Στηθάγχη, έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να οφείλονται σε στεφανιαία νόσος. Παράγοντες κινδύνου για αθηρωσκλήρυνση

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D.,  medlabnews.gr iatrikanea

Η Στεφανιαία νόσος  οφείλει  το όνομά της στα στεφανιαία αγγεία, αρτηρίες οι οποίες αιματώνουν την καρδιά  και είναι υπεύθυνες για την σωστή λειτουργία της .

Τα στεφανιαία αγγεία εκφύονται από τη ρίζα της αορτής και αποτελούνται από την αριστερή και τη δεξιά στεφανιαία αρτηρία. Η αριστερή στεφανιαία αρτηρία έχει ένα βραχύ αρχικό τμήμα (το στέλεχος) και κατόπιν χωρίζεται σε δύο κλάδους: Τον πρόσθιο κατιόντα και τον περισπώμενο κλάδο. 
Η δεξιά στεφανιαία αρτηρία έχει ξεχωριστή έκφυση .

Η κυριότερη αιτία της στεφανιαίας νόσου είναι η αθηροσκλήρυνση των στεφανιαίων αρτηριών η οποία ευθύνεται σε ποσοστό περίπου 90%. Κατά την αθηροσκλήρυνση αναπτύσσονται αθηρωματώδεις πλάκες εντός του έσω χιτώνα των αρτηριών. Οι πλάκες αυτές δημιουργούν με την πάροδο του χρόνου στένωση του αυλού του αγγείου. Έτσι όταν το αίμα που φθάνει στο μυοκάρδιο με τις στεφανιαίες αρτηρίες δεν επαρκεί για τις ανάγκες της καρδιάς, τότε εμφανίζεται καρδιακή ισχαιμία και πόνος (στηθάγχη).

Για την παθογένεια της ενοχοποιούνται διάφοροι παράγοντες όπως μηχανικοί, αιμοδυναμικοί, υπερχοληστεριναιμία, ανοσολογικοί οι οποίοι προκαλούν βλάβη του ενδοθηλίου του αγγείου και έτσι ευνοείται η είσοδος των λιποπρωτεινών και η δημιουργία αθηροσκλήρυνσης.

Σιδηροπενική αναιμία. Γιατί και πώς πρέπει να πάρετε χάπια σιδήρου; Για πόσο διάστημα; Άλλοι τρόποι παροχής σιδήρου

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Κουράζεστε πολύ εύκολα;  

Έχετε χλωμή όψη; 

Έχετε σκεφτεί ότι μπορεί να έχετε αναιμία; 

Μήπως πρέπει να πάρετε σίδηρο;

Tι είναι όμως η σιδηροπενική αναιμία; 

Η σιδηροπενική αναιμία είναι μια μορφή αναιμίας που προκύπτει όταν ο οργανισμός παρουσιάζει έλλειψη σε σίδηρο. Η ανεπάρκεια του σιδηρού διαταράσσει τη λειτουργία της αιμοσφαιρίνης με αποτέλεσμα να περιορίζεται η μεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς. Η σιδηροπενική αναιμία είναι η συνηθέστερη μορφή αναιμίας στον κόσμο, και κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες εξαιτίας των εντερικών παρασιτικών μολύνσεων και της πτωχής σε σίδηρο διατροφής.

Που οφείλεται; 

Η σιδηροπενική αναιμία προκαλείται όταν ο οργανισμός: 

•   δεν προσλαμβάνει επαρκές σίδηρο είτε γιατί δεν του παρέχεται μέσω της διατροφής είτε γιατί, ακόμη και όταν του παρέχεται, δε μπορεί να το απορροφήσει εξαιτίας αχλωρυδρίας (δηλαδή αλλαγή στην οξύτητα του στομάχου), γαστρεκτομής, ή συνδρόμων δυσαπορρόφησης 

•   χάνει σίδηρο εξαιτίας αυξημένων αναγκών ( παιδική ηλικία, εγκυμοσύνη, έμμηνος ρύση) 

•   χάνει σίδηρο εξαιτίας αιμορραγίας που προκαλείται από ασθένεια του πεπτικού, όπως είναι οι αιμορροΐδες, το πεπτικό έλκος, τα νεοπλάσματα, η εκκολπωμάτωση, κ.α 

•   χάνει αίμα εξαιτίας αιμορραγίας του εσωτερικού τοιχώματος που προκαλείται από τη μακροχρόνια λήψη ασπιρίνης και μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) 

Ο χαμηλός αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων δεν αποτελεί απαραίτητα συνώνυμο της αναιμίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο αριθμός αυτών των κυττάρων είναι φυσιολογικός ή ακόμα και αυξημένος. Αντιθέτως, η αναιμία υπάρχει αναμφισβήτητα, αν είναι πολύ χαμηλά σε σχέση με τα φυσιολογικά επίπεδα τα ποσοστά:

- Της αιμοσφαιρίνης, δηλαδή της χρωστικής ουσίας που προσδίδει στο αίμα το κόκκινο χρώμα του και μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες στους περιφερειακούς ιστούς,

- Του αιματοκρίτη, δηλαδή της ποσότητας του αίματος που υπάρχει στα ερυθρά αιμοσφαίρια. 

Ο σίδηρος, είναι ένα συστατικό απαραίτητο για την σύνθεση της αιμοσφαιρίνης, η οποία μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες προς τους ιστούς και τα διάφορα όργανα του σώματος και απομακρύνει το διοξείδιο του άνθρακα.

Το 30% του ολικού σιδήρου περίπου που έχουμε στο σώμα μας βρίσκεται αποθηκευμένο στο συκώτι, το σπλήνα και το μυελό των οστών με τη μορφή ουσιών, όπως φεριτίνη και αιμοσιδηρίνη, προσλαμβάνεται από τον οργανισμό μέσω των τροφών και απορροφάται από το λεπτό έντερο.

