Μυϊκή Δυστροφία: Ενθαρρυντικά τα πενταετή δεδομένα αξιολόγησης της βαμορολόνης

medlabnews.gr iatrikanea

Η Santhera Pharmaceuticals (SIX: SANN) ανακοίνωσε θετικά βασικά αποτελέσματα από την ανάλυση μακροχρόνιων δεδομένων, τα οποία περιλαμβάνουν και τις πρώτες αξιολογήσεις από την ανοιχτού σχεδιασμού, πολυκεντρική μελέτη GUARDIAN που βρίσκεται σε εξέλιξη και η οποία αξιολογεί τη βαμορολόνη σε ασθενείς με Μυϊκή Δυστροφία Duchenne (DMD).

Στη μακροχρόνια ανάλυση συμπεριλήφθηκαν ασθενείς που δεν είχαν λάβει στο παρελθόν κορτικοστεροειδή και ξεκίνησαν θεραπεία με βαμορολόνη σε ηλικία τεσσάρων έως επτά ετών στο πλαίσιο κλινικών μελετών, συνεχίζοντας τη θεραπεία μέσω διαφόρων προγραμμάτων πρόσβασης, συμπεριλαμβανομένης της μελέτης GUARDIAN. Αναλύθηκαν δεδομένα από έως και 110 ασθενείς, με τον αριθμό να διαφοροποιείται ανά ανάλυση ανάλογα με τη διαθεσιμότητα δεδομένων. Στη συγκεκριμένη μακροχρόνια ανάλυση, οι ασθενείς είχαν λάβει βαμορολόνη για διάστημα έως και οκτώ ετών, με διάμεση διάρκεια παρακολούθησης περίπου πέντε έτη. Οι περισσότεροι ασθενείς συνέχισαν να λαμβάνουν τις υψηλότερες δόσεις (4–6 mg/kg/ημέρα) σε συνθήκες καθημερινής κλινικής πρακτικής σε όλη τη διάρκεια της περιόδου παρατήρησης.

Οι ασθενείς που έλαβαν βαμορολόνη διατήρησαν την κινητική τους λειτουργία κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης παρακολούθησης, παρουσιάζοντας διατηρούμενη αποτελεσματικότητα, όπως εκτιμήθηκε με βάση τον χρόνο έως την απώλεια της περιπατητικής ικανότητας, σε σύγκριση με τα συμβατικά κορτικοστεροειδή (p=0,91). Σε προκαθορισμένες αναλύσεις υποομάδων, δεν παρατηρήθηκαν διαφορές σε σύγκριση με καθημερινή χορήγηση ντεφλαζακόρτης ή πρεδνιζολόνης.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα δεδομένα εξακολουθούν να υποστηρίζουν ένα διαφοροποιημένο προφίλ ασφάλειας και ανεκτικότητας έναντι των συμβατικών κορτικοστεροειδών. Οι ασθενείς που έλαβαν βαμορολόνη εμφάνισαν σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό σπονδυλικών καταγμάτων (p=0,0061), διατήρησαν φυσιολογική ανάπτυξη χωρίς την αναστολή που παρατηρείται με τα συμβατικά κορτικοστεροειδή (p<0,0001), και παρουσίασαν λιγότερα περιστατικά καταρράκτη σε σύγκριση με εκείνους που έλαβαν γλυκοκορτικοειδή, συμπεριλαμβανομένης σημαντικά χαμηλότερης επίπτωσης έναντι της ντεφλαζακόρτης (p<0,015). Επιπλέον, μέχρι σήμερα δεν έχουν παρατηρηθεί περιστατικά γλαυκώματος. Κατά μέσο όρο, οι μεταβολές του Δείκτη Μάζας Σώματος ή του σωματικού βάρους, προσαρμοσμένες ως προς το ύψος, δεν διέφεραν και δεν παρατηρήθηκαν νέα σήματα ασφάλειας.

Τα αναλυτικά αποτελέσματα υποβάλλονται για παρουσίαση σε διεθνές επιστημονικό συνέδριο το πρώτο τρίμηνο του 2026. Σύμφωνα με την καθιερωμένη επιστημονική πρακτική, τα πλήρη δεδομένα θα δημοσιοποιηθούν μετά την παρουσίαση στο συνέδριο, όταν οι διοργανωτές ολοκληρώσουν τη διαδικασία αξιολόγησης και παρουσίασης. Επιπλέον, προγραμματίζονται περαιτέρω αναλύσεις από τη μελέτη GUARDIAN τα επόμενα τρία χρόνια, με έμφαση σε ευρύτερο σύνολο δεικτών αποτελεσματικότητας και ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων αξιολογήσεων της λειτουργίας των άνω άκρων, της εφηβικής ανάπτυξης, της οφθαλμικής υγείας και της καρδιακής λειτουργίας, καθώς και άλλων σχετικών παραμέτρων.

Ιδιαίτερα ενθαρρυντική ήταν η ανταπόκριση των μελών της επιστημονικής συμβουλευτικής μας επιτροπής, όλοι καταξιωμένοι ειδικοί στον τομέα της DMD, στα παραπάνω δεδομένα.

Ο Καθηγητής Eugenio Mercuri, Καθηγητής Παιδιατρικής και Παιδιατρικής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Cattolica del Sacro Cuore, σχολίασε: «Αυτά τα δεδομένα παρέχουν σημαντικές ενδείξεις ότι η μακροχρόνια θεραπεία με βαμορολόνη προσφέρει διατηρούμενη αποτελεσματικότητα, με σημαντική μείωση του κινδύνου εμφάνισης καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης και βελτίωση του ύψους, σε αντίθεση με τις επιδράσεις που παρατηρούνται με τα συμβατικά στεροειδή.»

Ο Καθηγητής Francesco Muntoni, Καθηγητής Νευρολογίας στο University College London, ανέφερε: «Αυτά τα προκαταρκτικά δεδομένα είναι ενθαρρυντικά. Ειδικότερα, είναι σημαντικό ότι τα παιδιά συνεχίζουν να ψηλώνουν χωρίς να επηρεάζεται η αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Τα παιδιά που λαμβάνουν άλλα κορτικοστεροειδή συχνά παρουσιάζουν σημαντική καθυστέρηση στην ανάπτυξη, η οποία επηρεάζει ουσιαστικά την ποιότητα ζωής τους.»

Ο Καθηγητής Craig McDonald, Καθηγητής Φυσικής Ιατρικής & Αποκατάστασης και Παιδιατρικής στο UC Davis, πρόσθεσε: «Είναι θετικό να βλέπουμε μακροχρόνια αποτελεσματικότητα συγκρίσιμη με εκείνη άλλων κορτικοστεροειδών, και τα δεδομένα για το ύψος και την υγεία των οστών συνάδουν με άλλες μελέτες της βαμορολόνης. Τα δεδομένα δείχνουν πλέον ξεκάθαρα τα οφέλη της πρώιμης θεραπείας και της συνέχισης της θεραπείας με αποτελεσματικές δόσεις βαμορολόνης. Είναι ενδιαφέρον ότι τα οφέλη που παρατηρούμε στη διατήρηση της μυϊκής λειτουργίας, στο ύψος και στην καλύτερη οστική υγεία ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα σημαντικά και για ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας, για παράδειγμα στη λειτουργία των άνω άκρων και την αναπνευστική λειτουργία. Αναμένω με ενδιαφέρον τα επόμενα διαθέσιμα δεδομένα από τη μελέτη GUARDIAN.»

Ο Shabir Hasham, Ιατρικός Διευθυντής της Santhera, είπε: «Είμαστε πραγματικά ευτυχείς που μπορούμε να προσφέρουμε στην κοινότητα της DMD μια θεραπευτική επιλογή κορτικοστεροειδών που μπορεί να προσφέρει μακροχρόνιο όφελος και να μειώσει σημαντικά την εμφάνιση ορισμένων από τις πιο εξουθενωτικές ανεπιθύμητες ενέργειες, οι οποίες συχνά οδηγούν σε μείωση της δόσης ή διακοπή της θεραπείας. Η ύπαρξη μιας θεραπείας καλύτερα προσαρμοσμένης στη μακροχρόνια χρήση καθίσταται ακόμη πιο σημαντική καθώς αναπτύσσονται και άλλες θεραπείες για τη νόσο, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με κορτικοστεροειδή. Επιπλέον, η μελέτη GUARDIAN θα συνεχίσει να συλλέγει σημαντικά δεδομένα αποτελεσματικότητας και ασφάλειας σε ευρύτερο φάσμα δεικτών, καθώς οι ασθενείς μεγαλώνουν και παραμένουν στη θεραπεία για μεγαλύτερο διάστημα, και ανυπομονούμε να κοινοποιήσουμε τα ευρήματα αυτά στην κλινική κοινότητα της Duchenne.»

Σχετικά με τη βαμορολόνη

Η βαμορολόνη είναι ένα νέο φάρμακο με μηχανισμό δράσης που βασίζεται στη δέσμευση στον ίδιο υποδοχέα με τα γλυκοκορτικοειδή, αλλά με τροποποιημένη καθοδική δραστηριότητα. Επιπλέον, δεν αποτελεί υπόστρωμα του ενζύμου 11-β-υδροξυστεροειδική αφυδρογονάση (11β-HSD), που ενδέχεται να ευθύνεται για την τοπική ενίσχυση της δράσης του φαρμάκου και τη σχετιζόμενη με τα κορτικοστεροειδή τοξικότητα σε τοπικούς ιστούς. Αυτός ο μηχανισμός έχει καταδείξει τη δυνατότητα «διαχωρισμού» της αποτελεσματικότητας από τα ζητήματα ασφάλειας των στεροειδών και συνεπώς, η βαμορολόνη τοποθετείται ως διαχωριστικό αντιφλεγμονώδες φάρμακο και ως εναλλακτική λύση στα υπάρχοντα κορτικοστεροειδή, που αποτελούν το τρέχον πρότυπο φροντίδας για παιδιά και εφήβους με DMD.

Στη βασική μελέτη VISION-DMD, η βαμορολόνη πέτυχε το κύριο τελικό σημείο της ταχύτητας εκτέλεσης της δοκιμασίας Έγερσης σε Όρθια Θέση (TTSTAND) έναντι του εικονικού φαρμάκου (p=0,002) στις 24 εβδομάδες θεραπείας και επέδειξε καλό προφίλ ασφάλειας και ανεκτικότητας. Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν χαρακτηριστικά τύπου συνδρόμου Cushing, έμετος, αύξηση σωματικού βάρους και ευερεθιστότητα. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν γενικά ήπιες έως μέτριας βαρύτητας.

Τα διαθέσιμα δεδομένα καταδεικνύουν ότι η βαμορολόνη, σε αντίθεση με τα συμβατικά κορτικοστεροειδή, δεν περιορίζει την ανάπτυξη και δεν έχει αρνητικές επιδράσεις στον μεταβολισμό των οστών, όπως καταδεικνύεται από τους φυσιολογικούς δείκτες οστικού σχηματισμού και οστικής απορρόφησης στον ορό.

Σύστημα τεχνητής νοημοσύνης προβλέπει πού και πότε θα πέσει κεραυνός

επιμέλεια medlabnews.gr 

Επιστήμονες στην Ελβετία ανέπτυξαν ένα απλό και φθηνό πρωτοποριακό σύστημα, που συνδυάζει μετεωρολογικά δεδομένα και τεχνητή νοημοσύνη και το οποίο προβλέπει σε ποιο μέρος και πότε θα «χτυπήσει» κεραυνός. Είναι η πρώτη φορά στον κόσμο που ένα σύστημα βασίζεται σε απλά μετεωρολογικά δεδομένα για να κάνει -σε πραγματικό χρόνο- πρόβλεψη μελλοντικού κεραυνού.

