Τα fake news πίσω από την "ολική θεραπεία του καρκίνου"

Ήταν μια ιστορία που σίγουρα θα πουλούσε λόγω του θέματός της. Ωστόσο, η ισραηλίτικη εταιρεία πίσω από τη δημιουργία της "θεραπείας", δεν πείθει -δυστυχώς- την επιστημονική κοινότητα.


Όλα ξεκίνησαν την περασμένη Δευτέρα από τη Jerusalem Post η οποία δημοσίευσε ένα άρθρο στο οποίο αναφερόταν πως η εταιρία Accelerated Evolution Biotechnologies από το Ισραήλ, αισιοδοξεί πως μέσα στα επόμενα χρόνια θα έχει τελειοποιήσει μια ολική θεραπεία για τον καρκίνο.

"A Cure for Cancer? Israeli Scientists Think They Found One", ήταν ο τίτλος του άρθρου που αναπαρήχθη από μεγάλα δυτικά ΜΜΕ.

Εξ αρχής έκανε εντύπωση πως πέραν από τους υπεύθυνους της εν λόγω εταιρείας, στο ρεπορτάζ της εφημερίδας δεν υπήρχε δήλωση από κανέναν άλλο ογκολόγο - εκπρόσωπο της ιατρικής κοινότητας. Τα αμερικανικά media έσπευσαν να κυκλοφορήσουν την είδηση, ο "Jacob Wohl", ένα twitter troll που στηρίζει τον Ντόναλντ Τραμπ την ανάρτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι New York Times, το Forbes και άλλα site φιλοξένησαν τις πληροφορίες και κάπως έτσι ήρθε τελικά και στη χώρα μας.

Ο Dan Aridor που φέρεται να είναι ένας εκ των τριών επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας και επιστημονικός "εγκέφαλος" έγινε "διάσημος" δια των δηλώσεών του στην Jerusalem Post. "Πιστεύουμε πως μέσα σε ένα χρόνο θα τα έχουμε καταφέρει" δήλωνε για να προσθέσει ο Δρ. Ilan Morad την Τρίτη στους Times of Israel:

"Η θεραπεία μας για τον καρκίνο θα είναι αποτελεσματική από την πρώτη κιόλας μέρα χορήγησής της, θα διαρκεί μερικές εβδομάδες και θα έχει ελάχιστες ή και καθόλου παρενέργειες. Επίσης το κόστος της θα είναι αρκετά χαμηλότερο από τις άλλες θεραπείες που είναι διαθέσιμες στην αγορά" ανέφερε χαρακτηριστικά o Morad για τη θεραπεία, που ονομάζεται MuTaTo (από τα αρχικά της φράσης "multi-target toxin") και χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό πεπτιδίων που καταπολεμούν τον καρκίνο και μια τοξίνη που "σκοτώνει" στοχευμένα καρκινικά κύτταρα.

Φυσικά, κανείς δεν αμφισβητεί τις προθέσεις, το ότι πράγματι διενεργούνται έρευνες αλλά και τις ελπίδες για επιτυχία του στόχου. Ωστόσο, αμφισβητείται η επιστημονική ορθότητα της αναπαραγόμενης είδησης η οποία κάνει πολλούς ανθρώπους να αισιοδοξούν. Και όταν υπάρχει δημόσιο συμφέρον, τότε τα πράγματα πρέπει να είναι πολύ ξεκάθαρα.

Οι υποψίες για την εγκυρότητα της έρευνας άρχισαν να εγείρονται από την ίδια την παραδοχή του Morad. Σε ερώτηση γιατί δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί τα ευρήματα και τα στατιστικά στοιχεία της έρευνας, ο Δόκτορ απάντησε πως αυτό δεν έγινε καθώς υπάρχει "έλλειψη πόρων". Αυτό, σε συνδυασμό πως στις δημοσιεύσεις δεν φιλοξενήθηκε κανένα σχόλιο "τρίτου" εκπροσώπου της επιστημονικής κοινότητας, πολλαπλασιάζει τις αμφιβολίες για την εγκυρότητα του όλο πρότζεκτ, δεδομένου, όπως παρατηρεί το wired, πως μόλις το 3,4% των ερευνών για την αντιμετώπιση του καρκίνου σε εργαστηριακό περιβάλλον έχει επιτυχία στον ανθρώπινο οργανισμό μέχρι σήμερα.

Την Τρίτη το πρωί άλλωστε, το Fox News δημοσίευσε email εμπειρογνώμονα στον τομέα της ογκολογίας της Νέας Υόρκης, ο οποίος χαρακτήρισε ψευδείς τους ισχυρισμούς της AEBi.

"Πρόκειται για ψευδείς υποσχέσεις για τους καρκινοπαθείς και τίποτα παραπάνω", ανέφερε ο Dr. Ben Neel, διευθυντής του κέντρου ογκολογικών ερευνών της Νέας Υόρκης.

