Μύθοι και αλήθειες για την σκολίωση. Τελικά το χειρουργείο είναι η λύση στη σκολίωση;

του Δημήτρη Παπαδόπουλου, Ορθοπαιδικού Χειρουργού, medlabnews.gr

Ένα ερώτημα που προβληματίζει από παλιά γιατρούς και ασθενείς. Δεν πρέπει όμως να είμαστε αφοριστικοί είτε με την χειρουργική θεραπεία είτε με την συντηρητική. Και η μια και η άλλη έχουν τις ενδείξεις τους, οι οποίες όμως αλλάζουν με τα χρόνια.

Σαν κανόνας βέβαια σε όλες τις ειδικότητες τις χειρουργικής θα πρέπει πάντα πριν προχωρήσουμε σε μια χειρουργική θεραπεία να έχουμε εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες που μας παρέχει μια σωστά εφαρμοσμένη συντηρητική θεραπεία.

Δεν υπάρχει προληπτική χειρουργική θεραπεία της σκολίωσης, όπως  ακούγεται πολλές φορές από ορθοπαιδικούς χειρουργούς. Επίσης δεν χειρουργούμε μια σκολίωση γιατί θα γίνει πιο όμορφο το παιδί, ούτε προληπτικά για να μην αποκτήσει γενικά καρδιοαναπνευστικό πρόβλημα όταν μεγαλώσει.

Η απάντηση είναι δύσκολη. Αυτό που όμως είναι σίγουρο είναι ότι η χειρουργική θεραπεία θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο σε αυτές τις περιπτώσεις που αποδεδειγμένα θα κινδυνεύσει η ζωή του παιδιού.

Αλλά ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή ξεδιαλύνοντας κάποιους μύθους. Και πρώτα από όλα τον μύθο για το ότι η σκολίωση συχνά οδηγεί σε καρδιοαναπνευστικά προβλήματα.

Όσον αφορά τα καρδιακά προβλήματα πρόκειται πάντα για συγγενείς ανωμαλίες της καρδιάς σε έδαφος Ιδιοπαθούς Σκολίωσης και όχι προβλήματα που δημιουργούνται από την Σκολίωση την ίδια και αυτό έχει ελεγχθεί διεξοδικά μέχρι σήμερα. *,**

* The findings of preoperative cardiac screening studies in adolescent idiopathic scoliosis. Ipp L, Flynn P, Blanco J, Green D, Boachie-Adjei O, Kozich J, Chan G, Denneen J, Widmann R. J Pediatr Orthop 2011 Oct-Nov;31(7):764-6.

** Prevalence of cardiac dysfunction and abnormalities in patients with adolescent idiopathic scoliosis requiring surgery. Liu L, Xiu P, Li Q, Song Y, Chen R, Zhou C. Orthopedics 2010 Dec 1;33(12):882.

Όσον αφορά το αναπνευστικό πρόβλημα ελάχιστα είναι τα περιστατικά ιδιοπαθών εφηβικών σκολιώσεων, που φθάνουν σε έντονο αναπνευστικό πρόβλημα με μείωση της Vital Capacity (Ζωτικής χωρητικότητας των πνευμόνων) λιγότερο από 30%, που μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο. Περισσότερο επηρεάζονται ασθενείς με νευρομυϊκές σκολιώσεις με συνοδά άλλα προβλήματα (παράλυση), που μεταξύ άλλων επηρεάζουν και το καρδιοαναπνευστικό τους σύστημα. Ασθενείς που συνήθως κινούνται με υποστήριξη αναπηρικού αμαξιδίου και με την απαραίτητη βοήθεια από τους γονείς τους.

Η αναπνευστική ικανότητα επηρεάζεται σε μεγάλες σκολιώσεις > 80° με στροφή > 30° και υποκύφωση < 11°.*

* Relation between the Characteristics of A.I.S. and Vital Capacity in young and adults D. Papadopoulos, M. Kapetanakis, SOSORT Congress Montreal, May,20-22,2010.

