Επηρεάζεται η αντιπηκτική αγωγή από το αλκοόλ και τον καπνό; Τι πρέπει να προσέχουν όσοι παίρνουν αντιπηκτικά;.

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Τι είναι αντιπηκτική αγωγή;

Η χορήγηση φαρμάκων με τα οποία μειώνουμε την πηκτική ικανότητα του αίματος με σκοπό την ελάττωση της πιθανότητας δημιουργίας θρόμβου. Αυτό επιτυγχάνεται με την χορήγηση αντιαιμοπεταλιακών, κουμαρινικών ή τύπου ηπαρίνης αντιπηκτικά.

Γιατί και ποιοι πρέπει να λάβουν αντιπηκτική αγωγή.

Ο πιο συχνός τρόπος αντιμετώπισης των θρομβωτικών επεισοδίων είναι η χορήγηση αντιθρομβωτικών ουσιών, με σκοπό την πρόληψη της επέκτασης του ήδη σχηματισμένου θρόμβου ή του σχηματισμού νέου θρόμβου ή εμβολής. Οι σπουδαιότερες φαρμακευτικές ουσίες που χρησιμοποιούνται γι αυτό το σκοπό, είναι αντιπηκτικές ουσίες όπως η ηπαρίνη και τα παράγωγά της και τα κουμαρινικά αντιπηκτικά (Βαρφαρίνη και Sintrom).

Αντιπηκτική αγωγή λαμβάνουν:

• •                ασθενείς με φλεβοθρόμβωση.
• •                ασθενείς με πνευμονική εμβολή.
• •                ασθενείς με αρτηριακή εμβολή.
• •                ασθενείς με αρτηριακή νόσο, έμφραγμα του μυοκαρδίου.
• •                ασθενείς με προσθετικές καρδιακές βαλβίδες.

για πρόληψη ασθενείς:

• •                με κολπική μαρμαρυγή
• •                με βαλβιδοπάθεια
• •                με κληρονομική θρομβοφιλία και θρομβωτικό επεισόδιο

Αντιαιμοπεταλιακά

Ο κυριότερος εκπρόσωπος είναι το ακετυλοσαλικυλικό οξύ ή ασπιρίνη
Το ακετυλοσαλικυλικό οξύ σε μικρές δόσεις αναστέλλει το σχηματισμό λευκού θρόμβου, αλλά σε μεγάλες μπορεί να τον ευοδώνει.
Η κύρια ανεπιθύμητη ενέργειά του είναι η γαστρορραγία, γι' αυτό αντενδείκνυται σε ασθενείς με ιστορικό γαστρορραγίας ή έλκους στο ανώτερο πεπτικό σύστημα.
Χορηγείται σε δόση 75-300 mg ημερησίως σε στεφανιαία νόσο αλλά και όπου υπάρχει ανάγκη κλασικής αντιπηκτικής αγωγής και δεν μπορεί να εφαρμοσθεί (π.χ. κολπική μαρμαρυγή, θρομβοφλεβίτιδα, τεχνητές βαλβίδες, σε ασθενείς πολύ μεγάλης ηλικίας ή με αιμορραγική διάθεση ή με περικαρδίτιδα, κ.λ.π

Ηπαρίνη

Χορηγείται συνήθως ενδονοσοκομειακά για οξείες καταστάσεις και μικρό χρονικό διάστημα.

Κουμαρινικά αντιπηκτικά

Τα κουμαρινικά είναι ποικιλία αντιπηκτικών που χορηγούνται από το στόμα για καταστάσεις που χρήζουν μακροχρόνια αγωγή .

Ο χρόνος προθρομβίνης μετριέται καθημερινά αρχικά, σε αραιότερα διαστήματα κατόπιν και όταν έχει επιτευχθεί ο επιθυμητός χρόνος προθρομβίνης σε αλλεπάλληλες εξετάσεις, κάθε μήνα.
Τα πιο κοινά κουμαρινικά είναι η ασενοκουμαρόλη (Sintrom) (συνήθως 1-8 mg/ημ.) και σπάνια η ουαρφαρίνη (Parwarfarin) (συνήθως 1-10 mg/ημ.).

Η πιο σοβαρή επιπλοκή τους είναι η αιμορραγία. Αν εμφανισθεί αιμορραγία, συνήθως αρκεί η διακοπή του φαρμάκου. Αν χρειασθεί, σαν αντίδοτο, μπορεί να δοθεί παρεντερικά βιταμίνη Κ (5-20 mg) σαν αντίδοτο.

Τα νεότερης γενιάς αντιπηκτικά φάρμακα

Πρόσφατα, η σύγχρονη φαρμακολογία κατασκεύασε αντιπηκτικά φάρμακα που δρουν στο μηχανισμό της πήξης του αίματος, αλλά ανεξάρτητα από τη βιταμίνη Κ. Τα φάρμακα αυτά έχουν το πλεονέκτημα να επιτυγχάνουν σταθερό αντιπηκτικό αποτέλεσμα, που δεν επηρεάζεται από άλλα φάρμακα ή τροφές και κυρίως χωρίς την ανάγκη εργαστηριακής παρακολούθησης.