Οι ερευνητές της Σχολής Μηχανικών της Ελβετικής Ομοσπονδιακής Πολυτεχνικής Σχολής της Λωζάννης (EPFL), με επικεφαλής τους Φαρχάντ Ραχιντί και Αμιρχοσεΐν Μοσταζαμπί, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό κλιματικής και ατμοσφαιρικής επιστήμης «Climate and Atmospheric Science». Προς το παρόν, το σύστημα εκτιμά ότι θα πέσουν κεραυνοί σε μία ακτίνα έως 30 χιλιομέτρων γύρω από το σημείο παρατήρησης (π.χ. μετεωρολογικό σταθμό) μέσα στα επόμενα δέκα έως 30 λεπτά.

Ο κεραυνός είναι ένα από τα πιο απρόβλεπτα φαινόμενα στη φύση. Συχνά, σε όλον τον κόσμο σκοτώνει ανθρώπους και ζώα, ενώ βάζει φωτιές σε σπίτια και δάση. Κρατά ακινητοποιημένα στο έδαφος τα αεροπλάνα και κάνει ζημιές σε δίκτυα ηλεκτρικού ρεύματος, ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά. Λίγα πράγματα είναι γνωστά για το τι πυροδοτεί έναν κεραυνό και μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κάποια απλή τεχνολογία πρόβλεψης πότε θα πλήξει το έδαφος.

Διαβάστε επίσης

 Τι πρέπει να κάνετε αν Ηλεκτροφόρο Καλώδιο πέσει πάνω σε αυτοκίνητο (video)

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, επηρεάζουν την υγεία.

• Το κρύο, η υγρασία και η αλλαγή του καιρού προκαλεί πόνους στις αρθρώσεις και σε παλιά τραύματα. Που οφείλεται και τι μπορεί να κάνετε για να το αντιμετωπίσετε; Πώς μπορεί να βοηθήσει η σωστή διατροφή;
• Έχετε πονοκέφαλο ή ημικρανία; Μάλλον φταίει η υγρασία.
• H Κλιματική αλλαγή φέρνει στην χώρα μας επιδημίες από σοβαρές ασθένειες που είτε είχαμε ξεχάσει, είτε δεν είχαμε ποτέ παλαιότερα.

Τι προκάλεσε αρχές του 2025 τους 25.000 σεισμούς στην Σαντορίνη; Αποκάλυψε ομάδας ξένων και Ελλήνων ερευνητών

 medlabnews.gr

Τις κρυφές διεργασίες που οδήγησαν στην ιδιαίτερα ενεργή σεισμική δραστηριότητα κοντά στη Σαντορίνη την αρχή του 2025, αποκάλυψε διεθνής ομάδα ερευνητών, ανάμεσα τους και Έλληνες.

Η μελέτη τους, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science, δείχνει ότι η δραστηριότητα προκλήθηκε από μια τεράστια μαγματική διείσδυση – ένα κατακόρυφο στρώμα μάγματος – που διαδόθηκε κατά κύματα σε απόσταση μεγαλύτερη από 20 χιλιόμετρα μέσα στο φλοιό της Γης σε βάθος μεγαλύτερο από 10 χιλιόμετρα κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας.

Αυτό το μάγμα, όπως σημειώνουν οι ερευνητές, ήταν αρκετό «για να γεμίσει σχεδόν 200.000 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων, ή 200 φορές τη Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, ή περίπου 200 φορές την Ακρόπολη, ή το Empire State Building περίπου 500 φορές». Παράλληλα, προσθέτουν ότι ήταν αρκετό για να καλύψει το Μανχάταν στη Νέα Υόρκη ή τα νησιά των Βερμούδων με ένα στρώμα μάγματος πάχους περίπου 9 μέτρων».

Όπως τονίζουν επίσης, η δραστηριότητα που ήταν μοναδική παγκοσμίως σε πλήθος σεισμών κατά τη διάρκεια ενός ιδιαίτερα περιορισμένου χρονικού διαστήματος, περιελάμβανε εκατοντάδες αισθητούς σεισμούς κάποιοι από τους οποίους είχαν μέγεθος μεγαλύτερο από 5 βαθμούς, ενώ «προκάλεσε τοπικά κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κλείσιμο σχολείων και συναγερμό μεταξύ κατοίκων και επισκεπτών». Όπως επισημαίνουν, υπήρχε έντονη αβεβαιότητα «αν οι σεισμοί οφείλονταν σε ηφαιστειακή δραστηριότητα που σηματοδοτούσε μια πιθανή επερχόμενη έκρηξη ή σε ολίσθηση τεκτονικών ρηγμάτων και ήταν πιθανώς το προοίμιο ενός μεγαλύτερου σεισμού (όπως ο καταστροφικός σεισμός μεγέθους 7,7 που έπληξε την ίδια περιοχή το 1956)».

Η ερευνητική ομάδα αποκάλυψε την αιτία της δραστηριότητας μέσω προηγμένων τεχνικών μηχανικής μάθησης που προσδιόρισαν με ακρίβεια τη χωρική κατανομή στον φλοιό της Γης περισσότερων από 25.000 σεισμούς.

Η μελέτη χρησιμοποίησε αυτούς τους σεισμούς ως «εικονικούς μετρητές τάσης σε βάθος», επιτρέποντάς τους να απεικονίσουν την κίνηση του μάγματος με πρωτοφανή χωρική και χρονική λεπτομέρεια. Αυτή η απεικόνιση, σύμφωνα με την έρευνα, αναγνωρίζει και χαρτογραφεί τη διείσδυση μιας μαγματικής φλέβας, η οποία τελικά πυροδότησε τη σεισμική δραστηριότητα. Η απεικόνιση, όπως υπογραμμίζουν οι ερευνητές, αποκλείει έτσι την ολίσθηση τεκτονικών ρηγμάτων ως πρωταρχική αιτία της σεισμικής έξαρσης του 2025.

«Η λεπτομερής χωροχρονική απεικόνιση της σεισμικής δραστηριότητας του 2025 δείχνει ότι οι διεισδύσεις μάγματος, δημιουργούν σεισμούς και μπορούν να οδηγήσουν σε επικίνδυνες ηφαιστειακές εκρήξεις, δεν περιλαμβάνουν μια απλή μονόδρομη διαδικασία μάγματος που κινείται οριζόντια ή κατακόρυφα», σημειώνουν χαρακτηριστικά.

Το πιο εντυπωσιακό, όπως υπογραμμίζουν, ήταν ότι η διείσδυση δεν κινήθηκε ομαλά. Αντίθετα, όπως καταδεικνύεται από την έρευνα, εκδηλώθηκε κατά κύματα — ανοίγοντας νέες ρωγμές, κλείνοντας άλλες και προωθώντας μάγμα προς τα εμπρός σε παλμούς.

«Η κυματική διείσδυση του μάγματος και η επακόλουθη παλμική μεταβολή της πίεσης επέδρασε στο πεδίο τάσεων και οδήγησε στη γένεση τόσο μεγάλου πλήθους σεισμών, με καταρρακτώδη ρυθμό, δηλαδή ο ένας σεισμός μετά τον άλλο σε πολύ μικρό χωρικό και χρονικό διάστημα», επισημαίνει η ερευνητική ομάδα.

Τα ερευνητικά αποτελέσματα της ομάδας υποδηλώνουν ότι αυτή η κυματοειδής διαδικασία ανάδρασης της διείσδυσης μάγματος δεν είναι μοναδική στη Σαντορίνη. Αντίθετα, αυτός είναι πιθανά ένας θεμελιώδης μηχανισμός με τον οποίο το μάγμα μεταφέρεται κάτω από τα ηφαίστεια παγκοσμίως. Παράλληλα, όπως υπογραμμίζεται, οι μέθοδοι που αναπτύχθηκαν θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν τους επιστήμονες να παρακολουθούν μελλοντικές κρίσεις σε σχεδόν άμεσο χρόνο — ειδικά σε περιοχές όπου η μεγαλύτερη δραστηριότητα εκδηλώνεται στην ανοιχτή θάλασσα ή βαθιά στο υπέδαφος, πέρα από την εμβέλεια των παραδοσιακών επίγειων μετρήσεων.

«Η Σαντορίνη, μέρος του ελληνικού ηφαιστειακού τόξου, έχει ιστορικό καταστροφικών εκρήξεων, συμπεριλαμβανομένης της «μινωικής έκρηξης» γύρω στο 1620 π.Χ. Η σεισμική κρίση του 2025, αν και δεν συνοδεύτηκε με έκρηξη, υπογραμμίζει τους πιθανούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι τοπικοί πληθυσμοί και υπογραμμίζει τη σημασία της γεωφυσικής παρακολούθησης υψηλής ανάλυσης», καταλήγουν οι ερευνητές. 

Πηή  Science

Η Φοιτητική Ομάδα iGEM του ΑΠΘ έλαβε χρυσό μετάλλιο για καινοτόμα θεραπευτική πρόταση κατά της Χρόνιας Λεμφοκυτταρικής Λευχαιμίας

medlabnews.gr iatrikanea

Ένα από τα χρυσά μετάλλια του Παγκόσμιου Διαγωνισμού Συνθετικής Βιολογίας «iGEM Competition 2025» κέρδισε η φοιτητική διεπιστημονική ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου «iGEM Thessaloniki». Στη φετινή διοργάνωση, η οποία πραγματοποιήθηκε από τις 28 έως τις 31 Οκτωβρίου 2025, στο Παρίσι, έλαβαν μέρος περισσότερες από 400 ερευνητικές ομάδες, διεκδικώντας ένα από τα μετάλλια του διαγωνισμού.

Η ομάδα συμμετείχε στον φετινό Διαγωνισμό με το ερευνητικό πρότζεκτ «siREN», το οποίο αξιοποιώντας τεχνικές Συνθετικής Βιολογίας, αποτελεί μία στοχευμένη RNAi θεραπευτική προσέγγιση ακριβείας κατά της Χρόνιας Λεμφοκυτταρικής Λευχαιμίας, ενός από τους πιο συχνούς τύπους λευχαιμίας στους ενήλικες στις χώρες της Δύσης.

Συνεχίζει την παράδοση επιτυχιών με πολλαπλά μετάλλια από το 2017 έως σήμερα

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ομάδα αποσπά διακρίσεις σε κάθε συμμετοχή της στον Παγκόσμιο Διαγωνισμό, καθώς το 2017 απέσπασε το χρυσό μετάλλιο, το 2018 κέρδισε το ασημένιο μετάλλιο, το 2019 το χρυσό μετάλλιο, το 2022, το 2023 και το 2024 το ασημένιο μετάλλιο.

Η φετινή ομάδα αποτελείται από 11 φοιτητές/τριες, τεσσάρων σχολών και έξι τμημάτων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Μέλη της ομάδας είναι από το Τμήμα Ιατρικής η Ερρικέττη-Θεοδώρα Μούμκα, από το τμήμα Βιολογίας ο Γεώργιος Ζέκας, από το Τμήμα Χημείας ο Γεώργιος Μαρουλής και η Όλγα-Άννα Σκαρλάτου, από το Τμήμα Γεωπονίας η Μαριάννα Ραφαηλία Παλιεράκη, από το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών ο Αντώνιος Τσιορβάς και ο Κυριάκος-Μάριος Παπαμανώλης, από το Τμήμα Χημικών Μηχανικών η Ιωάννα Καράμπελα, η Μαργαρίτα Παπαστεργίου και η Έρρικα Συλάι, καθώς και η απόφοιτη του Τμήματος Βιολογίας Αγγελική Ιορδανίδου. Εκπαιδεύτριες της ομάδας είναι η Δρ Κωνσταντίνα Ψαθά, η Δρ Στεφανία Μανιάτση και η Δρ Ελευθερία Γηρούση από το Τμήμα Ιατρικής του Αριστοτελείου. Στην εκπαίδευση της ομάδας συμμετείχε και ο υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Μάλτας Δημοσθένης Τζιμοτούδης.

