"Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα;": Παράσταση του ΚΘΒΕ που εκπαιδεύει γονείς και παιδιά στην ανοχή

"Κρίστοφερ; Όχι, εμείς στο σχολείο δεν έχουμε παιδιά σαν τον Κρίστοφερ, με αυτισμό. Αλλά έχουμε παιδιά που, παρόλο που είναι απολυτά καλά στην υγεία τους, έχουν προβλήματα με τον γύρω κόσμο, με τους γονείς τους, με δάσκαλους, συμμαθητές. Πιστεύουν, σαν τον Κρίστοφερ, πως δεν τους καταλαβαίνει κανείς" λέει στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και τον ραδιοφωνικό σταθμό του, "Πρακτορείο 104,9FM", ένας μαθητής λυκείου, που μαζί με συμμαθητές του, παρακολούθησε την παράσταση της Νεανικής Σκηνής του ΚΘΒΕ, "Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα" του Σάιμον Στίβενς, ένα έργο βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Βρετανού συγγραφέα Μαρκ Χάντον. Στο θεατρικό έργο, κεντρικός ήρωας είναι ο Κρίστοφερ, ένα αγόρι 15 ετών, που πάσχει από αυτισμό.

   Το κατάμεστο θέατρο της Μάνης Λαζαριστών η σκηνή Σ. Καραντινός πλημμυρίζει θεατές- εφήβους και νέους, που βλέπουν με μεγάλο ενδιαφέρον και τηρώντας απόλυτη σιωπή τη νέα θεατρική παράταση, που μιλάει για τη διαφορετικότητα και ανοχή.

   "Δεν μπορούμε να είμαστε όλοι ίδιοι, αλλά μπορούμε να παραδεχθούμε τον άλλον με σεβασμό. Αυτό κρατάω για μένα από την παράσταση" λέει μια άλλη μαθήτρια Γυμνασίου, μετά το τέλος της παράστασης, εν μέσω θερμών χειροκροτημάτων. 

   Η Ελεάνα Τσίχλη, σκηνοθέτης, στη συνέντευξη της ευγνωμονεί το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ), που της πρότεινε να σκηνοθετήσει το συγκεκριμένο θεατρικό έργο, μετά και τη σκηνοθεσία της δράσης του ΚΘΒΕ «Η ιστορία του Β.Μ. - ενός ανθρώπου με κίτρινη μπλούζα», που ανέβασε πέρυσι με εξαιρετική επιτυχία. "Είναι μια συνέχεια φιλίας με τους θεατρόφιλους Θεσσαλονικείς, αλλά αυτήν τη φορά, δεν είναι μόνο η τέχνη αλλά η ίδια η ζωή που πονά, γιατί μπαίνουμε μέσα στα σπίτια... Υπάρχουν γονείς που μου λένε, πως θα ήθελαν να δουν την παράσταση χωρίς τα παιδιά τους, χωρίς να επηρεάζονται από την παρουσία τους. Να μπορέσουν να εκπαιδεύονται στην παράσταση, να πάρουν τα δικά τους μηνύματα..." λέει η Ελεάνα Τσίχλη, στο "Πρακτορείο 104,9 FM".

   Μαζί της και η ηθοποιός Γωγώ Παπαϊωάννου, που ήταν στο ρόλο της καλής δασκάλας, που καταλαβαίνει πολύ καλά τον Κρίστοφερ.

