MEDLABNEWS.GR / IATRIKA NEA: Ξενοφων Τσουκαλης

Responsive Ad Slot

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ξενοφων Τσουκαλης. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ξενοφων Τσουκαλης. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Αντιμετώπιση τροφικής δηλητηρίασης από Σαρακοστιανά και νηστίσιμα.


του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea


Ψωνίζοντας και τρώγοντας τα σαρακοστιανά εδέσματα χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Αν ξαφνικά μετά τα νηστίσιμα εδέσματα αισθανθείτε λίγο...περίεργα, είναι πιθανόν να έχετε πάθει τροφική δηλητηρίαση. H καλύτερη θεραπεία της τροφική δηλητηρίασης είναι η πρόληψη. 

Με τον όρο τροφική δηλητηρίαση εννοούμε μια διαταραχή που προέρχεται από τη βρώση τροφίμων ή ποτών που έχουν επιμολυνθεί με τοξίνες, δηλαδή ουσίες παραγόμενες από βακτήρια που αναπτύσσονται πάνω στις τροφές, όπως ο σταφυλόκοκκος ή ομάδες βακτηρίων, όπως είναι για παράδειγμα η σαλμονέλα και το κολοβακτηρίδιο.

Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι μια τοξίνη μπορεί να μην έχει επίδραση μόνο στο πεπτικό σύστημα, αλλά η δράση της να επεκτείνεται και σε άλλα τμήματα του οργανισμού. Ανάλογα με την ποσότητα της τοξίνης ή του βακτηρίου που εισήλθε στο γαστρεντερικό σύστημα, μπορεί να δώσει έντονα συμπτώματα και ν' αναγκάσει τον ασθενή ν' αναζητήσει ιατρική βοήθεια.
Τα τρόφιμα μπορεί να φαίνονται φυσιολογικά και να έχουν φυσιολογική γεύση και οσμή. Μερικά άτομα κινδυνεύουν περισσότερο απ' την τροφική δηλητηρίαση όπως μικρά παιδιά, έγκυες γυναίκες ηλικιωμένοι και άτομα με άλλες ασθένειες.

Συμπτώματα τροφικής δηλητηρίασης

Τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης μπορεί να ποικίλουν και εξαρτώνται απ' το είδος των βακτηρίων ή μολυσματικών ουσιών που προκαλούν τις ασθένειες. Η δηλητηρίαση μπορεί να είναι έκδηλη αλλά μπορεί και όχι. Μπορεί να αισθανθείτε ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα:
  • πόνος στην κοιλιά,
  • επίμονος πονοκέφαλος,
  • διάρροια,
  • ναυτία και εμέτους,
  • ζάλη.
  • Πιο σπάνια αδυναμία ή λιποθυμία 
Τα συμπτώματα μπορεί  να συμβούν σε 30 λεπτά αφού φάγατε ή αρκετές ώρες αργότερα. Μπορεί να είναι ήπιας ή σοβαρής μορφής. Μερικά βακτήρια μπορεί επίσης να προκαλέσουν και άλλα συμπτώματα. 

Αντιμετώπιση τροφικής δηλητηρίασης

Όταν ο ασθενής κάνει εμετό, φροντίστε ώστε το κεφάλι του να είναι χαμηλότερα από το στήθος του για να μην πνιγεί. Αν είναι ενήλικος ή παιδί, βάλτε τον να ξαπλώσει μπρούμυτα, με το κεφάλι κρεμασμένο στην άκρη του κρεβατιού. Αν είναι βρέφος τοποθετήστε το μπρούμυτα στα γόνατα σας.

Κατά την διάρκεια που ο ασθενής έχει διάρροια ή έμετο, μην δώσετε αντιεμετικά ή αντιδιαρροϊκά, επειδή τόσο η διάρροια όσο και ο έμετος βοηθούν να αποβληθούν οι τοξίνες. Επειδή όμως μπορούν να προκαλέσουν αφυδάτωση, προσπαθήστε να αντικαταστήσετε άμεσα τα υγρά που χάνονται. 

Δώστε στον πάσχοντα άφθονα υγρά και μια λεκάνη (αν κάνει έμετο).  Αποφύγετε τη στερεά τροφή για μια ολόκληρη μέρα και δώστε στον ασθενή σκέτα υγρά (τσάι, νερό, χυμός μήλου, ζωμός κρέατος ή ζελέ).

Όταν νιώσετε ότι μπορεί να πιεί κάτι χωρίς να πειράξει τον άρρωστο, φροντίστε να πίνει διαυγή υγρά για 12 περίπου ώρες και στη συνέχεια να καταναλώνει ελαφρές και εύπεπτες τροφές, όπως είναι το ρύζι και οι σούπες. Μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων,  Τη δεύτερη μέρα δώστε στερεά τροφή σε μικρές ποσότητες κουάκερ,  λευκό ρύζι, μπανάνες, εύπεπτα λαχανικά και γιαούρτι και αποφύγετε τα γαλακτοκομικά προϊόντα που δεν έχουν υποστεί ζύμωση.

Χρειάζεται να απευθυνθείτε χωρίς καθυστέρηση στο γιατρό ή στο νοσοκομείο ο ασθενής παρουσιάσει:
  • Στεγνά χείλη και μάτια με μαύρους κύκλους.
  • Ανορεξία που επιμένει.
  • Αίμα στις κενώσεις.
  • Ξαφνική αδυναμία που συνοδεύεται από μούδιασμα, δύσπνοια ή παραισθήσεις.
  • Διάρροια που συνοδεύεται από πυρετό για περισσότερες από 24 ώρες.
  • Έντονους πόνους στην κοιλιά που διαρκούν πάνω από 2 ώρες και συνοδεύονται από εμετούς.

Προσέξτε αν και άλλα άτομα που συνέφαγαν με τον ασθενή παρουσιάζουν τα ίδια κλινικά σημεία τότε είναι πολύ πιθανό να πρόκειται για τροφική δηλητηρίαση, αντίθετα αν τα μέλη μιας οικογένειας παρουσιάζουν τα ίδια συμπτώματα αλλά σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα, τότε είναι πιθανότερο ότι πρόκειται για μια γρίπη ή κοινό κρυολόγημα.

Αν και η τροφική δηλητηρίαση από θαλασσινά προκαλεί δυσάρεστη κρίση διάρροιας και εμέτου, συνήθως υποχωρεί μέσα σε ένα 24ωρο. Ακόμα και παραλυτική δηλητηρίαση από θαλασσινά να πάθει κανείς (είναι μια μορφή βαριάς δηλητηρίασης), το πιθανότερο είναι πως θα ταλαιπωρηθεί επιπλέον από γενικευμένη κακουχία, συν ένα αίσθημα «μυρμηγκιάσματος» γύρω από το στόμα και τη γλώσσα του, μαζί με λίγη δύσπνοια. Τα συμπτώματα αυτά είναι ανησυχητικά, αλλά σπανίως γίνονται επικίνδυνα - γι' αυτό και μπορεί κανείς να απολαμβάνει τα θαλασσινά του, εκτός κι αν έχει ιατρική αντένδειξη σε αυτό. 

Διαβάστε επίσης

Νιώθετε κούραση; Τι φταίει και ΔΕΝ μπορείτε να πάρετε τα πόδια σας; Ποια η σωστή διατροφή; Πότε πρέπει να πάτε στον γιατρό;




Αρκετοί άνθρωποι αισθάνονται καθημερινά κούραση και δυσφορία, έχουν δυσκολία συγκέντρωσης και νιώθουν συνεχώς υπνηλία, ακόμα και αν δεν καταβάλλουν κάποια ιδιαίτερη σωματική προσπάθεια. Συνήθως το αποδίδουν στους ρυθμούς της σύγχρονης ζωής αλλά πολλές φορές μπορεί να κρύβεται και κάτι περισσότερο πίσω από αυτό το σύμπτωμα.

