Ομοιοπαθητική: Μια άλλη προσέγγιση στην αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας (κι όχι μόνο αυτής)

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, ομοιοπαθητικός ιατρός, medlabnews.gr iatrikanea

   Στις 21 Μαρτίου είναι  ο εορτασμός της Ελληνικής Ημέρας Αλλεργίας και Ευαισθησίας για το Περιβάλλον. Το γεγονός αυτό απετέλεσε αφορμή για να ακολουθήσουν οι παρακάτω απόψεις σε σχέση με την αλλεργική ρινίτιδα και τον εναλλακτικό τρόπο αντιμετώπισής  της με την ομοιοπαθητική  θεραπευτική.

    Ας δούμε κατ’   αρχήν  τι είναι η αλλεργική ρινίτιδα.

Αποτελεί ένα συχνό χρόνιο νόσημα που εμφανίζεται με φλεγμονή στον βλεννογόνο της  μύτης, όχι εξ αιτίας ιογενούς προσβολής, αλλά λόγω υπερευαισθησίας σε αλλεργιογόνους παράγοντες. Τέτοιοι  είναι οι γύρεις φυτών και δέντρων, τα αγρωστώδη, τα ζιζάνια, τα ακάρεα της οικιακής  σκόνης, τα επιθήλια των ζώων (πχ τρίχωμα σκύλου, γάτας), οι μύκητες κά.

Τα συνηθέστερα  συμπτώματα  που εκδηλώνονται από τη μύτη είναι 

• η καταρροή, 
• η  συμφόρηση ή  
• η απόφραξη (κοινώς μπούκωμα), 
• ο κνησμός (φαγούρα), 
• παροξυντικά φταρνίσματα. 

Συχνά μπορεί να συνυπάρχουν συμπτώματα κι από τα μάτια όπως 

• φαγούρα, 
• κάψιμο, 
• δακρύρροια , 
• ερυθρότητα (δηλαδή αλλεργική επιπεφυκίτιδα). 
• Φαγούρα από το εσωτερικό των αυτιών ( ευσταχιανή σάλπιγγα) ή κι από  τον ουρανίσκο (υπερώα ). 

Αλλά  δεν αποκλείεται κι η εμφάνιση γενικών συμπτωμάτων που συνοδεύουν τα ειδικά, όπως 

• διαταραχές ύπνου, 
• κόπωση , 
• κεφαλαλγία (πονοκέφαλος), 
• ανοσμία κά.

    Αν αυτή δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα, υπάρχει η πιθανότητα να εξελιχθεί προς το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα  ως αλλεργικό άσθμα. Ακόμα μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές, όπως  παραρινοκολπίτιδα  (αυτό που ονομάζεται κοινώς ιγμορίτιδα) ή ορώδης μέση ωτίτιδα ή  έκφυση ρινικών  πολυπόδων.

    Η εκδήλωσή της έχει εποχική κατανομή και εμφανίζεται συχνότερα την άνοιξη, αλλά και το φθινόπωρο.

    Η διάγνωσή της στηρίζεται στο  ιστορικό , την συμπτωματολογία, την κυτταρολογική εξέταση του ρινικού εκκρίματος, έλεγχος αιματολογικός  και από τις δερματικές δοκιμασίες (test) σε αλλεργικές ουσίες.

    Η θεραπεία είναι κυρίως συμπτωματική και δίνεται πριν ή κατά την φάση εκδήλωσης των συμπτωμάτων. Προληπτικά, όταν είναι δυνατόν, απομακρύνονται οι αλλεργικοί παράγοντες πχ γάτα ή σκύλος, χρησιμοποιούνται μηχανήματα καθαρισμού της ατμόσφαιρας από τα αλλεργιογόνα.