Επιστημονικός υπεύθυνος της ομάδας είναι, για πέμπτη χρονιά, ο Καθηγητής του Τμήματος Ιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και Συντονιστής της διεπιστημονικής ομάδας Λειτουργικής Πρωτεϊνωματικής Ανάλυσης και Βιολογίας Συστημάτων (FunPATh, ΚΕΔΕΚ Αριστοτελείου), Μιχαήλ Αϊβαλιώτης.

Οι επιστήμονες βρίσκονται κοντά στη οριστική θεραπεία του διαβήτη, με βλαστοκύτταρα

medlabnews.gr iatrikanea 

Η νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο Monash της Μελβούρνης είναι ένα σημαντικό βήμα προς την ανάπτυξη νέων θεραπειών κατά του διαβήτη και για ένα «αύριο» χωρίς ενέσεις ινσουλίνης.

Τα νέα που έρχονται από το πανεπιστήμιο του Monash στη Μελβούρνη είναι παραπάνω από ενθαρρυντικά για εκατομμύρια διαβητικούς στον κόσμο.

Οι ερευνητές που συμμετέχουν στο πρόγραμμα έχουν βρει έναν επιτυχημένο τρόπο για να «επαναπρογραμματίσουν» τα κατεστραμμένα κύτταρα του παγκρέατος στην παραγωγή ινσουλίνης.

Η εν λόγω ανακάλυψη θα μπορούσε ενδεχομένως να εξαλείψει την ανάγκη για καθημερινές λήψεις ινσουλίνης στο μέλλον.

Ο διαβήτης είναι μια χρόνια ασθένεια που εμφανίζεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη – την ορμόνη που ρυθμίζει το σάκχαρο στο αίμα.

Οι ερευνητές κατάφεραν να αλλάξουν τα βλαστοκύτταρα από το πάγκρεας ενός δότη με διαβήτη Τύπου 1 χρησιμοποιώντας αντικαρκινικά φάρμακα για να «ενεργοποιήσουν» τα αδρανοποιημένα κύτταρα, τα οποία στη συνέχεια ήταν σε θέση να παράγουν ινσουλίνη.

Ο Δρ Keith Al-Hasani από το τμήμα διαβήτη στο Monash, παραδέχτηκε ότι ακόμα είμαστε μακριά από το να γίνει πράξη η εν λόγω θεραπεία, αλλά τόνισε ότι είναι προς τη σωστή κατεύθυνση ώστε οι διαβητικοί να έχουν μια ακόμα πιο φυσιολογική ζωή.

«Με το συγκεκριμένο τρόπο οι διαβητικοί θα ξαναφτιάξουν την ινσουλίνη στο δικό τους σώμα, στο δικό τους πάγκρεας αντί να χρειάζεται να κάνουν ένεση», είπε ο καθηγητής με τα λόγια του να δίνουν ελπίδα για ένα «αύριο» χωρίς ενέσεις.

«Πρόκειται για μια μεγάλη ανακάλυψη γιατί υπάρχουν πάνω από 500 εκατομμύρια άνθρωποι που πάσχουν από διαβήτη», συμπλήρωσε.

Πηγή: journalbreak.com

Διαβάστε επίσης

• Ποιοί κινδυνεύουν από διαβήτη; Τι συμπτώματα μπορεί να έχει και τι εξετάσεις πρέπει να κάνει ο διαβητικός;
• Τα πολλά γλυκά δεν φέρνουν διαβήτη. Η σημασία της μεσογειακής διατροφής και της άσκησης στον διαβήτη.
• Η δοκιμασία ανοχής της γλυκόζης (καμπύλη σακχάρου), ο προδιαβήτης και ο διαβήτης.
• H καλή διατροφή του διαβητικού. Οδηγίες διατροφής για διαβητικούς.
• Ο διαβήτης προκαλεί κατάθλιψη ή η κατάθλιψη προκαλεί διαβήτη;

Πώς καταφέρνουν όλο και περισσότεροι Ιταλοί να ζουν πάνω από τα 100; Ποιο είναι το μυστικό της μακροζωίας;

 medlabnews.gr iatrikanea

Φαίνεται ότι στην Ιταλία κρύβεται το μυστικό της μακροζωίας καθώς ο αριθμός των ανθρώπων που φτάνουν -και ξεπερνούν- την ηλικία των 100 ετών, συνεχίζει να αυξάνεται.

Σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία της Ιταλίας σήμερα ζουν στη χώρα 23.548 αιωνόβιοι, έναντι 21.211 το 2024. Η χώρα έχει πλέον υπερδιπλάσιο αριθμό ανθρώπων ηλικίας 100 ετών και άνω, σε σχέση με το 2009, αναφέρει η Istat.

πό όσους φτάνουν φέτος αυτό το ορόσημο, το 82,6% είναι γυναίκες. Οι γυναίκες υπερισχύουν επίσης μεταξύ των 724 «ημι-υπεραιωνόβιων» – δηλαδή όσων είναι 105 ετών και άνω – καθώς και μεταξύ των 19 «υπεραιωνόβιων», που ανήκουν στην κατηγορία των 110 ετών και άνω.

Η Λουτσία Λάουρα Σαντζενίτο θα γιορτάσει τα 115α γενέθλιά της στις 22 Νοεμβρίου, γεγονός που την καθιστά τη γηραιότερη γυναίκα της Ιταλίας και την τρίτη γηραιότερη στην Ευρώπη, μετά την Εθελ Κάτερχαμ (116 ετών) στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Μαρί-Ροζ Τεσιέ από τη Γαλλία, που έκλεισε τα 115 τον Μάιο.

Η Εμα Μοράνο, από την περιφέρεια Πιεμόντε στη βόρεια Ιταλία, είχε τον τίτλο της γηραιότερης γυναίκας στον κόσμο για 11 μήνες, μέχρι τον θάνατό της το 2017 σε ηλικία 117 ετών. Ο Βιταντόνιο Λοβάλο, ο γηραιότερος άνδρας της Ιταλίας, γιόρτασε τα 111α γενέθλιά του την Παρασκευή.

Ο πληθυσμός των εκατοντάχρονων αυξάνεται ραγδαία σε ολόκληρη την ΕΕ, με τον αριθμό των ατόμων ηλικίας 100 ετών και άνω να αναμένεται να φτάσει σχεδόν το μισό εκατομμύριο έως το 2050, έναντι 96.600 το 2019.

Η Γαλλία, η Ιταλία και η Ελλάδα καταγράφουν τον υψηλότερο αριθμό αιωνόβιων αναλογικά με τον πληθυσμό τους. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο αριθμός των ατόμων ηλικίας 100 ετών και άνω διπλασιάστηκε, από 8.300 το 2004 σε 16.600 το 2024, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τον Οκτώβριο.

Η μεσογειακή διατροφή θεωρείται εδώ και καιρό ο βασικός παράγοντας μακροζωίας των Ιταλών, σε συνδυασμό με ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς και το αξιόπιστο σύστημα υγείας.

Στην Ιταλία, η νότια περιφέρεια του Μολίζε βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με τους περισσότερους εκατοντάχρονους σε αναλογία προς τον πληθυσμό, ακολουθούμενη από την κοιλάδα της Αόστα και τη Λιγουρία, σύμφωνα με την Istat.

Η Σαρδηνία διαθέτει επίσης μεγάλο ποσοστό εκατοντάχρονων, με αποτέλεσμα μια ομάδα χωριών του νησιού να αναγνωριστεί το 2004 ως μία από τις επτά λεγόμενες «μπλε ζώνες» του κόσμου, όπου σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού ζει εξαιρετικά πολλά χρόνια.

Η μεσογειακή διατροφή το βασικό “συστατικό” της μακροζωίας των Ιταλών Η πόλη Πέρδας ντε Φόγου, σκαρφαλωμένη στα βουνά του νοτιοανατολικού τμήματος της Σαρδηνίας, έχει καταγραφεί δύο φορές στο Βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες για τους εκατοντάχρονους κατοίκους της. Την πρώτη φορά το 2012, όταν τα εννέα αδέλφια της οικογένειας Μέλις είχαν συνολική ηλικία 818 ετών. Το 2021, η πόλη πέτυχε δεύτερο ρεκόρ, καθώς είχε τη μεγαλύτερη συγκέντρωση εκατοντάχρονων στον κόσμο – οκτώ άτομα άνω των 100 ετών σε πληθυσμό 1.778 κατοίκων.

Η μεσογειακή διατροφή θεωρείται εδώ και καιρό το βασικό «συστατικό» της μακροζωίας των Ιταλών, σε συνδυασμό με τους ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς και ένα σύστημα υγείας που θεωρείται γενικά καλό.

Οι Ιταλοί εκατοντάχρονοι τείνουν επίσης να είναι δραστήριοι. Η Άννα Πόσι, που θα κλείσει τα 101 στις 16 Νοεμβρίου, εξακολουθεί να εργάζεται στο μπαρ της σε μια πόλη με θέα στη λίμνη Ματζόρε, καθιστώντας την τη γηραιότερη μπαρίστα της Ιταλίας. Πέρσι είχε δηλώσει στη Guardian πως «θα συνεχίσω όσο μου το επιτρέπει η υγεία μου».

Το 2022, η Καντίντα Ουντέρτζο ανανέωσε το δίπλωμα οδήγησής της στα 100 της. Είναι μία από τουλάχιστον τέσσερις εκατοντάχρονες τα τελευταία χρόνια που κρίθηκαν ικανές να πιάσουν τιμόνι, μεταξύ αυτών και ο Λουτσιάνο Γκουλμίνι, ο οποίος ανανέωσε την άδειά του το 2024, λίγο μετά τα 100ά γενέθλιά του.

Παρότι οι Ιταλοί εκατοντάχρονοι είναι ιδιαίτερα αγαπητοί και γιορτάζονται, ο γηράσκων πληθυσμός δημιουργεί σοβαρά προβλήματα για την κυβέρνηση, ειδικά καθώς συμπίπτει με τη ραγδαία πτώση των γεννήσεων, ασκώντας πίεση στα συστήματα συντάξεων και υγείας. Το 2024 καταγράφηκαν μόλις 370.000 νέες γεννήσεις – ο χαμηλότερος αριθμός από την ενοποίηση της Ιταλίας το 1861.

Πλακώδες καρκίνωμα δέρματος: Θετική γνωμοδότηση για το cemiplimab στην ΕΕ

medlabnews.gr iatrikanea

Το πλακώδες καρκίνωμα δέρματος (CSCC) αποτελεί έναν τύπο μη μελανωματικού καρκίνου του δέρματος (NMSC) και είναι μία από τις συχνότερες μορφές καρκίνου παγκοσμίως. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η συνολική επίπτωση των μη μελανωματικών καρκίνων του δέρματος (NMSC) αναμένεται να αυξηθεί κατά 40% έως το 2040. Το CSCC μπορεί συχνά να αντιμετωπιστεί επιτυχώς με χειρουργική επέμβαση, ωστόσο πολλοί ασθενείς παρουσιάζουν χαρακτηριστικά υψηλού κινδύνου, καθιστώντας τη νόσο πιο επιθετική και με αυξημένο κίνδυνο υποτροπής και εξέλιξης της νόσου.

