Αιτίες κύριες αλλά και πολύ πιο σοβαρές, που μπορεί να πονούν τα πόδια σας;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Το πόδι αποτελείται από οστά, αρθρώσεις, μύες, νεύρα και αγγεία. Κάθε ένα από αυτά μπορεί να προκαλέσει πόνο.

Ο πόνος στο πόδι συνήθως οφείλεται σε μια απλή κάκωση πχ ένα διάστρεμμα. Ωστόσο υπάρχουν πολλά άλλα αίτια για τον πόνο στο πόδι, μερικά από τα οποία αποτελούν και ενδείξης σοβαρής βλάβης. 

Συνήθως κατηγορούμε την πολύωρη ορθοστασία, το περπάτημα ή τα στενά παπούτσια για τους πόνους στα πόδια μας. Αυτές είναι οι πιο απλές εκδοχές. O πόνος στα πόδια μπορεί να οφείλεται σε πολλές αιτίες, άλλες απλές και άλλες πιο σύνθετες.

Ειδικά όταν ο πόνος κρατάει πάνω από 24 έως 48 ώρες θα πρέπει υποχρεωτικά να ελεγχθεί από τον γιατρό. Αν μάλιστα συνοδεύεται και από πρήξιμο, η επίσκεψη στον ειδικό πρέπει να είναι άμεση.

Οι κύριες αιτίες που μπορεί να πονούν τα πόδια είναι:

1. Ένας τραυματισμός μπορεί επίσης να προκαλέσει πόνο στο πόδι από:

•   Διάστρεμμα

•   Κάταγμα καταπόνησης

•   Τενοντίτιδα

•   Έσω κνημιαίο σύνδρομο - πόνος στο μπροστινό μέρος της κνήμης που σχετίζεται με υπερβολική χρήση ή επαναλαμβανόμενο χτύπημα

•   Μυϊκή θλάση, ρήξη συνδέσμων

2. Πρόβλημα στη σπονδυλική στήλη ή τη μέση. Σε αυτή την περίπτωση ο πόνος μπορεί να συνοδεύεται από μούδιασμα και κράμπες κυρίως κατά τη διάρκεια του ύπνου. 

3. Οστεοαρθρίτιδα όπου πρόκειται για καταστροφή του χόνδρου των αρθρώσεων, που οφείλεται σε ορθοστασία ή σε κληρονομικούς παράγοντες και μπορεί να εμφανιστεί στα ισχία και τα γόνατα.

4. Ρευματικές νόσοι, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή ο λύκος, μπορεί να συνοδεύονται και από πόνους στα πόδια.

5. Ουρική αρθρίτιδα, η οποία προσβάλλει κυρίως τις αρθρώσεις κοντά στα δάχτυλα (ποδάγρα).

6. Αρθρίτιδα (φλεγμονή στην άρθρωση) που μπορεί να δημιουργηθεί μετά από λοίμωξη, π.χ. αμυγδαλίτιδα, προστατίτιδα, κολπίτιδα.

7. Τενοντίτιδες, δηλαδή φλεγμονές των τενόντων συνήθως εξαιτίας της χρήσης φλάτ παπουτσιών (αχίλλειος τενοντίτιδα).

Άλλα κοινά αίτια του πόνου στο πόδι περιλαμβάνουν:

•   Αθηροσκλήρωση που αποφράσσει τη ροή του αίματος στις αρτηρίες (αυτός ο τύπος πόνου, που ονομάζεται χωλότητα, γίνεται γενικά αισθητός κατά την άσκηση ή το βάδισμα και ανακουφίζεται με ξεκούραση) 

•   Αγγειοπάθεια εξαιτίας αρτηριοσκλήρυνσης ή διαβήτη. Ο πόνος σε αυτή την περίπτωση παρουσιάζεται ύστερα από προσπάθεια (π.χ. περπάτημα) και μοιάζει με κράμπα. 

•   Διαβητική νευροπάθεια (επηρεασμός του νευρικού συστήματος από το διαβήτη) που μπορεί να προκαλέσει ακόμα και πάρεση των νεύρων.

•   Περιφερική αρτηριακή νόσος. Προκαλείται από την χρόνια στένωση των αρτηριών στα πλαίσια της αθηροσκλήρωσης.

