Καρκίνος του δέρματος. Η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές

Αλέξανδρου Γιατζίδη
Dr.
PhD
https://scholar.google.gr/citations?hl=el&user=x0_XklQAAAAJ

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

Ο καρκίνος του δέρματος αποτελεί πλέον και στην Ελλάδα έναν από τους πιο συνήθεις καρκίνους.  Παρά το ότι στο 80% των περιπτώσεων εμφανίζεται στο πρόσωπο στα χέρια και στον λαιμό, δηλαδή σε σημεία που εκτίθενται στον ήλιο πολύ, μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος.  Ο καρκίνος του δέρματος είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος για την ζωή του ασθενή και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση ένα απλά αισθητικό πρόβλημα.

Ο καρκίνος του δέρματος αυξάνεται τα τελευταία χρόνια και αυτό έχει σχέση με την ηλιακή ακτινοβολία. Έτσι, ενώ χρειαζόμαστε τον ήλιο για να παράγουμε την βιταμίνη D, η κατάχρηση έκθεσης στον ήλιο, προκαλείται κατάτμηση των αλύσεων του DNA των επιδερμικών κυττάρων και εν συνεχεία δημιουργείται μεταβολή στη δομή τους. Η βλάβη αφορά κύρια τις πυριμιδίνες και πιο ειδικά τη θυμίνη. Η προσπάθεια αποκατάστασης που ακολουθεί με μια σειρά διαδικασιών οδηγεί σε μεταλλάξεις και καρκινογένεση.

Είναι, ακόμη, γνωστή η καταστροφή του όζοντος λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με συνέπεια να φτάνει πιο άφθονη υπεριώδης ακτινοβολία στην γη με όλες τις αρνητικές συνέπειες. Άλλοι παράγοντες που ευθύνονται για την δερματική καρκινογένεση είναι:

• Αλλες ακτινοβολίες (Roentgen, Grenz, ιονίζουσα) καθώς και ραδιενεργός σκόνη από όπου και αν προέρχεται Φουκουσίμα, Τσερνομπιλ κλπ)
• Προδιαθεσικές παθήσεις του δέρματος (ουλές, χρόνια έλκη, λευκοπλακία, χρόνιες ειδικές φλεγμονές δέρματος, όπως κοινός λύκος κ.α.)
• Γενετικοί παράγοντες, κληρονομικότητα (μελαγχρωματική ξηροδερμία κ.α.)
• Χημικά καρκινογόνα (αιθάλη, αρσενικό, πίσσα, πετρελαιοειδή, αζωτούχος μουστάρδα).
• Ομάδα ογκογόνων ιών (HPV, ρετροιοί, ερπητοιοί).
• Ογκογονίδια κατασταλτικά γονίδια (γονίδιο p53).
• Ανοσιακές παράμετροι (κυτταροκίνεςπου τροποποιούν ειδικούς υποδοχείς ή μηχανισμούς σηματοδότησης πολλαπλασιασμού νεοπλασματικών κυττάρων).

Τι είναι λοιπόν ο καρκίνος του δέρματος και πως εκδηλώνεται;
Είναι μία νόσος στην οποία τα καρκινικά (κακοήθη) κύτταρα ανευρίσκονται στις εξωτερικές στιβάδες του δέρματος. Υπάρχουν διάφοροι τύποι καρκίνου που αρχίζουν από το δέρμα. Ο δερματικός καρκίνος είναι πιο συχνός σε ανοιχτόχρωμα άτομα που έχουν εκτεθεί πολύ στην ηλιακή ακτινοβολία. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, αλλά είναι συχνότερος στις εκτεθειμένες στον ήλιο περιοχές, όπως το πρόσωπο, ο λαιμός, τα κάτω χείλη και τα χέρια. Η εμφάνισή του μπορεί να είναι διαφορετική κάθε φορά. Συνήθως εμφανίζεται σαν ένα μικρό "σπυρί" ή μια πληγή που δεν επουλώνεται. Άλλες φορές υπάρχει ένα μικρό ογκίδιο, λείο, γυαλιστερό, χρώματος κόκκινου ή κοκκινο-καφέ και άλλοτε υπάρχει μια επίπεδη κόκκινη κηλίδα με "άγρια", γεμάτη λέπι επιφάνεια. Οι περισσότεροι δερματικοί καρκίνοι είναι ιάσιμοι

Ποιά είναι η πρόγνωση του καρκίνου του δέρματος;
Η πρόγνωση (δηλ. η πιθανότητα ίασης) και η μέθοδος της θεραπείας εξαρτώνται από το είδος του καρκίνου, το χρόνο που έχει περάσει από την εμφάνισή του και από την εξάπλωσή του.