H GENESIS Pharma ανακοινώνει ότι η Επιτροπή Φαρμάκων για Aνθρώπινη Xρήση (CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) εξέδωσε θετική γνωμοδότηση για το cemiplimab ως επικουρική θεραπεία για ενήλικες ασθενείς με πλακώδες καρκίνωμα δέρματος (CSCC) που έχουν υψηλό κίνδυνο υποτροπής μετά από χειρουργική επέμβαση και ακτινοθεραπεία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να λάβει την τελική απόφαση σχετικά με την αίτηση έγκρισης εντός των προσεχών μηνών. Το cemiplimab έλαβε έγκριση από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών (FDA) για τους συγκεκριμένους ασθενείς στις Ηνωμένες Πολιτείες στις αρχές Οκτωβρίου 2025.

Η θετική γνωμοδότηση βασίζεται στα αποτελέσματα της κλινικής μελέτης Φάσης 3 C-POST, τα οποία κατέδειξαν ότι το cemiplimab μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο υποτροπής της νόσου ή θανάτου κατά 68% σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (αναλογία κινδύνου: 0,32 / διάστημα εμπιστοσύνης 95%: 0,20–0,51/ p<0,0001), το οποίο αποτελούσε το κύριο καταληκτικό σημείο της μελέτης.

Η θετική γνωμοδότηση υποστηρίζεται από τα αποτελέσματα της παγκόσμιας κλινικής μελέτης Φάσης 3 C-POST, η οποία διερεύνησε τη χορήγηση επικουρικής θεραπείας με cemiplimab έναντι εικονικού φαρμάκου σε ασθενείς με πλακώδες καρκίνωμα δέρματος (CSCC) υψηλού κινδύνου υποτροπής μετά από χειρουργική επέμβαση και ακτινοθεραπεία. Στην κλινική μελέτη, το cemiplimab μείωσε τον κίνδυνο υποτροπής της νόσου ή θανάτου κατά 68% σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (αναλογία κινδύνου [HR]: 0,32 / 95% διάστημα εμπιστοσύνης [CI]: 0,20–0,51 / p<0,0001). Λιγότεροι ασθενείς που έλαβαν cemiplimab παρουσίασαν τοπική ή απομακρυσμένη υποτροπή σε σχέση με εκείνους που έλαβαν εικονικό φάρμακο (4% έναντι 17% και 5% έναντι 13%, αντίστοιχα). Αναλυτικά δεδομένα δημοσιεύθηκαν στο New England Journal of Medicine (NEJM) τον Μάιο του 2025.

Το προφίλ ασφάλειας του cemiplimab ως επικουρική θεραπεία σε ασθενείς με πλακώδες καρκίνωμα δέρματος (CSCC) υψηλού κινδύνου υποτροπής μετά από χειρουργική επέμβαση και ακτινοθεραπεία συνάδει με το ήδη γνωστό προφίλ ασφάλειας της μονοθεραπείας με cemiplimab σε προχωρημένες μορφές καρκίνου. Στην κλινική μελέτη, ανεπιθύμητα συμβάντα (ΑΣ) παρατηρήθηκαν στο 91% των ασθενών που έλαβαν cemiplimab (n=205) και στο 89% των ασθενών που έλαβαν εικονικό φάρμακο (n=204). ΑΣ βαθμού ≥3 εμφανίστηκαν στο 24% των ασθενών στο σκέλος του cemiplimab και στο 14% των ασθενών στο σκέλος του εικονικού φαρμάκου. Τα συχνότερα ΑΣ που εμφανίστηκαν σε ποσοστό τουλάχιστον 10% των ασθενών που έλαβαν cemiplimab ήταν κόπωση, κνησμός, εξάνθημα, διάρροια, αρθραλγία, υποθυρεοειδισμός και κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα. Το μόνο ανεπιθύμητο συμβάν (ΑΣ) βαθμού ≥3 που παρατηρήθηκε σε ποσοστό >2% των ασθενών στο σκέλος του cemiplimab ήταν η υπέρταση. Τα ΑΣ οδήγησαν σε οριστική διακοπή της θεραπείας στο 10% των ασθενών που έλαβαν cemiplimab και στο 2% των ασθενών που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Δύο ασθενείς σε κάθε σκέλος παρουσίασαν ΑΣ που οδήγησε σε θάνατο.

Σχετικά με τη δοκιμή Φάσης 3 C-POST

Η C-POST ήταν μια τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο, διπλά τυφλή, πολυκεντρική, παγκόσμια κλινική μελέτη Φάσης 3, η οποία διερεύνησε τη χορήγηση του cemiplimab έναντι του εικονικού φαρμάκου ως επικουρική θεραπεία σε ασθενείς με πλακώδες καρκίνωμα δέρματος (CSCC) με χαρακτηριστικά υψηλού κινδύνου υποτροπής, οι οποίοι είχαν ολοκληρώσει χειρουργική επέμβαση και μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία. Οι συμμετέχοντες στην κλινική μελέτη είχαν υψηλό κίνδυνο υποτροπής λόγω λεμφαδενικών χαρακτηριστικών (εξωκαψική επέκταση ή ≥3 διηθημένοι λεμφαδένες) ή/και μη λεμφαδενικών χαρακτηριστικών (in-transit μεταστάσεις, βλάβη σταδίου Τ4, περινευρική διήθηση ή τοπικά υποτροπιάζων όγκος με ≥1 επιπρόσθετο δυσμενές προγνωστικό χαρακτηριστικό).

Στην κλινική μελέτη εντάχθηκαν 415 ασθενείς, οι οποίοι τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν είτε cemiplimab (n=209) είτε εικονικό φάρμακο (n=206) για διάστημα έως και 48 εβδομάδων. Κατά τις πρώτες 12 εβδομάδες, το cemiplimab 350 mg ή το εικονικό φάρμακο χορηγήθηκε ενδοφλεβίως κάθε τρεις εβδομάδες, ενώ στη συνέχεια, για 36 εβδομάδες, χορηγήθηκε cemiplimab 700 mg ή εικονικό φάρμακο ενδοφλεβίως κάθε έξι εβδομάδες.

Σχετικά με το cemiplimab

Το cemiplimab είναι ένα πλήρως ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα που στοχεύει τον υποδοχέα του ανοσολογικού σημείου ελέγχου PD-1 στα Τ-κύτταρα και αναπτύχθηκε χρησιμοποιώντας την τεχνολογία VelocImmune® της Regeneron. Μέσω της πρόσδεσής του στον υποδοχέα PD-1, το cemiplimab έχει καταδειχθεί ότι αναστέλλει την ικανότητα των καρκινικών κυττάρων να χρησιμοποιούν το μονοπάτι PD-1 για την καταστολή της ενεργοποίησης των Τ-κυττάρων. Το cemiplimab έχει εγκριθεί από ρυθμιστικές αρχές σε περισσότερες από 30 χώρες για μία ή περισσότερες ενδείξεις, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ενήλικων ασθενών με προχωρημένο βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC), προχωρημένο ή υψηλού κινδύνου υποτροπής πλακώδες καρκίνωμα δέρματος (CSCC), προχωρημένο μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (ΜΜΚΠ) και προχωρημένο καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Το εκτεταμένο κλινικό πρόγραμμα για το cemiplimab επικεντρώνεται σε δύσκολες μορφές καρκίνου. Επί του παρόντος, το cemiplimab διερευνάται σε κλινικές δοκιμές ως μονοθεραπεία καθώς και σε συνδυασμό με συμβατικές ή καινοτόμες θεραπευτικές προσεγγίσεις για άλλους συμπαγείς όγκους και αιματολογικούς καρκίνους. Οι συγκεκριμένες δυνητικές χρήσεις του φαρμάκου βρίσκονται υπό διερεύνηση, και η ασφάλεια και αποτελεσματικότητά τους δεν έχουν αξιολογηθεί από καμία ρυθμιστική αρχή.

Ενδείξεις εγκεκριμένες στην Ε.Ε.

Πλακώδες καρκίνωμα δέρματος

Το cemiplimab ως μονοθεραπεία ενδείκνυται για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του μεταστατικού ή τοπικά προχωρημένου πλακώδους καρκινώματος του δέρματος (mCSCC ή laCSCC) σε ενήλικες ασθενείς, οι οποίοι δεν είναι υποψήφιοι για χειρουργική επέμβαση ή ακτινοθεραπεία, που έχουν στόχο την ίαση.

Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα

Το cemiplimab ως μονοθεραπεία ενδείκνυται για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του τοπικά προχωρημένου ή μεταστατικού βασικοκυτταρικού καρκινώματος (laBCC ή mBCC) σε ενήλικες ασθενείς οι οποίοι έχουν εμφανίσει εξέλιξη της νόσου ή έχουν δυσανοχή σε αναστολείς του μονοπατιού Hedgehog (HHI).

Μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα

Το cemiplimab ως μονοθεραπεία ενδείκνυται για τη θεραπευτική αντιμετώπιση πρώτης γραμμής του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα (NSCLC) σε ενήλικες ασθενείς που εκφράζουν PD-L1 (σε ≥ 50% των νεοπλασματικών κυττάρων), χωρίς ανωμαλίες EGFR, ALK ή ROS1, οι οποίοι έχουν:

· τοπικά προχωρημένο NSCLC, οι οποίοι δεν είναι υποψήφιοι για οριστική χημειοακτινοθεραπεία ή

· μεταστατικό NSCLC.

Το cemiplimab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία με βάση την πλατίνα ενδείκνυται για τη θεραπευτική αντιμετώπιση πρώτης γραμμής του NSCLC σε ενήλικες ασθενείς που εκφράζουν PD-L1 (σε ≥ 1% των νεοπλασματικών κυττάρων), χωρίς ανωμαλίες EGFR, ALK ή ROS1, οι οποίοι έχουν:

· τοπικά προχωρημένο NSCLC, οι οποίοι δεν είναι υποψήφιοι για οριστική χημειοακτινοθεραπεία, ή

· μεταστατικό NSCLC.

Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας

Το cemiplimab ως μονοθεραπεία ενδείκνυται για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του υποτροπιάζοντος ή μεταστατικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας σε ενήλικες ασθενείς που παρουσιάζουν εξέλιξη της νόσου κατά τη διάρκεια ή μετά από χημειοθεραπεία με βάση την πλατίνα.

Πώς περισσότερο από τους μισούς θανάτους από καρκίνο μπορούν να προληφθούν;

medlabnews.gr iatrikanea

Δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Nature κεντρικό άρθρο (editorial), στο οποίο αναλύονται στοιχεία για τους θανάτους από καρκίνο που θα μπορούσαν να αποφευχθούν.

Οι Καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), Λίνα Πάσχου (Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας), Ηλίας Κοττέας (Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας-Ογκολογίας), Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής Θεραπευτικής-Ογκολογίας), Φλώρα Ζαγουρή (Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Ογκολογίας), Ευάγγελος Τέρπος (Καθηγητής Αιματολογίας) και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας και Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα κύρια σημεία άρθρου αυτού.

Σύμφωνα με μια μελέτη, σχεδόν 50% των θανάτων από καρκίνο παγκοσμίως προκαλούνται από παράγοντες κινδύνου που είναι τροποποιήσιμοι. 

