Τροφές – αντίδοτα στην ηλιακή ακτινοβολία

Η έκθεση στον ήλιο, σε μία χώρα τόσο ηλιόλουστη όσο η Ελλάδα, είναι αναπόφευκτη. Όσο λοιπόν πλησιάζουμε προς τις καλοκαιρινές μας διακοπές είναι ιδιαίτερα σημαντικό, να γνωρίζουμε τι θα μας βοηθούσε να προστατευτούμε από την ηλιακή ακτινοβολία. Εκτός από τα διάφορα αντηλιακά προϊόντα με τα οποία μας έχει εφοδιάσει η τεχνολογία, αντηλιακή προστασίαμπορούν να μας προσφέρουν και μίαπληθώρα τροφών που αφθονούν την περίοδο του καλοκαιριού.

Φρούτα και λαχανικά προσφέρονται απλόχερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και όχι τυχαία. Τα αντιοξειδωτικά, ουσίες δηλαδή που προστατεύουν το δέρμα από την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας, βρίσκονται  κυρίως στις δύο αυτές ομάδες τροφίμων.

Εκτός από τις αντιοξειδωτικές βιταμίνες (Α, C και E) που ενισχύουν την αντοχή του δέρματος στην ηλιακή ακτινοβολία, κυρίαρχο ρόλο στην αντηλιακή προστασία έχουν τα καροτενοειδή (π.χ. λουτεϊνη, β-καροτένιο, λυκοπένιο). Φαίνεται πως η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε βιταμίνη Ε και C και ηπαράλληλη εφαρμογή αντηλιακών προϊόντων που περιέχουν τις ίδιες βιταμίνες, προστατεύει σημαντικά από την ηλιακή ακτινοβολία, ενώ τα καροτενοειδή, όπως φανερώνουν οι μέχρι τώρα ενδείξεις, έχουν φωτοπροστατευτική δράση.

Μελέτες έχουν δείξει ότι τα καροτενοειδή προστατεύουν από το ερύθημα που προκαλείται από την έντονη έκθεση σε UVA και UVB ακτινοβολία, απορροφούν διάφορα μήκη κύματος της UV ακτινοβολίας και προφυλάσσουν  το δέρμα από τις οξειδωτικές μεταβολές που προκαλεί, η υπεριώδης ακτινοβολία. Η βιταμίνη Ε, η οποία βρίσκεται κυρίως στο ελαιόλαδο,  τα αμύγδαλα και το αβοκάντο, δρα ενισχυτικά στην προστατευτική δράση των καροτενοειδών.

Ποικίλα φρούτα και λαχανικά που ευδοκιμούν την περίοδο του καλοκαιριού αποτελούν σημαντικές πηγές καροτενοειδών. Τα καρότα, τα βερίκοκα, τα ροδάκινα, το πεπόνι και το σπανάκι μπορούν να μας εφοδιάσουν με β-καροτένιο, η τομάτα, το κόκκινο γκρέιπφρουτ και το καρπούζι με λυκοπένιο, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα σπαράγγια και τα λαχανάκια Βρυξελλών με ζεα-ξανθίνη ενώ, το σπανάκι, τα πράσινα φασόλια και το λάχανο με λουτεΐνη.

Η φωτοπροστατευτική δράση των καροτενοειδών είναι συνεργιστική. Αυτό σημαίνει, πως εάν θέλετε να προστατευτείτε από την ηλιακή ακτινοβολία δεν αρκεί να καταναλώνετε τομάτες. Είναι σημαντικό να υπάρχει στη διατροφή σας ποικιλία φρούτων και λαχανικών. Γι΄ αυτό προσπαθήστε να συμπεριλάβετε στο καθημερινό σας διαιτολόγιο πέντε φρούτα και δύο σαλάτες.

Εκτός όμως από τα καροτενοειδή, ιδιαίτερα σημαντικό συστατικό όταν εκτίθεστε στον ήλιο είναι τα προβιοτικά. Πρόκειται για ζωντανά στελέχη βακτηριακών ειδών. Σύμφωνα με τις μελέτες των τελευταίων ετών κάποια από τα στελέχη αυτά, με κυριότερο τo γαλακτοβάκιλλο johnsonii, φαίνεται πωςενισχύουν τη φυσική άμυνα του δέρματος και το προστατεύουν από την έκθεση στον ήλιο. Τα προβιοτικά βρίσκονται σε τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το γιαούρτι και το ξινόγαλο, ενώ μπορούν να ληφθούν και με τη μορφή κάποιου συμπληρώματος.

Σημαντικό ρόλο στην αντηλιακή προστασία κατέχουν και τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Προστατεύουν από την υπεριώδη ακτινοβολία, ρυθμίζουν τηλειτουργικότητα των κυτταρικών μεμβρανών και τη βιοσύνθεση των λιπιδίων της κεράτινης στιβάδας του δέρματος. Βρίσκονται στα λιπαρά ψάρια(σολομό, σκουμπρί, κολιό και τσιπούρα) και στους ξηρούς καρπούς (καρύδια, φιστίκια και αμύγδαλα). Προσπαθήστε λοιπόν, ιδιαίτερα τώρα το καλοκαίρι, να καταναλώνετε ψάρια τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα και η μία από αυτές να είναι κάποιο από τα προαναφερόμενα λιπαρά ψάρια.

Τέλος, αυτό που όλοι πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας εάν θέλουμε να έχουμε επαρκή προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία, είναι η σωστή υδάτωση. Κατά την έκθεση στον ήλιο, το ανθρώπινο σώμα, προσπαθώντας να διατηρήσει σταθερή τη θερμοκρασία του, αυξάνει την εφίδρωση. Αποτέλεσμα της έντονης εφίδρωσης  είναι η απώλεια υγρών αλλά και ηλεκτρολυτών με πιθανή τη διαταραχή της ισορροπίας των υγρών του δέρματος. Η αυξημένη κατανάλωση νερού είναι λοιπόν απαραίτητη για την αναπλήρωση των υγρών που χάνονται, αλλά δεν επαρκεί.

Φροντίστε, εκτός από την αύξηση της κατανάλωσης του νερού, να αυξήσετε και την κατανάλωση φυσικών χυμών, φρούτων και λαχανικών. Με αυτό τον τρόπο θα εξασφαλίσετε  και την αναπλήρωση των ηλεκτρολυτών που το σώμα σας χάνει κατά την έκθεση στον ήλιο.   

Γράφει η Παρασκευή Κουστουράκη, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, M.Sc


ΠΗΓΗ: mednutrition.gr