Δραματικό για την υγεία, στη χώρα μας. To 80% δεν κάνουν πλέον προληπτικές εξετάσεις (έρευνα)

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, διευθυντή σύνταξης, iatrikanea / medlabnews.gr
Μεγάλη μελέτη που ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2017, επικεντρώθηκε σε υγιή άτομα που είχαν επιδείξει προληπτική συμπεριφορά παλαιότερα. Δηλαδή τα περασμένα χρόνια, παρακολουθούσαν την κατάσταση της υγείας τους και τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο έκαναν προληπτικές εξετάσεις (βιοχημικές, παπ τεστ, καρδιογράφημα, υπερήχους και κάποιοι πιο εξειδικευμένα έκαναν ακτινογραφία θώρακος, έλεγχο ελιών του σώματός τους, οστεοπόρωσης κλπ.

Το δείγμα της μελέτης ήταν 2.000 άτομα, που όλα κάποια στιγμή παλαιότερα είχαν κάνει προληπτικές εξετάσεις. Η μελέτη έγινε τηλεφωνικά. Ο λόγος που επικεντρώθηκε το ενδιαφέρον σε αυτά τα άτομα ήταν ότι διαπιστώθηκε ιδιαίτερα από τις αρχές του χρόνου μεγάλη αποχή από ιδιωτικούς χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας ατόμων που έκαναν εξετάσεις για προληπτικούς καθαρά λόγους.

Η πρόληψη της υγείας αποτελεί στις μέρες μας σημαντικό παράγοντα βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των ατόμων και ελαχιστοποίησης της νοσηρότητας και της πρόωρης θνησιμότητας. Κύριο συστατικό της είναι η προσπάθεια αποφυγής του «κινδύνου», των συμπεριφορών δηλαδή που μπορούν τόσο έμμεσα όσο και άμεσα να οδηγήσουν στην εμφάνιση ασθενειών από τα άτομα. 

Ως προληπτική για την υγεία συμπεριφορά έχει οριστεί οποιαδήποτε δραστηριότητα που αναλαμβάνεται από ένα άτομο, το οποίο πιστεύει πως είναι υγιές, με σκοπό την πρόληψη μίας ασθένειας σε ασυμπτωτικό στάδιο. Συνεπώς, η προληπτική συμπεριφορά αποτελεί υποκατηγορία της συμπεριφοράς για την υγεία, καθώς δεν περιλαμβάνει συμπεριφορές για τη θεραπεία ασθενειών που έχουν ήδη διαγνωστεί με συμπτώματα, εξετάσεις ή άλλες ιατρικές γνωματεύσεις. Ως εκ τούτου, η απόφαση ανάπτυξης μίας προληπτικής συμπεριφοράς βασίζεται σε λιγότερο αντικειμενικούς παράγοντες. Παράλληλα, πολλές προληπτικές συμπεριφορές δεν έχουν άμεσα αποτελέσματα, όπως είναι τα αποτελέσματα μίας ισορροπημένης διατροφής στην πρόληψη καρδιακών παθήσεων, ενώ το κόστος τους μπορεί να επηρεάζει άμεσα την καταναλωτική συμπεριφορά του ατόμου.

Η προληπτική για την υγεία συμπεριφορά των ατόμων μπορεί να αξιολογηθεί με διάφορους τρόπους, είτε εκτιμώντας τις θετικές / αρνητικές συμπεριφορές είτε αξιολογώντας τους κινδύνους για την υγεία και τα αντίστοιχα μέσα αντιμετώπισής τους. Σε επίπεδο δημόσιας υγείας, η αξιολόγηση της πρόληψης αποτελεί μία αρκετά πολύπλοκη διαδικασία, η οποία εμπεριέχει στοιχεία που προέρχονται από αναλύσεις κόστους / οφέλους, αποτελεσματικότητας παροχής υπηρεσιών πρόληψης και μέτρησης της αντίστοιχης αποδοτικότητας. Σε ατομικό επίπεδο, η αξιολόγηση της υιοθέτησης και διατήρησης μίας προληπτικής συμπεριφοράς αφορά ουσιαστικά την εκτίμηση των αναλαμβανόμενων συμπεριφορών αναφορικά με διάφορους τομείς της προσωπικής υγείας, οι οποίοι σχετίζονται άμεσα με τους αντίστοιχους κινδύνους, όπως είναι το κάπνισμα, η διατροφή, η σωματική άσκηση και η κατανάλωση αλκοόλ.

Από την έρευνα βρέθηκε ότι άτομα που είχαν παλαιότερα προληπτική συμπεριφορά το 80% ή τα 4/5 σταμάτησαν να την έχουν. Αυτή η συμπεριφορά άλλαξε τα τελευταία χρόνια της κρίσης αλλά έχει πλέον παγιωθεί από τον Ιανουάριο του 2017.

Διερευνώντας τις αιτίες που έχει συμβεί αυτό διαπιστώθηκε ότι όλοι όσοι άλλαξαν συμπεριφορά είναι ανεξαρτήτως φύλου. 
Η βασική αιτία που συμβαίνει αυτή η αλλαγή είναι οικονομικοί λόγοι αφού το 70% από αυτούς λέει ότι έχει αλλάξει η οικονομική τους κατάσταση προς το χειρότερο.
Αναλύοντας περισσότερο τα άτομα αυτά βρέθηκε ότι 63% έχουν αλλαγή στο εργασιακό καθεστώς τους. 
Δεν έχουν ασφαλιστική κάλυψη πλέον το 42% από αυτούς. 
Παράλληλα η αλλαγή προληπτικής συμπεριφοράς συνδυάζεται με αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες, στην παραμέληση της άσκησης και σε ένα ποσοστό επανέναρξη του καπνίσματος και σε κάποιους και στην χρήση αλκοόλ. 
Τέλος 38% από αυτά τα άτομα έχει αλλάξει η οικογενειακή τους κατάσταση (έχουν χωρίσει ή εγκαταστάθηκαν σε σπίτι με τους γονείς τους κλπ) 

Τέλος παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση ανάμεσα στις πρακτικές διαχείρισης του άγχους και τη θέση εργασίας των ατόμων που είχαν προληπτική συμπεριφορά, στη χρήση καπνού και στις πρακτικές διαχείρισης του άγχους και τις συμπεριφοράς σεξουαλικής πρόληψης και την οικογενειακή τους κατάσταση.

Τα παραπάνω καταδεικνύουν εξαιρετική επιβάρυνση στο επόμενο διάστημα της υγείας στην χώρα μας αφού στερείται ένα μεγάλο ποσοστό προληπτικής συμπεριφοράς. Η πρόληψη της υγείας αποτελεί μείζον ζήτημα στη συζήτηση που αφορά τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων και τη μείωση της νοσηρότητας αλλά και της πρόωρης θνησιμότητας των πληθυσμών.