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από μια μελέτη που εξέταζε το θάνατο και την αναπηρία από περισσότερες από 350 ασθένειες και τραυματισμούς σε 204 χώρες. Από τα δεδομένα αυτά, υπολόγισαν την επίδραση 34 παραγόντων κινδύνου στην κακή υγεία και στους θανάτους από 23 τύπους καρκίνου. Βρέθηκε ότι οι παράγοντες κινδύνου που θα μπορούσαν να αποφευχθούν ήταν υπεύθυνοι για σχεδόν 4,5 εκατομμύρια θανάτους από καρκίνο το 2019. Το ποσοστό αντιπροσωπεύει περισσότερο από 44% των παγκόσμιων θανάτων από καρκίνο εκείνο το έτος. Το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ και ο υψηλός δείκτης μάζας σώματος, ενδεικτικός παχυσαρκίας, συνέβαλαν κυρίως.

Πιο συγκεκριμένα, οι μισοί θάνατοι ανδρών από καρκίνο και περισσότεροι από το ένα τρίτο στις γυναίκες οφείλονταν σε παράγοντες κινδύνου που μπορούσαν να προληφθούν, όπως η χρήση καπνού και αλκοόλ, η ανθυγιεινή διατροφή, οι μη ασφαλείς σεξουαλικές συνήθειες και η έκθεση στο χώρο εργασίας σε επιβλαβή προϊόντα, όπως ο αμίαντος. 

Από το 2010 έως το 2019, οι παγκόσμιοι θάνατοι από καρκίνο που προκαλούνται από τέτοιους παράγοντες κινδύνου αυξήθηκαν κατά περίπου 20%, με την παχυσαρκία να αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης ιδιαίτερα σε χώρες με χαμηλότερο μέσο εισόδημα.

Τέτοια αποτελέσματα είναι χρήσιμα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής υγείας, ειδικά στον προσδιορισμό των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου που πρέπει να στοχεύσουν στις προσπάθειες σχεδιασμού ελέγχου του καρκίνου. Για παράδειγμα, οι πολιτικές απαγόρευσης του καπνίσματος, οι αυξημένοι φόροι στον καπνό και οι απαγορεύσεις διαφήμισης έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές στη μείωση της έκθεσης στο κάπνισμα, ενώ έχουν προταθεί παρόμοιες πολιτικές για τη μείωση της υπερβολικής χρήσης αλκοόλ.

Μάλιστα, στη μελέτη δεν συμπεριλήφθηκαν κάποιοι άλλοι γνωστοί παράγοντες κινδύνου για καρκίνο, όπως η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) και ορισμένες λοιμώξεις. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας που προκαλείται από ορισμένα στελέχη του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), για παράδειγμα, είναι η κύρια αιτία θανάτων από καρκίνο μεταξύ των γυναικών στην υποσαχάρια Αφρική. Εκεί, ένα τεράστιο ποσοστό της συχνότητας εμφάνισης του καρκίνου και της θνησιμότητας στις γυναίκες θα μπορούσε να μειωθεί με τον έγκαιρο εμβολιασμό έναντι HPV.

10η Έκθεση του Lung Cancer Europe: Πώς βιώνουν τη νόσο οι Ευρωπαίοι ασθενείς και φροντιστές

medlabnews.gr iatrikanea

Ο οργανισμός Lung Cancer Europe (LuCE) και οι οργανισμοί-μέλη του παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη διεθνή έρευνα που έχει διεξαχθεί έως σήμερα σχετικά με τον ψυχολογικό και συναισθηματικό αντίκτυπο του καρκίνου του πνεύμονα.

Η έκθεση στηρίζεται σε πάνω από 2.200 απαντήσεις (1.709 ασθενείς και 495 φροντιστές) σε 31 χώρες και αναδεικνύει την αγωνία, τον φόβο και την αίσθηση απομόνωσης που συνοδεύουν τη νόσο, εμπειρίες που συχνά παραμένουν αόρατες στην καθημερινή φροντίδα. Επιπλέον, αποκαλύπτει το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι που ζουν με καρκίνο του πνεύμονα δεν λαμβάνουν την ψυχολογική υποστήριξη που χρειάζονται. Η συλλογή δεδομένων έγινε μέσω online έρευνας που συμπληρώθηκε από τους συμμετέχοντες (από τις 28 Μαΐου έως τις 6 Ιουλίου 2025).

Η Ελλάδα ήταν μία από τις 31 χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας που συμμετείχαν στην παραπάνω έρευνα. Καταγράφηκαν συνολικά 146 απαντήσεις από Έλληνες συμμετέχοντες. Η FairLife L.C.C., ως ενεργό μέλος του LuCE, ανέλαβε και φέτος να κοινοποιήσει στην Ελλάδα την 10η έκθεση του Ευρωπαϊκού φορέα.

«Είναι η πρώτη φορά που έχουμε τη δυνατότητα να ακούσουμε τόσους πολλούς ανθρώπους, από τόσες πολλές χώρες, να μιλούν για το συναισθηματικό φορτίο του καρκίνου του πνεύμονα. Η σιωπή γύρω από αυτό το ζήτημα έχει κρατήσει πολύ. Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τον καρκίνο του πνεύμονα χωρίς να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε τον ψυχολογικό του αντίκτυπο.», δήλωσε η Debra Montague, Πρόεδρος του Lung Cancer Europe.

Η έκδοση του 2025 αποτελεί τη δέκατη ετήσια έκθεση του Lung Cancer Europe — ένα έργο που, την τελευταία δεκαετία, έχει καταγράψει την εμπειρία ζωής με καρκίνο του πνεύμονα στην Ευρώπη, εξετάζοντας ζητήματα από το στίγμα και την πρόσβαση στη θεραπεία, έως την επιβίωση και την ποιότητα ζωής.

Η φετινή έκθεση εστιάζει στην ενσωμάτωση της ψυχικής υγείας στην ογκολογική φροντίδα, προτείνοντας συγκεκριμένες πολιτικές και παρεμβάσεις για την ανάπτυξη προσιτής, εξατομικευμένης ψυχολογικής υποστήριξης, τόσο για τα άτομα με καρκίνο του πνεύμονα όσο και για τους φροντιστές τους.

Κύρια πορίσματα

1. Ψυχική υγεία και καρκίνος του πνεύμονα

Η πλειονότητα των συμμετεχόντων (61,16%) ανέφερε ότι η διάγνωση καρκίνου του πνεύμονα είχε σημαντική επίπτωση στην ψυχική τους υγεία. Τα πιο συχνά συναισθήματα που επηρέασαν αρνητικά την ποιότητα ζωής ήταν η θλίψη, ο φόβος, το άγχος και η αβεβαιότητα. Ο φόβος αποτυχίας της θεραπείας ή εξέλιξης της νόσου αποτέλεσε τη μεγαλύτερη συναισθηματική δυσκολία (76,71%).

Το στάδιο της ανακοίνωσης της διάγνωσης ήταν το πιο ψυχολογικά επιβαρυντικό (63,62%), ακολουθούμενο από τη διαχείριση των παρενεργειών (45,52%).

Σημαντικό ποσοστό συμμετεχόντων παρουσίασε έντονη θλίψη (43,97%), αισθήματα «παγίδευσης» (24,68%) και απελπισίας ή αναξιότητας (21,16%).

Συνολικά, 9 στους 10 βίωσαν συναισθηματικές δυσκολίες που επηρέασαν την καθημερινότητά τους, ενώ σχεδόν οι μισοί (46,31%) δήλωσαν ότι αυτές οι δυσκολίες διατάρασσαν συχνά ή συνεχώς τη ζωή τους, επηρεάζοντας κυρίως την κοινωνική, οικονομική και επαγγελματική τους δραστηριότητα.

2. Διαταραχές ψυχικής υγείας: κατάθλιψη και αγχώδης διαταραχή

Περίπου 1 στους 4 συμμετέχοντες (23,04%) ανέφερε διάγνωση κατάθλιψης, εκ των οποίων το 23,31% μετά τη διάγνωση καρκίνου του πνεύμονα και το 43,14% πριν από αυτήν. Επιπλέον, το 15,18% χωρίς επίσημη διάγνωση αντιλαμβανόταν ότι πάσχει από κατάθλιψη.

Όσον αφορά την αγχώδη διαταραχή, το 21,24% των συμμετεχόντων είχε σχετική διάγνωση· το 29,45% αυτών διαγνώστηκε μετά τη διάγνωση καρκίνου, ενώ το 57,24% είχε προϋπάρχον άγχος. Επιπλέον, το 15,65% χωρίς επίσημη διάγνωση αντιλαμβανόταν ότι πάσχει από αυτήν.

3. Υποστήριξη και τρόποι διαχείρισης

Ο σημαντικότερος παράγοντας για την ψυχική υγεία των ασθενών ήταν η διατήρηση μιας αίσθησης κανονικότητας (53,29%), ακολουθούμενη από τον υγιεινό τρόπο ζωής (49,45%) και τη στήριξη από οικεία πρόσωπα (45,47%).

Η πλειονότητα (94,08%) έλαβε στήριξη από το περιβάλλον της, με 82,51% να δηλώνουν ικανοποιημένοι. Ωστόσο, 65,54% ένιωσαν ότι οι οικείοι δεν κατανοούσαν πλήρως την κατάστασή τους, 41,09% δεν είχαν πάντα βοήθεια όταν τη χρειάζονταν, και 26,45% «σπάνια» ή «ποτέ» δεν μοιράζονταν τα συναισθήματά τους.

Οι μισοί συμμετέχοντες δεν έλαβαν ψυχολογική υποστήριξη, ενώ 65,88% δεν ενημερώθηκαν για ομάδες ή οργανώσεις υποστήριξης. Επιπλέον, 41,34% θεώρησαν ότι η θεραπευτική ομάδα δεν παρείχε επαρκή συναισθηματική στήριξη, και 39,44% δεν εξέφραζαν τις συναισθηματικές τους δυσκολίες.

Κάλεσμα για δράση

o Τα συστήματα υγείας και οι φορείς χάραξης πολιτικής οφείλουν να αναγνωρίσουν τη στήριξη της ψυχικής υγείας ως θεμελιώδες στοιχείο της διαδρομής φροντίδας για τον καρκίνο του πνεύμονα.

o Οι επαγγελματίες υγείας οφείλουν να παρέχουν σαφείς πληροφορίες και να ενδυναμώνουν τα άτομα ώστε να μπορούν να διαχειρίζονται τη νόσο τους και την ψυχική τους ευεξία.

Η έκθεση είναι διαθέσιμη σε 18 γλώσσες για να στηρίξει εθνικές δράσεις και πρωτοβουλίες σε ολόκληρη την Ευρώπη.

📖Διαβάστε την πλήρη έκθεση εδώ.

Executive Summary Report 2025

Το άγχος γερνάει νωρίτερα από το αναμενόμενο.

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Εκτός από το να καταστρέφει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων, το άγχος ενδέχεται να επιταχύνει τα σημάδια του χρόνου παρουσιάζοντας δείγματα γήρατος ακόμη και πέντε χρόνια νωρίτερα από το αναμενόμενο. Αυτό προκύπτει από νέα έρευνα Ολλανδών επιστημόνων που δημοσιεύτηκε στην έγκριτη επιθεώρηση «British Journal of Psychiatry».