Τι μπορείτε να κάνετε για να αντιμετωπίσετε τη σιδηροπενική αναιμία; 

Το πρώτο που πρέπει να γίνει είναι η ανακάλυψη του αιτίου που έχει προκαλέσει τη σιδηροπενική αναιμία. Το συνηθέστερο σφάλμα που γίνετε είναι η χορήγηση σιδήρου χωρίς να έχει διερευνηθεί η αιτία της αναιμίας . Ο οικογενειακός σας Ιατρός είναι αυτός που θα σας κατευθύνει ανάλογα με το ιστορικό σας και τις απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις ( αιματολογικές , γαστροσκόπηση , κολονοσκόπηση κ.α. ) . Ακολούθως και στις πιο πολλές περιπτώσεις είναι αρκετή η αύξηση του σιδήρου της διατροφής με την κατάλληλη επιλογή των τροφών. Επίσης, κατά την εγκυμοσύνη χορηγούνται πάντα σκευάσματα σιδήρου, εφόσον η διατροφή δεν επαρκεί συνήθως για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών.

Γιατί πρέπει να πάρετε χάπια σιδήρου;

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα πρέπει να προσλαμβάνουν όλη την ποσότητα σιδήρου που χρειάζονται ακολουθώντας μια πλούσια και ισορροπημένη διατροφή, οπότε δεν είναι απαραίτητο να παίρνουν συμπληρώματα ή χάπια σιδήρου. Αν τα επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό σας είναι πολύ χαμηλά, ο γιατρός σας ενδέχεται να σας συστήσει να παίρνετε χάπι που περιέχει σίδηρο.

Άτομα που χάνουν αίμα από το σώμα τους όπως από το έντερο βρίσκονται ιδιαίτερα σε κίνδυνο να βρεθούν με χαμηλό σίδηρο και αναιμία. Μερικές φορές αιμορραγία από το έντερο μπορεί να μην είναι ορατή στα κόπρανα.

Πώς ενεργούν τα χάπια σιδήρου;

Ο καλύτερος τρόπος της θεραπείας των  χαμηλών επιπέδων σιδήρου στο σώμα είναι η λήψη σιδήρου, είτε ως χάπι είτε ως υγρό. Μερικές φορές χορηγείται και ενδοφλεβίως. Τα χάπια σιδήρου είναι ασφαλή, αποτελεσματικά και η λήψη τους εύκολη έτσι συνήθως δοκιμάζονται πρώτα. Ο σίδηρος στα χάπια απορροφάται από το έντερο και χρησιμοποιείται από τον οργανισμό. Χάπια σιδήρου στη σωστή δόση μπορεί να αποδώσουν μέσα σε λίγες βδομάδες αν υπάρχει σιδηροπενική αναιμία όση και η χορήγηση 2 σακούλες αίματος που είναι φυσιολογικά στο σώμα σας. Η θεραπεία με σίδηρο

μπορεί να πάρει μια-δυο βδομάδες  για να αρχίσει να κάνει την διαφορά στο να νιώθετε καλύτερα.

Πόσο καιρό θα πρέπει να παίρνετε χάπια σιδήρου;

Χάπια σιδήρου συχνά χρειάζονται για τουλάχιστον λίγους μήνες αλλά είναι διαφορετικό για κάθε άτομο. Εξαρτάται από την αιτία για τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου, την ποσότητα απώλειας αίματος και την ανταπόκριση στις αρχικές λίγες βδομάδες θεραπεία.

Ρωτήστε το γιατρό σας πόσο καιρό θα πρέπει να τα παίρνετε και ξαναρωτήστε μετά από την εξέταση αίματος και όταν διαπιστωθεί η αιτία χαμηλού επιπέδου σιδήρου. Μπορεί να υπάρξουν φορές που θα πρέπει να σταματήσετε τα χάπια σιδήρου για λίγο καιρό όπως πριν από κολονοσκόπηση ή αμέσως μετά από μια εγχείρηση. Αν σας τα σταματήσουν, ρωτήστε πότε να τα ξαναρχίσετε ούτως ώστε να μην ξεχαστούν.

Η αύξηση σιδήρου στη δίαιτά μου μπορεί να βοηθήσει στα χαμηλά επίπεδα σιδήρου;

Μια και ένα άτομο ήδη έχει χαμηλό επίπεδο σιδήρου και γίνει αναιμικό είναι δύσκολη η  αποκατάσταση του σιδήρου στον οργανισμό, ακόμα και με μια δίαιτα που είναι υψηλή σε σίδηρο. Τα χάπια σιδήρου φέρνουν τα επίπεδα στο κανονικό πιο γρήγορα, τότε η δίαιτα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διατήρηση των επιπέδων υψηλά (με την προϋπόθεση ότι έχει σταματήσει η αιμορραγία).

Πώς λαμβάνονται τα χάπια σιδήρου;

> Πάρτε σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας (συνήθως 1 χάπι μια ή δυο φορές τη μέρα). Αν χρειάζεται να παίρνετε χάπι δυο φορές τη μέρα τότε ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει να αρχίσετε με ένα τη μέρα για λίγες μέρες και μετά να το αυξήσετε σε δυο φορές

τη μέρα.

> Ο σίδηρος απορροφάται καλύτερα αν παρθεί με άδειο στομάχι (μια ώρα πριν ή δυο ώρες μετά το φαγητό) αν είναι δυνατό.

> Πάρτε το χάπι σιδήρου με νερό ή χυμό ΟΧΙ με καφέ, τσάι, κόλα, κακάο ή μαύρο κρασί (αυτά μειώνουν την ποσότητα σιδήρου που απορροφάται). Πάρτε ολόκληρο το χάπι (μην το λιώσετε/μασήσετε).

> Τα χάπια σιδήρου πρέπει να παίρνονται 2 ώρες ή περισσότερες μετά μερικά είδη φαρμάκων περιλαμβανομένων και των αντιόξινων, τα χάπια ασβεστίου και μερικά φάρμακα για οστεοπόρωση, θυρεοειδή ή Parkinson’s καθώς και μερικά αντιβιοτικά. Ρωτήστε το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας.

