Η καθημερινή αβεβαιότητα οδηγεί σε συμπίεση συναισθημάτων, σε άγχος, σε κατάθλιψη με απρόβλεπτες συνέπειες για την κοινωνία μας.

Συντάκτης: Aλέξανδρος Γιατζίδης, M.D., medlabnews.gr

Καθημερινά στην χώρα μας, τα τελευταία χρόνια, ζούμε μια κατάσταση αβεβαιότητας. Αβεβαιότητα για το τι μας περιμένει σε φόρους, τι θα μας κάνουν οι τράπεζες, αν θα μείνουμε ή θα φύγουμε από το Ευρώ, θα χάσουμε ή δεν θα χάσουμε τις οικονομίες μας, θα γίνει ή δε θα γίνει δημοψήφισμα, θα πέσει ή δεν θα πέσει η κυβέρνηση, θα περάσει ή δεν θα περάσει η μέρα μας και ένα σωρό άλλα εξατομικευμένα διλήμματα.

Ο φόβος και η αβεβαιότητα για το αύριο, η αύξηση της ανεργίας, οι απολύσεις, οι περικοπές στους μισθούς και η αδυναμία πληρωμών δοκιμάζουν σημαντικά τους δείκτες υγείας των περισσότερων Ελλήνων.

Αυτό που, κυρίως, απασχολεί όλους μας, ωστόσο, είναι ότι η κρίση «απειλεί» την επιβίωσή μας και, ασφαλώς, και αυτήν των παιδιών μας. Με λίγα λόγια, θα λέγαμε πως προδιαγράφεται ένα δυσοίωνο μέλλον για όλους μας. Το γεγονός αυτό, μας δημιουργεί, πολύ συχνά, την αίσθηση ότι δεν έχουμε τον έλεγχο της κατάστασης. Σε όλο αυτό το κλίμα αβεβαιότητας συντελεί και το ότι ερχόμαστε, σχεδόν καθημερινά, σε επαφή με πρωτάκουστους οικονομικούς όρους, όπως τα spreads, τα ομόλογα, οι κερδοσκόποι κ.α.

Η αντιμετώπιση της κατάστασης, για παράδειγμα της απόλυσης μας, δεν βρίσκεται «στα χέρια μας» και δεν μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε μία φορά και αυτή να τελειώσει. «Αιωρείται από πάνω μας» θα μπορούσαμε να πούμε. Μία κατάσταση την οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε ή να ξέρουμε πως να αντιδράσουμε απέναντί της, μεγεθύνει υπερβολικά το άγχος μας. Πρόκειται για μία κατάσταση άγχους, πιο «ύπουλης» και ψυχοφθόρας αφού η απειλή είναι «μη ορατή» στα μάτια μας και επιπλέον συνεχής και παρατεταμένη σε διάρκεια, απειλώντας το ένστικτοι της επιβίωσής μας.

Από την άλλη δεν έχουμε ή δεν ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε για να αποδεσμευτούμε από αυτήν την καταπιεστική καθημερινότητα. Αισθανόμαστε ότι θέλουμε να κάνουμε πράγματα που όμως δεν ξέρουμε αν μπορούμε ή πώς να τα κάνουμε. Αυτό μας αναγκάζει να συμπιέζουμε συναισθήματα.

Η συμπίεση των συναισθημάτων δίνει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που θέλεις. Ο λόγος για να συμπιέσεις τα συναισθήματά σου είναι είτε διότι θέλεις να σε αφήσουν σε ησυχία αυτή τη στιγμή, είτε διότι δεν θέλεις ή δεν μπορείς να τα αντιμετωπίσεις γενικά.
Οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν ότι με το να συμπιέσουν τα συναισθήματά τους τα ξεφορτώνονται. Με το να κάνουν πολύ θόρυβο διώχνουν τον φόβο, με το να είναι απασχολημένοι συνεχώς αποφεύγουν την λύπη, με το να κινούνται συνεχώς κάνουν το θυμό να εξαφανιστεί. 
Αλλά ότι συμπιέσεις επιστρέφει αργά ή γρήγορα.
Συμπιέζοντας συναισθήματα που έρχονται είναι σαν να λες ψέμματα. Είναι σαν να κρύβεις την αλήθεια συνεχώς.
 Οι πιο συνηθισμένοι τρόποι που αντιμετωπίζουμε τα συναισθήματα είναι είτε εκφράζοντάς τα είτε συμπιέζοντάς τα.

