Πτώσεις στους ηλικιωμένους: Κοινωνική ευαισθησία από έναν δοκιμαζόμενο κλάδο

Άρης Σισσούρας, Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών, επιστημονικά υπεύθυνος του Βαρόμετρου Επαγγελματιών Υγείας, Βασιλική Σακελλάρη, Καθηγήτρια Φυσικοθεραπείας στο ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδος, υπεύθυνη προγράμματος ProFouND (Prevention of Falls Network for Dissemination), Πέτρος Λυμπερίδης, Πρόεδρος ΠΣΦ, Ελευθέριος Μπουρνουσούζης, Γενικός Ταμίας ΠΣΦ, και ο Γεώργιος Κούτρας, Υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων ΠΣΦ. 

Απειλή για χιλιάδες ηλικιωμένους είναι οι πτώσεις. Καταλαμβάνουν την πρώτη αιτία θανάτου από ατυχήματα και υπολογίζεται ότι είναι υπεύθυνες για το 40% των θανάτων από κακώσεις στους άνω των 65 ετών.

Έρευνες έχουν δείξει ότι 1 στους 3 ηλικιωμένους άνω των 65 ετών πέφτει, τουλάχιστον, µία φορά κάθε χρόνο, ενώ το ποσοστό αυτό φθάνει στο 50% για άτομα άνω των 80 ετών Οι κακώσεις από πτώσεις αποτελούν σήμερα ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα Δημόσιας Υγείας, από άποψη νοσηρότητας, θνησιμότητας αλλά και κόστους αντιμετώπισης.

Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα σοβαρό στην Ελλάδα, εάν αναλογιστεί κανείς ότι το ποσοστό του πληθυσμού στην Ελλάδα, άνω των 65 ετών ανέρχεται στο 21,3% ενώ δυσοίωνες είναι οι προοπτικές για το μέλλον (27,1% το 2030 και 36,5% το 2050).

Τα παραπάνω ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών κ. Πέτρος Λυμπερίδης, με αφορμή την καθιέρωση της ΗμέραςΜυοσκελετικής Υγείας, που είναι η 30ή Σεπτεμβρίου. Στο πλαίσιο αυτό, ο Π.Σ.Φ. κάθε έτος θα διοργανώνει παρεμβάσεις και προγράμματα σε πανελλαδικό επίπεδο, οι οποίες θα έχουν αποκλειστικό στόχο την προαγωγή και αγωγή υγείας του πληθυσμού.

Σύμφωνα με τον κ. Λυμπερίδη, φέτος διοργανώνονται από τις 25 έως τις 29 Σεπτεμβρίου δωρεάν δοκιμασίες για την πρόληψη των πτώσεων σε ηλικιωμένους, σε όλα τα ιδιωτικά και δημόσια φυσικοθεραπευτήρια. 

Στο πλαίσιο αυτό, οι ενδιαφερόμενοι θα υποβληθούν σε διάφορες δοκιμασίες (δύναμης των κάτω άκρων, ισορροπίας και κινητικότητας), προκειμένου να αξιολογηθεί το επίπεδο κινδύνου πτώσεων. Σε όσους εντοπιστεί πρόβλημα, θα γίνει επίδειξη ενός σετ βασικών ασκήσεων που μπορούν να ακολουθούν για την ενδυνάμωση και βελτίωση της κινητικότητάς τους. 

Παράλληλα, στον ιστότοπο του Συλλόγου (www.psf.org.gr) υπάρχουν διαθέσιμα φυλλάδια ασκήσεων για σταθερότητα στάσης, δύναμη και αποσυμπίεση, ενδυνάμωση και ισορροπία. Τις ασκήσεις μπορούν να “κατεβάσουν” οι ενδιαφερόμενοι εντελώς δωρεάν.