    Τα συνήθη φάρμακα που χορηγούνται είναι  α) τα αντισταμινικά, β)  τα κορτικοειδή spray για τον ψεκασμό του βλεννογόνου της μύτης, ώστε να επέλθει ελάφρυνση των συμπτωμάτων. Σε βαριές  περιπτώσεις γίνεται συστηματική λήψη κορτικοστεροειδών από το στόμα ή ενέσιμα ενδομυϊκώς. Τέλος, με την ανοσοθεραπεία, δηλαδή με την χορήγηση εμβολίων που απευαισθητοποιούν τον ασθενή ως προς τον αλλεργικό παράγοντα  στον οποίο  είναι  ευαίσθητος πχ το φυτό parietaria (περδικάκι),ο ανθός της ελιάς κά, έχουμε σημαντικά θεραπευτικά αποτελέσματα .

   Ο μηχανισμός πρόκλησης των αλλεργικών συμπτωμάτων είναι γνωστός και θα αναφερθούμε επιγραμματικά σ’  αυτόν. Το αλλεργιογόνο συνδέεται με την ειδική ΙgE ανοσοσφαιρίνη. Απελευθερώνονται τόσο προσχηματισμένοι όσο και νεοσχηματισμένοι  μεσολαβητές πχ ισταμίνη,     πρωτεολυτικά ένζυμα, προσταγλανδίνες  κά. Αυτοί είναι υπεύθυνοι για την πρόκληση άμεσων ή επιβραδυνομένων αντιδράσεων υπερευαισθησίας.

    Αφού είδαμε τι είναι η αλλεργική ρινίτιδα και πως αντιμετωπίζεται με τη συμβατική ιατρική , πριν αναφερθούμε στην ομοιοπαθητική θεραπευτική , θα θέσουμε μερικά ερωτήματα και θα προσεγγίσουμε κάποιες έννοιες  που θα μας βοηθήσουν να αντιληφθούμε πως λειτουργεί αυτό το θεραπευτικό σύστημα.

Γιατί κάποιοι άνθρωποι εμφανίζουν αλλεργικές αντιδράσεις και άλλοι που διαβιούν κάτω από τις ίδιες συνθήκες δεν έχουν κανένα σύμπτωμα;

Γιατί ενώ ήταν υγιείς, ξαφνικά σε κάποια ηλικία αρχίζουν ν’ αναπτύσσουν αλλεργική συμπτωματολογία;

Προφανώς έχουμε να κάνουμε με άτομα που μπορεί να διαθέτουν  ανάλογο κληρονομικό ιστορικό και φέρουν σχετικές γονιδιακές καταβολές. Έτσι ενεργοποιείται κάποια στιγμή ο μηχανισμός που αναφέραμε ανωτέρω και αρχίζει η εκδήλωση των συμπτωμάτων. Όμως γιατί μέχρι να προκύψει η δράση αντίδραση μεταξύ του  αλλεργιογόνου και του οργανισμού, το άτομο δεν είχε κανένα αλλεργικό σύμπτωμα;  Μέχρι τότε δεν κυκλοφορούσε κάτω από τα πεύκα, τις ελιές και τις λεύκες;  Δεν ζούσε με τον ίδιο σκύλο ή την ίδια γάτα;  Το περδικάκι δεν φύτρωνε στη γειτονιά του, χωρίς να του δημιουργεί κανένα πρόβλημα;   Ναι , αλλά φαίνεται ότι λειτουργούσε ένα ισχυρό προστατευτικό τείχος που δεν επέτρεπε την  πρόκληση αντιδράσεων υπερευαισθησίας.

Αυτό  το ονομάζουμε αμυντικό μηχανισμό του οργανισμού. Διευκρινίζουμε πως δεν περιορίζουμε την έννοια του αμυντικού μηχανισμού στις γνωστές βιοχημικές αντιδράσεις ειδικού ή μη ειδικού τύπου , που συντελούνται στον οργανισμό όταν θεωρήσει έναν εξωγενή ή έναν ενδογενή παράγοντα ως εχθρικό. Θέτουμε μία ευρύτερη προσέγγιση , με την προσθήκη στο φάσμα αυτού του μηχανισμού και την ασπίδα των ψυχοδιανοητικών  παραμέτρων προστασίας.

