Επιτροπή διαπραγμάτευσης: Πίτα δισεκατομμυρίων θα μοιράζεται από τον υπουργό υγείας

του Γρηγόρη Σαμπάνη*

Ένα σημαντικό τμήμα του λογαριασμού της εθνικής μας χρεοκοπίας προήλθε από το «πάρτι» σπατάλης μακράς διαρκείας στο χώρο της υγείας - ιδιαίτερα στο χώρο του φαρμάκου. Με την ίδρυση του ΕΟΠΥΥ και τη σύσταση ανεξάρτητης επιτροπής διαπραγμάτευσης με παρόχους υγείας και φαρμακευτικές εταιρείες, η σπατάλη περιορίσθηκε δραστικά. Όμως, κυβερνητικές  μεθοδεύσεις δημιουργούν τώρα πρόσφορο έδαφος για να αρχίσει πάλι το «πάρτι» της σπατάλης.

Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι όσον αφορά την απίστευτη σπατάλη στον τομέα του φαρμάκου: Η φαρμακευτική δαπάνη των ασφαλιστικών οργανισμών ξεπέρασε τα 5 δισ. ευρώ το 2009. Με τις εξοικονομήσεις που επιτεύχθηκαν τα τελευταία χρόνια έχει περιορισθεί χαμηλότερα από 2 δισ. ευρώ.

Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η συμβολή του ΕΟΠΥΥ, που ιδρύθηκε το 2012 με αποστολή του την αναδιοργάνωση των υγειονομικών υπηρεσιών με ενιαίους κανόνες. Ο Οργανισμός έχει ήδη επιτύχει σε μεγάλο βαθμό τον εξορθολογισμό των δαπανών υγείας.

Ο ΕΟΠΥΥ ιδρύθηκε ως αυτοτελής φορέας, με εγγυήσεις εσωτερικού ελέγχου και υψηλή  τεχνοκρατική επάρκεια, ακριβώς για να προστατεύεται στη λειτουργία του από αθέμιτες πολιτικές επιρροές. Το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση επιχειρεί να εφαρμόσει έναν παλαιοκομματικού τύπου συγκεντρωτισμό, με παρεμβάσεις που κατατείνουν στην κατάργηση της αυτοτέλειας του ΕΟΠΥΥ και στη μεταφορά όλων των σημαντικών εξουσιών και αρμοδιοτήτων στο γραφείο του υπουργού Υγείας και στη γραφειοκρατία του υπουργείου.

Το τελευταίο βήμα στην ολισθηρή κατεύθυνση αυτής της ιδιότυπης αντιμεταρρύθμισης δημιουργεί υπόνοιες ότι η κυβέρνηση επιδιώκει να παρέμβει ευθέως στη διαχείριση της ιατροφαρμακευτικής δαπάνης, ελέγχοντας πλήρως τις διαπραγματεύσεις με τους παρόχους υπηρεσιών και φαρμάκων.

Για να λειτουργήσει ο ΕΟΠΥΥ ως ένα αποτελεσματικό μονοψώνιο στο χώρο της Υγείας - όπως  όλοι οι αντίστοιχοι ευρωπαϊκοί οργανισμοί,  έχει συσταθεί από το 2013 ανεξάρτητη Επιτροπή Διαπραγμάτευσης, που αναφέρεται στο διοικητικό συμβούλιο του οργανισμού. Σύμφωνα με τη σχετική υπουργική απόφαση, η Επιτροπή Διαπραγμάτευσης, έχει γνωμοδοτικό χαρακτήρα και διαπραγματεύεται με όλους τους συμβαλλόμενους παρόχους τις αμοιβές τους, τους όρους των συμβάσεων του Οργανισμού, τις τιμές των ιατροτεχνολογικών υλικών και φαρμάκων. Εισηγείται στο διοικητικό συμβούλιο τη διατήρηση ή την τροποποίηση όλων των ανωτέρω.