   "Τον καταλαβαίνει, αλλά και αγαπά. Με την ενθάρρυνση της δασκάλας, ο δεκαπεντάχρονος αυτιστικός Κρίστοφερ καταγράφει όλα τα στοιχεία της ζωής τους σ' ένα βιβλίο, που θα γίνει και θεατρικό έργο για τη σχολική γιορτή. Ο ξαφνικός βίαιος θάνατος του σκυλιού της γειτόνισσας, τον κάνει να αρχίσει την έρευνα του. Λατρεύει τα αστυνομικά μυθιστορήματα και το κόκκινο χρώμα. Έχει φοβερό μυαλό και εξαιρετικές ικανότητες στα μαθηματικά, σκοντάφτει όμως στα απλά πράγματα της καθημερινής ζωής. Δεν έχει τολμήσει ποτέ να απομακρυνθεί μόνος του από το σπίτι του, δεν εμπιστεύεται τους ξένους. Δεν αντέχει να τον αγγίζουν και δεν μπορεί να πει ψέματα, γιατί τη ζωή τη βλέπει όπως είναι, δεν έχει φαντασία και πονηριά να κάνει κάτι πέρα από τα φανερά" λέει η "δασκάλα" στην παράσταση, Γωγώ Παπαϊωάννου.

   Η αστυνομική έρευνα του Κρίστοφερ για το σκυλί της γειτόνισσας, που θα τον βγάλει για πρώτη φορά έξω από το σπίτι του, θα φέρει τα πάνω- κάτω στη ζωή του. Αλλά θα βρει τη χαμένη μητέρα του, θα καταλάβει πως η αγάπη των δικών του είναι μπερδεμένη με μυστικά και ψέματα και θα συνειδητοποιήσει τις δυνάμεις που θα του επιτρέψουν να προχωρήσει στη ζωή.

   "Στην ουσία ο Κρίστοφερ είναι ένας ακτιβιστής, που μας βοηθάει να μιλήσουμε με τα παιδιά μας για τη σχέση μας" λέει η Έλεάνα Τσίχλη και συνεχίζει: "Από τη στιγμή που βρίσκει νεκρό το σκύλο της γειτόνισσάς του, αποφασίζει να ξεδιαλύνει το μυστήριο. Η αναζήτησή του όμως θα τον παρασύρει σε μονοπάτια δύσβατα. Καλείται τώρα να ξεδιαλύνει άλλα μυστήρια ζωής, αυτά του κόσμου των μεγάλων, που αδυνατεί - λόγω του αυτισμού του- να τα κατανοήσει. Και όμως, η αδυναμία του γίνεται μεγάλη δύναμη, που την παίρνουν οι θεατές, γιατί ρίχνει φως και στις πιο λεπτές εκφάνσεις του κόσμου γύρω μας" .

   Ο Π.Κ., δεκαπεντάχρονος μαθητής γυμνασίου, βγήκε από την παράσταση σιωπηλός. Τον ρωτήσαμε τι του έκανε περισσότερη εντύπωση στο έργο. Μας απάντησε χωρίς να σκεφτεί: «Ο σκοτωμένος σκύλος. Σαν ένα μικρό παιδί είναι ένας σκύλος. Πολύ εύκολα μέσα στα νεύρα, τον σκότωσε ο πατέρας του Κρίστοφερ, ενώ ταυτόχρονα ο δολοφόνος του σκύλου, με πολλή αγάπη φροντίζει τον ιδιαίτερο παιδί του. Η παράσταση δείχνει, πως κι οι γονείς μπορεί να είναι επικίνδυνοι. Όποιος σκότωσε το σκύλο, μπορεί να σκοτώσει και το παιδί. Η παράσταση περνάει πολλά μηνύματα, αλλά το βασικό είναι "οι γονείς να στηρίζουν τα παιδιά, αφού τα γέννησαν"».

   Ο Κρίστοφερ ξέρει πάρα πολλά για τα μαθηματικά και πολύ λίγα για τους ανθρώπους. Του αρέσει να φτιάχνει χάρτες και σχεδιαγράμματα, αλλά δεν καταλαβαίνει τα αισθήματα των άλλων.