•   Οσφυϊκή νόσος

•   Θρόμβοι (εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση) από παρατεταμένη παραμονή στο κρεβάτι

•   Λοίμωξη οστού (οστεομυελίτιδα) ή δέρματος και μαλακών ιστών (κυτταρίτιδα)

•   Φλεγμονή των αρθρώσεων του ποδιού 

•   Χρόνια εκφυλιστική νόσος σε μια άρθρωση πχ οστεοαρθρίτιδα του ισχίου, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα 

•   Νευρική βλάβη - κοινή στο διαβήτη, τον καρκίνο, την έλλειψη βιταμινών, σε καπνιστές και αλκοολικούς (τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αιμωδία, μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα). Συνήθως προσβάλλει και τα δύο πόδια. 

•   Πίεση πάνω σε μεμονωμένα νεύρα πχ παραισθητική μηραλγία, νεύρωμα Morton, νευραλγία της εγκυμοσύνης κλπ. 

•   Κιρσοί

Άλλες αιτίες

Ο πόνος στα πόδια μπορεί να οφείλεται σε απλές αιτίες όπως η ορθοστασία αλλά και σε πιο σοβαρές όπως οι ρευματικές νόσοι, γι’ αυτό πρέπει να διερευνάται, ειδικά αν επιμένει.

1. Κάποιες φορές η ακινησία μπορεί να δημιουργήσει φλεβική θρόμβωση που προκαλεί πόνο στα πόδια και χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση. 

2. Το υπερβολικό στρες και η κατάθλιψη είναι πιθανό να δημιουργήσουν μυϊκούς πόνους στην περιοχή.

3. Έντονη φυσική δραστηριότητα.

4.Η παραμόρφωση των ποδιών (κότσι) σε συνδυασμό με στενά παπούτσια.

5. Μυϊκή κράμπα  Τα κοινά αίτια κράμπας περιλαμβάνουν: Αφυδάτωση ή χαμηλά επίπεδα καλίου, νατρίου, ασβεστίου ή μαγνησίου στο αίμα. Φάρμακα όπως:

α) Διουρητικά, που μπορούν να προκαλέσουν σημαντική απώλεια υγρών ή μεταλλικών στοιχείων

β) Στατίνες, που μειώνουν τη χοληστερόλη και μπορούν να προκαλέσουν μυϊκό τραυματισμό

Μυϊκή κόπωση ή καταπόνηση από υπερβολική χρήση, υπερβολική άσκηση ή διατήρηση του μυ στην ίδια θέση για μεγάλο διάστημα

6.Η ορθοστασία αλλά και το υπερβολικό σωµατικό βάρος µπορούν να έχουν συνέπεια τον έντονο πόνο στη φτέρνα (άκανθα πτέρνας).

Λιγότερο συχνά αίτια περιλαμβάνουν:

•   Καλοήθεις όγκους ή κύστες του μηριαίου οστού ή της κνήμης (οστεοειδές οστέωμα)

•   Φάρμακα όπως αλλοπουρινόλη και κορτικοστεροειδή

•   Νόσος Legg-Calve-Perthes - φτωχή αιματική ροή στο ισχίο που μπορεί να σταματήσει ή να επιβραδύνει τη φυσιολογική ανάπτυξη του ποδιού

•   Κακοήθεις όγκοι των οστών (οστεοσάρκωμα, σάρκωμα Ewing)

•   Ισχιαλγία (πόνος που ακτινοβολεί προς τα κάτω στο πόδι), που προκαλείται από κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου.

•   Επιφυσιολίσθηση της άνω μηριαίας επίφυσης - συνήθως παρατηρείται σε αγόρια και υπέρβαρα παιδιά μεταξύ 11 και 15 ετών

Η διάγνωση γίνεται με:

Την λήψη ατομικού και ιατρικού ιστορικού και την κλινική εξέταση

1. Η κλινική εξέταση για τον πόνο στο πόδι περιλαμβάνει: 

•   έλεγχος της κινητικότητας του ποδιού 

•   αντανακλαστικά 

•   έλεγχος της αισθητικότητας του ποδιού 

•   έλεγχος των μυών και των αρθρώσεων του ποδιού 

•   έλεγχος των σφύξεων του ποδιού 

•   έλεγχος της οσφύος (μέσης), αν υπάρχει υποψία «κεντρικού πόνου» 

•   έλεγχος των άνω άκρων ή ακόμα και πλήρης νευρολογική εξέταση (κρανιακά νεύρα κλπ) αν το ιστορικό υποδηλοί αίτιο από τον εγκέφαλο. 