Η επικεφαλής της μελέτης Τζοσίν Βερχόβεν του Πανεπιστημιακού Ιατρικού Κέντρου στο Αμστερνταμ εξηγεί ότι κατά τη διάρκεια της έρευνας, που έγινε σε 2.300 άτομα, οι επιστήμονες επικεντρώθηκαν στα τελομερή, στο DNA που βρίσκεται στα άκρα των χρωμοσωμάτων. Τα τελομερή κονταίνουν με την ηλικία, γι' αυτό και θεωρούνται δείγματα γήρανσης των κυττάρων. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι όσοι άνθρωποι υποφέρουν για ένα διάστημα από ξαφνικό -και όχι μόνιμο- άγχος έχουν πιο κοντά τελομερή σε σχέση με τους ανθρώπους που δεν πάσχουν από καμία ψυχική ασθένεια αλλά και σε σχέση με αυτούς που έχουν ή είχαν στο παρελθόν ιστορικό αγχώδους διαταραχής.

Η διαφορά του μήκους των τελομερών στους πάσχοντες από ξαφνική αγχώδη διαταραχή μπορεί να υποδηλώνει επιτάχυνση της διαδικασίας γήρανσης του οργανισμού από τρία έως πέντε χρόνια. Εξάλλου, ορισμένες μελέτες έδειξαν ότι ενδέχεται να υπάρχει σχέση μεταξύ των κοντύτερων τελομερών και της κατάθλιψης.

Η έρευνα των Ολλανδών επιστημόνων έλαβε υπόψη της τη συνολικότερη κλινική υγεία των συμμετεχόντων καθώς επίσης και τον γενικότερο τρόπο ζωής τους. Όσοι υπέφεραν από κάποια μορφή αγχώδους διαταραχής παρουσίαζαν διάφορες καταστάσεις, όπως αγοραφοβία, κρίσεις πανικού κ.ά.

Παρότι οι επιστήμονες δεν παρατήρησαν σημαντικές διαφορές στο μήκος των τελομερών μεταξύ των ανθρώπων με μόνιμη αγχώδη διαταραχή κι εκείνων που βιώνουν ξαφνικό άγχος, εντούτοις ανακάλυψαν ότι τα τελομερή όσων είχαν θεραπευτεί για πάνω από 10 χρόνια ήταν σαφώς μακρύτερα από αυτά των ανθρώπων που είχαν θεραπευτεί για λιγότερο από μία δεκαετία. Η συγκεκριμένη ανακάλυψη είναι πολύ σημαντική, διότι υποδηλώνει ότι η διαδικασία γήρανσης των κυττάρων ενδέχεται να είναι εν μέρει αναστρέψιμη!

Διαβάστε επίσης

• Το παρατεταμένο και οξύ άγχος που βιώνουμε οδηγεί σε "απόσυρση" και τέλος σε μελαγχολία και κατάθλιψη
• Οι φοβίες, η καταστροφολογία και η οικονομική κρίση.

Αν το πρωί έχεις αυτά τα συμπτώματα πρέπει να σκεφτείς τον καρκίνο του πνεύμονα

 επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Ο όρος «καρκίνος του πνεύμονα» (lung cancer) ή «βρογχογενής καρκίνος» αναφέρεται στη νοσηρή διαδικασία ανάπτυξης και σχηματισμού κακοήθους όγκου στην περιοχή των πνευμόνων, και αποτελεί την τρίτη – μετά τον καρκίνο του μαστού και του προστάτη - συχνότερη μορφή καρκίνου σε παγκόσμιο επίπεδο, πρώτη σε αριθμό κρουσμάτων στον ανδρικό πληθυσμό, με ιδιαίτερα αυξητικές τάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.

Παράλληλα, αποτελεί μακράν την πλέον θανατηφόρα μορφή καρκίνου, με ποσοστά θνησιμότητας που αγγίζουν σχεδόν το 30%.

Ο καρκίνος του πνεύμονα, αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως, καθώς το ποσοστό 5ετούς επιβίωσης των ασθενών με μεταστατικό (Σταδίου IV) καρκίνο του πνεύμονα είναι 4%, με τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα να αποτελεί το 85% των διαγνωσμένων περιστατικών.

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο δεύτερος σε συχνότητα εμφάνισης καρκίνος τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Ο μέσος όρος ηλικίας κατά τη διάγνωση είναι περίπου 71.

Στο σύνολο του πληθυσμού, η πιθανότητα ενός ατόμου να αναπτύξει καρκίνο του πνεύμονα στη διάρκεια της ζωής του είναι περίπου 1 στις 15. Ωστόσο, για τους καπνιστές ο κίνδυνος είναι πολύ υψηλότερος, ενώ για τους μη καπνιστές ο κίνδυνος είναι χαμηλότερος.

Τα ποσοστά εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα ανάμεσα στους άνδρες μειώνονται σταθερά εδώ και πολλά χρόνια, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά στις γυναίκες μόλις πρόσφατα άρχισαν να ελαττώνονται μετά από μια μεγάλη περίοδο συνεχούς αύξησης.

Ο καρκίνος του πνεύμονα, στις διάφορες μορφές της νόσου, προκαλείται από άναρχο και αφύσικο πολλαπλασιασμό παθογόνων κυττάρων στους ιστούς του πνεύμονα που, συνακόλουθα, προκαλούν το σχηματισμό κακοήθους όγκου. Ο καρκίνος του πνεύμονα, όπως και κάθε κακοήθης νεοπλασία, αποτελεί ουσιαστικά κυτταρική νόσο. Τα καρκινικά κύτταρα έχουν τη δυνατότητα διήθησης - δηλαδή διείσδυσης σε γειτονικούς ιστούς - και συνεπώς είναι σε θέση να επεκταθούν και να προκαλέσουν σοβαρές βλαπτικές συνέπειες στη γενικότερη λειτουργία του οργανισμού.

Καθώς λοιπόν τα συμπτώματα μπορεί να είναι διακριτικά ή σχεδόν ανεπαίσθητα, είναι σημαντικό να τα γνωρίζετε και να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια εάν νομίζετε ότι διατρέχετε κίνδυνο.

«Ο καρκίνος του πνεύμονα επηρεάζει κυρίως τους ηλικιωμένους. Είναι σπάνιος σε άτομα κάτω των 40 ετών. Περισσότερα από τέσσερα στα 10 άτομα που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του πνεύμονα στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι ηλικίας 75 ετών και άνω», αναφέρει σχετική δήλωση του NHS και συμπληρώνει:

«Αν και οι άνθρωποι που δεν έχουν καπνίσει ποτέ είναι πιθανό να αναπτύξουν καρκίνο του πνεύμονα, το κάπνισμα είναι η πιο κοινή αιτία, αντιστοιχώντας σε περισσότερες από 70 στις 100 περιπτώσεις. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το κάπνισμα περιλαμβάνει την τακτική εισπνοή διαφόρων τοξικών ουσιών».

4 σημάδια με τα οποία μπορεί να εκδηλωθεί ο καρκίνος του πνεύμονα

• Να ξυπνάτε ιδρωμένοι
• Να έχετε πυρετό
• Να έχετε βήχα
• Να παρουσιάζετε αιμόπτυση

1. Ξυπνάτε ιδρωμένοι

Ένα σύμπτωμα που παρουσιάζει ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ότι οι άνθρωποι πιθανόν να ξυπνάνε το πρωί νιώθοντας ιδιαίτερα ιδρωμένοι. Είναι ένα σχετικά κοινό σύμπτωμα του καρκίνου του πνεύμονα που προκαλείται από την προσπάθεια του ίδιου του οργανισμού να καταπολεμήσει την ασθένεια.

2. Έχετε πυρετό

Οι άνθρωποι μπορεί μερικές φορές να έχουν πυρετό, ειδικά σε προχωρημένα στάδια καρκίνου του πνεύμονα λόγω μόλυνσης. Η κατάσταση αυτή συνήθως περιλαμβάνει τον ουδετεροπενικό πυρετό, όπου οι ασθενείς έχουν μικρότερο από το κανονικό αριθμό λευκών αιμοσφαιρίων. Πυρετός μπορεί επίσης να προκληθεί από τον όγκο προκαλώντας απόφραξη ή εάν έχει εξαπλωθεί στο ήπαρ.

3. Βήχετε

Ένας ξηρός βήχας που συνεχίζεται για περισσότερο από τρεις εβδομάδες μπορεί να είναι ένδειξη καρκίνου του πνεύμονα. Συχνά ξεκινά με σπασμό και σύμφωνα με έρευνα περίπου το 65% των ανθρώπων έχουν βήχα που δεν θα υποχωρήσει μέχρι τη στιγμή που θα διαγνωστούν. 

 4. Κάνετε αιμόπτυση

Η αιμορραγία από τους πνεύμονες είναι ένα άλλο κοινό σημάδι καρκίνου του πνεύμονα και μπορεί να ξεκινήσει σε οποιοδήποτε στάδιο της νόσου. Αυτό μπορεί να κυμαίνεται από μερικές μόνο ανοιχτές κόκκινες κηλίδες έως σοβαρή αιμορραγία που μπορεί να είναι θανατηφόρα.

Διαβάστε επίσης

• Πόνος στο στήθος. Ποιες είναι οι αιτίες που προκαλούν θωρακικό πόνο; Πώς θα καταλάβετε αν οφείλεται στην καρδιά;
• O βήχας μπορεί να οφείλεται σε καρκίνο του πνεύμονα;
• Πότε ο βήχας πρέπει να σας ανησυχήσει, τι μπορεί να προκαλέσει και πώς αντιμετωπίζεται;
• Τι είναι οι καρκινικοί δείκτες, που χρησιμεύουν και πως μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση και παρακολούθηση;
• Τελικά το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι επικίνδυνο; Τι είναι καλύτερο το τσιγάρο ή το ηλεκτρονικό τσιγάρο;

Πέθανε ο εμπνευστής και ιδρυτής του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης Ευάγγελος Μπούμπουκας σε ηλικία 80 ετών

medlabnews.gr iatrikanea

Με βαθιά θλίψη το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) αποχαιρετά τον Ευάγγελο Μπούμπουκα, εμπνευστή, ιδρυτή και επί σειρά ετών Διευθυντή του oργανισμού. Ο Ε. Μπούμπουκας έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών, αφήνοντας πίσω του μια σπουδαία παρακαταθήκη για τον χώρο της έρευνας, της τεκμηρίωσης και της καινοτομίας στη χώρα μας. 

Ως οραματιστής της ανοικτής πρόσβασης στη γνώση και πρωτοπόρος στη διαχείριση της επιστημονικής πληροφορίας, ο Ε. Μπούμπουκας ειδικεύθηκε στην οργάνωση και ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων Έρευνας και Τεχνολογίας. Υπήρξε Διευθυντής του ΕΚΤ και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) από το 1989 έως το 2013 και Αντιπρόεδρος του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Δικτύου Έρευνας και Τεχνολογίας.

Με βαθιά πίστη ότι η επιστημονική πληροφορία πρέπει να είναι ανοικτή και προσβάσιμη σε όλους, εργάστηκε ακατάπαυστα ώστε το ΕΚΤ να εξελιχθεί σε έναν εθνικό κόμβο γνώσης και καινοτομίας. Υπό την ηγεσία του τέθηκαν τα θεμέλια για τον σύγχρονο ψηφιακό χαρακτήρα του oργανισμού, για την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας στη χώρα και για τη στενότερη σύνδεσή τους με την κοινωνία.