Η κόπωση μπορεί να είναι παροδική ή χρόνια. Συνήθεις παράγοντες και νοσήματα που προκαλούν παροδική κόπωση είναι οι κοινές ιώσεις, το stress, τα πολύωρα ταξίδια ιδιαίτερα μεταξύ χωρών με διαφορά ώρας, οι περίοδοι ανεπαρκούς ύπνου, η περίοδος πριν και κατά την διάρκεια της εμμήνου ρήσεως σε γυναίκες με προ εμμηνορησιακό σύνδρομο, η εμμηνόπαυση, η χρήση τοξικών ουσιών (π.χ. αλκοόλ κατά την διάρκεια και αμέσως μετά τη μέθη). 

Τρεις καθημερινές συνήθειες ευθύνονται για το αίσθημα κόπωσης που συχνά νιώθουμε αναίτια. Ποιες είναι όμως αυτές οι αιτίες που μας κάνουν να κοιμόμαστε και να ξυπνάμε το ίδιο κουρασμένοι;

Ισορροπημένη Διατροφή
Η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης και ζάχαρης οι οποίες αντί να «ξυπνήσουν» τον οργανισμό, προκαλούν διαταραχές του σακχάρου στο αίμα. Οι ειδικοί επισημαίνουν πως αλλάζοντας διατροφικές συνήθειες και εντάσσοντας στο καθημερινό διαιτολόγιο φρούτα, λαχανικά και περισσότερη άπαχο κρέας η κούραση θα αρχίσει να υποχωρεί σταδιακά.

Μία ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή σημαίνει λιγότερο βάρος, άρα λιγότερη κούραση. Εξάλλου, η παχυσαρκία είναι κυρίαρχος παράγοντας για την κούραση. 


Συγκεκριμένα, τα τρόφιμα που λειτουργούν βοηθητικά για την καταπολέμηση της κόπωσης είναι τα παρακάτω:

• Κατανάλωση σε καθημερινή βάση ψωμιού ολικής αλέσεως, ρυζιού, ζυμαρικών
• Ημερήσια πρόσληψη πέντε μερίδων φρούτων και λαχανικών
• Κατανάλωση δύο μερίδων καθημερινά άπαχων γαλακτοκομικών
• Συχνή πρόσληψη άπαχου κρέατος (ψάρι, κοτόπουλου), ξηρών καρπών, οσπρίων
• Καταπολεμήστε τη κόπωση με τα καρύδια. Τα καρύδια είναι  γεμάτα  με ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Μια  μελέτη στο επιστημονικό έντυπο American Journal of Clinical Nutrition δείχνει ότι εκτός από την αντιμετώπιση της κόπωσης, μπορεί να βοηθήσει και στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων  ήπιας κατάθλιψης. 
• Καταπολεμήστε τη κόπωση με μαύρη σοκολάτα. Ερευνητές στο Hull York Ιατρική Σχολή στο Ηνωμένο Βασίλειο έδωσε σε 10 ασθενείς με χρόνια κόπωση, 45g σοκολάτας κάθε μέρα για 2 μήνες. Τα  άτομα που έφαγαν σοκολάτα ανέφεραν λιγότερη κόπωση.  Οι επιστήμονες προτείνουν ότι οι πολυφαινόλες στη σκούρα σοκολάτα αυξάνουν  τα επίπεδα της σεροτονίνης και, συνεπώς, σας κάνουν πιο ευτυχισμένους και μειώνει τη κόπωση.

Ύπνος

Στην περίπτωση που δεν κοιμάστε όσο θα πρέπει ελαττώστε την ποσότητας καφεΐνης και αλκοόλ χαλαρώστε και αφεθείτε στην αγκαλιά του Μορφέα. Αν νιώθετε ότι δεν ξεκουράζεστε ποτέ (και τίποτα δεν φαίνεται να μπορεί να το διορθώσετε αυτό) και ταυτόχρονα ροχαλίζετε, ίσως η απάντηση βρίσκεται στον ύπνο σας. Το ροχαλητό μπορεί να είναι μέρος της αποφρακτικής άπνοιας του ύπνου, στην οποία οι άνθρωποι σταματούν να αναπνέουν για λίγο αρκετές φορές τη νύχτα. Αλλά μην ανησυχείτε, γιατί υπάρχουν θεραπείες για αυτό. Απλά απευθυνθείτε στον γιατρό σας.

Άσκηση
Αν η άσκηση δεν υπάρχει στην ζωή σας προσπαθήστε να την εντάξετε στην καθημερινότητα σας καθώς η γυμναστική προκαλεί κούραση αλλά και χαλάρωση. Όσοι ασκούνται αισθάνονται πολύ λιγότερη κούραση από τους ανθρώπους που εξακολουθούν να «αναπαύονται» στον καναπέ. Ποια όμως είναι η συνταγή; Πόση άσκηση χρειάζεστε, πόσο συχνά και για πόσο χρονικό διάστημα, πριν αρχίσετε να παρατηρείτε το «τέλος» της εξάντλησή σας;                     

Να ασκείστε 40 λεπτά, τουλάχιστον τέσσερις ημέρες την εβδομάδα. Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, θα πρέπει να αισθανθείτε τουλάχιστον κάποια βελτίωση. Αν όμως ακολουθήσετε την άσκηση για τουλάχιστον ένα μήνα - και εξακολουθείτε να κοιμάστε αρκετά, αλλά και να αισθάνεστε χάλια, επισκεφτείτε τον γιατρό σας και κοιτάξτε να βρείτε την αιτία της κούρασης σας σε άλλες καταστάσεις. 
Το φως κουράζει. 
Οι Έλληνες, λόγω της σχεδόν διαρκούς έκθεσής τους στο άπλετο ηλιακό φως, εμφανίζονται πιο επιρρεπείς σε "εποχιακά σύνδρομα κόπωσης". Περισσότερο φως σημαίνει περισσότερα ερεθίσματα και μεγαλύτερη διέγερση για το ορμονικό μας σύστημα. Κυρίως επηρεάζονται η σεροτονίνη και η νοραδρεναλίνη, ουσίες που ρυθμίζουν την ψυχική διάθεση, τον ύπνο και την αίσθηση κορεσμού. 
Τι αποτέλεσμα επιφέρει η μεταβολή στην έκκριση τους; Μια ελαφρά μελαγχολία ή αϋπνία και λαιμαργία. Το σώμα καταναλώνει περισσότερη ενέργεια και συνεπώς απορρυθμίζεται. Υπάρχει, ωστόσο, και μια άλλη αιτία για την εποχιακή απώλεια ενέργειας. Αποδείχθηκε ότι τα επίπεδα του μαγνησίου στο αίμα πέφτουν στο ελάχιστο την άνοιξη. Πώς αντιμετωπίζεται αυτό; Με τροφές πλούσιες σε βιταμίνες της ομάδας Β, οι οποίες αυξάνουν την παραγωγή ενέργειας στον οργανισμό. Πλούσιες επίσης σε βιταμίνες C και Ε, καθώς η αντιοξειδωτική δράση τους προστατεύει τα κύτταρα από την πρόωρη γήρανση. Ενώ από τα μεταλλικά ιόντα, σημαντικά είναι το μαγνήσιο, το ασβέστιο και ο ψευδάργυρος.  

Πότε πρέπει να πάτε στον γιατρό;
Όταν η κόπωση επιμένει για χρονικό διάστημα άνω του εξαμήνου και δεν υποχωρεί με απλά μέτρα (π.χ. ξεκούραση τέλεση αγχολυτικών δραστηριοτήτων), πρόκειται για το παθολογικό πρόβλημα της χρόνιας κόπωσης. Κατά την ιατρική εξέταση και αξιολόγηση πρέπει να διερευνηθούν παθολογικά νοσήματα και καταστάσεις που ευθύνονται για την χρόνια κόπωση. 

Τέτοια υποκείμενα νοσήματα είναι 
• οι ορμονικές διαταραχές, 
• υποθυρεοειδισμός
• οι χρόνιες φλεγμονές, 
• το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, 
• τα ψυχιατρικά σύνδρομα, 
• η ινομυαλγία, 
• οι ελλείψεις βιταμινών και ιχνοστοιχείων, 
• αλλοιώσεις του ανοσοποιητικού συστήματος, 
• παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος, 
• αναπνευστικές παθήσεις.

