Η ορχήστρα του Αμίρ

Συμπατριώτη Αμίρ, ένα ταπεινό μουσικό σχόλιο προς τιμήν σου που ήρθες πρόσφυγας πριν δυο χρόνια και δάκρυσες στην ιδέα πως θα σηκώσεις την σημαία, και μια ταπεινή συγνώμη προς εσένα καθώς ημερήσιοι ευθυνόφοβοι εξομοίωσαν την σημαία με την ταμπέλα και νυχτερινοί θρασύδειλοι χειρίστηκαν την μόνη γλώσσα που έμαθαν στο σχολειό του μυαλού και της ψυχής τους : να πετάνε πέτρες. Συγνώμη.

Νωρίτερα φέτος, αρκετά πριν οι γηγενείς νυχτερινοί θρασύδειλοι εκδηλώσουν την πατριωτική τους ευαισθησία στην Δάφνη, πραγματοποιήθηκε μια μουσική παράσταση που ήταν πρώτη στον κόσμο, τόσο για το κοινό όσο και για τους καλλιτέχνες.

Δόθηκε από την Ορχήστρα Zohra, το πρώτο γυναικείο μουσικό σύνολό του στο Αφγανιστάν, που είχε πετάξει στην Ελβετία για να εμφανιστεί στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, από μια χώρα στην οποία, μέχρι πρόσφατα, η μουσική ήταν παράνομη και οι γυναίκες καταπιέζονταν μέχρι του σημείου να μην φαίνονται από την ολόσωμη κάλυψη σε βαθμό «αορατότητας».

Τα μέλη της Zohra είναι οι πρώτες γυναίκες στη χώρα που έχουν σπουδάσει μουσική εδώ και 30 χρόνια. Το ταξίδι τους για την απόκτηση μουσικής παιδείας ήταν οπλισμένο με επιμονή και γενναιότητα μπροστά στην παρατεταμένη πολιτιστική αντίθεση στη γυναικεία χειραφέτηση. Από την αρχική ομάδα με κάτι λιγότερες από 10 φίλες κατόρθωσαν να δημιουργήσουν μια ορχήστρα με περισσότερα από 30 μέλη, αντιμετωπίζοντας συχνά-πυκνά απειλές εναντίον των ιδίων και των οικογενειών τους από όσους εξακολουθούν να προσκολλώνται στη βίαιη ιδεολογία των Ταλιμπάν.

Η συναυλία τους στο Νταβός δεν ήταν μονάχα η πρώτη τους συναυλία εκτός Αφγανιστάν, ήταν και η πρώτη που τα μέλη της ορχήστρας ταξίδευαν στο εξωτερικό. Και το Νταβός ήταν μόνο η αρχή. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ οργάνωσε μία περιοδεία και η ορχήστρα ξεκίνησε το ευρωπαϊκό της ταξίδι περιλαμβάνοντας συναυλίες στη Γενεύη, τη Ζυρίχη, τη Βαϊμάρη και το Βερολίνο.

Είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο το ταξίδι δεδομένης της ταραγμένης πρόσφατης ιστορίας του Αφγανιστάν. Κατά την βασιλεία των Ταλιμπάν, η μουσική είχε απαγορευτεί. Παίζοντας οτιδήποτε άλλο εκτός από συγκεκριμένα θρησκευτικά άσματα θα μπορούσε να οδηγήσει σε φυλάκιση.
Η υποδούλωση των γυναικών στο καθεστώς ήταν αδυσώπητη: οι γυναίκες απαγορεύτηκε να παρακολουθούν δημόσιες συγκεντρώσεις οποιουδήποτε είδους και μάλιστα να μιλούν δυνατά στο κοινό ή να έρχονται σε άμεση επαφή με αρσενικά στα οποία δεν είχαν σχέση. Η εκπαίδευση απαγορεύτηκε επίσης σε κορίτσια άνω των οκτώ. Η ιδέα ότι τα κορίτσια θα μπορούσαν να σπουδάσουν μουσική θα ήταν αδιανόητη.

Αυτή ειδικά η ομάδα δεν είναι απλώς μια συνέπεια του μεταβαλλόμενου Αφγανιστάν: είναι η αλλαγή. Θα ήταν ευτύχημα η πικρή ιστορία του Αμίρ να δώσει το έναυσμα για μετάκληση της ορχήστρας Zohra στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του προσεχούς Φεστιβάλ Αθηνών.

Ποιος ξέρει ; Μπορεί οι γηγενείς νυχτερινοί θρασύδειλοι να αρπάξουν την ευκαιρία και να διευρύνουν τα μουσικά τους ακούσματα. Οι οργανωτές πάλι της μετάκλησης θα είναι απαλλαγμένοι από την δεξιο-φοβική κριτική : εδώ, τους κάλεσαν στο Νταβός, εμείς, τι περισσότερο κάνουμε;

Και μια ευχή: να αρχίσει να διδάσκεται συστηματικά το περιεχόμενο της διαπολιτισμικής επικοινωνίας από τα άγουρα χρόνια. Το έχουμε ανάγκη, νομίζω.

Ο Μιχάλης Κονιόρδος είανι καθηγητής στο ΤΕΙ Πειραιά
tvxs.gr