Παρέμβαση του Υπουργού Υγείας, Ανδρέα Ξανθού στο 15ο ετήσιο συνέδριο HEALTHWORLD

Η υγειονομική συγκυρία στην Ελλάδα

• Το ΕΣΥ δεν κινδυνεύει με κατάρρευση – αντίθετα αντιστράφηκε η συνεχής επί 6ετία περικοπή δαπανών και απώλειας προσωπικού και είναι σε εξέλιξη η πρώτη σοβαρή παρέμβαση ενίσχυσης της δημόσιας περίθαλψης  από την αρχή της κρίσης. Όχι μόνο σταμάτησε οριστικά το κλείσιμο νοσοκομείων ,οι συγχωνεύσεις κλινικών , η κατάργηση οργανικών θέσεων ,  αλλά ξεκίνησε η λειτουργία νέων νοσοκομείων ( όπως στη Σαντορίνη) , ανοίγουν κλειστά κρεβάτια ΜΕΘ,  αναπτύσσονται νέα τμήματα , ενισχύεται το ΕΚΑΒ , αναβαθμίζονται σταδιακά οι σημερινές δομές  ΠΦΥ , στελεχώνονται με ειδικά οικονομικά κίνητρα τα Περιφερειακά Ιατρεία σε  άγονες και  νησιωτικές περιοχές .  Ταυτόχρονα , τα νοσοκομεία αποκτούν  μετά από πολλά χρόνια Διοικήσεις που έχουν επιλεγεί με μια αδιαμφισβήτητα ανοικτή και αξιοκρατική διαδικασία , στην πλειονότητα τους με υψηλά προσόντα και τεχνοκρατική επάρκεια ,  οργανική σχέση με το ΕΣΥ και τους ανθρώπους του και αφοσίωση στη  δημόσια περίθαλψη.  Το πολιτικό «σήμα»  ότι τέλειωσε οριστικά η εγκατάλειψη , η  αποδιοργάνωση  και η  «παθητική» ιδιωτικοποίηση  της δημόσιας περίθαλψης έχει δοθεί  και αυτό πού μένει είναι η αισθητή βελτίωση της καθημερινότητας των εργαζομένων στο Σύστημα Υγείας και κυρίως των ασθενών . Το πολιτικό σχέδιο είναι η αύξηση της «χωρητικότητας» του Δημόσιου Συστήματος Υγείας και η συμπληρωματική λειτουργία του ιδιωτικού τομέα,  με κοινούς όρους και κανόνες , αξιολόγηση υπηρεσιών και real time έλεγχο της ζήτησης εξετάσεων, φαρμάκων και θεραπευτικών πράξεων .

• Η χώρα είναι υγειονομικά ασφαλής –δεν υπήρξε ούτε θα υπάρξει «υγειονομική βόμβα» λόγω του προσφυγικού  - είναι ανεύθυνοι και  επικίνδυνοι όσοι «παίζουν» μικροπολιτικά , ξενοφοβικά και λαϊκιστικά παιγνίδια με τη Δημόσια Υγεία.   Σε συνεργασία με όλους τους διεθνείς οργανισμούς , τους επιστήμονες που ασχολούνται με την επιδημιολογία και την επιτήρηση των λοιμώξεων , τις Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας του Κράτους και των αιρετών Περιφερειών , ενισχύουμε την «υγειονομική θωράκιση» της χώρας και λαμβάνουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης , επαρκούς ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης   και αποτροπής  κάθε κινδύνου  για τη Δημόσια Υγεία. Με ειδικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα ύψους 24 εκ. ευρώ που χρηματοδοτεί 850 προσλήψεις γιατρών-νοσηλευτών-λοιπού προσωπικού  μέσω ΚΕΕΛΠΝΟ, αναβαθμίζουμε την πρωτοβάθμια υγειονομική φροντίδα στα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων και  στηρίζουμε την εύρυθμη λειτουργία των όμορων Νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας .

• Μετά την πολύ μεγάλη τομή στην πολιτική υγείας , πού ήταν η καθολική υγειονομική κάλυψη των ανασφάλιστων πολιτών , χιλιάδες άνθρωποι παρακολουθούνται,  κάνουν εργαστηριακές εξετάσεις, χειρουργούνται , νοσηλεύονται δωρεάν στα δημόσια νοσοκομεία , χωρίς εμπόδια και κυρίως  χωρίς το άγχος της αδυναμίας πληρωμής  ή της μεταφοράς χρέους στην Εφορία. Αυτή ήταν μια «μεροληπτική»  υπέρ των αδύναμων πολιτική επιλογή , ίσως η πιο κοινωνικά ανακουφιστική παρέμβαση της κυβέρνησης της Αριστεράς.

• Επιταχύνουμε και επεκτείνουμε σε όλες τις Περιφέρειες της χώρας , αξιοποιώντας και πόρους του ΕΣΠΑ , την ανάπτυξη του νέου μοντέλου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας , με αποκεντρωμένες δημόσιες δομές ( Τοπικές Μονάδες Υγείας) , οικογενειακούς γιατρούς και διεπιστημονική ομάδα υγείας , με προσανατολισμό στην πρόληψη, στην αγωγή υγείας και στην κοινοτική φροντίδα. Η αλλαγή αυτή αναμένεται να μεταβάλλει πλήρως το αποδιοργανωμένο τοπίο της ΠΦΥ και να προσφέρει καθολική, ισότιμη , δωρεάν  και ποιοτική φροντίδα σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού που σήμερα τη στερούνται ή καταβάλλουν δυσβάστακτο κόστος.