Ο Ε. Μπούμπουκας σπούδασε με υποτροφία στην Ανώτατη Γεωπονική Σχολή Αθηνών. Στη δεκαετία του 1970, μετεκπαιδεύθηκε στην Ανάλυση και στον Προγραμματισμό Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, στις Τηλεπικοινωνίες, στα Συστήματα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών και τις Τράπεζες Πληροφοριών. Με βαθιά επίγνωση των διεθνών εξελίξεων και της σημασίας της επιστημονικής πληροφόρησης για την πρόοδο μιας χώρας, αφιερώθηκε στη δημιουργία ενός σύγχρονου οικοσυστήματος γνώσης, με βασική αρχή την ισότιμη πρόσβαση για όλους.

Το 1980 ανέλαβε να οργανώσει τη νεοσύστατη Μονάδα Τεκμηρίωσης στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, θέτοντας τις βάσεις για την ανάπτυξη της επιστημονικής πληροφόρησης στην Ελλάδα. Δύο χρόνια αργότερα, το 1982, συγκροτήθηκε – με χρηματοδότηση του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών – το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, έργο που φέρει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του. Υπό την καθοδήγησή του, δημιουργήθηκαν εμβληματικές εθνικές υποδομές: ο Εθνικός Συλλογικός Κατάλογος Επιστημονικών Περιοδικών (1983), το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (1985) και το λογισμικό ΑΒΕΚΤ για τις βιβλιοθήκες (1987), ενώ το 1989 το ΕΚΤ θεσμοθετήθηκε ως επιστημονική εγκατάσταση εθνικής χρήσης.

Κατά τη δεκαετία του 1990, σε μια περίοδο που η Ελλάδα έκανε τα πρώτα συστηματικά βήματα προς την ψηφιακή εποχή, εισήγαγε στον δημόσιο λόγο τους όρους «ψηφιακό περιεχόμενο» και «κοινωνία της πληροφορίας». Το 1990 διατέθηκαν για πρώτη φορά στο διαδίκτυο τα μεταδεδομένα του Εθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατριβών, ενώ το 1992 λειτούργησε το προηγμένο πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΜΗΣ», που επέτρεπε αποκεντρωμένη πρόσβαση σε ελληνικές και διεθνείς βάσεις δεδομένων.

Την ίδια δεκαετία, υπό την καθοδήγηση του, το ΕΚΤ πρωτοστάτησε σε πρωτοβουλίες που έφεραν την ελληνική έρευνα και καινοτομία πιο κοντά στην παραγωγή και τα ευρωπαϊκά επιστημονικά δίκτυα. Το 1995, το ΕΚΤ ανέλαβε τον συντονισμό του Ελληνικού Κέντρου Αναδιανομής Καινοτομίας και, το 1998, ορίστηκε Εθνικό Σημείο Επαφής για το 5ο Πρόγραμμα Πλαίσιο της ΕΕ, ρόλος που συνεχίζεται με τα επόμενα προγράμματα έως σήμερα, αναδεικνύοντας τη στρατηγική του συμβολή στην πρόοδο της επιστήμης και της καινοτομίας.

Η συμβολή του υπήρξε καταλυτική και στον τομέα της Ανοικτής Επιστήμης. Το 2003 πρωτοστάτησε στην εθνική υιοθέτηση των αρχών της Ανοικτής Πρόσβασης, με τη συμμετοχή του ΕΚΤ στη Διακήρυξη του Βερολίνου. Στα μέσα της δεκαετίας του 2000, με τη στρατηγική του καθοδήγηση, το ΕΚΤ ανέπτυξε τα πρώτα ελληνικά ηλεκτρονικά αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης – ΗΛΙΟΣ και ΠΑΝΔΕΚΤΗΣ – ενώ το 2007 ξεκίνησε η ανάπτυξη της υπηρεσίας EKT ePublishing για επιστημονικά περιοδικά ανοικτής πρόσβασης, ανοίγοντας τον δρόμο για ένα νέο μοντέλο διάχυσης της γνώσης.

Με όραμα και στρατηγική συνέπεια, οδήγησε το ΕΚΤ στη νέα ψηφιακή εποχή. Στη δεκαετία του 2010, το ΕΚΤ υιοθέτησε τεχνολογίες υπολογιστικού νέφους, ανέπτυξε ένα από τα πιο σύγχρονα data center της χώρας και καθιερώθηκε ως εθνική αρχή στατιστικών για την έρευνα και την καινοτομία.

Επί σειρά ετών, ο Ε. Μπούμπουκας εκπροσώπησε τη χώρα ως Εθνικός Εκπροσώπος και εμπειρογνώμων σε διάφορα προγράμματα και δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης,για θέματα περιεχομένου της Κοινωνίας της Πληροφορίας και αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων και καινοτομίας (Impact, eContent, Value, Innovation). Ως Αντιπρόεδρος του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΔΕΤ, συμμετείχε ενεργά στην πρώτη εγκατάσταση, οργάνωση και λειτουργία του, με καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία εθνικών τεχνολογικών και διαδικτυακών υποδομών.

Το 2020 το ΕΙΕ τον αναγόρευσε σε Επίτιμο Αντιπρόεδρο, τιμώντας την προσφορά του στον χώρο της έρευνας και της καινοτομίας.

Όσοι είχαν την τύχη να συνεργαστούν μαζί του, μιλούν για έναν άνθρωπο διορατικό και σεμνό, πρωτοπόρο και οραματιστή, έναν άνθρωπο που με την παρουσία του κατάφερνε να εμπνέει ενότητα και εμπιστοσύνη, ακόμη και στις πιο απαιτητικές στιγμές.

Η Διοίκηση και το προσωπικό του ΕΚΤ, εκφράζουν τα πιο ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του εκλιπόντος.

Η συμβολή του Ευάγγελου Μπούμπουκα θα μείνει ζωντανή μέσα από το έργο του και τη θεμελιώδη επίδραση που είχε στην πρόοδο της γνώσης και της έρευνας στην Ελλάδα.

www.ekt.gr, με πληροφορίες από ΕΚΤ, ΕΙΕ

Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών αποχαιρετά τον Δρα Ευάγγελο Μπούμπουκα

medlabnews.gr iatrikanea

Σήμερα, 30 Οκτωβρίου 2025, το Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών συνήλθε εκτάκτως και, αφού ενημερώθηκε για την εκδημία του Δρος Ευάγγελου Μπούμπουκα, Επίτιμου Αντιπροέδρου του ΕΙΕ, εκφράζει τη βαθιά του θλίψη για την απώλεια ενός ανθρώπου που σημάδεψε με το όραμα, το ήθος και τη διοικητική του επάρκεια την πορεία του Ιδρύματος και του εθνικού ερευνητικού οικοσυστήματος.

Αιτιολογική αναφορά — Προσωπικότητα και έργο

Ο Δρ Ευάγγελος Μπούμπουκας υπήρξε εμβληματική φυσιογνωμία του ΕΙΕ και της χώρας στον χώρο της επιστημονικής πληροφόρησης και της ψηφιακής τεκμηρίωσης. Με σπουδές στην Ανώτατη Γεωπονική Σχολή Αθηνών και μετεκπαίδευση στην ανάλυση και προγραμματισμό υπολογιστών, τις τηλεπικοινωνίες και τα συστήματα αυτοματισμού βιβλιοθηκών, αφιέρωσε την καριέρα του στη θεμελίωση υποδομών γνώσης με δημόσιο πρόσημο.

Από το 1989 ανέλαβε τον σχεδιασμό, την οργάνωση και τη διεύθυνση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), το οποίο εντάχθηκε ως διακριτή υπηρεσία στο ΕΙΕ και θεσμοθετήθηκε ως Εγκατάσταση Εθνικής Χρήσης—ένα ορόσημο για τη χώρα στην πολιτική ανοικτής επιστήμης και στη διάχυση αξιόπιστου ψηφιακού περιεχομένου.

Εκπροσώπησε επί δεκαετίες την Ελλάδα σε ευρωπαϊκά προγράμματα και δράσεις, ενώ ως Διευθυντής του ΕΚΤ ανέδειξε έμπρακτα την αξία της ανοικτής πρόσβασης και των ανοικτών δεδομένων, συμβάλλοντας καταλυτικά στη συγκρότηση εθνικών ερευνητικών δεικτών, στην ηλεκτρονική εκδοτική δραστηριότητα και στη διεθνή δικτύωση.

Υπηρέτησε ως μέλος του Δ.Σ. του ΕΙΕ επί σειρά ετών (1989–2013) και ως Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. (2011–2013), με ενωτικό πνεύμα και αταλάντευτη προσήλωση στο δημόσιο συμφέρον· το 2020 το Δ.Σ. του ΕΙΕ τον αναγόρευσε Επίτιμο Αντιπρόεδρο ως ένδειξη τιμής στο συνολικό του έργο.

Η συμβολή του αναγνωρίζεται επίσης από την πολυετή του δράση στη διάδοση της ψηφιακής γνώσης (ενδεικτικά ως Εθνικός Εκπρόσωπος στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα eContentplus) και από την εκδοτική του προσφορά ως Εκδότης–Διευθυντής του περιοδικού Καινοτομία, Έρευνα & Τεχνολογία.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΙΕ,

αναγνωρίζοντας το ήθος, την ευγένεια, τη διορατικότητα και την έμπνευση με την οποία ο εκλιπών υπηρέτησε την επιστήμη, την καινοτομία και το ΕΙΕ,

ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΟΜΟΦΩΝΑ:

1. Να εκφράσει τα ειλικρινή και θερμά συλλυπητήριά του στην οικογένεια και στους οικείους του εκλιπόντος.

2. Να τιμήσει τη μνήμη του με τήρηση ενός λεπτού σιγής στην πρώτη τακτική συνεδρίαση του Δ.Σ. μετά την ανακοίνωση της απώλειας.

3. Να καταθέσει στεφάνι εκ μέρους του ΕΙΕ στην εξόδιο ακολουθία και να παραστεί αντιπροσωπεία του Ιδρύματος και να καταθέσει το ποσό των 10.000 Ευρώ στην οργάνωση Φλόγα για την αντιμετώπιση του παιδικού καρκίνου.

4. Να αναρτήσει το παρόν ψήφισμα στην ιστοσελίδα του ΕΙΕ και να το κοινοποιήσει στο ΕΚΤ και στους συνεργαζόμενους εθνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς.

5. Να δρομολογήσει σε συνεργασία με το ΕΚΤ ετήσια Διάλεξη “Ευάγγελος Μπούμπουκας” για την Ανοικτή Επιστήμη, τα ερευνητικά δεδομένα και τις εθνικές ψηφιακές υποδομές γνώσης, ως θεσμικό φόρουμ που θα συνεχίζει το όραμά του.

6. Να εξετάσει (σε συνεννόηση με τους αρμόδιους φορείς) την ονοματοδοσία αίθουσας ή δράσης του ΕΚΤ/ΕΙΕ στη μνήμη του, για την έμπρακτη διατήρηση της κληρονομιάς του.

Η μνήμη του Δρος Ευάγγελου Μπούμπουκα ας αποτελεί για όλους μας πυξίδα δημόσιας ευθύνης, αριστείας και ανοιχτότητας της γνώσης.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΙΕ

Ο Πρόεδρος,

Prof. Denis Sarigiannis, PhD



Διαβάστε επίσης:

Έφυγε από τη ζωή ο Ευάγγελος Μπούμπουκας – Οραματιστής της γνώσης και θεμελιωτής της επιστημονικής τεκμηρίωσης στην Ελλάδα

Έφυγε από τη ζωή ο Ευάγγελος Μπούμπουκας. Οραματιστής της γνώσης και θεμελιωτής της επιστημονικής τεκμηρίωσης στην Ελλάδα

 του Αλέξανδρου Γιατζίδη, Διευθυντή Ινστιτούτου Ενημέρωσης και Επικοινωνίας της Υγείας (ΙΕΚΕΤΥ)

Με βαθιά θλίψη, η ερευνητική και ακαδημαϊκή κοινότητα αποχαιρετά τον Ευάγγελο Μπούμπουκα, εμπνευστή, ιδρυτή και επί σειρά ετών Διευθυντή του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), καθώς και επίτιμο Αντιπρόεδρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ).