    Ο  Κ. Δ. Γαρδίκας   στο σύγγραμμά του « Ειδική Νοσολογία » εκδ. Γ. Παρισιάνος, στο κεφάλαιο Βρογχικό Άσθμα, σελ. 179, στην αιτιολόγησή του , μεταξύ άλλων αναφέρει: « Συγκινησιακοί  παράγοντες. Είναι γνωστό ότι τα ασθματικά άτομα –παιδιά ή ενήλικες – είναι τεταμένα και ευσυγκίνητα . Είναι όμως δύσκολο να συμπεράνει τις εάν η ψυχική κατάστασις ηυνόησε το άσθμα ή αντιστρόφως  το άσθμα ηυνόησε την ψυχικήν κατάστασιν. Οικογένειαι ασθματικών έχουν μεγαλυτέραν συχνότητα νευρώσεων ή ψυχικών παθήσεων  ή οικογένειαι μη ασθματικών . Πολλοί ασθματικοί έχουν ψυχολογικά προβλήματα, πολλάκις  δε η λύσις του προβλήματος δρα ευνοϊκώς  επί του άσθματος».

   Θεωρούμε ότι ολιστικότερη προσέγγιση της εκδήλωσης της νόσου   από κλασικό ιατρό, μέσω της έννοιας του αμυντικού μηχανισμού  που θέσαμε ανωτέρω,  δεν θα μπορούσε να γίνει.

   Πιστεύουμε λοιπόν, πως ο αμυντικός μηχανισμός του οργανισμού , σε κάποια στιγμή της ζωής του ανθρώπου, κάτω  από συνθήκες ενδογενών ή εξωγενών πιέσεων, υφίσταται πτώση και δεν έχει τη δύναμη να περιχαρακώσει τους  παθογόνους παράγοντες που τον προσβάλλουν και αρχίζει η  εμφάνιση των συμπτωμάτων. Ουσιαστικά ο οργανισμός έχει αλλάξει επίπεδο υγείας. Στις  πιεστικές συνθήκες που το προκαλούν μπορεί να περιλάβουμε τις κλιματικές, την υγιεινή που επικρατεί στο περιβάλλον  , τις ψυχικές επιδράσεις, τις κοινωνικοοικονομικές παραμέτρους (ειδικά αυτή την περίοδο στην χώρα μας παίζουν πολύ σημαντικό  ρόλο) κά.

      Η αρχή αυτή έχει γενική ισχύ ως προς την υγεία και την αρρώστια. Σχετίζεται με κάθε ασθένεια , είτε πρόκειται για σωματική πχ δερματοπάθεια, λοίμωξη  κά, είτε  για  ψυχική. Όσο ο  αμυντικός μηχανισμός βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα λειτουργικότητας, ο άνθρωπος είναι υγιής ή αν νοσήσει επανέρχεται γρήγορα στην πρότερη ευσταθή ισορροπία του. Αν όμως έχει χάσει την δυναμικότητά του ή επανέρχεται πολύ δύσκολα ή εγκαθίσταται η ασθένεια ως χρόνιο πρόβλημα, ενίοτε δε κι ως ανίατο. 

    Μέσω του πρίσματος αυτού, μπορούμε τώρα να αντιληφθούμε, γιατί ένας μέχρι χθες υγιής άνθρωπος αρχίζει να εμφανίζει  αλλεργική συμπτωματολογία και ειδικά αλλεργική ρινίτιδα που είναι το θέμα μας.

    Πώς όμως  θα αντιμετωπισθεί ο ασθενής αυτός; Όπως αναφέραμε εισαγωγικά στο θέμα μας , δίνονται συγκεκριμένα φάρμακα τα οποία θα μειώσουν ή θα εξαλείψουν τα συμπτώματα πχ αντισταμινικά, κορτικοστεροειδή κα ή θα ακολουθηθεί κάποια μέθοδος απευαισθητοποίησης του οργανισμού ως προς το ενοχοποιούμενο αλλεργιογόνο.