Τι παρενέργειες μπορεί να έχετε;

Όλα τα άτομα δεν παρουσιάζουν παρενέργειες από χάπια σιδήρου. Μερικές φορές ενοχλούν την κοιλιά, προκαλούν ναυτία (αίσθημα αναγούλας), κοιλόπονο, δυσκοιλιότητα και διάρροια. Συνήθως αυτά καλυτερεύουν καθώς το σώμα σας τα συνηθίζει. Αν έχετε άλλα συμπτώματα ή αν τα πιο πάνω συμπτώματα είναι έντονα ή σας ανησυχούν επικοινωνήστε με το γιατρό σας. Είναι φυσιολογικό τα χάπια σιδήρου να κάνουν τα κόπρανα μαύρα.

Τρόποι ελάφρυνσης των παρενεργειών

> Λήψη χαπιών σιδήρου με φαγητό ή τη νύχτα μπορεί να βοηθήσει να μειώσει τις ενοχλήσεις στην κοιλιά.

> Αν η δυσκοιλιότητα είναι πρόβλημα, αύξηση της καθημερινής λήψης υγρών και ινών μπορεί να βοηθήσει. Ζητήστε συμβουλή από το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας για ένα ήπιο καθαρτικό αν χρειάζεται.

> Τα πιο κάτω μπορεί μερικές φορές να βοηθήσουν (μιλήστε με το γιατρό σας):

– αλλαγή χαπιών (σε διαφορετικό άλας σιδήρου)

– λήψη 1 χαπιού, 2 ή 3 φορές τη βδομάδα

– λήψη μικρότερης δόσης (1/2 ή 1/3 της ποσότητας του χαπιού) ως υγρό (Ferroliquid)

αύξηση σιγά - σιγά σε 2 ή 3 φορές τη μέρα.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Υπάρχουν διαθέσιμα πολλά χάπια/τονωτικά σιδήρου που περιέχουν μόνο πολύ μικρή ποσότητα σιδήρου (για αυτό δεν

προκαλούν παρενέργειες). Δεν είναι αρκετά δυνατά για να αυξήσουν τα επίπεδα σιδήρου σας αρκετά γρήγορα.

Άλλοι τρόποι παροχής σιδήρου

Αν δεν μπορείτε να ανεχθείτε τα χάπια σιδήρου

(ιδιαίτερα όταν υπάρχει σημαντική αναιμία), μπορεί να χρειαστεί ενδοφλέβια (ΙV) λήψη σιδήρου μέσω διασωλήνωσης, κατόπιν

συμβουλής από ειδικό γιατρό. Αυτό δεν είναι κάτι που χρειάζεται να γίνεται τακτικά καθώς οι πιο πάνω ενχύσεις συνήθως είναι

αποτελεσματικές.

 Έγχυση σιδήρου με ένεση ενδομυϊκά δεν συστήνεται καθώς προκαλεί πόνο και μπορεί να προκαλέσει μόνιμη ουλή ή αποχρωματισμό στο δέρμα._

ΠΗΓΕΣ: 

MEDLAB ΙΑΤΡΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ. www.medlab.gr

Βρετανικός ∆ιαιτολογικός Σύλλογος www.bda.uk.com/foodfacts

Βρετανική Υπηρεσία Προδιαγραφών των Τροφίμων: www.eatwell.gov.uk

Επιλογές του NHS http://www.nhs.uk/Pages/HomePage.aspx
Υπηρεσίες Μετάγγισης στο Η.Β. http://www.transfusionguidelines.org.uk/index.aspx

Διαβάστε επίσης

• Σιδηροπενική αναιμία: τι είναι, που οφείλεται, τι προκαλεί, ποιοι κινδυνεύουν, πώς γίνεται η διάγνωση.  
• Αντιμετώπιση της σιδηροπενικής αναιμίας. Τροφές με σίδηρο. Ο ρόλος της βιταμίνης C
• Πόσο απαραίτητη είναι η φερριτίνη στον έλεγχο της σιδηροπενικής αναιμίας;

Δηλητηρίαση με Μονοξείδιο του Άνθρακα από: τζάκια, σόμπες, αυτοκίνητα, με ναυτία, κόπωση, πονοκέφαλο. Πρώτες βοήθειες

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Το μονοξείδιο του άνθρακα (CO) αποτελεί προϊόν ατελούς καύσης οργανικών ουσιών. Το CO περιέχεται στα αέρια καύσης, όπως αυτά που παράγονται από αυτοκίνητα ή φορτηγά, από σόμπες, στόφες, φανάρια, μαγκάλια, τζάκια και καυστήρες.

Σε περίπτωση συσσώρευσης μονοξειδίου του άνθρακα σε κλειστούς ή μικρούς χώρους μπορεί να οδηγήσει σε δηλητηρίαση ζώων και ανθρώπων
Η δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα είναι μια ύπουλη κατάσταση, καθώς αυτό είναι άοσμο και δεν διακρίνεται στην ατμόσφαιρα όπως ο καπνός (αιθάλη).

Τα πιο συνηθισμένα ατυχήματα αφορούν οδηγούς οχημάτων που κοιμούνται μέσα σε αυτά με μηχανή, επισκευές οχημάτων που γίνονται μέσα σε κλειστά γκαράζ, συσκευές οικιακής θέρμανσης όπως μαγκάλι, τζάκι η σόμπα σε χώρους που δεν αερίζονται επαρκώς, πυρκαγιές, ανθρακωρύχους, αλλά και απόπειρες αυτοκτονίας. Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η έκθεση σε μονοξείδιο του άνθρακα κατά τη διάρκεια του ύπνου ή σε άτομα τα οποία είναι μεθυσμένα, οι οποίοι μπορεί να πεθάνουν χωρίς να εκδηλώσουν συμπτώματα. Η δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα δεν έχει ειδικά συμπτώματα και για τη διάγνωσή της πρέπει να υπάρχει κλινική υποψία.