Ο Ευάγγελος Μπούμπουκας έφυγε ξαφνικά από τη ζωή, ύστερα από σύντομη νοσηλεία του στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμός λόγω πνευμονίας.

Η πορεία και το έργο του

Από το 1980 ανέλαβε τον σχεδιασμό, την οργάνωση και τη διεύθυνση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, καθιστώντας το σε λίγα χρόνια εθνικό φορέα αναφοράς για τη συλλογή, τεκμηρίωση και διάδοση της επιστημονικής γνώσης στην Ελλάδα.

Ο Ευάγγελος Μπούμπουκας συνέδεσε το όνομά του με τη δημιουργία και την καθιέρωση του Εθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατριβών, το οποίο συγκεντρώνει και διαθέτει σε ψηφιακή μορφή τις διατριβές όλων των Ελλήνων διδακτόρων. Το έργο αυτό, μοναδικό στο είδος του διεθνώς, ανέδειξε την Ελλάδα σε παράδειγμα καλής πρακτικής στον τομέα της ακαδημαϊκής τεκμηρίωσης και αποτέλεσε θεμέλιο λίθο για τη μεταγενέστερη ανάπτυξη των ψηφιακών βιβλιοθηκών, αποθετηρίων και υποδομών ανοικτής πρόσβασης.

Παράλληλα, υπό την ηγεσία του, το ΕΚΤ εξελίχθηκε σε εθνικό κόμβο γνώσης και καινοτομίας, θέτοντας τις βάσεις για τη σημερινή ψηφιακή του μορφή και για τη σύνδεση της έρευνας με την κοινωνία και την παραγωγή.

Διαδρομή και προσφορά

Μηχανικός και διοικητικό στέλεχος με βαθιά κατανόηση των τεχνολογικών και οργανωτικών αναγκών του ερευνητικού τοπίου, ο Ευάγγελος Μπούμπουκας υπηρέτησε για δεκαετίες το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), όπου ανέλαβε κρίσιμες θέσεις ευθύνης, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση πολιτικών έρευνας, τεκμηρίωσης και καινοτομίας.

Το 2020 αναγορεύθηκε Επίτιμος Αντιπρόεδρος του ΕΙΕ, τιμητική διάκριση που επισφράγισε τη μακρά και δημιουργική πορεία του στο Ίδρυμα και την καθοριστική συμβολή του στην ανάπτυξη των δομών του ΕΚΤ.

Το όραμά του: “Η γνώση ως δημόσιο αγαθό”

Πίστευε βαθιά ότι η επιστημονική πληροφορία πρέπει να είναι προσβάσιμη σε όλους, χωρίς εμπόδια. Είδε έγκαιρα τον ρόλο των ψηφιακών τεχνολογιών ως εργαλείου κοινωνικής προόδου και διαφάνειας, και εργάστηκε ακούραστα για να καταστεί η γνώση δημόσιο και κοινό αγαθό. Στα χρόνια της διοίκησής του, το ΕΚΤ καθιερώθηκε ως εθνικός οργανισμός τεκμηρίωσης, πληροφόρησης και μέτρησης της έρευνας, ενώ οι δράσεις του διασύνδεσαν πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, δημόσιους φορείς και πολίτες.

Παρακαταθήκη

Η συμβολή του Ευάγγελου Μπούμπουκα υπήρξε καθοριστική στη διαμόρφωση του σημερινού περιβάλλοντος ανοικτής επιστήμης και τεκμηριωμένης πολιτικής γνώσης στην Ελλάδα. Οι άνθρωποι που συνεργάστηκαν μαζί του τον περιγράφουν ως οραματιστή, μεθοδικό, σεμνό και αφοσιωμένο στη δημόσια αποστολή του — έναν άνθρωπο που πίστευε ότι η επιστήμη μπορεί να ενώσει τη χώρα με τον κόσμο.

Η κοινότητα της έρευνας, οι χιλιάδες Έλληνες διδάκτορες που κατέγραψαν την πορεία τους χάρη στο έργο του και όλοι όσοι επωφελήθηκαν από το άνοιγμα της γνώσης στην κοινωνία, τον αποχαιρετούν με ευγνωμοσύνη. 

 Αιωνία του η μνήμη. 

 Η γνώση στην Ελλάδα του χρωστά πολλά.

Η κβαντική μπαταρία που δεν χάνει την ενέργειά της

 medlabnews.gr iatrikanea

Μια ομάδα επιστημόνων από το RIKEN Center for Quantum Computing στην Ιαπωνία και το Huazhong University of Science and Technology στην Κίνα παρουσίασε ένα θεωρητικό μοντέλο που θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά όσα γνωρίζουμε για την αποθήκευση ενέργειας. Πρόκειται για την πρώτη «τοπολογική κβαντική μπαταρία», ένα σύστημα ικανό να μεταφέρει ενέργεια σε μεγάλες αποστάσεις χωρίς απώλειες ή ακόμη καλύτερα, να αξιοποιεί την ίδια τη διαδικασία της απώλειας για να ενισχύσει προσωρινά τη φόρτιση.

Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Physical Review Letters, δείχνει πώς οι τοπολογικές ιδιότητες των φωτονικών κυματοδηγών μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ξεπεραστούν τα θεμελιώδη όρια της φυσικής που μέχρι τώρα κρατούσαν τις κβαντικές μπαταρίες στη σφαίρα της θεωρίας. Αν επιβεβαιωθεί πειραματικά, η ανακάλυψη αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξαιρετικά αποδοτικές μπαταρίες νανοκλίμακας και να φέρει πιο κοντά την εποχή των πρακτικών κβαντικών συσκευών.

Οι λεγόμενες κβαντικές μπαταρίες υπόσχονται να αποθηκεύουν και να μεταφέρουν ενέργεια όχι μέσω χημικών αντιδράσεων, όπως οι κλασικές μπαταρίες, αλλά μέσω φαινομένων όπως η κβαντική υπέρθεση, η εμπλοκή και η συνοχή.

Η θεωρία υποδεικνύει πως τέτοιες μπαταρίες θα μπορούσαν να φορτίζονται αστραπιαία, να έχουν πολύ μεγαλύτερη ενεργειακή πυκνότητα και να μεταφέρουν ενέργεια με ελάχιστες απώλειες. Όμως, μέχρι σήμερα, κάθε προσπάθεια δημιουργίας μιας πραγματικής κβαντικής μπαταρίας σκοντάφτει στο ίδιο πρόβλημα: η κβαντική συνοχή είναι εξαιρετικά εύθραυστη. Μικρές ατέλειες στο περιβάλλον ή το παραμικρό θερμικό θόρυβο αρκούν για να καταρρεύσουν τα κβαντικά φαινόμενα, οδηγώντας σε απώλειες ενέργειας.

Η τοπολογία, ένας κλάδος των μαθηματικών που μελετά ιδιότητες που παραμένουν αναλλοίωτες όταν ένα αντικείμενο στρεβλώνεται ή παραμορφώνεται, έχει αναδειχθεί σε ένα από τα πιο συναρπαστικά εργαλεία της σύγχρονης φυσικής. Τα τελευταία χρόνια, τοπολογικά υλικά έχουν δείξει ικανότητα να μεταφέρουν ηλεκτρόνια ή φωτόνια με σχεδόν μηδενική απώλεια, κάτι που οι επιστήμονες τώρα επιχειρούν να εκμεταλλευτούν και στην αποθήκευση ενέργειας.

Η ομάδα του RIKEN χρησιμοποίησε μοντέλα που συνδυάζουν δύο βασικά στοιχεία: φωτονικούς κυματοδηγούς με τοπολογική σταθερότητα και άτομα δύο ενεργειακών επιπέδων που λειτουργούν ως αποθήκες ενέργειας. Χρησιμοποιώντας προσομοιώσεις και αναλυτικά μοντέλα, οι ερευνητές έδειξαν ότι είναι δυνατό να επιτευχθεί ταυτόχρονα μακρινή μεταφορά ενέργειας και ανθεκτικότητα σε απώλειες.

Ακόμη πιο απρόσμενο ήταν το εύρημα ότι η «διάχυση», δηλαδή το φαινόμενο της απώλειας ενέργειας, μπορεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, να αυξήσει προσωρινά τη δύναμη φόρτισης. Με απλά λόγια, το φαινόμενο που θεωρούσαμε εμπόδιο μπορεί να γίνει σύμμαχος

Σύμφωνα με τους ερευνητές, το τοπολογικό αυτό σύστημα επιτρέπει σχεδόν τέλεια μεταφορά ενέργειας ανάμεσα στην πηγή φόρτισης και το «κύτταρο» της μπαταρίας. Όταν τα δύο βρίσκονται στο ίδιο σημείο, το σύστημα αποκτά ανοσία στις απώλειες, περιορισμένη σε ένα συγκεκριμένο υποπλέγμα. Αλλά ακόμη και όταν οι απώλειες ξεπερνούν ένα κρίσιμο όριο, η φόρτιση ενισχύεται στιγμιαία, προσφέροντας επιπλέον ενέργεια χωρίς εξωτερική παρέμβαση.

Αυτά τα ευρήματα ανατρέπουν θεμελιώδεις υποθέσεις στη φυσική των ενεργειακών συστημάτων. Μέχρι τώρα, η διάχυση θεωρούνταν πάντα ανεπιθύμητη. Η νέα θεωρητική προσέγγιση δείχνει ότι, υπό τις σωστές συνθήκες, η φύση μπορεί να χρησιμοποιήσει την ίδια τη φθορά ως μηχανισμό βελτίωσης της απόδοσης.

«Η έρευνά μας προσφέρει μια νέα τοπολογική προοπτική στην ενεργειακή αποθήκευση και υποδεικνύει τρόπους για τη δημιουργία μικροσκοπικών συστημάτων υψηλής απόδοσης», δηλώνει ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης, Zhi-Guang Lu. «Αν καταφέρουμε να ξεπεράσουμε τα εμπόδια που προκαλούν οι αποστάσεις και οι απώλειες, τότε οι κβαντικές μπαταρίες μπορούν επιτέλους να γίνουν πραγματικότητα».

Ο επικεφαλής της διεθνούς ομάδας, Cheng Shang, προσθέτει ότι ο επόμενος στόχος είναι να μεταφερθεί το μοντέλο από τη θεωρία στο εργαστήριο.

Θέλουμε να γεφυρώσουμε το χάσμα ανάμεσα στη μαθηματική περιγραφή και στις πραγματικές συσκευές. Είναι το πρώτο βήμα προς την εποχή των κβαντικών τεχνολογιών που όλοι περιμέναμε.

Αν αυτό το μοντέλο υλοποιηθεί, οι επιπτώσεις του θα είναι τεράστιες. Μια τοπολογική κβαντική μπαταρία θα μπορούσε να τροφοδοτεί μικροσκοπικές κβαντικές συσκευές, δίκτυα επικοινωνίας φωτονίων ή κβαντικούς υπολογιστές, χωρίς απώλειες και χωρίς την ανάγκη για πολύπλοκα συστήματα ψύξης ή διόρθωσης λαθών.

Πηγή newsable.asianetnews.com Japanese Scientists Designs Quantum Battery Immune to Energy Loss