Ουρολοίμωξη. Συμπτώματα σε γυναίκες, άντρες, παιδιά. Ποιοι οι τρόποι μετάδοσης;

του Κωσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Μετά το κοινό κρυολόγημα οι ουρολοιμώξεις αποτελούν το συχνότερο ιατρικό πρόβλημα των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας. 

Η κυστίτιδα αποτελεί την πιο συχνή μορφή απλής ουρολοίμωξης, και στην πραγματικότητα 20-30% περίπου των γυναικών θα υποστούν την λοίμωξη αυτή τουλάχιστον μία φορά κατά την διάρκεια της ζωής τους. Ως κυστίτιδα ορίζεται η φλεγμονή της ουροδόχου κύστεως. Η ουρηθρίτιδα είναι η λοίμωξη η οποία αφορά μόνον την ουρήθρα, δηλαδή τη σωλήνα που ενώνει την κύστη με το εξωτερικό του σώματος. Συχνά η ουρηθρίτιδα και η κυστίτιδα συνυπάρχουν και τότε ονομάζονται λοίμωξη του κατώτερου ουροποιητικού ή ουρολοίμωξη. Η λοίμωξη στο ανώτερο ουροποιητικό σύστημα που αφορά τους νεφρούς λέγεται πυελονεφρίτιδα.

Υποτροπιάζουσες Ουρολοιμώξεις.

 Ως τέτοιες χαρακτηρίζονται οι ουρολοιμώξεις που επανεμφανίζονται σε συχνά χρονικά διαστήματα (3 ή περισσότερα συμπτωματικά επεισόδια σε περίοδο 12 μηνών) και οφείλονται είτε στο ίδιο μικροβιακό παράγοντα (επαναμολύνσεις) είτε σε διαφορετικό μικροβιακό παράγοντα (υποτροπές). Κάθε περίπτωση υποτροπιάζουσας ουρολοίμωξης θα πρέπει να ελέγχεται από τον γιατρό για να διαγνωστούν πιθανές υποκείμενες παθήσεις ή νοσήματα εντός ή εκτός του ουροποιητικού συστήματος του ασθενή. Εκδηλώνονται συνήθως σε άτομα με λειτουργικές διαταραχές ή ανατομικές δυσμορφίες του ουροποιητικού συστήματος. Η θεραπεία είναι μακροχρόνια και θα πρέπει να βρεθεί το ακριβές αίτιο της λοίμωξης για την αντιμετώπισή της.

Σε δύο μεγάλες κατηγορίες θα χωρίζαμε τις γυναίκες που παρουσιάζουν πιο συχνά επαναλαμβανόμενες ουρολοιμώξεις: 

α) τις νεαρές, σεξουαλικά δραστήριες γυναίκες και
β) γυναίκες που έχουν περάσει την εμμηνόπαυσή και λόγω έλλειψης των οιστρογόνων προκαλούνται αλλαγές στο ουροποιητικό σύστημα με αποτέλεσμα να είναι πιο ευάλωτο στις λοιμώξεις. 

Επίσης σημαντικό ρόλο έχει, στην εμφάνιση ουρολοιμώξεων στην γυναίκα, ο τρόπος ζωής της και η σεξουαλική της δραστηριότητα όπως:

         - Η χρήση αντισύλληψης (σπιράλ, διάφραγμα, σπερματοκτόνων κ.α.) πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης ουρολοίμωξης.

         - Η χρήση προφυλακτικών, που λόγω των λιπαντικών ουσιών που έχουν, μπορεί να ερεθίσει τον κόλπο και να τον κάνει πιο ευάλωτο στις λοιμώξεις, ή να έχουν αλλεργία στο υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένο το προφυλακτικό.

         - Το μπάνιο (αφρόλουτρο) μέσα στην μπανιέρα.

         - Η συχνή χρήση ειδικών σαπουνιών για τις ευαίσθητες περιοχές.

         - Η κακή χρήση πετσετών και καθισμάτων σε παραλίες, γυμναστήρια ή σε χώρους που δεν είναι εφικτή η διατήρηση της σωστής υγιεινής και καθαριότητας.

         - Η έλλειψη καθημερινής προσωπικής υγιεινής και καθαριότητας στην περιγεννητική περιοχή.

         - Ο λάθος τρόπος καθαρισμού του πρωκτού, θα πρέπει να γίνεται από μπροστά προς τα πίσω και όχι αντίθετα γιατί αλλιώς μεταφέρονται τα βακτήρια που υπάρχουν στον γαστρεντερικό σωλήνα (E. coli) στην περιοχή της ουρήθρας.

         - Η καθημερινή χρήση σερβιέτας και η κακή χρήση ταμπόν (η αλλαγή του ταμπόν θα πρέπει να είναι συχνή).

         - Η έλλειψη ή η κακή καθαριότητα του ρουχισμού μας (συνεχής χρήση του είδη φορεμένου εσώρουχου, καλσόν κλπ.).

         - Η χρήση συνθετικών εσωρούχων και στενών ρούχων που κρατούν την υγρασία και δημιουργούν το κατάλληλο περιβάλλον για την ανάπτυξη βακτηριδίων.

         - Η κακή συνήθεια που έχουν πολλές γυναίκες, λόγω έλληψης ή βρώμικης τουαλέτας στον χώρο που βρίσκονται, να αναστέλλουν την ούρηση με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται μικρόβια μέσα στην ουροδόχο κύστη.