Η τοξική δράση του μονοξειδίου του άνθρακα οφείλεται στην ικανότητά του να εκτοπίζει το οξυγόνο από τις θέσεις δέσμευσης του με την αιμοσφαιρίνη. Αυτό οφείλεται στην πολύ μεγαλύτερη χημική συγγένεια που έχει το μονοξείδιο του άνθρακα με την αιμοσφαιρίνη, σε σχέση με το οξυγόνο. Η τοξική δράση του CO οφείλεται στο ότι η αιμοσφαιρίνη παρουσιάζει κατά περίπου 200 έως 250 φορές μεγαλύτερη συγγένεια (συχνότερα αναφέρεται η τιμή 210) προς αυτό σε σχέση με το Ο2 σχηματίζοντας την ένωση καρβοξυαιμοσφαιρίνη Έτσι, το αίμα χάνει την ικανότητά του να μεταφέρει οξυγόνο στους ιστούς και οργανισμός ασφυκτιεί. Ο εγκέφαλος είναι το πλέον ευαίσθητο όργανο στην έλλειψη οξυγόνου και για τον λόγο αυτό τα πρώτα συμπτώματα της δηλητηρίασης από το CO είναι ο πονοκέφαλος και η ζάλη, που καταλήγει σε λιποθυμία και τελικά στον θάνατο από ασφυξία. Το χαρακτηριστικό των δηλητηριάσεων από μονοξείδιο του άνθρακα είναι το έντονο κερασέρυθρο χρώμα που αποκτά το σώμα του θύματος και είναι εμφανέστατο στο πρόσωπό του. Με τον τρόπο αυτό εμποδίζεται η ανταλλαγή των αερίων στο επίπεδο των ιστών και γρήγορα εμφανίζεται υποξία. Αντίστοιχα, με την αιμοσφαιρίνη που μεταφέρει το οξυγόνο στους ιστούς, δρα και η μυοσφαιρίνη (myoglobin), η οποία μεταφέρει το οξυγόνο στα μυικά κύτταρα. Η μυοσφαιρίνη επίσης παρουσιάζει κατά περίπου 60 έως 70 φορές μεγαλύτερη συγγένεια προς το CO σε σχέση με το Ο2.

Αν υπάρχει αυξημένη συγκέντρωση CO στην ατμόσφαιρα, τότε μεγάλο ποσοστό των ερυθρών αιμοσφαιρίων θα μεταφέρει CO αντί για το οξυγόνο που χρειάζονται όλοι οι ανθρώπινοι ιστοί για να λειτουργήσουν. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη των ιστών και θάνατο.

Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει μεγάλες συγκεντρώσεις CO, με αποτέλεσμα να σχηματίζεται αρκετή ποσότητα καρβοξυαιμογλοβίνης σε μικρό χρονικό διάστημα. Το γεγονός αυτό πρέπει να το παίρνει σοβαρά υπόψη κανείς, όταν μάλιστα ζει στο περιβάλλον μιας πόλεως όπου η ατμόσφαιρα είναι επιβαρημένη με διάφορους αέριους ρύπους η συνεργιστική δράση των οποίων σε πολλές περιπτώσεις δεν έχει ακόμα εκτιμηθεί.

Καθαρή ατμόσφαιρα πλούσια σε Ο₂ έχει ως αποτέλεσμα να καθαρίζεται ο άνθρωπος από την καρβοξυαιμογλοβίνη που υπάρχει στο αίμα του. Είναι φανερή επομένως και γιαυτό το λόγο η σημασία των εξορμήσεων το Σαββατοκύριακο στην εξοχή.

Ο περιορισμός της ρύπανσης από CO της ατμόσφαιρας των αστικών κυρίως κέντρων έχει άμεση σχέση με τον περιορισμό των εκπομπών από τα αυτοκίνητα, γεγονός που μπορεί να επιτευχθεί τόσο με την καλύτερη λειτουργία του κινητήρα, όσο και με τη χρησιμοποίηση ειδικών αντιδραστήρων μέσα από τους οποίους διοχετεύονται τα καυσαέρια.

Συμπτώματα

Καθώς αυξάνει η συγκέντρωση του μονοξειδίου του άνθρακα στο αίμα, εμφανίζεται

• ναυτία,
• κόπωση και
• πονοκέφαλος.

Πολύ χαρακτηριστικό είναι το βαθύ κόκκινο χρώμα που αποκτά το θύμα (σαν κεράσι), που είναι εμφανές και στο πρόσωπο. Στη συνέχεια το θύμα πέφτει σε κώμα και επέρχεται ο θάνατος. Οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και οι πάσχοντες από καρδιοαναπνευστικές παθήσεις είναι πολύ πιο ευάλωτοι στις τοξικές επιδράσεις του μονοξειδίου του άνθρακα.

Εκτός από την οξεία δηλητηρίαση και η χρόνια δηλητηρίαση είναι πιθανή, όταν π.χ. μια οικιακή συσκευή εμφανίζει ελαττωματική λειτουργία και τα επίπεδα του μονοξειδίου του άνθρακα αυξάνουν μεν, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό ώστε να επέλθει κώμα. Ο γιατρός πρέπει να υποπτεύεται τη χρόνια δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα, όταν περισσότερα από ένα μέλη της ίδιας οικογένειας εμφανίζουν συμπτώματα, όπως κόπωση, ναυτία και πονοκεφάλους.

ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ

Όταν κάποιος ανακαλύψει ένα άτομο που είναι πολύ πιθανόν να έχει δηλητηριαστεί με μονοξείδιο του άνθρακα θα πρέπει να προβεί στις ακόλουθες ενέργειες.

• Το θύμα θα πρέπει να μεταφερθεί το συντομότερο σε χώρο που αερίζεται καλά.
• Αν το θύμα δεν εμφανίζει αυτόματη αναπνοή ή δεν ψηλαφάται σφυγμός, ακολουθείται η διαδικασία της καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης.
• Με γρήγορες κινήσεις θα πρέπει ο χώρος που συνέβη το ατύχημα να αεριστεί καλά και να γίνει προσπάθεια εντοπισμού της πηγής του μονοξειδίου του άνθρακα, ώστε να διαφυλαχθεί η ασφάλεια των διασωστών.

