Πόρισμα-Εισήγηση για την Ιατρική Χρήση Κάνναβης

Παραδόθηκε στον υπουργό Υγείας, Ανδρέα Ξανθό το πόρισμα της Ομάδας Εργασίας που συστήθηκε με σκοπό την αποτίμηση της σύγχρονης εμπειρίας και της υφιστάμενης νομοθεσίας, αναφορικά με την ιατρική χρήση της κάνναβης και την κατάθεση προτάσεων για τη δημιουργία κανονιστικού πλαισίου που θα ρυθμίζει το ζήτημα.

Στο πόρισμα της Ομάδας Εργασίας, μεταξύ άλλων, αναφέρονται ότι:  

• Είναι αποδεκτές οι φαρμακολογικές ιδιότητες και οι υπό διερεύνηση επακόλουθες θεραπευτικές ενδείξεις της κάνναβης κατόπιν εγκριτικών διαδικασιών, είτε με τη μορφή δραστικών ουσιών που περιλαμβάνονται στο φυτό, είτε εκχυλισμάτων ή τμημάτων του φυτού.

• Το προφίλ της σχέσης κλινικού οφέλους/ανεπιθύμητων ενεργειών είναι ευνοϊκό για μια σειρά από νόσους (καχεξίας/ανορεξίας στο HIV/AIDS, επιληψία, χρόνιος πόνος, νευροπαθητικός πόνος, ναυτία και έμεση στη χημειοθεραπεία, σπαστικότητα που σχετίζεται με την πολλαπλή σκλήρυνση κ.α. ) όπως προφανώς αναγνωρίζεται επί του παρόντος στα υπό κυκλοφορία κανναβινοειδή σκευάσματα σε άλλες χώρες.

Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου δεσμεύεται να προωθήσει τη λήψη μέτρων, ώστε οι ασθενείς με συγκεκριμένες παθήσεις, οι οποίες περιλαμβάνονται στις θεραπευτικές ενδείξεις, να αποκτήσουν πρόσβαση σε φαρμακευτικά σκευάσματα με αποδεδειγμένο κλινικό όφελος.

Θέμα: Πόρισμα-Εισήγηση για την Ιατρική Χρήση Κάνναβης

Αγαπητέ κ. Υπουργέ

Εκ μέρους της Επιτροπής, σας αποστέλλουμε το Πόρισμα/Εισήγηση που αφορά την Ιατρική Χρήση Κάνναβης .

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία

Με εκτίμηση

Κατερίνα Αντωνίου

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φαρμακολογίας

Πρόεδρος Επιτροπής για την Ιατρική Χρήση της Κάνναβης

Κάνναβη και ιατρική χρήση

Η κάνναβη είναι ένα ετήσιο φυτό, ενδημικό της κεντρικής Ασίας και της Ινδικής υποηπείρου, το οποίο ευδοκιμεί σε όλες τις χώρες με εύκρατο κλίμα.

Οι σύγχρονες απόψεις της Συστηματικής Βοτανικής, αναφέρουν ότι το φυτό εκπροσωπείται από ένα και μοναδικό ταξινομικό είδος, την Cannabis sativa, που όμως χαρακτηρίζεται από έντονη βιολογική πολυμορφία και από αστάθεια των εξωτερικών του γνωρισμάτων.

Οι ίνες του φυτού περιέχουν περισσότερες από 400 αναγνωρισμένες χημικές ουσίες, από τις οποίες ξεχωρίζει μια μεγάλη οικογένεια τερπενοφαινολών, γνωστών ως κανναβινοειδή. Σήμερα ο όρος κανναβινοειδή χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα σύνολο ουσιών φυσικών ή συνθετικών που μιμούνται τις δράσεις των κανναβινοειδών που προέρχονται από το φυτό της κάνναβης ή που προσομοιάζουν τη χημική τους δομή. Τα φυσικά κανναβινοειδή, που βρίσκονται στο φυτό Cannabis sativa, διακρίνονται σε τετραϋδροκανναβινόλες, κανναβιδιόλες, κανναβινόλες, κανναβιχρωμένια), κανναβιγερόλες και κανναβινοδιόλες. Η τετραϋδροκανναβινόλη (THC: tetrahydrocannabinol), και πιο συγκεκριμένα η Δ⁹-τετραϋδροκανναβινόλη (Δ⁹-THC), είναι το κύριο ψυχοδραστικό/ψυχομιμητικό συστατικό του φυτού της κάνναβης, το οποίο παρουσιάζει εθιστικές ιδιότητές της.

Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν είναι αποδεκτές οι φαρμακολογικές ιδιότητες και οι υπό διερεύνηση επακόλουθες θεραπευτικές ενδείξεις της κάνναβης κατόπιν εγκριτικών διαδικασιών είτε με τη μορφή δραστικών ουσιών που περιλαμβάνονται στο φυτό, είτε εκχυλισμάτων ή τμημάτων του φυτού. Η χρήση συγκεκριμένου είδους/στελέχους φυτού, η ακριβής διαδικασία εκχύλισης, η ύπαρξη αναλυτικής ποσοτικής και ποιοτικής ανάλυσης και τέλος η τιτλοποίηση και η ακόλουθη συγκεκριμένη χορήγηση του εκχυλίσματος ή άλλη φαρμακευτικής μορφής αποτελούν βασικές οριοθετήσεις, οι οποίες βέβαια θα υποστηριχθούν από τον αντίστοιχο εγκριτικό και μετεγκριτικό έλεγχο των Αρμόδιων Αρχών.

Σε συνέπεια με τα παραπάνω και τα συνθετικά κανναβινοειδή, δηλαδή οι ουσίες που μιμούνται τη δράση των δραστικών ουσιών του φυτού, αποτελούν πεδίο έρευνας για την ανάπτυξη αντίστοιχων θεραπευτικών προοπτικών. Αξίζει εδώ να τονίσουμε ότι το προφίλ της σχέσης κλινικού οφέλους/ανεπιθύμητων ενεργειών είναι ευνοϊκό για τις νόσους που προαναφέρθηκαν, όπως προφανώς αναγνωρίζεται επί του παρόντος στα υπό κυκλοφορία κανναβινοειδή σκευάσματα σε άλλες χώρες. Είναι απαραίτητη η άμεση πρόσβαση και των ασθενών στην Ελλάδα στα συγκεκριμένα προϊόντα.

Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς επιτρέπει και ρυθμίζει ειδικά τόσο την παραγωγή όσο και τη διάθεση κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς, προβλέποντας για τη διαδικασία αυτή κρατικό μονοπώλιο, δίνοντας αποφασιστική αρμοδιότητα στον Υπουργό Υγείας και γνωμοδοτικό ρόλο στην Επιτροπή Ναρκωτικών.

Πιθανή παρέμβαση στον ν. 4139/2013 θα ήταν επομένως σκόπιμη, μόνο στην περίπτωση που αποφασιζόταν το άνοιγμα της παραγωγής ή και της διάθεσης της κάνναβης και σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα πέραν του κρατικού μονοπωλίου, για ιατρικούς σκοπούς. Στην περίπτωση αυτή, θα αρκούσε κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Υγείας και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ύστερα από γνώμη της Επιτροπής Ναρκωτικών, με την οποία η ναρκωτική ουσία της κάνναβης θα υπαχθεί σε άλλη κατηγορία, σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 2 ,3 και 4 του ν. 4139/2013. Με αυτόν τον τρόπο η παραγωγή της κάνναβης θα επιτρεπόταν σε νομικά ή φυσικά πρόσωπα, ύστερα από γνωμοδότηση της Επιτροπής Ναρκωτικών με ευθύνη του Ε.Ο.Φ., ο οποίος εκδίδει και τη σχετική άδεια, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο αρ. 2 παρ. 3 και 4 ν. 4139/2013 . Επιπλέον, σκόπιμο θα ήταν σε αυτήν την περίπτωση, εφ’ όσον δηλαδή κρινόταν σκόπιμο από το νομοθέτη να υπαχθεί η κάνναβη από τον πίνακα Α΄ σε άλλη κατηγορία (σε άλλο πίνακα), να καταστεί νομοθετικά σαφές ότι το κεφάλαιο Γ του ν. 4139/2013 δεν αφορά μόνο τα ναρκωτικά «κρατικού μονοπωλίου», όπως ορίζεται στον τίτλο του, αλλά και την κάνναβη παρά το γεγονός ότι, εφ’ όσον υιοθετηθεί η ως άνω νομοθετική αλλαγή, η παραγωγή και διακίνησή της δεν θα συνιστά πλέον κρατικό μονοπώλιο.Βασικό περιορισμό για την ιατρική χρήση της κάνναβης εξακολουθεί να αποτελεί η πιθανότητα εμφάνισης δυνητικά επικίνδυνων ψυχιατρικών συμπτωμάτων (ανάπτυξη εθισμού, ψύχωση, γνωστικές δυσλειτουργίες) και για το λόγο αυτό η καταγραφή και αναφορά ανεπιθύμητων ενεργειών σε προεγκριτικές (κλινικές δοκιμές) και μετεγκριτικές διαδικασίες καθίσταται απολύτως απαραίτητη. Είναι επίσης σημαντική η ενημέρωση της κοινής γνώμης και η εμπέδωση σε αυτή ότι η χρήση κάνναβης μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης σχιζοφρένειας και ψυχωσικού τύπου συμπτωματολογίας, καθώς και ότι η χρήση κάνναβης σε νεαρή ηλικία έχει συνδυαστεί με σημαντικά αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης παρόμοιας συμπτωματολογίας κατά την ενηλικίωση.