Το ιδιοπαθές σύνδρομο χρόνιας κόπωσης χαρακτηρίζεται από γενικευμένη κόπωση, η οποία δεν οφείλεται σε συγκεκριμένο υποκείμενο παράγοντα ή νόσο και χαρακτηρίζεται από ταυτόχρονη παρουσία τεσσάρων ή περισσότερων από τα παρακάτω σημεία που εκτίθενται παρακάτω.

Διαβάστε επίσης

Πώς να βελτιώσετε τον ύπνο σας; Καρδιαγγειακά νοσήματα, παχυσαρκία, διαβήτης, κατάθλιψη συνδέονται με διαταραχές ύπνου


του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D, medlabnews.gr iatrikanea


Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναγνωρίζοντας το πρόβλημα, έχει θεσπίσει την τρίτη Παρασκευή του Μαρτίου, ως την Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου, στο πλαίσιο της προσπάθειας ευαισθητοποίησης, τόσο του κοινού, όσο και των γιατρών και των άλλων επαγγελματιών υγείας, για τη σημασία του επαρκούς, σε ποσότητα και ικανοποιητικής ποιότητας, ύπνου. 

Περισσότερο από δύο εκατομμύρια Έλληνες ταλαιπωρούνται από διαταραχές ύπνου, ενώ, σε πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περίπου ένας στους τρεις ενήλικες ανέφερε ότι αντιμετωπίζει παρόμοια προβλήματα.

Το φαινόμενο καταγράφεται πιο συχνά στις γυναίκες, ενώ οι ηλικιωμένοι άνω των 65 χρόνων αναφέρεται ότι πάσχουν από αϋπνία σε ποσοστό, που προσεγγίζει το 50%.

Η αϋπνία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα και διαβήτη και οι διαταραχές του ύπνου μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη μνήμη, τη μάθηση, το καρδιαγγειακό, το ανοσοποιητικό, το νευρικό σύστημα, ακόμη και στην κοινωνική συμπεριφορά. Επιπλέον, τα άτομα που πάσχουν από αϋπνία, για περισσότερο από έναν χρόνο, έχουν 40 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν κατάθλιψη. 
Η απώλεια έστω και μισής ώρας ύπνου κάθε βράδυ μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες εκδηλώσεως παχυσαρκίας και διαβήτη. 
Όσοι κοιμούνται τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας μισή ώρα λιγότερη απ’ όση χρειάζεται ο οργανισμός τους, έχουν κατά 72% περισσότερες πιθανότητες να παχύνουν και να εκδηλώσουν νοσήματα που σχετίζονται με τα περιττά κιλά. Όταν, δε, η απώλεια του ύπνου συμβαίνει επί 6 συναπτούς μήνες, τότε αυξάνεται σημαντικά η αντοχή του οργανισμού τους στην ινσουλίνη, δηλαδή εισέρχονται σε μία προδιαβητική κατάσταση που αυξάνει τις πιθανότητές τους να εκδηλώσουν κάποια στιγμή διαβήτη τύπου 2.

Ένας καλός ύπνος είναι αναζωογονητικός και τονώνει τον οργανισμό μας. Είναι προτιμότερο λοιπόν να θυσιάσετε μια βραδινή έξοδο και να προσφέρετε στον εαυτό σας μια νύκτα χαλάρωσης. Η σύσταση ότι χρειαζόμαστε οκτώ ώρες ύπνου τη νύχτα ώστε να λειτουργούμε σωστά τις υπόλοιπες ώρες δεν ισχύει για όλους. Γενικά, εάν ξυπνάτε και αισθάνεστε ανανεωμένος και δεν νιώθετε νύστα κατά τη διάρκεια της ημέρας, ο ύπνος σας είναι επαρκής. Τα μωρά, οι ηλικιωμένοι και οι έγκυες, ενδέχεται να χρειάζονται περισσότερο ύπνο από το μέσο όρο.


Ο ύπνος είναι μία σημαντική, φυσιολογική διαδικασία αναζωογόνησης του οργανισμού, που επηρεάζει την καθημερινή λειτουργικότητα και τη σωματική και διανοητική υγεία του ανθρώπου. Ο ύπνος είναι μια φυσιολογική, περιοδική κατάσταση ηρεμίας, κατά τη διάρκεια της οποίας σημειώνεται προσωρινή μεταβολή της συνείδησης του εξωτερικού κόσμου και επακόλουθη μείωση της μυϊκής δραστηριότητας, του μεταβολισμού και της ανταπόκρισης σε ερεθίσματα. Μολονότι είναι αυτονόητο, αξίζει να σημειωθεί ότι περνάμε το ένα τρίτο περίπου της ζωής μας κοιμώμενοι.

Ο χρόνος που περνάμε κοιμώμενοι είναι κατά 20% λιγότερος σε σχέση με εκείνον που οι άνθρωποι «επένδυαν» στον ύπνο, μόλις πριν από 100 χρόνια.

Ο συνήθης νυκτερινός ύπνος μπορεί να διαιρεθεί σε κύκλους που διαρκούν περίπου 1½ ώρα ο καθένας. Οι περίοδοι του ύπνου REM (με ταχείες κινήσεις των οφθαλμών - Rapid Eye Movement), δηλαδή του ύπνου με όνειρα, εναλλάσσονται με τα τέσσερα διαφορετικά στάδια του ύπνου NREM (μη REM - non-REM).

Ο ύπνος REM 

Η πρώτη περίοδος του ύπνου REM λαμβάνει χώρα περίπου 70-90 λεπτά μετά την έναρξη του ύπνου. Οι πρώτοι κύκλοι ύπνου περιλαμβάνουν σχετικά βραχείες περιόδους ύπνου REM, αλλά προς το τέλος της νύχτας ο ύπνος REM καταλαμβάνει πολύ μεγαλύτερο μέρος κάθε κύκλου του ύπνου. Κατά τη διάρκεια του ύπνου REM, οι κινήσεις των οφθαλμών είναι ταχείες (γι' αυτό ονομάσθηκε έτσι), οι μύες των άκρων προσωρινά παραλύουν, ενώ ο εγκέφαλος είναι εξίσου ενεργός, εάν όχι περισσότερο, απ' ό,τι κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης. Ο ύπνος REM είναι η περίοδος του ύπνου που παρουσιάζονται τα όνειρα.

Ο ύπνος NREM χωρίζεται σε τέσσερα στάδια:

Στάδιο 1 (υπνηλία): Διαρκεί τα πρώτα πέντε έως δέκα λεπτά μετά την έναρξη του ύπνου. Χαρακτηρίζεται από μειωμένη μυϊκή δραστηριότητα, αργή κίνηση των οφθαλμών και εύκολη αφύπνιση
Στάδιο 2 (ελαφρύς ύπνος): Καταλαμβάνει το 50% του κύκλου του ύπνου. Οι οφθαλμοί αδρανοποιούνται, ο καρδιακός ρυθμός επιβραδύνεται και η θερμοκρασία μειώνεται
Στάδια 3 & 4 (βαθύς ύπνος): Οι οφθαλμοί είναι ακίνητοι και οι μύες χαλαρωμένοι. Είναι δύσκολο να ξυπνήσει κάποιος από βαθύ ύπνο και όταν αυτό συμβεί μπορεί να αισθάνεται ελαφρά ζάλη και αποπροσανατολισμό. Τα παιδιά κατά τη διάρκεια του βαθέως ύπνου παρουσιάζουν συχνά ενούρηση ή νυχτερινούς τρόμους. Ο βαθύς ύπνος θεωρείται το πιο αναζωογονητικό από όλα τα στάδια ύπνου. Η διάρκεια του βαθέως ύπνου μειώνεται όσο ο ύπνος συνεχίζεται. Η εναλλαγή από τις non-REM στις REM συμβαίνει σε συγκεκριμένες ώρες της νύχτας, ανεξάρτητα από το πότε θα πάει κανείς στο κρεβάτι. Έτσι, αν κοιμηθεί για παράδειγμα πολύ αργά, στις τρεις το πρωί για παράδειγμα, τότε ο ύπνος δεν θα είναι ξεκούραστος και θα αισθάνεται βαριά την επόμενη ημέρα.

