανισμός να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες και να επιστρέφει στην αρχική του κατάσταση, για παράδειγμα όσον αφορά την όραση και την πυκνότητα των οστών» εξηγεί ο Τσαρλς.
Το πείραμα
Σε προσομοίωση μιας αποστολής στον Αρη, έξι Ρώσοι πέρασαν 17 μήνες κλεισμένοι σε ψεύτικο διαστημόπλοιο. Οι τέσσερις εκδήλωσαν ψυχολογικές διαταραχές.

Εύη Ελευθεριάδου 
Πηγη tanea.gr