Με τον όρο ΧΑΠ περιγράφουμε μία ομάδα χρόνιων πνευμονικών παθήσεων (την χρόνια βρογχίτιδα και το πνευμονικό εμφύσημα) οι οποίες έχουν κοινό παρανομαστή τον προοδευτικό περιορισμό της ροής του αέρα στους βρόγχους και επακόλουθη δυσκολία στην αναπνοή.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια ως τέταρτη αιτία θανάτου διεθνώς, μετά δηλαδή τη στεφανιαία νόσο, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και τις οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού. Η δραματική αύξηση της συχνότητας της ΧΑΠ δείχνει ότι η πάθηση είναι τρίτη αιτία θανάτου.
Μπορεί να ελεγχθεί πλήρως με τη διακοπή του καπνίσματος.
Σε «εξολοθρευτή» του ανθρωπίνου γένους, με «φονικό όπλο» το τσιγάρο, εξελίσσεται χρόνο με χρόνο η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Σε ετήσια βάση η πάθηση στερεί τη ζωή σε περισσότερους από 3.000.000 συνανθρώπους μας παγκοσμίως, ενώ το πλέον ανησυχητικό είναι ότι η επίπτωση της έχει σταθερά αυξητική πορεία.
Ο χρόνιος βήχας και η παραγωγή πτυέλων αποτελούν τα συνηθέστερα συμπτώματα της ΧΑΠ. Πολύ συχνά ξεκινούν νωρίς και διαρκούν για μακρύ χρονικό διάστημα, μέχρι ο ασθενής να εμφανίσει κλινικά έκδηλα την εικόνα της ΧΑΠ, με μείωση των αναπνευστικών δοκιμασιών. Ωστόσο όποιος παρουσιάζει χρόνιο βήχα και παραγωγή
πτυέλων δεν σημαίνει ότι θα αναπτύξει οπωσδήποτε ΧΑΠ, όπως και όποιος πάσχει από ΧΑΠ δεν είναι υποχρεωτικό να εμφανίζει χρόνιο βήχα.
Η βαρύτητα της συμπτωματολογίας εξαρτάται από το μέγεθος της καταστροφής των πνευμόνων και των αεραγωγών τους. Σε ένα ασθενή που συνεχίζει να καπνίζει ή να εκτίθεται σε ερεθιστικούς παράγοντες και μόλυνση του περιβάλλοντος, η συμπτωματολογία θα είναι εντονότερη και θα εξελίσσεται ταχύτερα απ’ ότι σε άλλους που προφυλάσσονται από τους παραπάνω παράγοντες.
Πώς η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.) επηρεάζει το αναπνευστικό σύστημα;
Στην ΧΑΠ οι παθήσεις των πνευμόνων (χρόνια βρογχίτιδα και εμφύσημα), προκαλούν πνευμονικές βλάβες που εμποδίζουν την φυσιολογική αναπνοή. Ουσιαστικά πρόκειται για βλάβες των αεραγωγών των πνευμόνων, δηλαδή μικρών σωλήνων που μεταφέρουν αέρα πλούσιο σε οξυγόνο και απομακρύνουν το διοξείδιο του άνθρακα από τους πνεύμονες. Οι αεραγωγοί αποφράσσονται από τη φλεγμονή και τις εκκρίσεις με αποτέλεσμα να μην μπορούν να απομακρύνουν τον παγιδευμένο αέρα. Το κάπνισμα είναι η συχνότερη αιτία ΧΑΠ. Οι περισσότεροι ασθενείς είναι ενεργοί ή πρώην καπνιστές. Έκθεση σε άλλους ερεθιστικούς παράγοντες όπως, χημικά, σκόνη, ατμοσφαιρική ρύπανση, μπορεί να προκαλέσουν ή να συνεισφέρουν στην εκδήλωση της ΧΑΠ.
Οι αεραγωγοί του αναπνευστικού συστήματος των πνευμόνων έχουν την εικόνα ενός αναποδογυρισμένου δένδρου, που αποτελείται από μικρούς σωληνίσκους και σάκους, τις κυψελίδες (στις οποίες πραγματοποιείται η ανταλλαγή του οξυγόνου με το διοξείδιο του άνθρακα). Στους υγιείς οι σωληνίσκοι είναι ελεύθεροι και ανοικτοί, ενώ οι κυψελίδες είναι ελαστικές και λειτουργικές. Κατά την εισπνοή ο αέρας εισέρχεται με μεγάλη ευκολία και διατείνει τις κυψελίδες, ενώ κατά την εκπνοή ο αέρας εξέρχεται και οι κυψελίδες αποκτούν τον μέγεθος που είχαν πριν.
Στην ΧΑΠ οι αεραγωγοί χάνουν την ελαστικότητά τους και παραμορφώνονται. Ο ιστός μεταξύ των κυψελίδων που είναι πλούσιος σε αιμοφόρα αγγεία καταστρέφεται. Εξαιτίας της φλεγμονής το τοίχωμα των βρόγχων διογκώνεται από το οίδημα και αποφράσσεται. Οι βρόγχοι συγχρόνως γεμίζουν από εκκρίσεις παχύρευστες σαν την βλέννη. Έτσι οι κυψελίδες δεν μπορούν να αποβάλλουν το παγιδευμένο αέρα και διατείνονται συνεχώς, μέχρι να καταστραφούν.
ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΧΑΠ
ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΑΠ
KAΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΧΑΠ
• COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease)(National Heart, Lung, and Blood Institute)
• COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease)(Patient Education Institute)