Προς άρση φορολογικού απορρήτου μέσω του Ευρωπαϊκού Κώδικα Φορολογούμενων

Μια σύσταση που θα φέρει τα πάνω κάτω στις σχέσεις πολιτών και φορολογικής διοίκησης, αλλά και θα αλλάξει άρδην τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουν πολίτες και επιχειρήσεις τα ζητήματα της φορολογικής τους συμπεριφοράς περιλαμβάνουν οι "Κατευθυντήριες Γραμμές για ένα πρότυπο Ευρωπαϊκού Κώδικα Φορολογούμενων" που συντάχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είναι η άρση του φορολογικού απορρήτου προκειμένου να υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια στις σχέσεις φορολογούμενων και φορολογικών διοικήσεων αλλά και να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή.
Όπως τονίζεται στο σχετικό κείμενο, ο Ευρωπαϊκός Κώδικας Φορολογουμένων παρέχει ένα σύνολο βασικών αρχών που συγκεντρώνει τα κύρια υφιστάμενα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ των φορολογουμένων και των φορολογικών διοικήσεων στην Ευρώπη. Για να συνταχθεί ο κώδικας τα κράτη μέλη της Ε.Ε. κλήθηκαν να διατυπώσουν τη γνώμη τους βάσει ενός σχεδίου του παρόντος Ευρωπαϊκού Κώδικα Φορολογουμένων, το οποίο εκπονήθηκε από ομάδα κρατών μελών.
Στον κώδικα σημειώνεται, μεταξύ άλλων, ότι η αύξηση της διαφάνειας από την πλευρά των φορολογουμένων θα μπορούσε να επιτευχθεί με την παροχή κινήτρων, όπως είναι η δημοσιοποίηση της καταβολής των φόρων των επιχειρήσεων. Οι φορολογικές διοικήσεις θα μπορούσαν επίσης να εξετάσουν κατά πόσον η αύξηση της ενημέρωσης του κοινού σχετικά με τις αποφάσεις και τις δράσεις για τη φορολόγηση των επιχειρήσεων θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής. Η αύξηση της διαφάνειας σχετικά με τις φορολογικές αποφάσεις θα μπορούσε πράγματι να έχει αποτρεπτικό αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, σε άλλους τομείς, όπως το περιβάλλον, χρησιμοποιούνται πιστοποιητικά τα οποία επιτρέπουν στους καταναλωτές να αγοράζουν προϊόντα από εταιρείες με κοινές κοινωνικές αξίες και δεοντολογία. Στην ουσία, δηλαδή, να γνωρίζουν οι φορολογούμενοι αν ο επαγγελματίας ή η επιχείρηση της οποίας αγοράζουν προϊόντα ή υπηρεσίες είναι συνεπής στις φορολογικές του υποχρεώσεις. Και αναφέρονται και δυο παραδείγματα.
Στη Σουηδία, οι πληροφορίες σχετικά με τους οφειλόμενους φόρους (άμεσους και έμμεσους), τις κοινωνικές εισφορές και λοιπά στοιχεία είναι στην πλήρη διάθεση του κοινού. Κάθε πολίτης μπορεί να ρωτήσει πόσο φόρο έχει καταβάλει ή οφείλει ο οιοσδήποτε. Επίσης, στη Φινλανδία, διατίθεται ανοικτή διαδικτυακή βάση δεδομένων των επιχειρήσεων, όπου μπορεί κανείς να ενημερωθεί για το φορολογητέο εισόδημα και το ποσό του φόρου που πρέπει να καταβληθεί.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι και στην Ελλάδα είχε εξεταστεί η θέσπιση σχετικής πρόβλεψης ενώ υπήρχε και στον προηγούμενο Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Προβλεπόταν ότι στις εφορίες θα έπρεπε να αναρτηθούν σε "πρόσφορη θέση τα φορολογικά δεδομένα επιχειρήσεων και επαγγελματιών. Ωστόσο, ουδέποτε υλοποιήθηκε αυτή η πρόβλεψη.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι κατευθυντήριες γραμμές για τον Κώδικα δεν εκφράζουν απαραίτητα την επίσημη γνώμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή των κρατών μελών της ΕΕ. Επίσης, θα πρέπει να τονιστεί ότι πρόκειται για μη δεσμευτικό έγγραφο το οποίο θεωρείται πρότυπο στο οποίο τα κράτη μέλη μπορούν να προσθέσουν ή να προσαρμόσουν τα απαραίτητα στοιχεία, ώστε να ανταποκρίνονται στις εθνικές ανάγκες και συνθήκες. Δείχνει, ωστόσο, τις κατευθύνσεις στις οποίες κινούνται οι σχέσεις φορολογούμενων και φορολογικών διοικήσεων.
Του Σπύρου Δημητρέλη
/www.capital.gr