Πως μπορώ να προλάβω τη δηλητηρίαση από CO στο σπίτι;

·  Τακτικό σέρβις των συστημάτων θέρμανσης που λειτουργούν με πετρέλαιο, φυσικό αέριο, κάρβουνο ή άλλη βιομάζα από ειδικευμένο τεχνικό.
·  Αποφύγετε τη χρήση θερμαστρών που λειτουργούν με αέριο ή κάρβουνο μέσα σε κλειστούς χώρους (διαμέρισμα, τροχόσπιτο κλπ).
·  Προτιμάτε πάντα συσκευές που έχουν τη σήμανση CE
·  Αν χρησιμοποιείτε σόμπα, τζάκι ή καυστήρα βιομάζας σκόπιμη είναι η εγκατάσταση ανιχνευτή CO που λειτουργεί με μπαταρία.

Πώς μπορώ να θερμάνω το σπίτι μου ή να μαγειρέψω με ασφάλεια όταν δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα;

·  Ποτέ μη χρησιμοποιείτε μια ανοιχτή ψησταριά ή άλλο είδος φούρνου με αέριο ως μέσο θέρμανσης σε διαμέρισμα, τροχόσπιτο ή σκηνή.
·  Ποτέ μη χρησιμοποιείτε ψησταριά με κάρβουνα ως μέσο θέρμανσης σε κλειστό χώρο, εκτός αν το έχετε τοποθετήσει μέσα σε καλά αεριζόμενο τζάκι.
·  Ποτέ μη καίτε κάρβουνα σε κλειστό χώρο. Κόκκινα, γκρίζα ή λευκά εκκρίνουν CO.
·  Ποτέ μη χρησιμοποιείτε θερμάστρες υγραερίου που προορίζονται για κάμπινγκ σε εσωτερικό χώρο ως μέσο
θέρμανσης.
·  Ποτέ μη τοποθετείτε μια γεννήτρια ρεύματος μέσα σε δωμάτιο, σε κλειστό γκαράζ ή κοντά σε οπή εξαερισμού.

Πώς μπορώ να αποφύγω τη δηλητηρίαση από CO στο αυτοκίνητο μου;

·  Με τακτικό σέρβις από εξειδικευμένο τεχνικό, ο οποίος πρέπει να ελέγχει και το σύστημα της εξάτμισης. Διαρροή της εξάτμισης προς το εσωτερικό του αυτοκινήτου μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες συγκεντρώσεις CO στη καμπίνα του αυτοκινήτου.
·  Ποτέ μη βάζετε σε λειτουργία το αυτοκίνητο σας μέσα σε κλειστό γκαράζ. Το μονοξείδιο του άνθρακα από τα καυσαέρια μπορεί να φτάσει πολύ γρήγορα σε υψηλές και επικίνδυνες συγκεντρώσεις.

 Διαβάστε επίσης

• Τα βλαβερά προϊόντα από την ατελή καύση, των ξύλων και οι κίνδυνοι για την υγεία μας.
• Άμεση αντιμετώπιση δηλητηρίασης από ουσίες, φάρμακα, εντομοκτόνα, είδη καθαρισμού, μονοξείδιο του άνθρακα και άλλα. Πρώτες βοήθειες
• Τι πρέπει να κάνετε αν πάθετε τροφική δηλητηρίαση. Ποια τα συμπτώματα που προκαλεί το χαλασμένο φαγητό; 
• Πυρετός, διάρροιες μπορεί να οφείλονται σε άπλυτα λαχανικά ή κακοσυντηρημένα τρόφιμα. Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται η Σαλμονέλωση
• Tροφική δηλητηρίαση: 20 συνηθισμένα και ασυνήθιστα αίτια. Ποιά είναι τα συμπτώματα και πως μπορούμε να προστατευτούμε;
• Η δηλητηρίαση από βαρέα μέταλλα μπορεί να προκαλεί απώλεια μνήμης, αλλεργικές αντιδράσεις, πίεση, κατάθλιψη, αλλαγή συμπεριφοράς, κούραση, αϋπνία και αύξηση χοληστερίνης. Αποτοξίνωση και πρόληψη
• Γιατί προκαλεί ασφυξία η Δηλητηρίαση από Μονοξείδιο του Άνθρακα; Τι πρέπει να κάνετε για να την αντιμετωπίσετε και πώς προλαμβάνεται;
• Οι διαφορετικές εκδοχές θέρμανσης και η επικινδυνότητα τους. Η αιθαλομίχλη από την καύση των τζακιών και τι περιέχει.
• Γιατί προκαλεί ασφυξία η Δηλητηρίαση από Μονοξείδιο του Άνθρακα; Τι πρέπει να κάνετε για να την αντιμετωπίσετε και πώς προλαμβάνεται;
• Πυρετός, διάρροιες μπορεί να οφείλονται σε άπλυτα λαχανικά ή κακοσυντηρημένα τρόφιμα. Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται η Σαλμονέλα

PhD

Τι προκαλεί η ΧΑΠ Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια. στο αναπνευστικό σύστημα; (video)

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Με τον όρο ΧΑΠ περιγράφουμε μία ομάδα χρόνιων πνευμονικών παθήσεων (την χρόνια βρογχίτιδα και το πνευμονικό εμφύσημα) οι οποίες έχουν κοινό παρανομαστή τον προοδευτικό περιορισμό της ροής του αέρα στους βρόγχους και επακόλουθη δυσκολία στην αναπνοή.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια ως τέταρτη αιτία θανάτου διεθνώς, μετά δηλαδή τη στεφανιαία νόσο, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και τις οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού. Η δραματική αύξηση της συχνότητας της ΧΑΠ δείχνει ότι η πάθηση είναι τρίτη αιτία θανάτου. 