Πρόκειται, δηλαδή, για Επιτροπή κρίσιμης σημασίας για τη διαμόρφωση της σχέσης ανάμεσα στον ιδιωτικό τομέα της Υγείας και στον ΕΟΠΥΥ, μιας σχέσης με οικονομικό αποτύπωμα δισεκατομμυρίων.

Η μέχρι τώρα λειτουργία της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης, υπό την καθοδήγηση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΟΠΥΥ υπήρξε άψογη και αποδοτική.

• Διαβάστε εδώ την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τα πεπραγμένα της και τον σχεδιασμό μελλοντικών διαπραγματεύσεων με παρόχους υπηρεσιών υγείας

Φαίνεται όμως ότι η κυβέρνηση δεν αποφασίζει με γνώμονα την αποτελεσματικότητα της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης. Νομοσχέδιο που έχει δοθεί σε διαβούλευση ουσιαστικά καταργεί την Επιτροπή! Προβλέπει τη δημιουργία νέας επιτροπής, με σύνθεση που θα αποφασισθεί από τον υπουργό Υγείας, ενώ η διοίκηση του ΕΟΠΥΥ παρακάμπτεται: η νέα επιτροπή θα διαπραγματεύεται με τους ιδιώτες, θα εισηγείται στον υπουργό και αυτός θα λαμβάνει τις τελικές αποφάσεις.

Έτσι, ουσιαστικά ακυρώνεται όλη η προσπάθεια που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια για να εξυγιανθούν οι σχέσεις δημόσιου/ιδιωτικού τομέα της υγείας, μέσα από τεχνοκρατικούς θεσμούς με διαφάνεια, ελέγχους και αντίβαρα (στο διοικητικό συμβούλιο του ΕΟΠΥΥ έχουν εκπροσώπηση ασφαλισμένοι και εργοδότες).

Δυστυχώς, η κυβέρνηση «δεν καταλαβαίνει πολλά» από σοβαρή και σύγχρονη θεσμική διάρθρωση των υπηρεσιών ενός τόσο κρίσιμου τομέα. Έχει κατά νου τις κομματικές προτεραιότητές και μετατρέπει τον υπουργό σε «τσάρο», ο οποίος θα έχει λόγο για τα πάντα όσον αφορά τις σχέσεις με τον ιδιωτικό τομέα της Υγείας: Θα επιλέγει ποιοι θα διαπραγματεύονται εξ ονόματος του ΕΟΠΥΥ και με βάση τις εισηγήσεις μιας επιτροπής που ο ίδιος θα έχει συγκροτήσει, θα αποφασίζει πώς θα μοιράζεται μια πίτα δισεκατομμυρίων σε ιδιώτες!

Τέτοιες υπερεξουσίες, συγκεντρωμένες σε ένα πρόσωπο της εκτελεστικής εξουσίας, βάζουν σε υποψίες και τον πιο καλοπροαίρετο παρατηρητή. Οι προτεινόμενες από την κυβέρνηση ρυθμίσεις αφήνουν σε έναν υπουργό τη διακριτική ευχέρεια να διαχειρισθεί, ουσιαστικά χωρίς έλεγχο και θεσμικά αντίβαρα, τεράστια ποσά που κατευθύνονται κάθε χρόνο στον ιδιωτικό τομέα της υγείας για τις ανάγκες των ασφαλισμένων. Πρόκειται για ένα θεσμικό τερατούργημα.

Η χώρα έχει πληρώσει πανάκριβο τίμημα για την κακοδιαχείριση του δημόσιου χρήματος. Αν ο υπουργός Υγείας αποκτήσει αυτοκρατορικές εξουσίες στη διαχείριση του χρήματος που κατευθύνεται στους ιδιώτες, ίσως να ωφεληθεί η κομματική πελατεία του, ή κάποια επιχειρηματικά συμφέροντα. Είναι όμως βέβαιο ότι δεν έχουν το παραμικρό να κερδίσουν οι φορολογούμενοι και οι ασφαλισμένοι.

*Οικονομολόγος, μέλος Διοικητικού Συμβουλίου ΕΟΠΥΥ