Χωρίς αμφιβολία ότι ο ύπνος αποτελεί μία σημαντική αναζωογονητική διαδικασία που επηρεάζει την καθημερινή λειτουργικότητα και τη σωματική και διανοητική υγεία, ενώ είναι επίσης καίριας σημασίας για την επιβίωση του ανθρώπου.


Πώς να βελτιώσετε τον ύπνο σας:

Κατ' αρχήν, βεβαιωθείτε ότι κοιμάστε αρκετά. Σε αυτό μπορεί να σας ενθαρρύνει η γνώση τού πώς να χαλαρώνετε. Οι ώρες του ύπνου που χρειάζεται κάποιος διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αλλά πιθανότατα αληθεύει ότι είναι αναγκαίος περισσότερος ύπνος στη διάρκεια περιόδων στρες, απ' όσο όταν η ζωή κυλά ομαλά. Να έχετε στον νου σας ότι αν κοιμηθείτε πάρα πολύ, αυτό μπορεί να σας κάνει να νιώσετε το ίδιο άσχημα, όπως και αν κοιμηθείτε πολύ λίγο.

Τα προβλήματα ύπνου είναι κοινό χαρακτηριστικό όσων αισθάνονται ένταση, αλλά μην ανησυχείτε άσκοπα για μερικές κακές νύχτες - συνήθως μπορείτε να τις αντικαταστήσετε με μια καλή νύχτα ύπνου.

Αν αντιμετωπίζετε δυσκολίες στον ύπνο, μειώστε την καθημερινή συνολική κατανάλωση σε τσάι, καφέ και ελαφρά ποτά που περιέχουν καφεΐνη.

Αποφεύγετε να μεταφέρετε δουλειά στο σπίτι και κυρίως αποφεύγετε να εργάζεστε στο υπνοδωμάτιο, αφού θα κουβαλάτε τα προβλήματα της εργασίας ακόμα και στο ύπνο σας.

Δοκιμάστε μερικούς τρόπους που θα σας βοηθήσουν να χαλαρώσετε όπως για παράδειγμα να ακούσετε τη μουσική που σας αρέσει, να πιείτε ένα ποτό, ή να κάνετε ένα χλιαρό μπάνιο με αιθέρια έλαια.

Με αυτούς τους τρόπους ο οργανισμός θα συνδέσει την καθημερινή ρουτίνα με τη χαλάρωση.
Να παίρνετε το δείπνο σας νωρίς και να αποφεύγετε, απόγευμα και βράδυ, το δυνατό τσάι ή τον καφέ, εκτός και αν δεν περιέχει καφεΐνη. Προσπαθήστε να κουράσετε σωματικά τον εαυτό σας επιδιδόμενοι σε κάποια ευχάριστη άσκηση, για παράδειγμα μια γρήγορη βόλτα ή στην κηπουρική. Στη συνέχεια, κάνετε ένα μπάνιο και περάστε λίγη ώρα «αδειάζοντας» το μυαλό σας, πριν πέσετε στο κρεβάτι για να διαβάσετε ή να δείτε τηλεόραση. Μην απασχολείτε το μυαλό σας με προβλήματα - μπορούν να περιμένουν έως το πρωί! Αν δεν μπορείτε να κοιμηθείτε ή αν ξυπνάτε στη μέση της νύχτας και δεν μπορείτε να ξανακοιμηθείτε, σηκωθείτε, φτιάξτε ένα ρόφημα (προτιμάτε κάτι με ζεστό γάλα και όχι τσάι ή καφέ), κάνετε κάποια δουλειά που δεν απαιτεί σκέψη ή προσπάθεια, όπως το να τακτοποιήσετε το συρτάρι με τις κάλτσες σας ή την εργαλειοθήκη σας, και ύστερα επιστρέψτε στο κρεβάτι σας. Μην ξαπλώνετε έχοντας ανησυχίες.

Προσπαθήστε να αποφεύγετε τα υπνωτικά χάπια, εκτός και αν είναι μόνο για μία ή δύο νύχτες, προκειμένου να σπάσετε τη συνέχεια της αϋπνίας. Τα χάπια πιθανόν να σας κάνουν να αισθάνεστε θολωμένοι και αποχαυνωμένοι το πρωί και, επιπλέον, λιγότερο ικανοί να αντεπεξέλθετε στη νέα ημέρα. Ίσως επίσης να εξελιχθούν σε μια ανεπιθύμητη συνήθεια, η οποία θα καταλήξει να σας προκαλεί ακόμη περισσότερο στρες.

Nεφρολιθίαση, πέτρες στα νεφρά. Πώς θα τις αποφύγετε; Τι ΔΕΝ πρέπει να τρώτε;

  • Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού.

  • Από το 2006 η δεύτερη Πέμπτη κάθε Μαρτίου καθορίστηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού.

    Η πρωτοβουλία ανήκει στη Διεθνή Εταιρεία Νεφρολογίας και τη Διεθνή Ένωση Νεφρολογικών Ιδρυμάτων για να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με τη Χρόνια Νεφροπάθεια.

Η ψαμμίαση είναι ασθένεια των νεφρών, όπως και η λιθίαση. Από τα νεφρά φεύγουν μαζί με τα ούρα μικροί, λεπτοί κρύσταλλοι αλάτων ουρικών, οξαλικών ή φωσφορικών σε μεγάλη ποσότητα. Το μέγεθός τους είναι σαν ψιλή άμμος (ψάμμος στην αρχαία εξ' ου και ψαμμίαση).
Αυτοί οι μικροί κόκκοι κρυστάλλων στο πέρασμά τους από το νεφρό και τον ουρητήρα προκαλούν δυνατούς πόνους (κολικούς) και ανωμαλία στην ούρηση. Όταν οι κόκκοι αυτοί ενωθούν και μεγαλώσουν τότε γίνονται λίθος και τότε έχουμε λιθίαση δηλαδή πέτρα στα νεφρά. Η νεφρολιθίαση είναι μία κατάσταση κατά την οποία εντοπίζονται ένας ή περισσότεροι λίθοι (πέτρες) σε κάποιο σημείο του νεφρού ή του ουρητήρα, του σωλήνα δηλαδή που μεταφέρει τα ούρα στην ουροδόχο κύστη.
Η νεφρολιθίασηουρολιθίαση ή κοινώς η εμφάνιση πέτρας στους νεφρούς) αποτελεί μια συχνή κατάσταση, καθώς προσβάλλει το 12% του ανδρικού και το 5% του γυναικείου πληθυσμού μέχρι την ηλικία των 70. 
Πολλοί από εσάς θα έχετε ακούσει ότι ο κωλικός του νεφρού είναι από τους πιο δυνατούς πόνους που μπορεί να βιώσει κάποιος στη ζωή του. Η αλήθεια είναι ότι η έντασή του είναι ανάλογη -ίσως και μεγαλύτερη- με αυτή του πόνου της γέννας, του εγκαύματος, του κατάγματος οστού, ακόμα και αυτής του πόνου από σφαίρα! Ο πόνος δεν έχει σχέση με το μέγεθος της πέτρας αλλά με το γεγονός ότι η πέτρα κλείνει το δρόμο του αποχετευτικού συστήματος της ουροφόρου οδού από την οποία πρέπει να αποβληθεί.

Πώς δημιουργούνται αυτοί οι λίθοι στους νεφρούς;

Οι πέτρες στο ουροποιητικό σύστημα εμφανίζονται συνήθως όταν ένας μεγάλος αριθμός αλάτων στα ούρα δημιουργεί συμπλέγματα που δεν αποβάλλονται κανονικά (από τα ούρα) και φράζουν τη δίοδο του ουροποιητικού. Αυτά τα συμπλέγματα αλάτων (πέτρες) σχηματίζονται επειδή ο ασθενής έχει ένα πρόβλημα στην απέκκριση τους παράλληλα με μια υψηλή διατροφική πρόσληψη.
Τα ούρα, ως γνωστόν, περιέχουν άχρηστες ουσίες και άλατα που πρέπει να αποβληθούν από τον οργανισμό. Αυτά συνήθως είναι σε διαλυμένη μορφή και έτσι αποβάλλονται με τα ούρα χωρίς πρόβλημα. Μερικές φορές όμως, κάτω από ορισμένες συνθήκες, αυτά τα άλατα σχηματίζουν κρυστάλλους που ενώνονται μεταξύ τους και δημιουργούν πέτρες στα νεφρά. Οι κρύσταλλοι αυτοί αποτελούνται συνήθως από άλατα ασβεστίου (κυρίως οξαλικού ασβεστίου), σε κάποιες περιπτώσεις ωστόσο αποτελούνται από άλατα ουρικού οξέως.
Τα άλατα αυτά θα πρέπει να αποφεύγονται σε μεγάλες ποσότητες στη διατροφή του ασθενούς που έχει εμφανίσει πέτρες στο ουροποιητικό του σύστημα. Ανάλογη με τον τύπο της πέτρας που δημιουργήθηκε στα ούρα, θα πρέπει να είναι και η διατροφή σας.
Τα βασικά θρεπτικά συστατικά που σχετίζονται με τη νεφρολιθίαση είναι η πρωτεΐνη, το ασβέστιο, το νάτριο και τα οξαλικά οξέα, καθώς και η κατανάλωση υγρών.
Ένα κύριο σημείο που είναι κοινό για τη μείωση της εμφάνισης των πετρών είναι η μεγάλη κατανάλωση νερού- ποσότητα τουλάχιστον 12 ποτηριών υγρών ημερησίως (παραπάνω από 2 λίτρα) με αύξηση της ποσότητας αυτής στους θερμούς μήνες του χρόνου ή Πιείτε κάθε 1,5 ώρα ένα ποτήρι νερό, τις ώρες που δεν κοιμάστε. Αυτό συμβαίνει γιατί η κατανάλωση υγρών αραιώνει τα άλατα και δε δημιουργούνται πέτρες τόσο εύκολα. Προτιμότερο είναι να πίνει κανείς νερό ενώ ο στόχος μας είναι τα ούρα μας μετά το μεσημέρι να είναι ολοένα και πιο ανοιχτόχρωμα. Έχει βρεθεί ότι στα άτομα που πίνουν περισσότερα από 3 λίτρα υγρών/ ημέρα έχουν περίπου 30% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν πέτρες στα νεφρά. Ένας άλλος παράγοντας που ενδέχεται να επηρεάσει την εμφάνιση της νεφρολιθίασης είναι η βιταμίνη C, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στην σύνθεση του οξαλικού οξέως στον ανθρώπινο οργανισμό. Συνιστάται η αποφυγή λήψης διατροφικών συμπληρωμάτων αυτής της βιταμίνης, αλλά όχι των φρούτων και λαχανικών που την περιέχουν. Η συχνή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών μπορεί να δράσει προληπτικά, καθώς ορισμένα συστατικά τους, όπως είναι για παράδειγμα το κάλιο, εμποδίζουν το σχηματισμό κρυστάλλων ασβεστίου και ουρικού οξέος.

Διατροφική αντιμετώπιση της νεφρολιθίασης

Πίνετε άφθονα υγρά, ιδιαίτερα νερό. Πίνετε τόσο, ώστε τα ούρα σας να έχουν πολύ ανοιχτό κίτρινο χρώμα ή να είναι διαυγή. Επίσης, καλό είναι να καταναλώνετε καφέ και τσάι χωρίς καφεΐνη, χυμό λεμονιού, χυμό φρούτων και γάλα. 
Καταναλώστε φυτικές ίνες, και συγκεκριμένα αδιάλυτες (σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι, ρύζι). Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες ενώνονται με το ασβέστιο και αποβάλλονται μαζί μέσω των κοπράνων. Επίσης, επιταχύνουν το πέρασμα των θρεπτικών συστατικών από το έντερο, οπότε περιορίζεται ο χρόνος στον οποίο απορροφάται το ασβέστιο. 
Αυξήστε την πρόσληψη καλίου. Έρευνες δείχνουν ότι αποτρέπει την αποβολή ασβεστίου στα ούρα. Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι τα πορτοκάλια, οι μπανάνες, οι ξηροί καρποί, οι πατάτες, οι τομάτες και τα καρότα.
Εάν έχετε πέτρες οξαλικού ασβεστίου παλαιότερα ο γιατρός θα σας συνιστούσε να περιορίσετε το ασβέστιο. Σήμερα, αντίθετα, προτείνεται μια σχετικά υψηλή πρόσληψη ασβεστίου μέσω της διατροφής. Ιδιαίτερα ευεργετικά είναι τα γαλακτοκομικά, καθώς περιέχουν και φώσφορο, ο οποίος ενισχύει την εντερική απέκκριση του ασβεστίου, βοηθώντας στον περιορισμό της ασβεστιουρίας. Καταναλώστε 2-3 μερίδες καθημερινά.

Τι δεν πρέπει να τρώτε 

Περιορίστε την κατανάλωση ζωικής πρωτεΐνης και ιδιαίτερα το κρέας, τα πουλερικά και το ψάρι. Μεγαλύτερη κατανάλωση κρέατος αυξάνει το ασβέστιο, τα οξαλικά και το ουρικό οξύ, τα οποία προκαλούν το σχηματισμό λίθων
Περιορίστε το αλάτι και τις τροφές πλούσιες σε νάτριο: αλλαντικά, σάλτσες, τουρσιά, παστά, κονσέρβες, ξηρούς καρπούς αν είναι αλατισμένοι, σούπες, λουκάνικα, τυριά, κρέας, ελιές, πατατάκια, αλλά και όλα τα τυποποιημένα προϊόντα. Δώστε προσοχή στις ετικέτες όσον αφορά στην περιεκτικότητά τους σε νάτριο.
Προσοχή: τα συστατικά των τροφίμων που αναγράφονται στις ετικέτες είναι τοποθετημένα όχι με αλφαβητική σειρά, αλλά ανάλογα με την ποσότητά τους στο τρόφιμο. Επομένως, όσο πιο "ψηλά" βλέπετε το στοιχείο "Na" σε μια ετικέτα τροφίμου, επιστρέψτε το στο ράφι. Περιορίστε το έτοιμο φαγητό και τα fast food και προτιμήστε τα φρέσκα προϊόντα. Εάν θέλετε να δώσετε γεύση στα φαγητά προτιμήστε λεμόνι και καρυκεύματα. Εναλλακτική επιλογή είναι και τα σκευάσματα με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο (υποκατάστατα αλατιού).
 

Μην παίρνετε συμπληρώματα ασβεστίου, βιταμίνης C και D. 

Μην ξεχνάτε ότι αν ακολουθείτε μια ισορροπημένη διατροφή, τα συμπληρώματα είναι περιττά. 
Αποφεύγετε τρόφιμα πλούσια σε οξαλικά οξέα: φιστίκια, σοκολάτα, τσάι, στιγμιαίος καφές, σπανάκι και σκούρα πράσινα λαχανικά, φράουλες, παντζάρια, προϊόντα σόγιας. 
Εάν έχετε πέτρες ουρικού οξέος ιδιαίτερα αποφύγετε τα εντόσθια, τα ζωικά παράγωγα, το ζωμό κρεάτων, τις αντζούγιες, τις σαρδέλες, την ρέγκα, το σκουμπρί και τα χτένια.
 Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω γίνεται σαφές ότι η διατροφή και ο τρόπος ζωής συνδέονται άμεσα με τη νεφρολιθίαση. Επομένως, με τη βοήθεια του γιατρού και του διαιτολόγου σας μπορείτε να προλάβετε, αλλά και να αντιμετωπίσετε τα δυσάρεστα συμπτώματα της νόσου.

Οι παρακάτω οδηγίες είναι διαφορετικές για τον κάθε τύπο πέτρας που μπορεί να εμφανιστεί.