2. Τις διαγνωστικές εξετάσεις:

•   Ακτινογραφία της μέσης ή των ποδιών

•   Αρτηριογράφημα για τον έλεγχο της αιματικής ροής

•   Αιματολογικές εξετάσεις για συγκεκριμένες νόσους

•   Βιοψία οστού εάν παρατηρηθεί όγκος στη μαγνητική, που μπορεί να είναι κακοήθης

•   Σπινθηρογράφημα οστών

•   Duplex Doppler/υπέρηχος για τη διερεύνηση της ύπαρξης θρόμβου

•   Μαγνητική τομογραφία εάν υπάρχει υποψία κακοήθους όγκου

Πότε πρέπει να επισκεφτείτε τον γιατρό;

Επισκεφτείτε το γιατρό σας αν:

•   Το πόδι που πονά είναι πρησμένο ή κόκκινο

•   Έχετε πυρετό

•   Ο πόνος επιδεινώνεται όταν περπατάτε ή ασκείστε και βελτιώνεται με την ξεκούραση

•   Το πόδι είναι μαύρο ή μελανό 

•   Το πόδι είναι κρύο ή ωχρό

•   Λαμβάνετε φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν πόνο στο πόδι. ΜΗΝ σταματήσετε ή αλλάξετε τα φάρμακα που παίρνετε συνήθως χωρίς να συμβουλευτείτε πρώτα το γιατρό σας

Θεραπεία – Αντιμετώπιση

Η θεραπεία είναι ανάλογη του αιτίου που προκαλεί τον πόνο στο πόδι. Έτσι βασικό ρόλο έχει η σωστή αξιολόγηση για να βρεθεί το αίτιο και να γίνει η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας.

Τα φάρμακα μπορεί να περιλαμβάνουν:

•   αναλγητικά, 

•   αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ),

•   αντιπηκτικά όπως βαρφαρίνη  αν υπάρχει θρόμβος, 

•   Η κυτταρίτιδα και η οστεομυελίτιδα αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά. Η οστεομυελίτιδα απαιτεί εκτεταμένη χρήση αντιβιοτικών.

Για κάποια αίτια πόνου στα πόδια, μπορεί να συστηθεί φυσικοθεραπεία από το γιατρό σας. 

Πρόληψη

Για την πρόληψη της χωλότητας και της νευρικής βλάβης:

•   Μην καπνίζετε.

•   Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.

•   Διατηρήστε το επίπεδο σακχάρου στο αίμα σας υπό καλό έλεγχο εάν έχετε διαβήτη.

•   Μειώστε τους καρδιακούς παράγοντες κινδύνου, περιλαμβανομένου της υψηλής χοληστερόλης και της υψηλής αρτηριακής πίεσης.

Για την πρόληψη των τραυματισμών από υπερβολική χρήση, όπως το πρόσθιο κνημιαίο σύνδρομο, οι μυϊκές κράμπες και άλλα αίτια πόνου στα πόδια:

• Προθερμανθείτε πριν τη σωματική δραστηριότητα και κάνετε αποθεραπεία μετά.
• Κάνετε εκτάσεις.
• Καταναλώστε επαρκή υγρά σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, ιδιαίτερα πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση.

Διαβάστε επίσης:

• 18 προβλήματα των ποδιών μας, που μας προειδοποιούν για τη συνολική μας υγεία;
• Πόνος στη φτέρνα, πελματιαία απονεύρωση, άκανθα πτέρνας. Θεραπευτική αντιμετώπιση και ασκήσεις για το σπίτι.
• Τι είναι το Λεμφοίδημα και σε ποιές παθήσεις παρουσιάζεται; Ποιά τα συμπτώματα εκτός από το έντονο πρήξιμο; Τι μπορείτε να κάνετε για την αντιμετώπιση του;
• Τι είναι το ουρικό οξύ; Τι προκαλεί η αύξησή του και ποιοι κινδυνεύουν; Πώς μπορεί να προληφθεί η ουρική αρθρίτιδα και η νεφρική βλάβη; Η σημασία της σωστής διατροφής.
• Αρθρίτιδες. Οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ποδάγρα ή ουρική αρθρίτιδα. Τι να κάνετε για να ζείτε καλά με την αρθρίτιδα.
• Τι να προσέξετε στην φλεβική θρόμβωση. Πώς σχηματίζεται ο θρόμβος;