Δυστυχώς η παρατεταμένη αυτή αβεβαιότητα έχει σκοτώσει το όπλο αυτής της κατάστασης, που είναι η ελπίδα. Συνειδητοποιεί ο σημερινός Έλληνας ότι πρέπει να αντιδράσει. Η αντίδραση ποικίλη  και εκεί μπορεί να αρχίσει η οργή, η βία, η επιθετικότητα από κάποιους.

Στο σημείο αυτό έρχεται η εξουσία που χρησιμοποιεί την στρατηγική της ενοχοποίησης. Η στρατηγική της ενοχοποίησης δεν γνωρίζει ιδεολογικούς, πολιτικούς ή πολιτισμικούς φραγμούς. Τα συναισθήματα του φόβου και της ανασφάλειας γίνονται εργαλεία χειραγώγησης των πολιτών και νομιμοποιούν την χρήση αυταρχικών, κατασταλτικών μεθόδων από την κρατική εξουσία. Κάτω από συνθήκες ψύχωσης για θέματα εθνικής ασφάλειας και φόβου για το αύριο παρατηρούνται συχνά φαινόμενα καταπίεσης της ατομικής ελευθερίας, ενίσχυσης της κρατικής εξουσίας και απογύμνωσής της από κάθε ηθικοπολιτική διάσταση, με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται το περιεχόμενο της δημοκρατίας και των ανθρωπιστικών αξιών. Τα νομοθετήματα – «τρομονόμοι» που ψηφίζονται ακροβατούν στο χείλος της δημοκρατικής τάξης και απειλούν τα κεκτημένα. Η επίταση της αστυνόμευσης έχει ως αποτέλεσμα την ποινικοποίηση πολλών εκφάνσεων της πολιτικής και κοινωνικής ζωής, όπως η ειρηνική συμμετοχή σε μία διαδήλωση και η παρακολούθηση ενός αθλητικού αγώνα.

Έτσι η συμπίεση των συναισθημάτων αυξάνει ακόμα πιο πολύ το άγχος αλλά και την κατάθλιψη.

Αυτό το παρατεταμένο άγχος οδηγεί σε κατάθλιψη, καθώς το μυαλό και ο οργανισμός «κουράζονται» τελικά από την συνεχή υπερδιέγερση (απλουστευμένα υπερένταση) στην οποία βρίσκονται, όταν το μυαλό οποιουδήποτε όντος, δεν μπορεί να βρει έξοδο διαφυγής από την επώδυνη κατάσταση

Πολλά ζητήματα τα οποία είτε ήταν σε λανθάνουσα κατάσταση, είτε υπήρχαν ως προδιάθεση, φτάνουν στην επιφάνεια. Ερχόμαστε αντιμέτωποι με λανθασμένες επιλογές, αποτυχημένες επιλογές κομμάτων, εργασίας, αποτυχημένες σχέσεις ή γάμους, δηλαδή την πηγή του προβλήματος. Εκεί αρχίζουν τα δύσκολα.

Εκδηλώνονται  νευρώσεις, καταθλίψεις, κρίσεις πανικού, φοβίες και φυσικά έχουμε σωματοποιήσεις στο πεπτικό, το αναπνευστικό κλπ.

Ο φόβος μπορεί να κάνει το ανθρώπινο μυαλό να «πιστέψει» ότι είναι παγιδευμένο σε μία νοητή φυλακή, ανίκανο να αντιδράσει. Η κατάσταση αυτή, μπορεί να επηρεάσει και την σωματική υγεία του ατόμου, λόγω της μείωσης της άμυνας του οργανισμού που επιφέρει το παρατεταμένος άγχος και η κατάθλιψη.

