Παρέμβαση Υπουργού Υγείας Α.Ξανθού στο Συμβούλιο Υπουργών Υγείας

Θέμα : Ευρωπαϊκός  Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων 

Θα θέλαμε να χαιρετίσουμε, με την ευκαιρία αυτή της θεματικής του συμβουλίου Υπουργών,την πρωτοβουλία των ευρωπαϊκών θεσμών να προωθήσουν ως διακήρυξη τον ευρωπαϊκόκοινωνικό πυλώνα, ο οποίος συγκεντρώνει, συνοψίζει και εμπεδώνει σε ένα κείμενο το σύνολο της ευρωπαϊκής και διεθνούς νομοθεσίας στο πεδίο των κοινωνικών δικαιωμάτων.

Το κείμενο αυτό αναδεικνύει τη ζωτική  ανάγκη της κοινής προσπάθειας για μια διαφορετική προπτική για την Ευρώπη. Αντί για την Ευρώπη των ανισοτήτων, της λιτότητας,του ρατσισμού  και της μισαλλοδοξίας, τώρα είναι ώρα για περισσότερο αλληλέγγυα, κοινωνική και δημοκρατική Ευρώπη. Τώρα είναι η ώρα για εδραίωση και διεύρυνση του ευρωπαϊκού κοινωνικού κεκτημένου, για την ισότιμη πρόσβαση στην Εργασία, στην Υγεία, στην Εκπαίδευση και στην  Κοινωνική Προστασία, για  επένδυση στα σύγχρονα κοινωνικά δικαιώματα όπως είναι η στήριξη των αναδυόμενων αναγκών της οικογένειας ( βρεφονηπιακοί σταθμοί, προστασία των παιδιών, επιδότηση ενοικίου,κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης, αξιοπρεπής βασική σύνταξη και επιδόματα ανεργίας  ), η συνεχιζόμενη κατάρτιση των εργαζομένων, η υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία,  η γηριατρική φροντίδα, η κατ’ οίκον φροντίδα,  η κοινωνική επανένταξη των ΑμεΑ,  οι ειδικές δομές για ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού όπως οι ψυχικά ασθενείς, τα άτομα με άνοια, με νοητική υστέρηση, με σοβαρές διαταραχές του αυτιστικού φάσματος, οι καρκινοπαθείς τελικού σταδίου, οι άστεγοι, οι εξαρτημένοι. Γιατί η σύγχρονη κοινωνική πολιτική οφείλει να έχει στόχο τους παράγοντες κινδύνου για την κοινωνική συνοχή ( γήρας, ασθένεια, ανεργία, φτωχοποίηση, περιθωριοποίηση, κοινωνικός αποκλεισμός). Και γιατί, κατά την άποψη μας,δεν υπάρχει δίλημμα ανάμεσα στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και την   κοινωνική  προστασία ή  ανάμεσα στη δημοσιονομική προσαρμογή και τις  κοινωνικές δαπάνες. Το ζητούμενο είναι η συνύπαρξη  τους για την αποτελεσματικότερη κάλυψη των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών.

Ειδικότερα, όσον αφορά την Υγεία, χαιρετίζουμε τη συμπερίληψη στον πυλώνα των κοινωνικών δικαιωμάτων, θεμελιωδών αξιών όπως η καθολική πρόσβαση σε ποιοτική υγειονομική φροντίδα. Η ελληνική κυβέρνηση, με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του WHO Europe, κινείται σταθερά προς την κατεύθυνση της ουσιαστικής διασφάλισης της καθολικής κάλυψης στη βάση των τεκμηριωμένων υγειονομικών αναγκών των ανθρώπων, μέσα από την αναβάθμιση και «ηθικοποίηση» του Δημόσιου Συστήματος Υγείας.Αποφασίσαμε ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε την έξοδο από την κρίση και την ανάπτυξη για να αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες κοινωνικές και υγειονομικές ανισότητες που δημιούργησαν  η ύφεση και τα μέτρα λιτότητας. Και ότι η μάχη για την καθολική κάλυψη πρέπει να δοθεί την περίοδο της οικονομικής ανέχειας και της υποχώρησης της κοινωνικής συνοχής. Αποφασίσαμε ότι η καθολική κάλυψη, η προτεραιότητα στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας, η στροφή στην ΠΦΥ και τη Δημόσια Υγεία είναι η πολιτική απάντηση στην ευαλωτότητα του πληθυσμού που δημιουργεί η ύφεση, η ανεργία, η δραματική μείωση των εισοδημάτων, η υποβάθμιση όλων των κοινωνικών προσδιοριστών της υγείας.

Η καθολική πρόσβαση, ως πολιτική προτεραιότητα και δικαίωμα όλων για ισότιμη,έγκαιρη και ποιοτική φροντίδα υγείας ( προληπτική και θεραπευτική), χωρίς άτυπες πληρωμές και δυσβάστακτες επιβαρύνσεις, κατά την άποψη μας συμπυκνώνει τον πολιτικό στόχο ενός βιώσιμου και κοινωνικά ανταποδοτικού συστήματος υγείας και ταυτόχρονα συνιστά ίσως το προσφορότερο πεδίο σύγκλισης και συνεργασίας των εθνικών συστημάτων υγείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η Υγεία και η κοινωνική προστασία ως καθολικό δικαίωμα και όχι ως συνάρτηση της εργασίας και της ασφάλισης, η διασφάλιση ενός εγγυημένου επιπέδου διαβίωσης και κοινωνικής πρόνοιας, είναι κρίσιμοι  δείκτες δίκαιης ανάπτυξης και ευημερίας που μπορούν να συνεισφέρουν στην κοινωνική και πολιτική συνοχή της Ευρώπης.  

Επιπρόσθετα, θεωρούμε ότι ορθά προτείνεται η παρακολούθηση των 3 συγκεκριμένων δεικτών για την μέτρηση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του κοινωνικού πυλώνα στην υγειονομική περίθαλψη και της εφαρμογής του από όλα τα κράτη μέλη. Είμαστε πεπεισμένοι πως αν πραγματικά επιδιώκουμε την επανεκκίνηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος με έμφαση στα κοινωνικά δικαιώματα, θα πρέπει να δώσουμε βάρος όχι μόνο στην αξιολόγηση της πορείας των δημοσιονομικών μεγεθών των κρατών - μελών, αλλά επίσης και στους δείκτες κοινωνικής αλληλεγγύης και δικαιοσύνης, στην κοινή μεθοδολογία  αποτίμησης των δράσεων που συμπεριλαμβάνονται στον   ευρωπαϊκό κοινωνικό πυλώνα.