Μπορεί να ελεγχθεί πλήρως με τη διακοπή του καπνίσματος.

Σε «εξολοθρευτή» του ανθρωπίνου γένους, με «φονικό όπλο» το τσιγάρο, εξελίσσεται χρόνο με χρόνο η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Σε ετήσια βάση η πάθηση στερεί τη ζωή σε περισσότερους από 3.000.000 συνανθρώπους μας παγκοσμίως, ενώ το πλέον ανησυχητικό είναι ότι η επίπτωση της έχει σταθερά αυξητική πορεία.

Ο χρόνιος βήχας και η παραγωγή πτυέλων αποτελούν τα συνηθέστερα συμπτώματα της ΧΑΠ. Πολύ συχνά ξεκινούν νωρίς και διαρκούν για μακρύ χρονικό διάστημα, μέχρι ο ασθενής να εμφανίσει κλινικά έκδηλα την εικόνα της ΧΑΠ, με μείωση των αναπνευστικών δοκιμασιών. Ωστόσο όποιος παρουσιάζει χρόνιο βήχα και παραγωγή

πτυέλων δεν σημαίνει ότι θα αναπτύξει οπωσδήποτε ΧΑΠ, όπως και όποιος πάσχει από ΧΑΠ δεν είναι υποχρεωτικό να εμφανίζει χρόνιο βήχα.

Η βαρύτητα της συμπτωματολογίας εξαρτάται από το μέγεθος της καταστροφής των πνευμόνων και των αεραγωγών τους. Σε ένα ασθενή που συνεχίζει να καπνίζει ή να εκτίθεται σε ερεθιστικούς παράγοντες και μόλυνση του περιβάλλοντος, η συμπτωματολογία θα είναι εντονότερη και θα εξελίσσεται ταχύτερα απ’ ότι σε άλλους που προφυλάσσονται από τους παραπάνω παράγοντες.

Πώς η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.) επηρεάζει το αναπνευστικό σύστημα;

Στην ΧΑΠ οι παθήσεις των πνευμόνων (χρόνια βρογχίτιδα και εμφύσημα), προκαλούν πνευμονικές βλάβες που εμποδίζουν την φυσιολογική αναπνοή. Ουσιαστικά πρόκειται για βλάβες των αεραγωγών των πνευμόνων, δηλαδή μικρών σωλήνων που μεταφέρουν αέρα πλούσιο σε οξυγόνο και απομακρύνουν το διοξείδιο του άνθρακα από τους πνεύμονες. Οι αεραγωγοί αποφράσσονται από τη φλεγμονή και τις εκκρίσεις με αποτέλεσμα να μην μπορούν να απομακρύνουν τον παγιδευμένο αέρα. Το κάπνισμα είναι η συχνότερη αιτία ΧΑΠ. Οι περισσότεροι ασθενείς είναι ενεργοί ή πρώην καπνιστές. Έκθεση σε άλλους ερεθιστικούς παράγοντες όπως, χημικά, σκόνη, ατμοσφαιρική ρύπανση, μπορεί να προκαλέσουν ή να συνεισφέρουν στην εκδήλωση της ΧΑΠ.

Οι αεραγωγοί του αναπνευστικού συστήματος των πνευμόνων έχουν την εικόνα ενός αναποδογυρισμένου δένδρου, που αποτελείται από μικρούς σωληνίσκους και σάκους, τις κυψελίδες (στις οποίες πραγματοποιείται η ανταλλαγή του οξυγόνου με το διοξείδιο του άνθρακα). Στους υγιείς οι σωληνίσκοι είναι ελεύθεροι και ανοικτοί, ενώ οι κυψελίδες είναι ελαστικές και λειτουργικές. Κατά την εισπνοή ο αέρας εισέρχεται με μεγάλη ευκολία και διατείνει τις κυψελίδες, ενώ κατά την εκπνοή ο αέρας εξέρχεται και οι κυψελίδες αποκτούν τον μέγεθος που είχαν πριν.

Στην ΧΑΠ οι αεραγωγοί χάνουν την ελαστικότητά τους και παραμορφώνονται. Ο ιστός μεταξύ των κυψελίδων που είναι πλούσιος σε αιμοφόρα αγγεία καταστρέφεται. Εξαιτίας της φλεγμονής το τοίχωμα των βρόγχων διογκώνεται από το οίδημα και αποφράσσεται. Οι βρόγχοι συγχρόνως γεμίζουν από εκκρίσεις παχύρευστες σαν την βλέννη. Έτσι οι κυψελίδες δεν μπορούν να αποβάλλουν το παγιδευμένο αέρα και διατείνονται συνεχώς, μέχρι να καταστραφούν.

 ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΧΑΠ

ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΑΠ

KAΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΧΑΠ

Πηγή: MEDLAB Ιατρικό Ινστιτούτο

•   COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease)(National Heart, Lung, and Blood Institute)

•   COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease)(Patient Education Institute)

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Τι είναι; Χρήσιμες Οδηγίες. ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΧΑΠ

Δύσπνοια, σφίξιμο στο στήθος, βήχας, οφείλονται σε Άσθμα ή σε ΧΑΠ Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Το Άσθμα και η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ταλαιπωρούν εκατομμύρια ασθενείς σε όλο τον κόσμο. Κοστίζουν ανθρώπινες ζωές, επηρεάζουν δραματικά την ποιότητα ζωής των ασθενών και αποτελούν παράλληλα μια σημαντική «πληγή» για τις δαπάνες Υγείας.

Το άσθμα αποτελεί κοινή, χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή και στένωση των αεραγωγών, προκαλώντας επαναλαμβανόμενες περιόδους συριγμού, σφίξιμου στο στήθος, δύσπνοια και βήχα, συνήθως το βράδυ ή νωρίς το πρωί.

Η στένωση δεν παρουσιάζεται συνεχώς στο ήπιο άσθμα, αλλά συμβαίνει πιο συχνά όσο το άσθμα επιδεινώνεται. Μπορεί επίσης να ποικίλλει κατά μικρά χρονικά διαστήματα, από μόνη της ή ως αποτέλεσμα κάποιας θεραπείας.

