Μεγάλη απειλή η ταχύτατη γήρανση του πληθυσμού στην Ελλάδα

Με μελανά χρώματα περιγράφει τις δημογραφικές προοπτικές στην Ελλάδα ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης στην τελευταία έκθεσή του με την οποία προειδοποιεί ότι τα συνταξιοδοτικά συστήματα ανά τον ανεπτυγμένο κόσμο δοκιμάζουν τα όριά τους εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού. Η χώρα μας είναι μεταξύ εκείνων για τις οποίες εκπέμπει S.O.S. καθώς η γήρανση είναι ταχύτατη και ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας προβλέπεται να συρρικνωθεί αισθητά έως το 2060. Σημαντική θα είναι η πτώση και για το ποσοστό αναπλήρωσης των συντάξεων.

Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ τα τελευταία 40 χρόνια ο αριθμός των ανθρώπων άνω των 65 ετών ανά 100 άτομα σε ηλικία εργασίας έχει αυξηθεί από τα 20 στα 31. Έως το 2060 πιθανότατα θα έχει σχεδόν διπλασιαστεί στα 58. «Ο πληθυσμός γηράσκει εξαιρετικά γρήγορα στην Ελλάδα, την Κορέα, την Πολωνία, την Πορτογαλία, τη Σλοβακία, την Σλοβενία και την Ισπανία, ενώ η Ιαπωνία και η Ιταλία θα παραμείνουν μεταξύ των χωρών με τον γηραιότερο πληθυσμό» αναφέρει στην έκθεσή του ο ΟΟΣΑ.


Την κατάσταση επιδεινώνουν, όπως επισημαίνει, η κληρονομιά της χρηματοπιστωτικής κρίσης, δηλαδή τα υψηλά χρέη, που αφήνουν πολύ στενά περιθώρια ελιγμών στις κυβερνήσεις, όπως επίσης το περιβάλλον ασθενικής ανάπτυξης και υπερβολικά χαμηλών επιτοκίων, που έρχεται να προσθέσει ακόμη μία μεγάλη πρόκληση για τη βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων.

Με βάση τις τάσεις που καταγράφονται έως το 2060 ο προβλεπόμενος πληθυσμός σε ηλικία εργασίας (20-64 ετών) θα μειωθεί κατά μέσο όρο κατά 10% στις χώρες του ΟΟΣΑ. Στην Ελλάδα θα συρρικνωθεί κατά 35%, ενώ ανάλογη θα είναι η μοίρα της Ιαπωνίας, της Κορέας, της Λετονίας, της Λιθουανίας και της Πολωνίας. Αντιθέτως στην Αυστραλία, στο Ισραήλ και το Μεξικό θα αυξηθεί κατά περισσότερο από 20%.

Όσο για την ηλικία συνταξιοδότησης (για πλήρη σύνταξη) προβλέπεται ότι στην Ελλάδα θα είναι στα 62 έτη. Παρόμοια θα είναι η εικόνα στο Λουξεμβούργο, τη Σλοβενία και την Τουρκία. Από την άλλη σε χώρες όπως η Δανία θα φτάσει τα 74 έτη. Κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ προβλέπεται να αυξηθεί από τα 64,2 έτη το 2018 σε 66,1 έτη το 2060.

Αρκετές χώρες έχουν επιλέξει να συνδέσουν το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο όριο ζωής. Μεταξύ αυτών η Πορτογαλία, η Ολλανδία, η Δανία, η Εσθονία. Στην Ελλάδα υπάρχει επίσης σύνδεση, αλλά οι ασφαλισμένοι δικαιούνται πλήρη σύνταξη όταν συμπληρώσουν τα 40 έτη εργασίας. Η Ιταλία είχε επίσης υιοθετήσει τη σύνδεση με το προσδόκιμο όριο ζωής, αλλά έχει πλέον ανοίξει πολλά «παραθυράκια» σε αυτήν, ενώ η Σλoβακία κατήργησε τη σχετική διάταξη το 2017.

Με τη βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικού συστήματος στο κόκκινο, τα ποσοστά αναπλήρωσης προβλέπεται να μειωθούν σε αρκετά κράτη μέλη του Οργανισμού. Στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Ελβετία και τη Χιλή η μείωση θα είναι άνω των 15 π.μ., προειδοποιούν οι ειδικοί του ΟΟΣΑ.