Γιατί υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία για το μελάνωμα;
Το μελάνωμα είναι ιδιαίτερα κακοήθης όγκος του δέρματος που εύκολα κάνει μετάσταση σε άλλα όργανα και για το λόγο αυτό η πρόληψή του θεωρείται ύψιστης σημασίας. Δεδομένου δε ότι η πλήρης πρόληψη δεν είναι πάντα εφικτή, η έγκαιρη διάγνωσή του πριν την εκδήλωση μεταστάσεων θεωρείται και ταυτόσημη με την πλήρη θεραπεία. Ένας οποιοσδήποτε σπίλος (ελιά) που έχουμε στο δέρμα μας μπορεί να εξελιχθεί, σε μελάνωμα, αν δεν τον αφαιρέσουμε. Tο σημαντικό είναι να εντοπίζουμε έγκαιρα τις ελιές που είναι ύποπτες και να φροντίσουμε για την αφαίρεσή τους. Πρέπει να τονιστεί ότι το μελάνωμα είναι ο κύριος φόβος που κρύβεται πίσω από την εξέλιξη κάθε ελιάς.

Πόσο κινδυνεύουν τα παιδιά;
Iδιαίτερη φροντίδα και προστασία από τον ήλιο χρειάζονται τα παιδιά, αφού η μεγαλύτερη έκθεση στον ήλιο συμβαίνει κυρίως κατά την παιδική ηλικία. Mάλιστα, υπολογίζεται ότι η έκθεση των παιδιών στον ήλιο αντιστοιχεί με το 80% της συνολικής έκθεσης του ανθρώπου καθ’όλη την διάρκεια της ζωής του. Σε μελέτη που έγινε από το Πανεπιστήμιο της Xαβάης, διαπιστώθηκε ότι οι συνήθειες των γονέων για τα μέτρα προστασίας επηρεάζουν σημαντικά τη συμπεριφορά των παιδιών. Tα ειδικά προγράμματα για την προστασία από τον ήλιο επηρεάζουν τα παιδιά, όμως δεν συνδέονται με σημαντικό βαθμό με την πρακτική που ακολουθούν οι γονείς. Φαίνεται όμως ότι οι γονείς συνδέουν την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία μόνο με την παραλία, αφού λιγότερα από τα μισά παιδιά χρησιμοποιούν αντηλιακό όταν βρίσκονται εκτός σπιτιού, οπότε εκτίθενται στον ήλιο. Αντίθετα το 80% των παιδιών χρησιμοποιούν αντηλιακό όταν βρίσκονται στην παραλία. Tα μισά παιδιά φορούν φανελάκι με μανίκια, το 23% ψάχνει συνήθως για κάποια σκιά, το 19% φορά καπέλο και το 4,4% φορά γυαλιά ηλίου.

Tα χαρακτηριστικά που έχουν οι σπίλοι (ελιές) του δέρματος που μας προειδοποιούν για τον πιθανό κίνδυνο είναι:

• O μεγάλος αριθμός τους σε όλο το σώμα.
• Oι “ελιές” στον κορμό έχουν ανώμαλη περιφέρεια
• Tο χρώμα στην επιφάνεια μιας ελιάς δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένο 
• Αλλαγή στο μέγεθος μιας υπάρχουσας “ελιάς” ή ολοφάνερη διόγκωση μιας πρωτοεμφανιζόμενης ελιάς.
• Ασυμμετρία στη βλάβη και ανώμαλη περιφέρεια μιας πρωτοεμφανιζόμενης
• ελιάς ή εμφάνιση του χαρακτηριστικού αυτού σε μια παλιά.
• Όχι ομοιομορφία στο χρώμα της ελιάς. 
• Ύπαρξη σκιών καφέ και μαύρου χρώματος σε μια παλιά ή σε μια 
• πρωτοεμφανιζόμενη “ελιά”.
• Μεγάλη διάμετρος, μιας ελιάς πάνω από 7 χιλιοστά .
• Φλεγμονή μιας ελιάς (πόνος, πρήξιμο).
• Εκροή ορού από την ελιά ή αιμορραγία.
• Αλλαγή στην αίσθηση μιας ελιάς (φαγούρα, πόνος, τσιμπήματα).

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η παρακολούθηση των ελιών είναι μεγάλης σημασίας για την έγκαιρη διάγνωση και πρόληψη της εξέλιξής τους σε μελάνωμα (ο χειρότερος καρκίνος του δέρματος).

ΠΗΓΗ: MEDLAB ΙΑΤΡΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

• Η Ψηφιακή Χαρτογράφηση Σπίλων αποτελεί το ΤΕΣΤ ΠΑΠ του δέρματος και η εξέταση γίνεται όλες τις εποχές του έτους και αφορά όλες τις ηλικίες.
• Μια ελιά που βγήκε στο σώμα σας ή ένας σπίλος που άλλαξε στο δέρμα σας χρειάζεται άμεσα διερεύνηση. Ο καρκίνος προλαμβάνεται με την ψηφιακή χαρτογράφηση
• Το αλφάβητο (ABCD) για να προφυλαχθούμε από το μελάνωμα
• Μελάνωμα. Τι είναι; Πώς το καταλαβαίνουμε; Θεραπεύεται;
• και 
• τα άρθρα για τον καρκίνο του δέρματος