Ένας άλλος μύθος είναι ότι σιγά – σιγά το παιδί θα παραλύσει από την σκολίωση. Μόνο κατά την χειρουργική διόρθωση μιας μεγάλης σκολίωσης μπορεί να δημιουργηθεί νευρολογικό πρόβλημα στα κάτω άκρα παρά από την σκολίωση αυτή καθ’ αυτή. Στην διεθνή βιβλιογραφία δεν έχει αναφερθεί τέτοια περίπτωση νευρολογικού προβλήματος.

Το χειρουργείο είναι ρουτίνας και δεν δημιουργεί προβλήματα. Μύθος και αυτό γιατί από την διεθνή βιβλιογραφία αποδεικνύεται ότι υπάρχουν επιπλοκές. Άλλες οι συνηθισμένες ενός μεγάλου χειρουργείου και άλλες εδικές.

Έτσι λοιπόν έχουμε:

1-   θάνατο < 1%,

2-   ψευδάρθρωση ~5%,

3-   εν τω βάθει επιμόλυνση ~3,1%,

4-   νευρολογικές επιπλοκές ~1,5% ( παραπληγία, πάρεση, περιφερική νευρολογική βλάβη),

5-   καθυστερημένες μικροβιακές φλεγμονές ~2,9%,

6-    λάθος τοποθέτηση βιδών ~15.8 %,

7-   αστοχία των υλικών, προεξοχή των ράβδων με αναγκαστική επανεγχείρηση και αφαίρεση των υλικών,

8-   σπονδυλαρθρίτιδα,

9-   μετεγχειρητικό άλγος,

10-                 προοδευτική επιδείνωση της καμπύλης, 

11-                 αύξηση του ύβου,

12-                 επιρρέπεια σε κατάγματα σπονδυλικής στήλης μετά από ατυχήματα,

13-                 δυσκαμψία και απώλεια της εμβιομηχανικής της Σπονδυλικής στήλης.  *

* Rate of complications in scoliosis surgery – a systematic review of the Pub Med literature Hans-Rudolf Weiss and Deborah Goodall, Scoliosis 2008, 3:9.

Με την σπονδυλοδεσία θα αποφύγουμε τους πόνους. Άλλος ένας μύθος. Εάν δεν σπονδυλοδεθούν και οι τελευταίοι σπόνδυλοι, δηλαδή η σπονδυλοδεσία να φτάσει μέχρι το ιερό, οι δίσκοι των ελεύθερων σπονδύλων Ο4-Ο5 και Ο5-Ι1 σύντομα θα καταστραφούν, λόγω του ότι δέχονται μεγαλύτερες καταπονήσεις από το φυσιολογικό, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη κηλών και την εκφύλισή τους. Επίσης οι μετεγχειρητικοί πόνοι αποτελούν μια από τις συνηθισμένες επιπλοκές του χειρουργείου, που ακολουθούν τους ασθενείς, σε ορισμένες περιπτώσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Με το χειρουργείο θα γίνει κοσμητική επανόρθωση του σώματος δηλαδή  θα επανέλθει η συμμετρία στο σώμα και θα εξαφανιστούν οι ύβοι. Μύθος. Σε μια μεγάλη Σκολίωση, ακόμη και μετά από μία πετυχημένη και χωρίς επιπλοκές σπονδυλοδεσία, η γωνία δεν μπορεί να μειωθεί περισσότερο από το μισό και οι ύβοι συνήθως μειώνονται ελάχιστα. Η συμμετρία δεν επανέρχεται, γιατί το κέντρο ισορροπίας στον εγκέφαλο θα δημιουργήσει αντιρρόπηση στα τμήματα εκτός σπονδυλοδεσίας, στους ώμους και στην λεκάνη.

Έτσι λοιπόν έχοντας τα πραγματικά δεδομένα μιας εγχείρησης για την διόρθωση της σκολίωσης, μπορούμε πλέον να αποφασίσουμε ένα θα πρέπει να υποβάλουμε το παιδί μας σε ένα χειρουργείο, έτσι απλά σαν να κάνει μια εγχείρηση σκωληκοειδίτιδας ή αμυγδαλών, ή να αξιολογήσουμε καλύτερα τα υπέρ και τα κατά.

Πηγή:

Δημήτριος Παπαδόπουλος, Ορθοπαιδικός Χειρουργός

Επιστημονικός Διευθυντής  SPONDYLOS Laser Spine Lab®

Μεσογείων 74, 115 27 – Αθήνα Τηλ: 210 7488901