Στη συνέχεια και το Forbes δημοσίευσε απαντήσεις της επιστημονικής κοινότητας. Ο Δρ. John Jiao ανέφερε πως από τη στιγμή που δεν υπάρχει επιστημονική δημοσίευση για την έρευνα, ούτε κοινοποίηση δημοσίως των στοιχείων της, δεν μπορεί να θεωρείται έγκυρη και πως οποιαδήποτε υπόσχεση "είναι εγκληματική".

"Εξ όσων γνωρίζω δεν υπάρχει ούτε ένα δημοσιευμένο επιστημονικό άρθρο που να τεκμηριώνει ερευνητικά πως υπάρχει αυτός ο συνδυασμός πρωτεϊνών (πεπτιδίων) που να μπορεί να καταπολεμήσει μορφές καρκίνου. Και αν έχουν βρει μια συγκεκριμένη χορηγούμενη τοξίνη, τότε σίγουρα πρέπει να μας ενημερώσουν και για τις πιθανές παρενέργειες κάτι που δεν αναφέρεται πουθενά. Η έρευνα αυτή "βρωμάει", σημειώνει ο ίδιος.

"Αυτός ο υπερβολικός ισχυρισμός είναι αβάσιμος και όπως και με όλες τις νέες προσεγγίσεις στον καρκίνο, η προσοχή, οι κλινικές δοκιμές και η ειλικρινής και επίπονη αξιολόγηση των προκλινικών και κλινικών δεδομένων, πρέπει να είναι εγγυημένα", δήλωσε ο John DiPersio, MD, PhD, καθηγητής ογκολογίας στο Washington University School of Medicine. Την ίδια ώρα, το American Cancer Society (ACS) χαιρετίζει την αισιοδοξία, αλλά απορρίπτει ως "αβάσιμη και μη επιστημονικά τεκμηριωμένη" την υποτιθέμενη έρευνα των ισραηλινών.

Σημειώνεται ότι στις έγκυρες επιστημονικές επιθεωρήσεις, για να δημοσιευτεί μια μελέτη, θα πρέπει προηγουμένως να εξεταστεί από ειδικούς του ίδιου επιστημονικού κλάδου και η διαδικασία επικύρωσης γενικά διαρκεί πολλούς μήνες.

Στον βωμό των fake news

Πέρυσι ωστόσο, δημοσιογράφοι δύο γερμανικών μέσων ενημέρωσης, της εφημερίδας Suddeutsche Zeitung και του δημόσιου ραδιοφώνου NDR έστειλαν στην επιστημονική επιθεώρηση Journal of Integrative Oncology "τα αποτελέσματα μιας κλινικής μελέτης που δείχνουν ότι το εκχύλισμα πρόπολης είναι πιο αποτελεσματικό στην καταπολέμηση του καρκίνου του παχέος εντέρου από τη συμβατική χημειοθεραπεία".

Η πρόπολη παράγεται από τις μέλισσες, από τις ρητινώδεις εκκρίσεις του φλοιού των φυτών και χρησιμοποιείται για τη στεγανοποίηση της κυψέλης τους. Η έρευνα ήταν φανταστική, τα δεδομένα κατασκευασμένα και οι ανύπαρκτοι συγγραφείς συνεργάζονταν με ένα επίσης ανύπαρκτο ερευνητικό ινστιτούτο. Παρόλα αυτά, το κείμενο έγινε δεκτό μέσα σε λιγότερες από 10 ημέρες.

Οι δημοσιογράφοι δημοσίευσαν τη ψεύτικη μελέτη για τον καρκίνο, στο πλαίσιο μιας έρευνας που πραγματοποιούσαν για να διαπιστώσουν την αξιοπιστία και τη σχολαστικότητα των επιστημονικών περιοδικών αλλά και των δυτικών media εν γένει.

Στην περίπτωση της εταιρείας από το Ισραήλ βέβαια, δεν έχουμε καν επιστημονική δημοσίευση σε αντίστοιχο περιοδικό.

Τέλος, σε άρθρο του ο επικεφαλής ερευνών για τον καρκίνο στην Amgen C., Glenn Begley, αναφέρει πως πολλοί ερευνητές κατασκευάζουν τα ευρήματά τους, απλά και μόνο για να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση των θετικών ευρημάτων, αντί να δημοσιεύουν τα πραγματικά αποτελέσματα τους. Αυτό εξασφαλίζει για τους ίδιους μια συνεχή σταθερή ροή χρηματοδότησης καθώς και επιχορηγήσεις.

Το Comprehensive Cancer Center του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν δημοσίευσε το 2009 μια ανάλυση, όπου αποκάλυψε ότι διάφορες δημοφιλείς μελέτες για τον καρκίνο είναι ψευδείς. Όπως ήταν αναμενόμενο η κύρια αιτία των κατασκευασμένων αποτελεσμάτων προσδιορίσθηκε να είναι οι συγκρούσεις των συμφερόντων, που ήθελαν να εμφανίσουν αποτελέσματα τα οποία θα λειτουργούσαν καλύτερα για τις φαρμακευτικές εταιρείες και όχι για τους ανθρώπους.

nature.com