Υπάρχουν τρία τέτοια φάρμακα σε στάδιο κλινικής χρήσης: το dabigatran (Pradaxa) της Boheringer Ingellheim, το rivaroxaban (Xarelto) της Bayer, και το apixaban (Eliquis) της Pfizer και της Bristol Myers Squibb. Ήδη, το πρώτο έχει λάβει ένδειξη για χορήγηση στην κολπική μαρμαρυγή, ενώ σύντομα θα ακολουθήσουν και τα άλλα δύο. Και τα τρία έχουν συγκριθεί με την κλασική αντιπηκτική θεραπεία σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά.

Φαίνεται πως τα νέα φάρμακα είναι εξίσου αποτελεσματικά ή και περισσότερο αποτελεσματικά από την κλασική αντιπηκτική αγωγή όσον αφορά στην πρόληψη των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. Επιπλέον, τα νέα φάρμακα έχουν μικρότερο αιμορραγικό κίνδυνο από την κλασική θεραπεία. Αυτά τα ευρήματα σε συνδυασμό με την ευκολία χορήγησης χωρίς ανάγκη εργαστηριακού ελέγχου τα κάνουν ιδιαίτερα δημοφιλή σε ιατρούς και ασθενείς.

Τι πρέπει να προσέχουν όσοι λαμβάνουν αντιπηκτικά.

Όσοι κάνουν ένεση ηπαρίνης συνήθως την κάνουν ενδονοσοκομειακά οπότε οι γιατροί έχουν τον πλήρη έλεγχο.

Όσοι παίρνουν αντιαιμοπεταλιακά της νέας γεννιάς (Plavix, Ticlid κλπ) πρέπει σε τακτά χρονικά διαστήματα (ανά δύο με τρείς μήνες) να κάνουν έλεγχο ηπατικό μια και έχει βρεθεί ότι σε μεγάλο αριθμό ασθενών επηρεάζονται οι τρανσαμινάσες.

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται για αυτούς που λαμβάνουν μόνοι τους στο σπίτι κουμαρινικά αντιπηκτικά. 

Θα πρέπει στην αρχή τουλάχιστον ανά εβδομάδα και αργότερα ανά 15-30 ημέρες να κάνουν έλεγχο  του χρόνου προθρομβίνης η καλλίτερα του INR. Η τιμή του πρέπει να βρίσκεται μέσα σε κάποια πλαίσια που εξαρτώνται από την πάθηση, για την οποία δίδεται η αντιπηκτική αγωγή (ίδε πίνακα πιο κάτω).

Όσο πιο μεγάλη η τιμή του INR τόσο πιο μεγαλύτερο είναι το αντιπηκτικό αποτέλεσμα αλλά παράλληλα και μεγαλύτερος ο κίνδυνος αιμορραγίας. Γι΄ αυτό πρέπει να ακολουθούνται αυστηρά οι οδηγίες του γιατρού.

Πώς λαμβάνονται

Το αντιπηκτικό λαμβάνεται ΜΙΑ φορά την ημέρα, καλύτερα μακριά από τα γεύματα, το απόγευμα ή το βράδυ.Συμβουλεύομε να λαμβάνεται πάντα την ίδια ώρα με ιδιαίτερη προσοχή να μην γίνει λάθος.

Δίαιτα

Aν κάνετε αντιπηκτική αγωγή μπορείτε να τρώτε απ’όλα αποφεύγοντας όμως τις υπερβολές. Tα από του στόματος αντιπηκτικά φάρμακα είναι αντιβιταμίνες K, επομένως κάθε αύξηση ή μείωση της καθημερινής πρόσληψης της βιταμίνης K  από τον οργανισμό θα επηρεάσει το χρόνο προθρομβίνης. Έτσι το διαιτολόγιο σας θα πρέπει να είναι ισορροπημένο ως προς την περιεκτικότητα της βιταμίνης K

Διατροφή και αντιπηκτική αγωγή με Sintrom 

    Όπως προαναφέραμε, το Sintrom είναι ένα φάρμακο το οποίο αναστέλλει την παραγωγή της προθρομβίνης και δρα ως ανταγωνιστής της βιταμίνης Κ. Η βιταμίνη Κ μπορεί να παρέμβει στην δράση της αντιπηκτικής αγωγής, αυξάνοντας τις πιθανότητες να θρομβωθεί το αίμα. Αν λαμβάνετε Sintrom θα πρέπει να έχετε μια ισορροπημένη διατροφή. Μην αλλάξετε ξαφνικά την πρόσληψη της βιταμίνης Κ. Είναι σημαντικό να διατηρήσετε ένα σταθερό επίπεδο της συγκεκριμένης βιταμίνης στο μενού σας. 

