Αντιμετώπιση σιδηροπενικής αναιμίας με σωστή διατροφή.

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, Μ.D., medlabnews.gr
Πού μπορεί να οφείλεται η σιδηροπενική αναιμία; 

Η σιδηροπενική αναιμία οφείλεται συνήθως σε κατανάλωση τροφών που έχουν μικρή περιεκτικότητα σε σίδηρο, καθώς και σε τακτικές απώλειες μικρών ποσοτήτων αίματος, όπως συμβαίνει στις γυναίκες κατά την έμμηνο ρύση. Επίσης μπορεί να παρατηρηθεί κατά την εγκυμοσύνη, επειδή αυξάνονται οι ανάγκες του οργανισμού, καθώς και στην παιδική ηλικία λόγω της μεγάλης και γρήγορης ανάπτυξης του οργανισμού. Άλλα σπανιότερα αίτια περιλαμβάνουν απώλεια αίματος από επιπλοκή κάποιου έλκους του στομάχου ή άλλες αιματολογικές παθήσεις. Ο οργανισμός έχει αποθήκες σιδήρου στο σώμα και γι' αυτό μπορεί να αντισταθεί ένα χρονικό διάστημα στην έλλειψή του. Σύντομα όμως αυτές μπορεί να εξαντληθούν και να παρατηρηθεί η αναιμία. 

Ποιοι είναι οι παράγοντες που οδηγούν στη σιδηροπενική αναιμία;

α ) η χρόνια απώλεια αίματος π.χ. στις γυναίκες λόγω του αναπαραγωγικού κύκλου
β ) πεπτικές διαταραχές π.χ. χρόνια διάρροια
γ) αυξημένες απαιτήσεις του οργανισμού σε σίδηρο π.χ. λόγω κύησης, βρεφική , νηπιακή, παιδική, εφηβική ηλικία
δ) κακή διατροφή. π.χ. λόγω ασιτίας ή λόγω μη σωστής επιλογής τροφίμων

Πρέπει να σημειωθεί ότι πολλοί είναι οι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην απορρόφηση και ανεπάρκεια του σιδήρου. Καταρχήν τα υγιή άτομα απορροφούν το 5-10 % του σιδήρου των τροφών , ενώ άτομα που παρουσιάζουν έλλειψη σιδήρου το ποσοστό αυτό κυμαίνεται από 10 - 20 %. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά που βρίσκονται σε ανάπτυξη , καθώς και οι έγκυες γυναίκες απορροφούν το σίδηρο των τροφών σε μεγαλύτερο ποσοστό. 

Ποια είναι τα πιο σημαντικά κλινικά χαρακτηριστικά της σιδηροπενικης αναιμίας;

• Ωχρότητα δέρματος
• Αίσθημα κόπωσης 
• Δύσπνοια μετά από κόπωση
• Ζάλη, κεφαλαλγία
• Αίσθημα παλμών
• Ανορεξία
• Αδυναμία πνευματικής συγκέντρωσης 

Το σώμα του ανθρώπου περιέχει περίπου 2-4gr.σιδήρου. Η ποσότητα του σιδήρου που χρειάζεται στον ανθρώπινο οργανισμό σχετίζεται με το βάρος την ηλικία, το φύλο, με την πιθανότητα εγκυμοσύνης και την ανάπτυξη του οργανισμού. Βάση αυτών των παραμέτρων που καθορίζουν τις απαιτήσεις του οργανισμού σε σίδηρο πρέπει να δοθεί και η διαιτητική οδηγία. Αν και ο σίδηρος υπάρχει σε πάρα πολλές τροφές, η περιεκτικότητά του στην διατροφή υπολογίζεται ότι δεν υπερβαίνει τα 5 με 7mg για κάθε 1000 θερμίδες.
Μεγάλη περιεκτικότητα σε σίδηρο έχει το κρέας ειδικά το κόκκινο, τα ψάρια και τα πουλερικά. Σε αυτά τα τρόφιμα το μεγαλύτερο ποσοστό (50-60%) του σιδήρου είναι σχετικά εύκολα απορροφήσιμο. Ο Σίδηρος επίσης υπάρχει και στις φυτικές τροφές όπως σε διάφορα φρούτα, σε λαχανικά και ιδιαίτερα αυτά που είναι πράσινα και φυλλώδη και στα δημητριακά. Στα φυτικά προϊόντα όμως ο σίδηρος είναι σε μορφή μη απορροφήσιμη ή απορροφάται αλλά σε μικρό ποσοστό και η ποιότητα του δεν είναι σχετικά καλή.