• Σχεδιάζουμε  μια νέα εθνική  φαρμακευτική πολιτική  , ένα νέο ισχυρό κοινωνικό συμβόλαιο ανάμεσα στην Πολιτεία, τους επαγγελματίες υγείας  , τους  επιχειρηματίες στον τομέα του φαρμάκου και την κοινωνία , στηριγμένο  σε διαφανείς συμφωνίες , σε σαφείς δεσμεύσεις , σε μηχανισμούς ελέγχου και σε μία νέα κουλτούρα κοινωνικής ευθύνης που έχουμε ανάγκη για να επιβιώσει και το Σύστημα Υγείας και η χώρα .

• Προχωρούμε στη διακρατική συνεργασία χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου με στόχο την από κοινού  διαπραγμάτευση με τη φαρμακοβιομηχανία προσιτών τιμών στα ακριβά και καινοτόμα φάρμακα , διασφαλίζοντας την πρόσβαση των πολιτών σε νέες αποτελεσματικές θεραπείες αλλά και τη βιωσιμότητα του ΕΣΥ και του Ασφαλιστικού Συστήματος.  Είναι σημαντικό ζήτημα πολιτικής συνοχής της ΕΕ η ενίσχυση των μηχανισμών συνεργασίας και αλληλεγγύης ανάμεσα στα κράτη-μέλη   στον τομέα του φαρμάκου  .

• Αναβαθμίζουμε την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στην Υγεία , με ολοκλήρωση του Χάρτη( Άτλαντα) Υγείας και σύντομα του ατομικού ηλεκτρονικού φακέλου υγείας , με τη διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων των νοσοκομείων με το κεντρικό σύστημα επιχειρηματικής ευφυϊας (BI ) του Υπουργείου , με ανάπτυξη Μητρώων Χρονίων Ασθενειών και ενσωμάτωση διαγνωστικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης , με δυνατότητα να κλείνονται δωρεάν, μέσω διαδικτύου , τα ραντεβού των πολιτών στα νοσοκομεία και τις δομές του ΠΕΔΥ.  

Άλλο όραμα για την πολιτική Υγείας

Η νέα ανθρωποκεντρική στρατηγική για την Υγεία αντιμετωπίζει το χώρο αυτό ως πεδίο κάλυψης πραγματικών υγειονομικών αναγκών του πληθυσμού, ως πεδίο κατοχύρωσης ανθρωπίνων  και  κοινωνικών δικαιωμάτων αλλά και ως πεδίο κοινωνικής αναδιανομής, δηλαδή άρσης ανισοτήτων . Το κράτος   δεν είναι για να εγγυάται την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς υγείας αλλά για να διασφαλίζει ( θεσμικά, χρηματοδοτικά, λειτουργικά) την ισότιμη παροχή αξιόπιστης ιατροφαρμακευτικής φροντίδας και πρόληψης-προαγωγής   υγείας σε όλους , ανεξάρτητα από την εργασιακή, ασφαλιστική , οικονομική κατάσταση καθενός ή τη  νομιμότητα παραμονής στη χώρα. Η πολιτική απάντηση στις υγειονομικές  ανισότητες και αποκλεισμούς  που δημιουργεί η κρίση , είναι η ανασυγκρότηση του Συστήματος Υγείας    με όρους  καθολικότητας, ισότητας και αποτελεσματικότητας . Χρειαζόμαστε ένα νέο ΕΣΥ , χωρίς τις στρεβλώσεις και τις παθογένειες του παρελθόντος .        Ένα Σύστημα που διευρύνει το δημόσιο χώρο στην Υγεία και περιορίζει την αγορά , που αναπροσανατολίζει δημόσιους πόρους από τον κρατικοδίαιτο επιχειρηματικό τομέα  στις δημόσιες δομές , ενισχύοντας προνομιακά την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και την Πρόληψη ,  τη Δημόσια Υγεία,  τις υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων , τις δομές αποθεραπείας και αποκατάστασης .

Ένα Σύστημα που δεν ξεχνά τον ολιστικό ορισμό του ΠΟΥ για την Υγεία , που θυμάται  ότι η καλύτερη υγεία δεν ταυτίζεται πάντα με την παροχή περισότερης ιατρικής φροντίδας , ότι υπάρχουν οι κοινωνικοί προσδιοριστές της υγείας ( εργασία, εισόδημα, διαβίωση, διατροφή , εργασιακό και φυσικό  περιβάλλον κλπ) που πρέπει να ενδυναμωθούν και  ότι η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη είναι το μέσον για τη φροντίδα των ανθρώπων αλλά η Δημόσια Υγεία είναι ο τελικός σκοπός .

Ένα Σύστημα που στηρίζεται στο δημοκρατικό προγραμματισμό των υπηρεσιών υγείας δηλαδή στην κατανομή πόρων με βάση τις επιδημιολογικά τεκμηριωμένες ανάγκες των τοπικών κοινωνιών , στην αποκεντρωμένη οργάνωση, αξιοκρατική στελέχωση και συμμετοχική διεύθυνση του Συστήματος , στην κουλτούρα δημοκρατικής ευαισθησίας, δημόσιας λογοδοσίας και κοινωνικού ελέγχου που οφείλουν να ενστερνιστούν οι διοικήσεις    των νοσοκομείων , στην εδραίωση ενός άλλου κοινωνικού ήθους στο ΕΣΥ , στο σεβασμό της αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων των ασθενών .

Μπορεί οι πόροι ( ανθρώπινοι και υλικοί) που διαθέτει αυτή την περίοδο η χώρα μας να είναι περιορισμένοι , όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Εντιμότητα , η Δικαιοσύνη , η Αξιοκρατία και η Δημοκρατία δεν κοστίζουν .