    Όμως , υπάρχουν κι άλλες μέθοδοι , εναλλακτικές , για την αντιμετώπιση των αλλεργικών εκδηλώσεων. Μία από αυτές είναι η ομοιοπαθητική , που μπορεί και έχει σημαντικά αποτελέσματα ως προς τον χειρισμό αυτών .

     Πώς επιτυγχάνεται αυτό μέσω της ομοιοπαθητικής;

Με τη χρήση των ομοιοπαθητικών  φαρμάκων, που παράγονται από φυσικές πρώτες ύλες και είναι ακίνδυνα για τον οργανισμό, γιατί στερούνται ανεπιθύμητων παρενεργειών. Για παράδειγμα, μπορεί να ληφθούν από εγκυμονούσες χωρίς να δημιουργούν προβλήματα ούτε στις ίδιες , ούτε στο έμβρυο. Τα σκευάσματα αυτά δεν έχουν απλή συμπτωματική δράση . Η λειτουργία τους στοχεύει στην ισχυροποίηση του αμυντικού μηχανισμού . Έτσι επέρχεται ένα υψηλό επίπεδο υγείας, ώστε ο οργανισμός  δεν επηρεάζεται σημαντικά κατά την δράση επ’ αυτού των νοσογόνων παραγόντων.

    Η δράση της ομοιοπαθητικής μπορεί να έχει είτε προληπτικό, είτε θεραπευτικό χαρακτήρα. Η προληπτική αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας είναι καλό να ξεκινάει αρκετούς μήνες πριν την εκδήλωση των συμπτωμάτων  ( ανάλογα με την βαρύτητα της κάθε περίπτωσης). Έτσι επιτυγχάνεται ενδυνάμωση του οργανισμού και κατά την περίοδο της άνοιξης, που  αρχίζει η εμφάνιση των συμπτωμάτων ή δεν εκδηλώνονται ή είναι πολύ ήπιας έντασης. Άλλα και κατά την διάρκεια της έξαρσης υπάρχουν ομοιοπαθητικά φάρμακα που μπορούν να επιφέρουν εξάλειψη ή ελάττωση αυτών. Αν πάλι είναι αναγκαίο, ο ασθενής  θα κάνει παράλληλα την μικρότερη χρήση αλλοπαθητικών φαρμάκων.

      Βλέπουμε λοιπόν πως υπάρχουν κι άλλες θεραπευτικές μέθοδοι, ήπιες  κι αποτελεσματικές, που μπορούν να συμβάλλουν στην επίλυση προβλημάτων υγείας, πολλές φορές με βαθύ και ριζικό τρόπο.     

      Γνωρίζουμε, πως αν κι εφαρμογή της ομοιοπαθητικής στην Ελλάδα, με πολύ καλά αποτελέσματα, ξεπερνάει τα 40 χρόνια, ακόμα δεν έχει την αναγνώριση που της αξίζει. Όμως η πορεία της είναι ανοδική. Ο αριθμός των γιατρών που την ασκούν και των ασθενών που την ακολουθούν βαίνει συνεχώς αυξανόμενος . Αυτό συμβαίνει γιατί, η καλύτερη διαφήμισή της  είναι τα θετικά της αποτελέσματα, τα οποία  είναι οφθαλμοφανή και αδιάσειστα επί των ασθενών που την εμπιστεύονται και την ακολουθούν.

      Οι αλλεργικές ρινίτιδες απετέλεσαν μία αφορμή για να αναφερθούμε ακροθιγώς στην ομοιοπαθητική. Η   εφαρμογή της  κι η βοήθεια που μπορεί να προσφέρει στο χώρο της υγείας είναι πολύ μεγάλη. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε σε ειδικές ιστοσελίδες, όπως αυτή της Ελληνικής Εταιρείας Ομοιοπαθητικής Ιατρικής. 

* Ο Ξενοφών Τσούκαλης είναι Ομοιπαθητικός Ιατρός, μέλος της Ελληνική Εταιρείας Ομοιοπαθητικής Ιατρικής, Παπαδιαμαντοπούλου 4, Αθήνα 11528, τηλ 2107213311