   Η δεκαεπτάχρονη Μ.Γ., μιλώντας μετά την παράσταση στο ΑΠΕ-ΜΠΕ είπε πως νιώθει δικαιωμένη: "Σίγουρα πρέπει να είμαστε εμείς τα παιδιά και οι γονείς μας καλύτεροι άνθρωποι. Αλλά με προβλημάτισε αυτό που ο Κρίστοφερ δεν μπορεί να καταλάβει καθόλου τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων, δεν αντιλαμβάνεται τους κανόνες της συμπεριφοράς, δεν καταλαβαίνει αστεία, γιατί καλοκαταλάβει μόνο την ακριβή έννοια των λέξεων...δεν ανέχεται ένα αγκάλιασμα. Από την άλλη, η αγάπη πολλές φορές είναι μονόπλευρη μεταξύ κανονικών ανθρώπων... Το έργο μας δείχνει, πως πρέπει να φτάσουμε στην απόλυτη αγάπη χωρίς να περιμένουμε ανταπόκριση".

   Το έργο "Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα" είναι σε μετάφραση Μαργαρίτας Δαλαμάγκα-Καλογήρου. Απαντώντας στην ερώτηση για τον δύσκολο ρόλο του Βασίλη Ντάρμα ως Κρίστοφερ, η σκηνοθέτης Ελέανα Τσίχλη είπε: "Πρέπει να αποδεχτείς αυτό που είναι, και από κει και πέρα με πολλή αγάπη να βρεις τρόπο να ξεκλειδώσεις κάποια σημεία, για να πας τον ηθοποιό πάρα πέρα. Για μένα είναι μεγάλη χαρά όταν βλέπω τους ηθοποιός που συμβάλουν στον ρόλο του. Εγώ, ως σκηνοθέτης, είμαι ο δίαυλος επικοινωνίας που συνδέω την θεατρική ομάδα με τους θεατές. Δέκα ηθοποιοί κάναμε συλλογική εργασία, ο κάθε ένας είχε το λόγο του".

   

   "Μπορώ να κάνω τα πάντα;"

   Στην τελευταία σκηνή ο δεκαπεντάχρονος Κρίστοφερ, που κατάφερε τελικά και εξιχνίασε τον φόνο του σκύλου, βρήκε την μητέρα του, που θεωρούσε πως πέθανε και πέρασε στο πανεπιστήμιο ως ιδιοφυΐα, φωνάζει πολλές φορές απευθυνόμενους σε όλους τους γύρω ανθρώπους "Μπορώ να κάνω τα πάντα!". Αλλά κανένας δεν του απάντησε, δεν μοιράστηκε τη χαρά του μαζί του...

   Στο τέλος της παράστασης ρωτήσαμε τούς νέους, πώς αντιλήφθηκαν το τέλος της ιστορίας. Γιατί κανένας δεν στήριξε τον Κρίστοφερ στην ιδέα του πως "τώρα μπορεί να κάνει τα πάντα στη ζωή του".

   Μας απάντησαν τρεις νεαροί θεατές:

   «Ντράπηκα να του πω ψέματα, αφού δεν μπορεί να κάνει τα πάντα, είναι αυτιστικός».

   «Το έργο μας λέει στο τέλος: μπορείς να έχεις όνειρα, αλλά η ζωή σου φέρνει αλλά πράγματα να αντιμετωπίσεις. Μπορείς να τα καταφέρνεις, αν το θέλεις πολύ, αλλά μη περιμένεις βοήθεια... Μόνος προχώρα».

   «Εγώ το είδα πολύ λογικό, δεν τον στήριξε κανείς σε αυτήν την σιγουριά του ότι μπορεί από δω και πέρα να κάνει τα πάντα. Κανείς δεν του είπε την αλήθεια, συμπεριφέρθηκαν σαν αυτόν, που δεν ήξερε να λέει ψέματα. Εμείς, οι άνθρωποι μπορούμε να κάνουμε πολλά και τα πάντα, όταν βάζουμε στόχο, αλλά ποτέ δεν είμαστε μόνοι σε αυτό το "μπορώ να κάνω τα πάντα". Ο Κρίστοφερ δεν είναι ικανός να το καταλάβει, λόγω ασθένειας του, δεν μπορούσε να έχει την ενσυναίσθηση...».

ΑΠΕ-ΜΠΕ