Διάφοροι παράγοντες παρεμποδίζουν την απορρόφηση του σιδήρου φυτικής προέλευσης όπως για παράδειγμα οι πολυφαινόλες, συμπεριλαμβανομένης και της τανίνης που βρίσκεται στο τσάι, του οξαλικού οξέος που βρίσκεται στο σπανάκι, στην σοκολάτα και στο τσάι, του EDTA το οποίο είναι ένα συντηρητικό τροφίμων κλπ. Διατροφικοί παράγοντες που βοηθούν στην απορρόφηση του σιδήρου είναι η Βιταμίνη C και το κιτρικό οξύ αλλά και υδατάνθρακες όπως η φρουκτόζη και η σορβιτόλη. Επίσης το κόκκινο κρέας με τα ψάρια και τα πουλερικά όταν καταναλώνονται ταυτόχρονα με τις φυτικές τροφές που περιέχουν σίδηρο βοηθούν στην απορρόφηση του. Άλλοι παράγοντες που συντελούν σημαντικά στην απορροφησιμότητα του σιδήρου είναι το Φυλλικό οξύ με κύρια πηγή τα σκούρα και πράσινα λαχανικά και η βιταμίνη Β12 που περιέχεται στο γιαούρτι, στο κρέας κ.λ.π.

ΚΥΡΙΕΣ ΠΗΓΕΣ ΣΙΔΗΡΟΥ

• Το συκώτι
• Το κόκκινο κρέας και κυρίως το μοσχάρι
• Τα ψάρια
• Τα πουλερικά
• Τα Θαλασσινά
• Οι Ξηροί καρποί
• Τα Αποξηραμένα φρούτα (σταφίδες, βερίκοκα και δαμάσκηνα)
• Το αυγό
• Οι φακές
• Τα φασόλια
• Τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο)
• Το μαύρο ψωμί
  
  
  Προτιμήστε : συκώτι, θαλασσινά (χταπόδι, σουπιές, μύδια, στρείδια), δημητριακά πρωινού ενισχυμένα σε σίδηρο, κόκκινο κρέας, σπανάκι, μπρόκολο, όσπρια (κυρίως φασόλια), ξηρούς καρπούς, αποξηραμένα φρούτα (σύκα, δαμάσκηνα, σταφίδες), ψάρια, ρίγανη, κάρυ, τζίντζερ, σουσάμι, κανέλα, άνηθος, μαϊντανός. Επίσης, φρούτα (ακτινίδια, πορτοκάλια, φράουλες, μανταρίνια, χυμούς πορτοκαλιού), μπρόκολα, πιπεριές, κόκκινο λάχανο και λαχανάκια Βρυξελλών, ντομάτα, κουνουπίδι, πιπεριές, χόρτα.
  Αποφύγετε : τσάι, κόκκινο κρασί, καφέ, σόγια, κρόκο αυγού, γαλακτοκομικά και τυριά, τις πολλές φυτικές ίνες, λίπη (ορατό λίπος κρέατος, μαγιονέζα, λουκάνικα, αλλαντικά, παχιά τυριά).

Σημαντική σημείωση : Εκτός από τροφές πλούσιες σε σίδηρο, απαιτείται πρόσληψη τροφών με βιταμίνη C, η οποία συμβάλλει στην απορρόφησή του.

Πώς θα επιβεβαιώσετε ότι έχετε σιδηροπενική αναιμία; 

Μία απλή εξέταση αίματος αρκεί. Σε αυτή θα βρεθούν χαμηλός αιματοκρίτης, δηλαδή μικρή ποσότητα ερυθρών αιμοσφαιρίων, καθώς και χαμηλά επίπεδα αιμοσφαιρίνης και σιδήρου. Ταυτόχρονα με την εξέταση αίματος θα διαπιστωθεί και η κατάσταση των αποθηκών του σιδήρου. Αναλυτικά οι εργαστηριακές εξετάσεις πρέπει να είναι οι εξής:

• Αιμοσφαιρίνη (HB)
• Μέσος Όγκος Ερυθρών (ΜCV)
• Μέση Περιεκτικότητα Αιμοσφαιρίνης (MCH)
• Μέση Πυκνότητα Αιμοσφαιρίνης (MCHC)
• Σίδηρος
• Φερριτίνη

ΠΗΓΗ: Bιοπαθολογικό MEDLAB IATΡΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

Διαβάστε επίσης

Αντιμετώπιση της σιδηροπενικής αναιμίας. Τροφές με σίδηρο. Ο ρόλος της βιταμίνης C