Άνθρωποι με κατάθλιψη ή που είναι μόνοι ή που δεν έχουν κοινωνική στήριξη κινδυνεύουν επίσης περισσότερο

Η κατάθλιψη είναι κάτι πολύ περισσότερο από χαμηλή διάθεση. Κατά καιρούς, πολλοί άνθρωποι βιώνουν συναισθήματα μελαγχολίας, αλλά συνήθως τα συναισθήματα αυτά υποχωρούν μετά από κάποιες μέρες. Σε αντίθεση με αυτή την «κοινή θλίψη», όταν κάποιος υποφέρει από καταθλιπτική διαταραχή επηρεάζεται όλη του η ζωή, η λειτουργικότητά του και οι σχέσεις με τους γύρω του.

Υπάρχει διέξοδος, υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης; 

Είναι σημαντικό να χρησιμοποιήσουμε το μυαλό μας για να καθορίσουμε το πρόβλημα στη σωστή του διάσταση,  απαγορεύοντας στα κατακλυσμιαία αρνητικά συναισθήματα να μας παρασύρουν. Η επιβολή της λογικής σκέψης πάνω στην συναισθηματική αντίδραση του άγχους επανεξετάζοντας με τη λογική τους πραγματικούς κινδύνους  που θεωρεί  το άτομο πως θα αντιμετωπίσει λόγω της κρίσης, που και με ποιόν τρόπο θα τον επηρεάσουν και αν πραγματικά οι κίνδυνοι αυτοί είναι τόσο άμεσοι, είναι μια βασική επανεξέταση που θα τον βοηθήσει στη λήψη αποφάσεων με καθαρό νου και στο να αποκτήσει μια πιο ψύχραιμη ματιά προς το μέλλον.

Φυσικά αν απλά αποφεύγεις κάποιο συναίσθημα αυτή τη στιγμή και μερικά λεπτά αργότερα, όταν έχεις ηρεμία, το ανακαλείς για να το αντιμετωπίσεις, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα.
 Η διαχείριση των συναισθημάτων μπορεί να σε βοηθήσει να τα αντιμετωπίσεις και να τα απελευθερώσεις τη στιγμή που εμφανίζονται, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, χωρίς απαραίτητα να τα εκφράσεις και να προκαλέσεις διαμάχες, ή να τα συμπιέσεις και να προκαλέσεις αποστάσεις και ενοχές.

Προκειμένου να χαλαρώσουμε από το άγχος και την πίεση χρειάζεται καλή διατροφή, άσκηση, επαρκής ύπνος και καθημερινός χρόνος για ξεκούραση και χαλάρωση. Είναι απαραίτητο, να φροντίσουμε το σώμα μας και να σεβαστούμε τα όρια και τις αντοχές μας. Δεχόμενοι ότι «δεν εξαρτώνται όλα από μένα» πετυχαίνουμε να αναγνωρίσουμε τις δυνατότητές μας.

Παράλληλα, είναι πολύ σημαντικό να συμμετέχουμε σε ευχάριστες δραστηριότητες, μέσα από μια γενικότερη προσπάθεια να ενισχύσουμε τις κοινωνικές μας επαφές και να δομήσουμε ένα υποστηρικτικό δίκτυο.

Εστιαστείτε σε αυτά που πραγματικά αξίζουν στη ζωή σας. Μπορεί να είναι η οικογένειά σας, ο σύντροφος σας, τα παιδιά σας, οι καλοί σας φίλοι, κάποιο hobby, κάποια ενδιαφέροντα που μπορεί να είχατε παραμελήσει. Δώστε χρόνο σε όλα αυτά.

Το κακό είναι ότι δεν προλαβαίνουμε να διαχειριστούμε τα τρέχοντα, σημερινά προβλήματα αφού έρχονται νέα θέματα, νέα προβλήματα, νέα συναισθήματα και αρχίζουμε ξανά την ίδια διαχείριση. Ας ελπίσουμε ότι θα μπορέσουμε να βγούμε από αυτόν το φαύλο κύκλο συμπίεσης συναισθημάτων, διαχείρισης άγχους - κατάθλιψης και να αντέξουμε να σταθούμε επιτέλους στα πόδια μας.

Πηγή:

Αντιμετωπίστε το άγχος και την κατάθλιψη που φέρνουν η οικονομική κρίση και τα φοροεισπραχτικά μέτρα, medlabnews.gr