Η ιπιλιμουμάμπη το νέο φάρμακο για το μελάνωμα

Eπιμέλεια Αλέξανδρος Γιατζίδης, M.D., medlabnews.gr

Μετά από την έγκριση της Υπηρεσίας Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ, τον περασμένο Μάρτιο και  η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την ιπιλιμουμάμπη για τη θεραπεία του προχωρημένου μελανώματος σε ενηλίκους που έχουν λάβει προηγούμενη θεραπεία, όπως ανακοίνωσε η εταιρεία Bristol-Myers Squibb.

Είναι το πρώτο φάρμακο για το μελάνωμα που εγκρίνεται έπειτα από περισσότερη από μία δεκαετία

Το μεταστατικό μελάνωμα εξαπλώνεται γρήγορα στα εσωτερικά όργανα – και όταν αρχίσει τις μεταστάσεις, η μέση επιβίωση είναι έξι έως εννέα μήνες.

«Το τελικού σταδίου μελάνωμα είναι καταστρεπτικό και οι θεραπευτικές επιλογές γι’ αυτό πολύ περιορισμένες», δήλωσε ο δρ Ρίτσαρντ Παζντούρ, επικεφαλής Ογκολογικών Φαρμάκων στην FDA.

Το νέο φάρμακο είναι η πρώτη εγκεκριμένη θεραπεία «η οποία με σαφήνεια βοηθεί τους ασθενείς με μεταστατικό μελάνωμα να ζήσουν περισσότερο», πρόσθεσε.

Το νέο φάρμακο, περιέχει την δραστική ουσία ιπιλιμουμάμπη (ipilimumab), χορηγείται ενδοφλεβίως και σε μελέτες φάνηκε να παρατείνει τη ζωή των ασθενών κατά 4 μήνες κατά μέσον όρο. Ωστόσο, περισσότερο από το 20% των ασθενών που πήραν το φάρμακο είναι ζωντανοί δύο χρόνια αργότερα.

Η ιπιλιμουμάμπη, μία καινοτόμος ανοσοθεραπεία, κατέδειξε μακροχρόνια επιβίωση στη θεραπεία ασθενών με προχωρημένο μελάνωμα.

Σύμφωνα, με την καμπύλη επιβίωσης, τα εκτιμώμενα ποσοστά επιβίωσης του 1ου και του 2ου χρόνου για τους ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με ιπιλιμουμάμπη ήταν 46% και 24% αντίστοιχα έναντι 25% και 14% του σκέλους σύγκρισης, με μερικούς ασθενείς να επιβιώνουν για 3 με 4 χρόνια. 

Το φάρμακο χορηγείται με 90λεπτη έγχυση κάθε τρεις εβδομάδες. Συνολικά γίνονται τέσσερις δόσεις. Αποτελεί ανασυνδυασμένο, ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα που επιτίθεται στο CTLA-4 – ένα μόριο που δρα ως «φρένο» στο ανοσοποιητικό σύστημα. Απελευθερώνοντας το «φρένο» αυτό, το φάρμακο δίνει τη δυνατότητα στο ανοσοποιητικό σύστημα να ενεργοποιηθεί και να επιτεθεί στους καρκινικούς όγκους.

Στις συνήθεις ανεπιθύμητες ενέργειες του φαρμάκου συμπεριλαμβάνονται κόπωση, διάρροια, δερματικό εξάνθημα και φλεγμονή στα έντερα. Ωστόσο, το 13% των ασθενών στους οποίους δοκιμάστηκε εκδήλωσαν «σοβαρές έως μοιραίες» ανοσολογικές αντιδράσεις, όπως η εντεροκολίτιδα, η ηπατίτιδα και η δερματίτιδα.

Το μελάνωμα είναι μία μορφή καρκίνου του δέρματος που χαρακτηρίζεται από ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των κυττάρων που παράγουν μελανίνη (μελανοκύτταρα) και βρίσκονται στο δέρμα. Το μεταστατικό μελάνωμα παρουσιάζεται όταν ο καρκίνος επεκτείνεται πέραν της επιφάνειας του δέρματος σε άλλα όργανα, όπως οι λεμφαδένες, οι πνεύμονες, ο εγκέφαλος ή άλλες περιοχές του σώματος. Ορισμένα καρκινικά κύτταρα μπορούν να αποφύγουν ενεργά την εποπτεία από το ανοσοποιητικό σύστημα επιτρέποντας στους όγκους να επιβιώσουν.

Το μελάνωμα είναι κυρίως ιάσιμο όταν αντιμετωπιστεί στα πρώιμα στάδια. Ωστόσο, το μεταστατικό μελάνωμα αποτελεί μία από τις επιθετικότερες μορφές καρκίνου με 75% των πασχόντων να πεθαίνουν εντός ενός έτους. Λόγω της πολύ κακής πρόγνωσης και της έλλειψης αποτελεσματικών θεραπειών εξακολουθεί να υφίσταται μία σημαντική ανεκπλήρωτη ιατρική ανάγκη. 

Αντίθετα με τους περισσότερους άλλους συμπαγείς όγκους, το μελάνωμα προσβάλλει νεότερα, μέσης ηλικίας άτομα. Η διάμεση ηλικία κατά τη διάγνωση του μελανώματος είναι 57 και η διάμεση ηλικία κατά το θάνατο είναι 67.