Τα τρόφιμα που πρέπει να προσέχετε είναι:

Θα πρέπει να αποφεύγετε τρόφιμα που είναι πλούσια σε βιταμίνη Κ. Μερικά από αυτά είναι : 


• Συκώτι βοδινού και χοιρινού 


• Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (αντίδια, βλίτα, σπανάκι, μαρούλι) 


• Τριφύλλι


• Σπαράγγια 


• Μπρόκολο


• Κουνουπίδι 


• Λαχανάκια Βρυξελλών 


• Παντζάρια


• Γογγύλια 


• Λάχανο 


• Κρόκος αυγών


• Γάλα και γιαούρτι 


• Μέλι 


• Φασολάκια 


• Μπάμιες


• Κολοκυθάκια 


• Ντομάτες 


• Μαϊντανός


• Κάρδαμο


• Σόγια και παράγωγα αυτής (π.χ, σογιέλαιο) 


• Χυμοί των προαναφερθέντων λαχανικών


• Αλκοόλ 


• Αναψυκτικά τύπου cola 


• Καφές 


• Πράσινο τσάι

Σαλάτες και φαγητά με λαχανικά που μπορείτε να καταναλώνετε:
 
     Επειδή η βιταμίνη Κ βρίσκεται κυρίως σε φυτικά προϊόντα, προκειμένου να εμπλουτίσετε το διαιτολόγιό σας με λαχανικά, μπορείτε να επιλέξετε από τα παρακάτω τρόφιμα για να δημιουργήσετε τις σαλάτες σας και άλλα πιάτα : 


• Αγγούρι 


• Καρότα (βραστά ή ωμά)


• Ψητές πιπεριές (πράσινες και Φλωρίνης) 


• Ψητές μελιτζάνες
• Ψητά μανιτάρια
• Καλαμπόκι

Tο αλκοόλ μεταβολίζεται στο συκώτι όπως τα αντιπηκτικά φάρμακα γι’ αυτό επιτρέπεται η μέτρια μόνο χρήση αυτού και κατά τη διάρκεια των γευμάτων. O καπνός είναι πλούσιος σε βιταμίνη K, ανταγωνίζεται τη δράση των αντιπηκτικών φαρμάκων και συνεπώς δεν επιτρέπεται το κάπνισμα που ούτως ή άλλως προκαλεί σοβαρές βλάβες στην υγεία.

Αλληλεπίδραση με άλλα φάρμακα

Μερικά φάρμακα επηρεάζουν αυξάνοντας ή μειώνοντας την δράση των αντιπηκτικών.Γι αυτό θα πρέπει να λαμβάνονται ΜΟΝΟ αν είναι απολύτως απαραίτητα και ελέγχοντας συχνά το ΙΝR μήπως χρειαστεί να τροποποιηθεί η δοσολογία.

Μπορείτε να πάρετε:

• • σαν αντιπυρετικό = παρακεταμόλη.
• • σαν παυσίπονο = ιβοπρουφένη.
• • σαν αντιβιοτικό = αμοξυκιλλίνη.

Πρέπει να αποφεύγετε τις ενδομυϊκές ενέσεις για να μην δημιουργηθούν αιματώματα που είναι ιδιαίτερα ενοχλητικά.Αν όμως πρέπει να γίνουν, τότε θα πιέσετε καλά και σταθερά, αρκετή ώρα στο σημείο της ένεσης.

Τα υποδόρια εμβόλια μπορούν να γίνονται άφοβα.

Στην πραγματικότητα διαταραχή προκύπτει όταν αλληλεπιδρούν περισσότεροι του ενός παράγοντες όπως ΕΜΕΤΟΙ, ΔΙΑΡΡΟΙΕΣ, ΠΥΡΕΤΟΣ κ.λ.π. 

Σε άλλες ασθένειες

Σε περίπτωση που παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα υγείας όπως πυρετός,διάρροιες κ.λ.π. μπορεί να επηρεαστεί και τo INR και να χρειαστεί περιστασιακά τροποποίηση της δοσολογίας.

Τι πρέπει να κάνετε αν παραλείψετε την θεραπεία μιας ημέρας.

Αν για κάποιο λόγο ξεχάσετε να πάρετε μια μέρα την αντιπηκτική αγωγή σας, δεν πρέπει να σας πανικοβάλει, αλλά ούτε και πρέπει να πάρετε διπλή αγωγή την επόμενη μέρα. Συνεχίζετε την επόμενη μέρα, παίρνοντας την ίδια ώρα την αντιπηκτική σας θεραπεία.

Πηγή:

ΠΑΙΡΝΕΤΕ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΑ; XΡΗΣΙΜΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ. ΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ.

Αλκοόλ, χόρτα, λαχανικά, επηρεάζουν την αντιπηκτική αγωγή.

Μedlab Iατρικό Ινστιτούτο

Bloomfield HE, Krause A, Greer N, Taylor BC, Macdonald R, Rutks I, Reddy P, Wilt TJ.Meta-analysis: Effect of Patient Self-testing and Self-management of Long-Term Anticoagulation on Major Clinical Outcomes. Ann Intern Med. 2011;154(7):472-482.