Ο κ. Λυμπερίδης διευκρίνισε πως όλο το υλικό των ασκήσεων έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιο του θεματικού δικτύου ProFouND (Prevention of Falls Network for Dissemination). Πρόκειται για μία χρηματοδοτούμενη από την Ευρωπαϊκή Ένωση πρωτοβουλία, η οποία είναι αφιερωμένη στη διάδοση και εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών πρόληψης των πτώσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Μετά την ολοκλήρωση των δράσεων, ο ΠΣΦ θα υποβάλει στο υπουργείο Υγείας έκθεση, στην οποία θα περιλαμβάνονται χρήσιμα στατιστικά στοιχεία. Μεταξύ αυτών, θα περιλαμβάνονται ο συνολικός αριθμός των ηλικιωμένων που συμμετείχαν στα τεστ και όσων αξιολογήθηκαν με προβλήματα.

Θα αποτυπώνεται, επίσης, ο αριθμός όσων έλαβαν πρόγραμμα ασκήσεων και τα συγκριτικά αποτελέσματα των καταγεγραμμένων περιπτώσεων που παρουσίασαν βελτίωση έπειτα από την εκτέλεση των ασκήσεων για διάστημα 30 ημερών.

Ευαισθησία

Με την πρωτοβουλία αυτή – εξήγησε – οι φυσικοθεραπευτές επιδεικνύουν μία σημαντική κοινωνική ευαισθησία. Παρέχουν δωρεάν τη γνώση και τον χρόνο τους, παρότι τα επαγγελματικά και οικονομικά προβλήματα μαστίζουν τον κλάδο.

Πρόσφατη έρευνα που έγινε σε πανελλαδικό δείγμα 733 φυσικοθεραπευτών (οι 520 ελεύθεροι επαγγελματίες), στο πλαίσιο του Βαρόμετρου Επαγγελματιών Υγείας, έδειξε πως ένας στους τέσσερις φυσικοθεραπευτές πλήττονται από την ανεργία, ενώ οι μισοί επαγγελματίες είναι απαισιόδοξοι για το μέλλον τους. 

Η υπεύθυνη του τμήματος ερευνών της εταιρείας CMT Prooptiki, που διεξήγαγε την έρευνα, κα Αρετή Λιούπα τόνισε πως, ο τζίρος του κλάδου μειώθηκε κατά 9% μεταξύ 2015 και 2014, ως απόρροια των συνεπειών της οικονομικής κρίσης. 

Αρνητικά κυμάνθηκε και το 2016, με το 56% των φυσικοθεραπευτών να δηλώνουν πτώση των κερδών τους, το 42% πτώση του κύκλου εργασιών, ενώ το 75% αναγκάστηκε να μειώσει το ύψος των αμοιβών του κατά 25% κατά μέσο όρο. Ως σημαντικότερα προβλήματα καταγράφονται ηυψηλή φορολογία, οι καθυστερήσεις των πληρωμών από τον ΕΟΠΥΥ, το clawback και το rebate, καθώς και οι υψηλές ασφαλιστικές εισφορές, αποτελώντας τροχοπέδη για την ανάπτυξη του κλάδου.

Χαρακτηριστικό του αρνητικού κλίματος που επικρατεί στον κλάδο είναι το γεγονός ότι, πάνω από το 50% των επαγγελματιών δυσκολεύονται την τελευταία διετία να καταβάλλουν τις ασφαλιστικές τους εισφορές και να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό εάν αναλογιστεί κανείς ότι ο κύκλος εργασιών για την πλειοψηφία των φυσικοθεραπευτών κυμαίνεται γύρω στις 20.000 ευρώ.

Ως απόρροια αυτών των προβλημάτων, το 20% εξετάζει το ενδεχόμενο συνεργασίας με άλλους επαγγελματίες υγείας, προκειμένου να δημιουργήσει μεγαλύτερα επιχειρηματικά σχήματα, ενώ αντίστοιχο είναι και το ποσοστό, όσων σκέφτονται να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό. 

Όσον αφορά στους νέους φυσικοθεραπευτές, το 4 στους 10 σκέφτονται να ασκήσουν ελεύθερα το επάγγελμα, ενώ 1 στους 3 θεωρεί πολύ έως αρκετά πιθανό να αναζητήσει εργασία στο εξωτερικό, επιτείνοντας το πρόβλημα της διαρροής Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό που καταγράφεται έντονα τα τελευταία χρόνια.