Συμπεράσματα από το 1ο Συνέδριο Νοσοκομειακής Κοινωνικής Εργασίας

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το 1^ο  Συνέδριο Νοσοκομειακής Κοινωνικής Εργασίας με θέμα: “Κοινωνική φροντίδα στην υγεία: Σύγχρονες προκλήσεις, μετασχηματισμοί και καινοτόμες δράσεις”. Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στις 4 & 5 Μαρτίου 2016, στο Αμφιθέατρο του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων και διοργανώθηκε από το Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του Γενικού Νοσοκομείου Ελευσίνας «Θριάσιο», τον Σύνδεσμο Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Το συνέδριο παρακολούθησαν 400 Σύνεδροι από όλη την Ελλάδα μεταξύ των οποίων κοινωνικοί λειτουργοί, νοσηλευτές, ιατροί, νομικοί κ.α.

Οι ομιλητές τόνισαν με έμφαση ότι η Νοσοκομειακή Κοινωνική Εργασία έχει επηρεαστεί από την κλιμακούμενη οικονομική και ανθρωπιστική κρίση και παρουσιάστηκαν καινοτόμες παρεμβάσεις και προγράμματα που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες των νοσοκομειακών ασθενών. 

Ανάδειξη των κοινωνικών ανισοτήτων στην υγεία

Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν ερευνητικές εργασίες που ανέδειξαν τον αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης στην πρακτική της κοινωνικής εργασίας και επικεντρώθηκαν σε μια σειρά νέων αναγκών των απευθυνόμενων στις κοινωνικές υπηρεσίες των νοσοκομείων ασθενών. Παράδειγμα αποτελούν οι έρευνες που αφορούν στα προβλήματα πρόσβασης σε δωρεάν υπηρεσίες υγείας διαφορετικών ομάδων ανασφαλίστων ασθενών, και αναδεικνύουν το πρόβλημα των κοινωνικών ανισοτήτων στην υγεία και την θεμελίωση προτάσεων και κατάλληλων παρεμβάσεων από πλευράς κοινωνικής εργασίας. 

Ανάδειξη και αντιμετώπιση των κοινωνικών προσδιοριστικών παραγόντων των ανισοτήτων στην υγεία

Μέσα από τις ομιλίες του συνεδρίου αναδείχθηκε η σημασία των κοινωνικών προσδιοριστικών παραγόντων της υγείας και συγκεκριμένα της εθνικότητας, του εισοδήματος και της απασχόλησης, ως σημαντικών συνιστωσών στην διαμόρφωση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού. Οι συνθήκες της οικονομικής κρίσης και συγκεκριμένα οι κοινωνικές συνθήκες της κλιμακούμενης ανθρωπιστικής κρίσης με προβλήματα όπως το προσφυγικό, η ανεργία κ.α., έχουν άμεση επίδραση στις υγειονομικές ανάγκες των νοσηλευομένων που απευθύνονται στις νοσοκομειακές κοινωνικές υπηρεσίες. Ως εκ τούτου, επισημάνθηκε η ανάγκη για δράσεις των κοινωνικών λειτουργών που απασχολούνται στην υγεία, που θα στοχεύουν στην ανάδειξη και την αντιμετώπιση  των κοινωνικών προσδιοριστικών παραγόντων των ανισοτήτων στην υγεία.

Διαχείριση κρίσεων στην υγεία- προσφυγικό

Επισημάνθηκε η ανάγκη καταγραφής και αντιμετώπισης των προβλημάτων των προσφύγων κυρίως στις κοινωνικές υπηρεσίες των νοσοκομείων του ανατολικού Αιγαίου που αντιμετωπίζουν τις συνέπειες των ναυαγίων  και προτάθηκαν σύγχρονες πρακτικές διαχείρισης κρίσεων και κατάλληλων χειρισμών για την αντιμετώπιση τους. 