Κατά την κανονική αναπνοή, ο αέρας ρέει ελεύθερα μέσα και έξω από τους πνεύμονες. Αλλά όταν το άσθμα δεν είναι υπό έλεγχο, οι αεραγωγοί των πνευμόνων είναι παχιοί, πρησμένοι και παρουσιάζουν χρόνιες φλεγμονές. Οι αεραγωγοί γίνονται υπερβολικά ευαίσθητοι στις μεταβολές του περιβάλλοντος και μια κρίση άσθματος καραδοκεί. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, το επιθήλιο των αεραγωγών διογκώνεται, οι μύες γύρω από τους αεραγωγούς σφίγγουν, έκκριση βλέννας βουλώνει τους αεραγωγούς στους πνεύμονες και η αναπνοή γίνεται δύσκολη. Μία κρίση άσθματος – ή παρόξυνση – είναι μία αιφνίδια επιδείνωση των συμπτωμάτων και μπορεί να είναι απρόβλεπτη.

-Το  άσθμα  επηρεάζει  παιδιά  και  ενήλικες  και  μπορεί  να  εμφανιστεί  σε  οποιαδήποτε  ηλικία.

-Το  άσθμα  είναι  η  πιο  συχνή  χρόνια  πάθηση  της  παιδικής  ηλικίας.

Τα αίτια του Άσθματος δεν έχουν κατανοηθεί πλήρως, αλλά οι κύριοι παράγοντες κινδύνου είναι διάφορες εισπνεόμενες ουσίες που προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις ή δρουν ερεθιστικά στους αεραγωγούς. Σε αυτές τις ουσίες περιλαμβάνονται ο καπνός και αλλεργιογόνα όπως τα ακάρεα της οικιακής σκόνης αλλά και τα κατοικίδια ζώα.

Το άσθμα επηρεάζει ανθρώπους όλων των ηλικιών, και συνήθως πρωτοεμφανίζεται στην παιδική ηλικία

ΧΑΠ: η «σιωπηλή νόσος»

Αποκαλείται «νόσος των καπνιστών» ή «σιωπηλή νόσος». Κι αυτό γιατί κάνει την εμφάνισή της ξαφνικά, συνήθως μετά τα 40, παρόλο που η καταστροφή στους πνεύμονες έχει ξεκινήσει πολλά χρόνια νωρίτερα.

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια είναι ένας όρος που αναφέρεται σε δύο πνευμονικές παθήσεις, τη χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα, με χαρακτηριστικό την απόφραξη της ροής του αέρα που επηρεάζει αρνητικά τη φυσιολογική αναπνοή. Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι το 10% των ενηλίκων άνω των 40 ετών, δηλαδή περίπου 500.000 ασθενείς, πάσχουν από ΧΑΠ.

Η  Χρόνια  Αποφρακτική  Πνευμονοπάθεια  (ΧΑΠ)  αναφέρεται  σε  μια  κατάσταση  που  παλαιότερα  περιγραφόταν  σαν  χρόνια  βρογχίτις  (φλεγμονή  και  στένωση  των  αεραγωγών)  και  εμφύσημα  (εξασθένηση  της  δομής  των  πνευμόνων).  Έχει  σαν  αποτέλεσμα  τον  προοδευτικό  περιορισμό  της  ροής  του  αέρα  και  επακόλουθη  δυσκολία  στην  αναπνοή.

-Δύσπνοια,  βήχας  και  πτύελα  είναι  συνήθη  συμπτώματα  της  ΧΑΠ.

-Η  εξασθένηση  της  δομής  των  πνευμόνων  που  προκαλείται  από  την  ΧΑΠ  δεν  είναι  πλήρως  αναστρέψιμη.

Η μακροχρόνια έκθεση σε ερεθιστικές για τους πνεύμονες ουσίες, που προκαλεί βλάβες στους αεραγωγούς και το ίδιο το πνευμονικό παρέγχυμα, αποτελεί συνήθως την αιτία της ΧΑΠ.

Τόσο η ΧΑΠ όσο και το άσθμα αποτελούν καταστάσεις που σχετίζονται με στένωση των αεραγωγών και μείωση της ροής του αέρα. Στο άσθμα, η στένωση ποικίλει από μέρα σε μέρα και εντός της ίδιας μέρας, ενώ στη ΧΑΠ η στένωση είναι σχετικά σταθερή και δεν μεταβάλλεται σε σημαντικό βαθμό. Με­λέτες έχουν δείξει ότι το είδος της φλεγμονής που παρατηρείται στους πνεύμονες εμπλέκει διαφορετικούς κυτταρικούς τύπους στο άσθμα και στη ΧΑΠ.

                Άσθµα ΧΑΠ

Συµπτώµατα Ποικίλλουν Επίµονα

           Συριγµός ∆ύσπνοια στην κόπωση

Έναρξη Συνήθως παιδική ηλικία Συνήθως >45 ετών 

Πορεία Ποικίλλει, υφέσεις Προοδευτική 

σπάνια προοδευτική 

Κάπνισµα Ορισµένες φορές Σύνηθες

Αλλεργίες/Ατοπία Συχνή Ασυνήθης 

Ανταπόκριση στη β/δ Καλή Φτωχή 

Ανταπόκριση στα στεροειδή Καλή Φτωχή

Κλινικά η διάκριση μεταξύ άσθματος και ΧΑΠ είναι πιο εμφανής σε ακραίες ηλικίες: οι νέοι ασθενείς τείνουν να έχουν περισσότερα συμπτώματα και διάγνωση άσθματος ενώ οι γηραιότεροι ασθενείς (>60 ετών) περισσότερα συμπτώματα και διάγνωση ΧΑΠ 

Στην πραγματικότητα συνυπάρχουν παράγοντες που δυσκολεύουν την κατάταξη ενός ασθενή σε μία από τις δύο νόσους 