Πέτρες ασβεστίου

Οι πέτρες που περιέχουν ασβέστιο είναι κυρίως οι πέτρες οξαλικού και φωσφορικού ασβεστίου. Η διατροφή δε φαίνεται να επηρεάζει την εμφάνιση λίθων φωσφορικού ασβεστίου.
Οι πέτρες οξαλικού ασβεστίου είναι οι πιο συχνά εμφανιζόμενες και παράγονται είτε γιατί οι νεφροί εκκρίνουν πιο πολύ ασβέστιο, είτε γιατί απορροφάται περισσότερο ασβέστιο από τη διατροφή.
Οι αρχές πρόληψης από τη διατροφή είναι ως εξής:

  • αποφεύγουμε την υπερβολική κατανάλωση γαλακτοκομικών και δεν υπερβαίνουμε τις 2 μερίδες ημερησίως (2 ποτήρια γάλα ή 2 κεσεδάκια γιαούρτι)

  • αποφεύγουμε την υπερκατανάλωση ζωικών πηγών πρωτεΐνης (κρέας, πουλερικά, ψαρικά) και προτιμούμε τις φυτικές πηγές πρωτεϊνών, όπως είναι τα όσπρια και τα δημητριακά

  • αποφεύγουμε τα τρόφιμα που έχουν αυξημένη ποσότητα οξαλικού οξέος π.χ. παντζάρια, σοκολάτα, φιστικιά και ξηροί καρποί, σπανάκι, τσάϊ 

  • αποφεύγουμε την υπερκατανάλωση αλατιού. Μειώνουμε την κατανάλωση αλμυρών, παστών, καπνιστών και προϊόντων διατηρημένων σε άλμη

Πέτρες ουρικού οξέος

Οι πέτρες ουρικού οξέος προκαλούνται από μια υψηλή συγκέντρωση οξέος στα ούρα. Οι βασικές αρχές της διατροφής για μείωση των επεισοδίων ουρικής αρθρίτιδας είναι οι εξής:
  • αποφεύγουμε τη μεγάλη κατανάλωση πρωτεΐνης- μεγάλες ποσότητες κρέατος, ψαρικών, πουλερικών, αβγών και γαλακτοκομικών

  • αποφεύγουμε τις τροφές που είναι υψηλές σε πουρίνες όπως π.χ. το κόκκινο κρέας, ο ζωμός κρέατος (π.χ. κύβοι Knorr, Maggi κτλ.), το συκώτι, οι νεφροί, τα γλυκάδια, η χήνα, το κυνήγι, η πέρδικα και η μαγιά. 
  • αποφεύγουμε τα λιπαρά ψάρια όπως οι σαρδέλες, η ρέγκα, οι αντσούγιες, αυγοτάραχο, χτένια, μύδια και το σκουμπρί.
  • Από λαχανικά αποφεύγουμε τα σπαράγγια, το κουνουπίδι, τα μανιτάρια,  το σπανάκι και τα φασόλια
- μείωση του αλκοόλ, ιδιαίτερα της μπύρας

  • μείωση του βάρους στα φυσιολογικά επίπεδα. Εάν το βάρος σας είναι αυξημένο ακολουθήστε  μια ολιγοθερμιδική διατροφή χαμηλή σε λιπαρά και πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και όσπρια. Η μείωση του βάρους θα πρέπει να γίνει σταδιακά και όχι απότομα για να μην εμφανιστεί ξανά κρίση. Για την απώλεια βάρους ακολουθείτε τις συμβουλές ειδικών.

Πέτρες μόλυνσης- πέτρες στρουβίτη

Οι πέτρες αυτές εμφανίζονται συνήθως μετά από λοίμωξη του ουροποιητικού από την ένωση μαγνησίου και αμμωνίας στα ούρα. Δε φαίνεται να επηρεάζονται από τη διατροφή, επειδή όμως οι συχνές λοιμώξεις του ουροποιητικού αποτελούν κίνδυνο, καλό θα ήταν οι ασθενείς να προλαμβάνουν την εμφάνισή των λοιμώξεων με την κατανάλωση χυμού cranberry (όχι παραπάνω από 2 ποτήρια την ημέρα).

Πέτρες κυστίνης

Η κυστινουρία είναι μια πολύ σπάνια κληρονομική πάθηση. Η κυστίνη είναι ένα αμινοξύ που υπάρχει σε ζωικές πρωτεΐνες, κυρίως στους μύες και τα νεύρα του σώματος οπότε σε μια διατροφή πρόληψης της εμφάνισης πετρών κυστίνης προσπαθούμε να:
  • μειώσουμε την ποσότητα κρέατος, πουλερικών, αβγών, ψαριών και θαλασσινών που καταναλώνουμε
- μειώσουμε την ποσότητα γαλακτοκομικών στη διατροφή μας
  • μέχρι 2 μερίδες γαλακτοκομικών την ημέρα (2 ποτήρια γάλα ή 2 κεσεδάκια γιαούρτι)

  • μειώσουμε το αλάτι στη διατροφή μας αποφεύγοντας την περίσσεια αλατιού στο μαγείρεμα αλλά και τροφές όπως τα παστά, τα καπνιστά, τα αλμυρά και τα τυποποιημένα τρόφιμα

  • προσπαθούμε να αναπληρώσουμε τις ζωικές πρωτεΐνες από πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης όπως είναι τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, τα φασόλια, το τοφού, η σόγια και το ρύζι

  • μειώνουμε την κατανάλωση καφεΐνης και τεΐνης από αναψυκτικά, καφέδες και τσάι γιατί είναι διουρητικά

Συνοψίζοντας τα παραπάνω, συμπεραίνουμε ότι η νεφρολιθίαση είναι μια πάθηση που μπορεί και να αποφευχθεί αλλά και να αντιμετωπιστεί (αν και εφόσον δεν έχει χορηγηθεί κάποια φαρμακευτική αγωγή), με την κατάλληλη διατροφή και σύμφωνα πάντα με τις συστάσεις των ειδικών. Η υιοθέτηση αυτών των απλών διατροφικών συμβουλών μπορεί να συμβάλλει σε καλύτερη ποιότητα ζωής τόσο σε ασθενείς με νεφρολιθίαση όσο και σε άτομα που απλά ακολουθούν την τακτική της πρόληψης.
Διαβάστε επίσης

Χαλάζιο στο μάτι. Ποια η διαφορά με το κριθαράκι; Πώς θεραπεύεται και αποτρέπεται η υποτροπή;.

Χαλάζιο ονομάζουμε τον έντονο ερεθισμό που παρουσιάζεται συνήθως στο πάνω βλέφαρο, περιστασιακά όπως και στο κάτω βλέφαρο.
Το χαλάζιο αποτελεί κύστη κατακράτησης σμηγματωδών εκκρίσεων μετά από απόφραξη ενός εκ των σμηγματογόνων πόρων του πάνω ή του κάτω βλεφάρου.  Σε αυτήν την περίπτωση το βλέφαρο διογκώνεται, ερεθίζεται, ενοχλεί, κοκκινίζει πολύ και στην αφή έχει την αίσθηση σαν να έχει δημιουργηθεί ένα μικρό “μπαλάκι”. Αυτό μπορεί να μεγαλώσει αρκετά και να δημιουργήσει σημαντική, τόσο δυσανεξία όσο και δυσκολία στην πρακτική λειτουργία της όρασης και στην καθημερινή ζωή. Αν παραμείνει χωρίς θεραπεία ή αυτή δε γίνει από τις πρώτες ημέρες εμφάνισης του, τότε γίνεται χρόνιο -σκληρό- οπότε ίσως χρειαστεί χειρουργική διάνοιξη. Μεγαλύτερα χαλάζια ενοχλούν, είναι αντιαισθητικά και επιβλαβή για την όραση μας χρήζουν χειρουργικής διάνοιξης και καθαρισμού. 
Τις περισσότερες φορές είναι ένα ανώδυνο σαφώς περιγεγραμμένο οζίδιο, άλλοτε άλλου μεγέθους, δεν είναι λίγες όμως οι φορές που συνοδεύεται από φλεγμονή και πόνο ιδίως στην περίπτωση που επιμολυνθεί. 