Υιοθέτηση της ριζοσπαστικής και της κριτικής κοινωνικής εργασίας

Οι ομιλητές έδωσαν έμφαση στα δικαιώματα των ασθενών στην υγεία. Παρουσιάστηκε η ριζοσπαστική κοινωνική εργασία και η κριτική κοινωνική εργασία ως κατάλληλα μοντέλα στην τρέχουσα ιστορική συγκυρία στην Ελλάδα. Οι προαναφερόμενες μεθοδολογικές παρεμβάσεις μέσα από κοινωνικά κινήματα διεκδικούν τα δικαιώματα των αποδυναμωμένων ομάδων και έτσι τα «προσωπικά» προβλήματα επαναπροσδιορίζονται σε «δημόσια» ζητήματα.  Ως απάντηση λοιπόν στην αυξανόμενη πίεση που βιώνουν τόσο οι εξυπηρετούμενοι όσο και οι ίδιοι κοινωνικοί λειτουργοί λόγω της λιτότητας εξετάστηκαν οι πιθανές εφαρμογές των προαναφερομένων μοντέλων στο πεδίο της νοσοκομειακής κοινωνικής εργασίας, τα δυνητικά οφέλη και οι δυσκολίες υλοποίησης τους. 

Δίκτυο Νοσοκομειακών Κοινωνικών Λειτουργών 

Άλλοι ομιλητές ανέδειξαν το θέμα της ανάγκης κοινωνικής δικτύωσης των νοσοκομειακών κοινωνικών λειτουργών.  Με την κοινωνική δικτύωση των κοινωνικών λειτουργών στην υγεία δύναται η ενδυνάμωση τόσο των κοινωνικών λειτουργών όσο και των αποδεκτών των υπηρεσιών της κοινωνικής φροντίδας υγείας, επηρεάζοντας με αυτόν τον τρόπο  τη φύση της κοινωνικής εργασίας στο μέλλον. Στα πλαίσια αυτά προτάθηκε η  δημιουργία  ενός δικτύου υποστήριξης των κοινωνικών λειτουργών των νοσοκομείων με σκοπό την ενίσχυση των επαγγελματιών και της πρακτικής τους, το μοίρασμα της εμπειρίας και την συλλογική δράση για την επίλυση των προβλημάτων. 

Η χρήση νέων τεχνολογιών στην πρακτική της κοινωνικής εργασίας

Παρουσιάστηκε η Ηλεκτρονική Πλατφόρμα e-pronoia για τον πολίτη, η οποία στοχεύει α) στην καλύτερη εξυπηρέτηση και ενημέρωση των πολιτών για τις προνοιακές Δομές, Υπηρεσίες και Προγράμματα, καθώς και στη συνεργασία των προνοιακών Φορέων μέσω του συστήματος/πυλώνα «Ηλεκτρονική Διασύνδεση & Διαδραστικότητα των Υπηρεσιών Πρόνοιας» και β) στο συντονισμό των δράσεων παιδικής προστασίας και στην ενιαία, ηλεκτρονική τήρηση του Εθνικού Μητρώου Παιδικής Προστασίας μέσω του συστήματος/πυλώνα «Εθνικό Κέντρο Αναφοράς, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης Δράσεων Κοινωνικής Φροντίδας και Αλληλεγγύης για το Παιδί». 

Επιπρόσθετα, έγινε ενημέρωση για το σχεδιασμό που αφορά στον Εθνικό Μηχανισμό Αναφοράς θυμάτων εμπορίας και διακίνησης ανθρώπων, καθώς και παρουσίαση των παραμέτρων και των δεικτών που οφείλουν να ανησυχήσουν τους επαγγελματίες για την ύπαρξη πιθανού θύματος μεταξύ των εξυπηρετουμένων που καταφεύγουν στις νοσοκομειακές υπηρεσίες . 

Τέλος, παρουσιάστηκαν παραδείγματα αξιοποίησης των παραπάνω προγραμμάτων ειδικότερα από τους νοσοκομειακούς κοινωνικούς λειτουργούς και τονίστηκε η ανάγκη εκσυγχρονισμού του αρχειακού συστήματος και της λειτουργίας των κοινωνικών υπηρεσιών με την υιοθέτηση και την χρήση νέων τεχνολογιών.