• ΧΑΠ με σημαντική ανταπόκριση στη βρογχοδιαστολή 

• ΧΑΠ σε μη καπνιστές 

• Άσθμα σε καπνιστές 


• Σοβαρό άσθμα – Άσθμα με μόνιμη απόφραξη 


Η ταξινόμηση των ασθενών ως ασθενείς με άσθμα ή ΧΑΠ μπορεί να διαφέρει από μέρα σε μέρα - αν βασίζεται μόνο στο διαγνωστικό κριτήριο της ανταπόκρισης στη βρογχοδιαστολή 

Η ταυτόχρονη παρουσία άσθματος με ΧΑΠ στον ίδιο ασθενή (σύνδρομο αλληλοεπικάλυψης) υπάρχει σε σημαντικό ποσοστό ασθενών, ιδιαίτερα σε μεγαλύτερες ηλικίες 

Κοροναϊός και ΧΑΠ 

Οι άνθρωποι που καπνίζουν ή έχουν Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές και θάνατο μετά από λοίμωξη Covid-19, η οποία προκαλείται από τον κοροναϊό SARS-CoV-2, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική μελέτη.

Οι ασθενείς με ΧΑΠ έχουν 63% μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρή Covid-19 και 60% μεγαλύτερη πιθανότητα θανάτου, ενώ ασθενείς χωρίς ΧΑΠ έχουν αντίστοιχα μεγαλύτερο κίνδυνο κατά 33% και 55%.

Στην επικαιροποίηση των οδηγιών για ασθενείς με άσθμα και Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) σχετικά με τον νέο κοροναϊό (Covid -19), προχώρησε η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ). Δείτε εδώ

Διαβάστε επίσης

• Δεν σας φτάνει ο αέρας και έχετε δύσπνοια; Ποιες οι αιτίες που την προκαλούν και πότε πρέπει να σας δει γιατρός;
• Τι είναι η οξεία και η χρόνια βρογχίτιδα; Σε τι οφείλεται και πώς αντιμετωπίζεται; Ροφήματα που κάνουν καλό

Γνωρίζετε που βρίσκονται οι νεφροί; Πώς ξέρετε αν ο πόνος στην πλάτη είναι ο πόνος των νεφρών;

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Αν η πλάτη σας πονάει, υπάρχει περίπτωση, ο πόνος να οφείλεται στους νεφρούς. Που όμως μπορεί να είναι οι νεφροί; Πολλοί άνθρωποι εκπλήσσονται όταν μαθαίνουν ότι τα νεφρά τους βρίσκονται σχετικά ψηλά στην πλάτη, ακριβώς κάτω από τα πλευρά (στον οπισθοπεριτοναϊκό χώρο).

Οι νεφροί είναι δύο, ένας αριστερός και ένας δεξιός. Έχουν σχήμα κυαμοειδές(σαν φασόλι), βρίσκονται στα πλάγια της σπονδυλικής στήλης, στο ύψος των Θ12 – O3 σπονδύλων και στηρίζονται στους μεγάλους ψοΐτες μύες, στο οπίσθιο κοιλιακό τοίχωμα. Δεν είναι τελείως κατακόρυφοι αλλά οι επιμήκεις άξονές τους συγκλίνουν προς τα επάνω. Έχουν μήκος 11–12 cm, πλάτος 6–7 cm και πάχος 3–4 cm. Το βάρος τους είναι περίπου 150 γρ.

O δεξιός νεφρός βρίσκεται λίγο χαμηλότερα από τον αριστερό γιατί πιέζεται από το ήπαρ το οποίο βρίσκεται ακριβώς από επάνω του.

Πώς ξέρετε αν ο πόνος στην πλάτη στην πραγματικότητα είναι ο πόνος των νεφρών; 

Δεν υπάρχει κανένας σίγουρος τρόπος, αλλά η πιθανότητα να έχει άμεση σχέση με τα νεφρά σας αυξάνει με την παρουσία άλλων συμπτωμάτων και με τα αποτελέσματα κατάλληλων εξετάσεων.

Πόνος στο πάνω μέρος της πλάτης, ιδιαίτερα αν συνοδεύεται από υψηλό πυρετό και συμπτώματα του ουροποιητικού μπορεί να είναι πραγματικός πόνος των νεφρών. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε λοίμωξη των νεφρών (πυελονεφρίτιδα).

Οι πέτρες στα νεφρά προκαλούν πόνο κατά την μετακίνησή τους. Ενώ οι πέτρες για όσο διάστημα παραμένουν στο νεφρό δεν προκαλούν πόνο, η μετακίνηση τους έξω από το νεφρό προκαλούν πόνο. Όταν μια πέτρα στα νεφρά αρχίζει να ταξιδεύει μέσω του ουρητήρα, στην πορεία της προς την κύστη προκαλεί έντονο πόνο, τον οποίο οι γιατροί ονομάζουν κολικό νεφρού ή του ουρητήρα.

Διαβάστε επίσης

• Ποια τα σημάδια ότι οι νεφροί δεν λειτουργούν φυσιολογικά; Ποιοι οι παράγοντες κινδύνου και πως μπορείτε να προλάβετε την νεφροπάθεια; 
• Πόνος στην πλάτη. Ποιες οι αιτίες, πότε πρέπει να πάτε στον γιατρό και τι πρέπει να κάνετε για την πρόληψή του;
• Πέτρες στα νεφρά (νεφρολιθίαση). Τι είναι και πώς δημιουργούνται; Τι πρέπει να κάνετε για να την προλάβετε; Ποια η κατάλληλη διατροφή και ποια βότανα μπορούν βοηθήσουν στην αντιμετώπιση;
• Πώς θα αποφύγετε τις πέτρες στα νεφρά και τι διατροφή πρέπει να ακολουθήσετε για να αντιμετωπίσετε την νεφρολιθίαση; 
• Τι είναι η κρεατινίνη. Πότε αυξάνεται και πότε πρέπει να γίνεται η εξέταση της. Τι είναι η κάθαρση της κρεατινίνης;