Ψώρα ιδιαίτερα μεταδοτική δερματική νόσος. ΔΕΝ έχει καμία σχέση με ψωρίαση (φωτο).


του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea


Ψώρα, μια επικίνδυνη δερματική νόσος, ιδιαίτερα μεταδοτική που προκαλείται από ένα παρασιτικό, που λέγεται άκαρι της ψώρας.

Το παράσιτο Sarcoptes scabiei παρασιτεί στον άνθρωπο εδώ και τουλάχιστον 2,500 χρόνια, το οποίο ζει και αναπαράγεται στο δέρμα του ανθρώπου, η ονομαζόμενη ψώρα (scabies), μια άκρως μεταδοτική νόσος.  Είναι μικροσκοπικό αραχνοειδές παρασιτικό, συχνά δύσκολο να βρεθεί και προκαλεί μια νόσο με πολύ κνησμό (φαγούρα) που λέγεται ψώρα. Η ψώρα δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με την ψωρίαση. Η σύγχυση ίσως οφείλεται στο παρεμφερές όνομα, την φαγούρα και τις δερματικές

Yπολογίζεται ότι πάνω από 300.000.000 περιπτώσεις ψώρας συμβαίνουν κάθε χρόνο παγκοσμίως. 

Προσβάλλεται οποιαδήποτε φυλή ή ηλικία ανεξαρτήτως από συνθήκες προσωπικής υγιεινής. Αν και για πολλά χρόνια είχε σταματήσει να ακούγεται, με την εξάπλωση και στην Ελλάδα αυτής της ξεχασμένης νόσου, ξαναμπαίνει στη ζωή των σημερινών σύγχρονων κοινωνιών. Στους πρόσφυγες και στους καταυλισμούς που διαμένουν έχουν εμφανιστεί κρούσματα ψώρας αλλά και άλλων μεταδιδόμενων ασθενειών.

Το μικροσκοπικό άκαρι που προκαλεί τη ψώρα έχει μήκος περίπου 0.4 χιλιοστά και δεν είναι ορατό με το μάτι. Έχει στρογγυλό σώμα και 8 πόδια και σκάβει το δέρμα δημιουργώντας μια αλλεργική αντίδραση. Η συνέπεια είναι έντονη φαγούρα, μερικές φορές τόσο δυνατή κατά τη νύκτα, που κρατάει άγρυπνο τον πάσχοντα.
Συχνά το ξύσιμο οδηγεί δε δευτερογενή επιμόλυνση. Από την έντονη φαγούρα, προκαλείται τοπική φλεγμονή, με σοβαρές βλάβες στο δέρμα από το ξύσιμο άλλα και είσοδο βακτηριδίων που οδηγούν στην μορφή του Μολυσματικού κηρίου (του Κέλσου), μια πολύ φλεγμονώδης μυκητιακή λοίμωξη.




Η ψώρα μεταδίδεται σχεδόν πάντα από άνθρωπο σε άνθρωπο με στενή επαφή. Μπορεί να είναι ένα παιδί, ένας φίλος ή άλλο μέλος της οικογένειας. Το θηλυκό άκαρι ελκύεται από τη θερμότητα και την οσμή του δέρματος, σκάβει μια σήραγγα μέσα στην οποία εναποθέτει τα αυγά του και παράγει εκκρίσεις που προκαλούν αλλεργική αντίδραση. Οι νύμφες εκκολάπτονται από τα αυγά, προχωράνε στην επιφάνεια του δέρματος και ενηλικιώνονται μέσα σ' αυτό. Ο χρόνος επώασης είναι περίπου 20 ημέρες κι έτσι μπορεί να περάσει και ένας μήνα μέχρι ένα άτομο που έχει "κολλήσει" να αρχίσει να έχει κνησμό. Χωρίς ξενιστή μπορεί να ζήσει από 5 ημέρες έως 2 εβδομάδες. Αντιθέτως στον ανθρώπινο οργανισμό επιζεί επί περίπου ένα μήνα και μπορούν να βαδίσουν σε μεγάλες αποστάσεις. Έτσι τα συμπτώματα της ψώρας μπορεί να διαρκέσουν μήνες ή και χρόνια.

Μεταδίδεται η ψώρα με το σεξ;

Η νόσος μπορεί να μεταδοθεί με σεξουαλική επαφή όταν το ζευγάρι περάσει πολύ ώρα μαζί (για παράδειγμα όλη τη νύχτα).

Συμπτώματα 
Η πρώτη και η πιο συχνή ένδειξη της νόσου, είναι ο κνησμός, ιδίως τις νυκτερινές ώρες. Το εξάνθημα μπορεί να αποτελείται από μικρά σπυράκια στην αρχή ενώ αργότερα μπορεί εκζεματοποιηθεί να εμφανιστεί δηλαδή απολέπιση ή εφελκίδες.
Συνήθως αρχίζουν από τις πτυχές και ιδίως ανάμεσα στα δάκτυλα των χεριών, στους αγκώνες ή στη περιοχή των καρπών, στους γοφούς ή στην περιοχή της ζώνης, γύρω από τις θηλές στις γυναίκες ή στα γεννητικά όργανα στους άνδρες. Τα ακάρεα έχουν την τάση επίσης να κρύβονται μέσα ή και πάνω στο δέρμα που βρίσκεται κάτω από δακτυλίδια, βραχιόλια, ρολόγια ή και κάτω από τα νύχια. 
Στα παιδιά υπάρχει μια πιο γενικευμένη φαγούρα και η μόλυνση μπορεί να συμπεριλάβει όλο το σώμα συμπεριλαμβανομένων των παλαμών - πελμάτων και το τριχωτό της κεφαλής. Το παιδί μπορεί να είναι κουρασμένο και ευερέθιστο λόγω της αϋπνίας από την έντονη φαγούρα.

Η δευτερογενής μικροβιακή επιμόλυνση συχνά αποτελεί ένα επιπρόσθετο πρόβλημα, ιδίως στα ζεστά κλίματα. Είναι πιο συχνή σε κοινότητες ή οικογένειες με φτωχές συνθήκες υγιεινής.

Εφελκιδοποιημένη ή "Νορβηγική Ψώρα"

Η Νορβηγική ψώρα (πρωτοπεριγράφτηκε σε λεπρούς στην Νορβηγία), είναι μια μορφή ψώρας που εμφανίζεται κυρίως σε ηλικιωμένους και σε άτομα με αδύναμο ανοσολογικό σύστημα (π.χ. ασθενείς με AIDS).
Εδώ τα συμπτώματα είναι πολύ πιο σοβαρά. Οι προσβεβλημένες εκτάσεις δέρματος είναι μεγάλες, έχουν εφελκίδες και είναι λεπιδώδεις. Κάτω από αυτές κρύβονται πολλές χιλιάδες παράσιτα με τα αυγά τους και είναι περιπτώσεις εξαιρετικά μεταδοτικές.
Η θεραπεία στην μορφή αυτή της ψώρας είναι δύσκολη διότι τα συνήθως χρησιμοποιούμενα σε υγρή μορφή φάρμακα, δεν διαπερνούν το παχύ και ξεραμένο δέρμα ώστε να φθάσουν στα ακάρεα και να τα σκοτώσουν.
Είναι εξαιρετικά μεταδοτικές περιπτώσεις.

Διάγνωση
Τη διάγνωση θα την θέσει σχετικά εύκολα με μια κλινική εξέταση ο δερματολόγος. Μερικές φορές μπορεί να χρησιμοποιηθούν και ανώδυνες, απλές εξετάσεις.


Θεραπεία
Με την έναρξη της κατάλληλης θεραπείας στον χώρο διαμονής, εκτός από τα κλινοσκεπάσματα και ρούχα, πρέπει υποχρεωτικά να γίνουν  εφαρμογές απορρύπανσης με αναζωογόνηση και εξυγίανση του περιβάλλοντα χώρου, διοτι θα μπορούσε να αποφέρει αρνητικά αποτελέσματα στην εκτελεσθείσα θεραπευτική αγωγή.
Το βενζοϊκό βενζύλιο (ένα φτηνό γαλάκτωμα) είναι παγιωμένη από χρόνια θεραπεία που συνδυάζει την χαμηλή τιμή με την αποτελεσματικότητα.

