Συνέδριο για την υπερθερμία στη θεραπεία του καρκίνου

ESHO 2017 Conference

Η Ευρωπαϊκή Εταιρία για την Υπερθερμική Ογκολογία (ESHO) είναι το ευρωπαϊκό φόρουμ που προωθεί για το δημόσιο όφελος, τη βασική και εφαρμοσμένη έρευνα στη φυσική, τη μηχανική, τις βιολογικές και κλινικές επιστήμες σχετικά με τη χρήση της υπερθερμίας στη θεραπεία του καρκίνου.

Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες η προσθήκη υπερθερμίας στα ακτινοθεραπευτικά ή/και χημειοθεραπευτικά σχήματα αποτελεί συνήθη θεραπεία για όλες σχεδόν τις ογκολογικές περιπτώσεις. Στην αρχή του τρέχοντος έτους, οι υγειονομικές αρχές της Ανδαλουσίας της Ισπανίας αποφάσισαν να αναγνωρίσουν την ακτινοθεραπεία και την υπερθερμία ως στάνταρ φροντίδα για τον υποτροπιάζοντα καρκίνο του μαστού και τον τοπικά προχωρημένο καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Σε μια εκτενή συστηματική ανασκόπηση (38 μελέτες, 3478 ασθενείς, Cancer Treat Reviews 2015), ο καθηγητής Datta, Kantonspital Aarau, απέδειξε ότι η προσθήκη υπερθερμίας στην ακτινοθεραπεία βελτιώνει τον έλεγχο του όγκου για τον μαστό, την κεφαλή-τράχηλο, το ορθό, τραχήλου μήτρας και παιδιατρικό καρκίνο. Ο καθηγητής Issels, LMU Μόναχο, ανέφερε στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο για τον Καρκίνο το 2015, μια απόλυτη αύξηση 12% στη συνολική επιβίωση όταν προστέθηκε υπερθερμία στη χημειοθεραπεία για ασθενείς που έλαβαν θεραπεία για σάρκωμα μαλακών ιστών. Σε όλες τις κλινικές μελέτες δεν διαπιστώθηκε καθόλου ή αμελητέα αύξηση της όψιμης τοξικότητας. Πέραν των παλαιοτέρων ανακοινώσεών του, ανακοίνωσε εδώ το φαινόμενο της παρεμπόδισης της επισκευής των βλαβών του DNA των όγκων, υπό την επίδραση της υπερθερμίας, μέσω αναστολής των γονιδίων BRACA1 & 2. Ο καθηγητής Szasz, Παν. San Istvan Βουδαπέστης έδειξε με πολλαπλές μελέτες, προκλινικές και κλινικές, ότι η ογκοθερμία προκαλεί το εντυπωσιακό φαινόμενο της απομακρυσμένης υποστροφής μεταστατικών όγκων, αν υποβληθεί σε θεραπεία ο πρωτοπαθής όγκος, αλλά όχι οι ίδιες οι μεταστάσεις. Το φαινόμενο αυτό αποκαλείται abscopal effect, και οφείλεται σε διέγερση του ανοσοποιητικού μηχανισμού του ασθενούς με την ογκοθερμία. Το φαινόμενο είναι εξαιρετικής σημασίας, διότι αποδεικνύει ότι η υπερθερμική αυτή τεχνολογία, σε αντίθεση με όλες τις συμβατικές αντικαρκινικές θεραπείες που είναι ανοσοκατασταλτικές, είναι η μόνη ανοσοενισχυτική. Τα παραπάνω δεδομένα είναι βέβαιο ότι θα αυξήσουν την αποδοχή της υπερθερμίας από την ιατρική κοινότητα.

Η νέα γνώση σχετικά με τις βιολογικές και ανοσολογικές επιδράσεις της υπερθερμίας σε συνδυασμό με τη νέα προηγμένη τεχνολογία θέρμανσης έχει προκαλέσει την διεξαγωγή νέων κλινικών μελετών στον καρκίνο της κύστης, του μεταστατικού περιτοναϊκού καρκίνου και αυτού του παγκρέατος. Αυτό δημιουργεί πολλές ευκαιρίες για εκπόνηση νέων θεραπευτικώνστρατηγικών, που θα αξιοποιούν πληρέστερα την από παλαιότερα γνωστή άριστη συνέργεια της υπερθερμίας με τις παλαιότερες και νεότερες φαρμακευτικές, ακτινοθεραπευτικές και μοριακές τεχνικές. Δεκαοκτώ τυχαιοποιημένες μελέτες φάσης ΙΙΙ έχουν δείξει στην κλινική πράξη ότι η προσθήκη υπερθερμίας στα άλλα θεραπευτικά σχήματα διπλασιάζει μεσοσταθμικά τα αποτελέσματα των άλλων θεραπειών.