         - Η ξαφνική αύξηση της σεξουαλικής δραστηριότητας.

         - Η συχνή αλλαγή ερωτικού συντρόφου.

         - Η σεξουαλική επαφή από τον πρωκτό.

Οι γυναίκες που εγκυμονούν δεν είναι πιο επιρρεπείς στις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος από τις άλλες γυναίκες, αλλά λόγω των ορμονικών αλλαγών στον οργανισμό τους και στην αλλαγή θέσης του ουροποιητικού συστήματος η λοίμωξη μπορεί ευκολότερα να προσβάλει και τους νεφρούς. Επίσης θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικές ειδικά το πρώτο και το τρίτο τρίμηνο της κύησης στη εμφάνιση ουρολοίμωξης γιατί μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στο έμβρυο. Αυτό είναι και ο βασικός λόγος που οι γιατροί συστήνουν περιοδικό έλεγχο των ούρων κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Οι άντρες συνήθως αρχίζουν να παρουσιάζουν ουρολοιμώξεις μετά την ηλικία των 50 ετών, που αρχίζουν να εμφανίζονται προβλήματα στον προστάτη και θα πρέπει να εξετάζεται η περίπτωση απόφραξης της ροής των ούρων, που μπορεί να οφείλεται σε φλεγμονή, υπερπλασία του προστάτη κλπ. Επίσης, πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση ουρολοιμώξεων είναι άντρες με φίμωση, ή άντρες που έρχονται σε επαφή από τον πρωκτό, ή άντρες που η σύντροφός τους έχει ουρολοίμωξη. Οι ουρολοιμώξεις στους άντρες συνήθως σχετίζονται με την χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα, όπου η θεραπεία της είναι δύσκολη και μακροχρόνια, ενώ στους πιο ηλικιωμένους άνδρες συχνά σχετίζεται με οξεία βακτηριακή προστατίτιδα, η οποία μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως.

Η ουρολοίμωξη είναι πολύ συχνή στα παιδιά, περίπου το 7% των κοριτσιών και το 2% των αγοριών περνούν ουρολοίμωξη μέχρι την ηλικία των 6 ετών.

Η αναγνώριση της ουρολοίμωξης στα μικρά παιδιά (η διάγνωση) δεν είναι εύκολη επειδή πολλές από τις μικροβιακές παθήσεις άλλων συστημάτων του παιδικού οργανισμού εκδηλώνονται με όμοια συμπτώματα.

Σε αντίθεση με τους ενήλικες τα παιδιά με ουρολοίμωξη είναι ευάλωτα στις νεφρικές βλάβες όταν παθαίνουν ουρολοίμωξη. Οι βλάβες αυτές μπορεί να προληφθούν με την έγκαιρη διάγνωση και τη θεραπεία. 

Η θεραπεία των ουρολοιμώξεων εξαρτάται από την ηλικία, την συχνότητα των επεισοδίων, την νεφρική λειτουργία, την ύπαρξη λίθων και την ύπαρξη ανωμαλιών του ουροποιητικού συστήματος. Τα αντιβιοτικά είναι ο κύριος τρόπος αντιμετώπισης των ουρολοιμώξεων και ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες: 1) Αντιβιοτικά και 2) Χημειοθεραπευτικά.

Είναι πολλές οι περιπτώσεις ασθενών που επιλέγουν αυθαίρετα την αντιβίωση που θα πάρουν και κάνουν κατάχρηση του φαρμάκου, με αποτέλεσμα και να μην υποχωρεί η ουρολοίμωξη, αλλά και το μικρόβιο να αποκτήσει ανθεκτικότητα στην συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή.

Η επιλογή του αντιβιοτικού και το χρονικό διάστημα στο οποίο θα πρέπει να υποβληθεί ο ασθενής στην θεραπεία θα πρέπει να επιλεχθεί από τον γιατρό Ουρολόγο, λαμβάνοντας υπόψη και το ιστορικό του ασθενή, έτσι ώστε να έχει αποτέλεσμα η θεραπευτική αγωγή, να μην υπάρξει υποτροπή της ουρολοίμωξης και να αποφύγουμε την ανάπτυξη αντιμικροβιακής ανθεκτικότητας, το οποίο είναι και το μεγαλύτερο μειονέκτημα και ανησυχία στην θεραπεία των ουρολοιμώξεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να χρειαστεί η εισαγωγή του ασθενή στο νοσοκομείο για την αντιμετώπιση της λοίμωξης.

Διαβάστε επίσης

• Πόσο συχνή και πόσο σοβαρή είναι η ουρολοίμωξη στα παιδιά; Πώς γίνεται η διάγνωση, ποια η θεραπεία και τι πρέπει να προσεχθεί;
• Οι ουρολοιμώξεις στις γυναίκες και στους άνδρες και τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης
• Η βακτηριακή κόλπωση αποτελεί την συχνότερη αιτία κολπικών εκκρίσεων. Πώς γίνεται η διάγνωση και πώς προλαμβάνεται;
• Πόνος στην λεκάνη, στην ούρηση, στην επαφή, δύσοσμες εκκρίσεις, φαγούρα, μπορεί να οφείλονται σε ουρολοίμωξη ή σε κολπίτιδα 
• Το βακτήριο Ureaplasma urealyticum. Είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενο το ουρεόπλασμα; Πόσο επικίνδυνο είναι;