Μαζί με τον ασθενή πρέπει να υποβάλλονται σε ταυτόχρονη θεραπεία όλα τα μέλη της οικογένειας του. Επίσης άτομα που συγκατοικούν ή είχαν σεξουαλική επαφή με τον ασθενή, όχι μόνο πρόσφατα, αλλά και 1-2 μήνες πριν την εμφάνιση του εξανθήματος, ακόμη και όταν δεν παρουσιάζουν κλινικά σημεία ψώρας. Δεν είναι απαραίτητο να υποβληθούν σε θεραπεία άτομα που είχαν οποιαδήποτε τυχαία επαφή (π.χ. χειραψία) με τον ψωρικό ασθενή.                                                                      
Η θεραπεία πρέπει να γίνεται κατά προτίμηση βραδινές ώρες, ούτως ώστε να παραμείνει  το  φάρμακο  για  να δράσει όλη  τη νύχτα (12 ώρες). Η  χρήση  του   να γίνεται  σε   καλά  αεριζόμενο  χώρο  μακριά  από φλόγες ή  άλλη  πηγή  θερμότητας (π.χ. ηλεκτρική συσκευή σε λειτουργία, τσιγάρο). Να εφαρμόζεται σε όλο το σώμα εκτός από το πρόσωπο και το τριχωτό της κεφαλής από απόσταση 20 εκατοστών, με κατεύθυνση από πάνω προς τα κάτω. Πρώτα απλώνεται στον κορμό του σώματος και μετά στα άκρα, κατά τρόπο ώστε να καλύπτονται όλες οι επιφάνειες, συμπεριλαμβανομένων και των γεννητικών οργάνων, χωρίς δηλαδή να μένει κάποια έκταση ακάλυπτη. Οι περιοχές ανάμεσα στα δάκτυλα, ακόμη και κάτω από τα νύχια(αφού κοπούν προηγούμενα με νυχοκόπτη), οι πτυχώσεις του δέρματος και οι επιφάνειες του δέρματος όπου τα συμπτώματα είναι πιο έντονα πρέπει να ψεκάζονται (εάν χρησιμοποιείται το Spregal) ή να επαλείφονται (εάν έχει συνταγογραφηθεί το Benzyl Benzoate) περισσότερο (μασχάλες, αγκώνες, περιοχή κοιλιάς, γεννητικές περιοχές, γόνατα). Ο ψεκασμός ή η επάλειψη δεν πρέπει να γίνεται σε υγρό δέρμα ή σε δέρμα με εκτεταμένες διαβρώσεις ή επιμολύνσεις, γιατί όλοι αυτοί οι παράγοντες διευκολύνουν την απορρόφηση του φαρμάκου.    
Το φάρμακο θα πρέπει να παραμείνει σε επαφή με το δέρμα για 12 ώρες. Μην πλύνετε ακόμη και τα χέρια σας εάν δεν περάσουν τουλάχιστον 12 ώρες. Εάν από απροσεξία πλυθεί με νερό κάποια περιοχή(π.χ. χέρια) θα πρέπει να επαναληφθεί η εφαρμογή του φαρμάκου. Μετά από πάροδο 12 ωρών, το σώμα ξεπλένεται με σαπούνι και άφθονο νερό. 

Ειδικές προφυλάξεις και προειδοποιήσεις
Στα βρέφη και τα μικρά παιδιά, η μύτη, το στόμα και τα μάτια πρέπει να προφυλάσσονται κατά την διάρκεια της χρήσης του φαρμάκου με ένα μαντήλι, προκειμένου να αποφευχθεί πιθανός ερεθισμός των βλεννογόνων
Σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων της ασθένειας στο πρόσωπο, επαλείφεται η προσβεβλημένη περιοχή με ένα βαμβάκι εμποτισμένο με το φάρμακο.
Η χρήση μεγάλων ποσοτήτων φαρμάκου, η μη έγκαιρη απομάκρυνση του με λουτρό και η χρήση του για περισσότερες φορές από τις προβλεπόμενες, μπορεί να προκαλέσουν δερματίτιδα και ενδεχόμενα τοξικά συμβάματα.
Παρά την σωστή θεραπεία, μπορεί να επιμένει ο κνησμός και η ανησυχία του ασθενή είτε από χημικό ερεθισμό του φαρμάκου είτε από μια κατάσταση υπερευαισθησίας που οφείλεται σε παρατεταμένη αλλεργική αντίδραση. Στην περίπτωση αυτή να ζητηθεί η βοήθεια του δερματολόγου. Γενικά, ενδέχεται να επιμένει βέβαια ο κνησμός για μερικές μέρες, αλλά εξαφανίζεται πλήρως σε 2 βδομάδες. Σε μερικές περιπτώσεις δημιουργούνται  τα λεγόμενα κοκκιώματα της ψώρας (σαν τσιμπήματα από κουνούπια), τα οποία προκαλούν κνησμό, επιμένουν για μερικούς μήνες, αλλά δεν μεταδίδουν την νόσο, άρα δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από ψώρα;

Η ψώρα προσβάλλει πλούσιους και φτωχούς, νέους και γέρους. Παρ' όλα αυτά είναι συχνότερη σε πυκνοκατοικημένες περιοχές. Είναι πιο συχνή σε αυτούς που έχουν στενότερη φυσική επαφή με άλλους, ιδίως παιδιά, μητέρες βρεφών και ηλικιωμένοι σε διάφορα ιδρύματα.
Μέσα στην οικογένεια: τα παιδιά ηλικίας < 2 ετών έχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, ακολουθούν οι μητέρες και τα μεγαλύτερα θήλεα αδέλφια και τέλος τα άλλα μέλη της οικογένειας. Η ψώρα είναι λιγότερο συχνή στους ενήλικες άρρενες, ίσως γιατί ξοδεύουν λιγότερη ώρα στην επαφή τους με τα προσβεβλημένα παιδιά.
Πρόσφυγες, στρατιώτες και τρόφιμοι ιδρυμάτων (φυλακές, hot spot κλπ), λόγω συνθηκών διαβίωσης είναι ομάδες υψηλού κινδύνου.
Οι ηλικιωμένοι τρόφιμοι ιδρυμάτων είναι υψηλή ομάδα και για άλλους λόγους:
Χαμηλή ανοσολογική άμυνα
Συχνή, στενή φυσική επαφή μέσω των καθημερινών συνηθειών φροντίδας (πλύσιμο, ντύσιμο κ.ά.) που τους παρέχει το προσωπικό του ιδρύματος.
Καθυστερημένη διάγνωση, γιατί η ψώρα μοιάζει συχνότατα με άλλες δερματοπάθειες όπως η ξηροδερμία, το έκζεμα, η δερματίτις εξ' επαφής, το μολυσματικό κηρίο, το φαρμακευτικό εξάνθημα ή άλλες καταστάσεις συχνές σε ηλικιωμένους.
Σταθερή θεραπεία εδώ και χρόνια, είναι το βενζοϊκό βενζύλιο, ένα πολύ φτηνό γαλάκτωμα που τις οδηγίες χρήσεως θα σας τις πει ο δερματολόγος σας.
Άλλες θεραπείες είναι η κρέμα με crotamiton 10% και η αλοιφή με θείο, μοναδική θεραπεία που μπορούμε να εφαρμόσουμε σε εγκύους.
Εκείνο που έχει μεγάλη σημασία σε οικογένειες και κοινότητες, είναι η ταυτόχρονη θεραπεία όλων όσων συγχρωτίζονται στον ίδιο χώρο, ανεξαρτήτως αν έχουν φαγούρα ή όχι.

Διαβάστε επίσης

Copyright © 2015-2022 MEDLABNEWS.GR / IATRIKA NEA All Right Reserved. Τα κείμενα είναι προσφορά και πνευματική ιδιοκτησία του medlabnews.gr
Kάθε αναδημοσίευση θα πρέπει να αναφέρει την πηγή προέλευσης και τον συντάκτη. Aπαγορεύεται η εμπορική χρήση των κειμένων