Τονίστηκε επίσης η απουσία παρενεργειών και επιπλοκών της υπερθερμίας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον η καρκινοκτόνος αυτή θεραπεία δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με την επιφύλαξη που αντιμετωπίζονται οι υπόλοιπες θεραπείες, που συνοδεύονται από τοξικότητα. 

Τέλος, τονίστηκε για πολλοστή φορά, και από τα πλέον επίσημα χείλη, η δυνατότητα και η αναγκαιότητα να ενταχθεί η υπερθερμία στις πρωτοβάθμιες ιατρικές πράξεις, και να αποζημιώνεται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Αυτό θα ανακουφίσει τις ουρές στα ακτινοθεραπευτικά κέντρα και την οικονομική επιβάρυνση των πασχόντων, αφού η υπερθερμία είναι εγκεκριμένη από το ΚΕΣΥ ήδη από το 2011 και έχει λάβει κωδικούς συνταγογράφησης στον ΕΟΠΥΥ.

Συμπερασματικά

Η θέση της υπερθερμίας στη θεραπεία του καρκίνου

-Η υπερθερμία προκαλεί επαύξηση του θεραπευτικού αποτελέσματος από την χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία στο καρκινικό DNA, βοηθώντας στη μη επισκευή των βλαβών που προκαλούνται από αυτές τις θεραπείας. (καθ. Issels).

-Πάνω από 20 τυχαιοποιημένες μελέτες φάσης ΙΙΙ έχουν δείξει στην κλινική πράξη ότι η προσθήκη υπερθερμίας στα άλλα θεραπευτικά σχήματα διπλασιάζει μεσοσταθμικά τα αποτελέσματα των άλλων θεραπειών (καθ. Κουλουλίας).

-H υπερθερμία αποκαλύπτει τα καρκινικά κύτταρα στο ανοσοποιητικό σύστημα και προκαλεί το εντυπωσιακό φαινόμενο «abscopal effect». Το φαινόμενο οφείλεται σε ένα είδος αυτεμβολιασμού του ασθενούς με υλικό αποδόμησης του καρκίνου στην πρωτοπαθή εστία (καθ. Szas

H υπερθερμία στην Ελλάδα

Σήμερα η επιφανειακή υπερθερμία εφαρμόζεται στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αρεταίειο, ενώ σε σχετική διαδικασία εφαρμογής της μεθόδου βρίσκεται το ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης .Επίσης εφαρμόζεται σε δύο ιδιωτικά θεραπευτικά κέντρα στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. 

Είναι συνδυαστική θεραπεία, δεν έρχεται σε αντίθεση με τις άλλες θεραπείες αντιμετώπισης του καρκίνου.

Είναι ακτινοευαισθητοποιός και χημειοευαισθητοποιός. Και όπως είπε ο Αναπληρωτής Καθηγητής Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Ογκολογικής Υπερθερμίας, κος Βασίλης Κουλουλίαςστην Ελλάδα «ήρθε για να μείνει ως συνδυαστική θεραπεία για τον καρκίνο».

Όπως επεσήμανε ο κος Αίας –Θεόδωρος Παπασταύρου, Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου ESHO2017 και Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής Ιασώ GENERAL, η υπερθερμία είναι εγκεκριμένη από το ΚΕΣΥ (2012) ως ιατρική πράξη με συγκεκριμένο τιμολόγιο και ανήκει στις πράξεις της ακτινοθεραπευτικής ογκολογίας.  Παρόλα αυτά, οι σχετικοί  κωδικοί ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στον ΕΟΠΥΥ παραμένουν ανενεργοί, με συνέπεια να μην μπορούν να αποζημιωθούν οι ασθενείς από τα ταμεία τους.

Η Υπεθερμία αποζημιώνεται σε πολλά Ευρωπαϊκά κράτη όπως στη Γερμανία, Ολλανδία Ελβετία και τελευταία και την Ισπανία, όπως είπε Gerard van Rhoon Καθηγητής Φυσικής, Πανεπιστήμιο Erasmus, Ολλανδία, Πρόεδρος της ESHO (Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ογκολογικής Υπερθερμίας).

Και όπως είπε ο Αναπληρωτής Καθηγητής Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Ογκολογικής Υπερθερμίας, κος Βασίλης Κουλουλίας «σε πολλά Ευρωπαϊκά κράτη, η υπερθερμία είναι ενταγμένη ήδη στην πρωτοβάθμια περίθαλψη με το δεδομένο ότι δεν χρειάζεται ειδικά θωρακισμένο χώρο για την λειτουργία της κάτι που πρέπει να γίνει και στη χώρα μας».