Είναι μύθος ότι το κολύμπι ωφελεί στην οστεοπόρωση;

Συντάκτης: Aλέξανδρος Γιατζίδης, M.D., medlabnews.gr

Χρόνια προτρέπουμε τους ασθενείς να κολυμπούν γιατί το κολύμπι κάνει καλό στην οστεοπόρωση. Είναι γεγονός ότι η άσκηση γενικά κάνει πάρα πολύ καλό στην οστεοπόρωση. Αυτό έχει αποδειχθεί και πολλές μελέτες αναφέρονται σχετικά. Μία από τις παλαιότερες και πλέον σημαντικές μελέτες ήταν αυτή που μετρούσαν την οστική πυκνότητα φαντάρων πριν από την βασική εκπαίδευση και μετά. Βρέθηκε λοιπόν ότι η οστική πυκνότητα αύξανε σημαντικά σε αυτό το μικρό χρονικό διάστημα. Επίσης διάφορες μελέτες που είχαμε δημοσιεύσει την δεκαετία του 90' αποδείκνυαν ότι η άσκηση, μόνο καλό μπορεί να κάνει στον οστεοπορωτικό ασθενή.

Τι είναι η οστεοπόρωση;

Η οστεοπόρωση είναι η νόσος εκείνη του οστού που χαρακτηρίζεται από τη μείωση της οστικής μάζας. Στο οστεοπορωτικό κόκαλο παρατηρείται μεγάλη διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής κατασκευής του που χαρακτηρίζεται από αραίωση της πυκνότητας του , «πορώδη» (σαν σπόγγος) σύσταση και διαταραχή της συνοχής των οστικών δοκίδων. Όλα αυτά, οδηγούν στην μείωση της οστικής αντοχής στις φορτίσεις και στις δυνάμεις παραμόρφωσης που ασκούνται κάθε στιγμή, με  αποτέλεσμα τα οστά να  γίνονται εύθραυστα και ως εκ τούτου να εκδηλώνονται κατάγματα σε διάφορα σημεία του σκελετού. 

Η οστεοπόρωση θεωρείται “σιωπηλή νόσος”, γιατί η οστική απώλεια προηγείται και εξελίσσεται αθόρυβα χρόνια πριν την  τελική διαμόρφωση  εκείνης της διαταραχής της ποιότητας του οστού που θα οδηγήσει το κόκαλο στα όρια του καταγματικού κινδύνου.

Η σημασία της σωματικής άσκησης 

Το παράδειγμα του ανεπτυγμένου μυϊκού συστήματος των αθλητών που ασχολούνται με την άρση βαρών, μας δίνει την εικόνα της ανταπόκρισης του μυοσκελετικού συστήματος όποτε εφαρμόζονται ισχυρές δυνάμεις καταπόνησης του.

Έτσι, και το κόκαλο  στις δυνάμεις που ασκούνται πάνω του, και κυρίως εκείνες κατά τον επιμήκη του άξονα όπως το έλκουν οι καταφύσεις των μυών, τελικά θα ανταποκριθεί με την ενίσχυση του, ήτοι με τον σχηματισμό νέου οστού. Δύο απλά παραδείγματα καταδεικνύουν την σημασία που έχει η ασκούμενη πίεση πάνω στο κόκαλο, τόσο εκείνη  που προκαλείται από την καθημερινή μας κίνηση όσο και  εκείνη της όποιας σωματικής άσκησης. Το πρώτον παράδειγμα είναι η απώλεια της οστικής μάζας που παρατηρείται σε ασθενείς χρόνια κατακλιμένους και η οποία είναι αποτέλεσμα της άρσης της εφαρμογής των καθημερινά εξασκούμενων, φυσιολογικών, δυνάμεων. Και το δεύτερο παράδειγμα, η αυξημένη οστική πυκνότητα που παρατηρείται στους αθλητές σε σχέση με τον κανονικό ενήλικα.

Οι ασκήσεις εκείνες που έχει αποδειχθεί ότι είναι ευνοϊκές για το οστούν είναι εκείνες που ασκείται βάρος πάνω στα κόκαλα, όπως γρήγορο περπάτημα ή ελαφρό τρέξιμο (jogging), ασκήσεις aerobic, βαράκια, καθώς και ο χορός. 

Με το κολύμπι, παρότι ενισχύεται εντυπωσιακά το μυϊκό σύστημα, πιστεύεται ότι λόγω της μειωμένης πίεσης που δέχονται τα οστά, σαν συνέπεια της άνωσης του νερού, τελικά δεν ενισχύεται ιδιαίτερα το οστούν. Όμως , το ενισχυμένο μυϊκό σύστημα, και κυρίως σε άτομα της τρίτης ηλικίας, είναι ένας από τους στόχους της σωματικής άσκησης ,γιατί αυξάνεται η ευστάθεια τους, μειώνεται ο αριθμός των πτώσεων τους  αλλά και προστατεύεται το οστούν από την επιφάνεια του ισχυρού μυϊκού συστήματος που το καλύπτει.

Η μέτρια άσκηση αποτελεί ασφαλές και ισχυρό ερέθισμα για να αυξηθεί ή να διατηρηθεί η οστική μάζα. Αθλήματα αντοχής αυξάνουν τα επίπεδα της ενεργού μορφής βιταμίνης D οδηγώντας σε αυξημένη απορρόφηση ασβεστίου. Καλύτερες επιλογές φαίνεται να αποτελούν τα αθλήματα που στοχεύουν σε διατήρηση του σωματικού βάρους, όπως τρέξιμο, βάδισμα, τένις, αερόμπικ και άλλες τέτοιου τύπου ασκήσεις αφού τέτοιου είδους δραστηριότητες έχει αποδειχτεί ότι έχουν θετική επίδραση στην οστική πυκνότητα. Το κολύμπι και η ποδηλασία αν και είναι εξαιρετικές ασκήσεις αερόβιας γυμναστικής, φαίνεται ότι δεν ασκούν σημαντική, αλλά όχι αμελητέα, επίδραση στην οστική μάζα.

Πρέπει να σημειωθεί ότι, το υπερβολικό δεν είναι και αποτελεσματικό. Η υπερβολικά έντονη και βαρεία  άσκηση και η φόρτιση του οστού μπορεί να οδηγήσουν  ορισμένες φορές σε αντίθετα αποτελέσματα. Σαν παραδείγματα αναφέρονται τα stress κατάγματα των χορευτριών του μπαλέτου ή εκείνα των δρομέων, η και εκείνα που προκαλούνται από την αιφνίδια άσκηση καταπόνησης σε μη εξασκημένο άτομο.

Το συμπέρασμα είναι ότι το κολύμπι όπως και να έχει κάνει καλό. Και τώρα το καλοκαίρι στην θάλασσα συμβάλει παράλληλα και στην αύξηση της βιταμίνης D. Eπίσης πρέπει να επισημάνουμε ότι το κολύμπι παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα για την υγεία. Eίναι ευχάριστο και βοηθά επίσης άτομα με αρθρίτιδα, διότι οι αρθρώσεις ασκούνται ενώ υποστηρίζονται από το νερό. 

Πηγή: MEDLAB IATΡΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ,