Πώς κατέρρευσε το «μεγαλύτερο σκάνδαλο»

Χρειάστηκαν έρευνες περίπου τριών χρόνων, τρεις παραιτήσεις εισαγγελικών λειτουργών, θύελλα αντιδράσεων από την αντιπολίτευση, που είχε καταγγείλει από την πρώτη στιγμή προσπάθεια σπίλωσης των πολιτικών αντιπάλων της κυβέρνησης, χωρίς στοιχεία, για να αποδειχθεί και δικαστικώς ότι η υπόθεση της Novartis διέθετε περιορισμένο ποινικό ενδιαφέρον σε σχέση με τους πολιτικούς, τα ονόματα των οποίων ενεπλάκησαν στην υπόθεση.

Ηδη, η αρχειοθέτηση για τέσσερις πολιτικούς, τους Ευάγγελο Βενιζέλο, Παναγιώτη Πικραμμένο, Γιώργο Κουτρουμάνη και Ανδρέα Λυκουρέντζο, και το νέο πακέτο αρχειοθετήσεων και για άλλους που αναμένεται, πιθανότατα, την επόμενη εβδομάδα, έχουν καταφέρει ισχυρότατο πλήγμα στο κυβερνητικό αφήγημα, που είχε περιγραφεί ως «το μεγαλύτερο σκάνδαλο από συστάσεως ελληνικού κράτους», πυροδοτώντας από τότε έντονες επικρίσεις και αντιδράσεις.
Προ μηνός, η μητρική Novartis της Ελβετίας (φωτ.) ανακοίνωσε ότι σε εσωτερική έρευνα που πραγματοποίησαν διεθνούς κύρους ελεγκτικές εταιρείες, δεν βρέθηκαν στοιχεία ότι προέβη σε χρηματισμό Ελλήνων αξιωματούχων. Η ανυπαρξία ευρημάτων για πολιτικό χρήμα επιβεβαιώνεται και από τις εισαγγελικές έρευνες.


Χρειάστηκαν έρευνες περίπου τριών χρόνων, τρεις παραιτήσεις εισαγγελικών λειτουργών, θύελλα αντιδράσεων από την αντιπολίτευση, που είχε καταγγείλει από την πρώτη στιγμή προσπάθεια σπίλωσης των πολιτικών αντιπάλων της κυβέρνησης, χωρίς στοιχεία, για να αποδειχθεί και δικαστικώς ότι η υπόθεση της Novartis διέθετε περιορισμένο ποινικό ενδιαφέρον σε σχέση με τους πολιτικούς, τα ονόματα των οποίων ενεπλάκησαν στην υπόθεση.

Ηδη, η αρχειοθέτηση για τέσσερις πολιτικούς, τους Ευάγγελο Βενιζέλο, Παναγιώτη Πικραμμένο, Γιώργο Κουτρουμάνη και Ανδρέα Λυκουρέντζο, και το νέο πακέτο αρχειοθετήσεων και για άλλους που αναμένεται, πιθανότατα, την επόμενη εβδομάδα, έχουν καταφέρει ισχυρότατο πλήγμα στο κυβερνητικό αφήγημα, που είχε περιγραφεί ως «το μεγαλύτερο σκάνδαλο από συστάσεως ελληνικού κράτους», πυροδοτώντας από τότε έντονες επικρίσεις και αντιδράσεις.

Η εισαγγελική έρευνα που έχει κρατήσει μεγάλο διάστημα, διατηρώντας την υπόθεση «ζώσα» και ενεργές τις υποψίες εις βάρος σημαντικών πολιτικών προσώπων, μεταξύ των οποίων πρώην πρωθυπουργοί, κατέδειξε αυτό που ήταν ορατό από την αρχή, όταν η υπόθεση Novartis έφθασε στη Βουλή για δέκα πολιτικούς με μόνα, ουσιαστικώς, στοιχεία τις καταθέσεις τριών –τότε–προστατευόμενων μαρτύρων, οι οποίοι με αοριστίες και γενικότητες κατονόμαζαν δέκα πολιτικούς για χρηματισμό.

Οι καταθέσεις αυτές είχαν ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων όχι μόνον από τους εμπλεκόμενους, πολλοί από τους οποίους ήδη έχουν κινηθεί δικαστικά εναντίον τους, αλλά και από την αντιπολίτευση, η οποία είχε μιλήσει για ψευδομάρτυρες και για «στημένους» κουκουλοφόρους.

Οι «συνέπειες»

Η υπόθεση Novartis, από τις δικαστικές εξελίξεις που ακολούθησαν και το αποτέλεσμά τους, απεδείχθη ως μία απόπειρα ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής, χωρίς στοιχεία, που όξυνε το πολιτικό κλίμα, κλόνισε θεσμούς και προκάλεσε ισχυρό ρήγμα στην εμπιστοσύνη που πρέπει να έχουν οι πολίτες για τα πολιτικά πρόσωπα τα οποία υπηρετούν καίριες θέσεις στη διάρθρωση του δημοκρατικού μας πολιτεύματος.

Επίσης, η υπόθεση αυτή δοκίμασε, όσο καμία άλλη, την αντοχή της ανεξαρτησίας του δικαστικού συστήματος, καθώς εισαγγελείς εκτέθηκαν με χειρισμούς και με διαδικασίες που δεν παραπέμπουν σε οργανωμένο κράτος δικαίου.

Και ενώ προς το παρόν η υπόθεση έχει αχθεί στη Βουλή, μόνον για τον Ανδρέα Λοβέρδο, από τον οποίο στη φάση αυτή η Εισαγγελία Διαφθοράς ζητεί εξηγήσεις για το αμφιλεγόμενο αδίκημα της δωροδοκίας, τις προσεχείς ημέρες, πληροφορίες από εισαγγελικές πηγές κάνουν λόγο για δεύτερο πακέτο αρχειοθετήσεων και για άλλους πολιτικούς από τους πέντε συνολικά για τους οποίους η έρευνα έχει μείνει, προς το παρόν, ανοικτή.

Οι πολιτικοί για τους οποίους η Εισαγγελία Διαφθοράς δεν έχει καταλήξει ακόμα σε κάποιο συμπέρασμα, είναι ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο επίτροπος της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση Δημήτρης Αβραμόπουλος, ο κεντρικός τραπεζίτης Γιάννης Στουρνάρας, ο αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Αδωνις Γεωργιάδης, ο οποίος είχε διατελέσει και υπουργός Υγείας, και ο πρώην αναπλ. υπουργός Υγείας Μάριος Σαλμάς.

Οι πληροφορίες επιμένουν από ημέρες ότι από τους πέντε πολιτικούς η δικογραφία θα μπει στο αρχείο για τους περισσότερους από αυτούς, ενώ πιθανότατα, μόνον για έναν εξ αυτών η Εισαγγελία Διαφθοράς είτε θα αποστείλει την υπόθεση στη Βουλή, ζητώντας άδεια για παροχή εξηγήσεων, είτε θα συνεχίσει την έρευνα με σκοπό να θεμελιώσει τις όποιες ενδείξεις διαθέτει.

Πάντως, αν οι πληροφορίες αυτές περί εκτεταμένων αρχειοθετήσεων τελικώς επιβεβαιωθούν, τα ερωτήματα που θα προκύψουν σε πολιτικό και δικαστικό επίπεδο θα είναι πολλά και σοβαρά, σχετικά με το πώς δρομολογήθηκαν διαδικασίες ερευνών, με αφορμή καταθέσεις προστατευόμενων μαρτύρων, οι οποίοι χωρίς στοιχεία ενέπλεξαν σημαντικά πολιτικά πρόσωπα σε μια ιστορία χρηματισμού και παράνομων συναλλαγών.

Το εντυπωσιακό του πράγματος είναι πως με αυτά τα στοιχεία δρομολογήθηκαν πολιτικές διεργασίες και δικαστικές διαδικασίες για τόσους πολλούς πολιτικούς, βαριά ονόματα, χωρίς να υπάρχουν έστω κάποια δεδομένα αξιόπιστα, ότι κάτι έχουν κάνει ή κάτι τέλος πάντων θα βρεθεί.

Τα ερωτήματα αυτά γίνονται συνθετότερα, όχι μόνον από τις εκ των υστέρων αρχειοθετήσεις για πολλούς από τους πολιτικούς που εκτέθηκαν ως χρηματισθέντες, αλλά από το γεγονός ότι προφανώς κάποιοι στην κυβέρνηση γνώριζαν ότι δεν υπάρχει τίποτα εις βάρος τους ούτε στοιχεία για χρηματισμό.

Χωρίς στοιχεία

Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, επελέγη, επισημαίνουν δικαστικές πηγές, για πρώτη φορά η διαδικασία επιστροφής της δικογραφίας στη Δικαιοσύνη με όχημα την απόφαση της κυβερνητικής πλειοψηφίας ότι η δωροδοκία δεν είχε παραγραφεί, διότι είναι αδίκημα που διαπράττεται εξ αφορμής της υπουργικής ιδιότητας. Δικαστικές πηγές σε υψηλό επίπεδο ερμηνεύουν την κίνηση αυτή της κυβέρνησης για επιστροφή της δικογραφίας στη Δικαιοσύνη από τη Βουλή όπου είχε σταλεί, με το σκεπτικό της ενεργούς δωροδοκίας, ως απόδειξη του ότι κάποιοι γνώριζαν στην κυβέρνηση ότι δεν πρόκειται να βρεθούν, διότι δεν υπήρχαν αποδείξεις περί τούτου, χρήματα σε πολιτικούς. Αν υπήρχαν, επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, τότε δεν χρειαζόταν η ερμηνεία για τη δωροδοκία και την ύπαρξή της, καθώς η Δικαιοσύνη μπορούσε να κάνει έρευνα για τους ελεγχόμενους πολιτικούς για ξέπλυμα «μαύρου» χρήματος. Χωρίς να χρειάζεται κάτι γι’ αυτό, όπως έγινε στις περιπτώσεις Ακη Τσοχατζόπουλου και Γιάννου Παπαντωνίου.

Πάντως, η ολοκλήρωση στη φάση αυτή των εισαγγελικών ερευνών για τη Novartis με τις αρχειοθετήσεις για πολιτικούς και την παραπομπή, προς το παρόν, της υπόθεσης του Ανδρέα Λοβέρδου στη Βουλή για να δοθεί άδεια να καταθέσει εξηγήσεις στους εισαγγελείς, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο δικαστικών διαδικασιών, που σχετίζεται με τις κινήσεις που έχουν ήδη κάνει, και ενδεχομένως θα ακολουθήσουν κι άλλες, κατά των προστατευόμενων μαρτύρων οι πολιτικοί που χωρίς στοιχεία –όπως απεδείχθη– ενεπλάκησαν στην υπόθεση.

Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες, δικαστικές διαδικασίες πρόκειται να κινηθούν και για παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητας, όπως προβλέπει πρόσφατος νόμος, που δίδει τη δυνατότητα διεκδίκησης αποζημιώσεων στις περιπτώσεις κατά τις οποίες δημόσιοι λειτουργοί και κυβερνητικοί αξιωματούχοι προεξοφλούν την ενοχή πολιτών που είναι σε δικαστική διερεύνηση.

Οι λογαριασμοί Φρουζή και η κατάθεση που... αργεί

Παράλληλα με το κεφάλαιο της υπόθεσης που αφορά τους πολιτικούς, η Εισαγγελία Διαφθοράς κινεί τις διαδικασίες και για όσους εμπλέκονται στην υπόθεση αλλά δεν έχουν «πολιτική ιδιότητα». Ηδη έχει καλέσει σε εξηγήσεις μέλη επιτροπών που καθόριζαν τις τιμές των φαρμάκων, αλλά και υπεύθυνο διαφημιστικής εταιρείας, ο οποίος με εικονικά τιμολόγια είχε λάβει σημαντικά ποσά από τη Novartis για έργο που δεν φαίνεται να είχε πραγματοποιήσει, ενώ τα χρήματα που είχε πάρει είναι άγνωστο πού κατέληξαν...

Και ενώ ο κύκλος για τα μη πολιτικά πρόσωπα που θα κληθούν για εξηγήσεις, προς το παρόν, από την Εισαγγελία Διαφθοράς μπορεί να αφορά και 30 άτομα, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ο πρωταγωνιστής της όλης ιστορίας Κωνσταντίνος Φρουζής, επικεφαλής της Novartis για τη χώρα μας, ενώ είναι από καιρό κατηγορούμενος ακόμα δεν έχει κληθεί ούτε έχει εξεταστεί από την Εισαγγελία Διαφθοράς, προκειμένου να απαντήσει αν ισχύουν ή όχι όσα οι προστατευόμενοι μάρτυρες του αποδίδουν, ότι δηλαδή «λάδωνε» πολιτικούς.

Η περίπτωση Φρουζή καθίσταται, ωστόσο, ακόμα πιο ενδιαφέρουσα, καθώς ο συνήγορός του έκανε γνωστό ότι οι λογαριασμοί του έχουν ελεγχθεί ήδη από την Εισαγγελία Οικονομικού Εγκλήματος και δεν έχει βρεθεί κάτι μεμπτό.

Αν έχουν έτσι τα πράγματα, τα ερωτήματα για τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν πληθαίνουν, καθώς η ίδια η Novartis, η μητρική εταιρεία στην Ελβετία, ανακοίνωσε προ μηνός πως σε εσωτερική έρευνα που πραγματοποίησαν διεθνούς κύρους ελεγκτικές εταιρείες δεν βρέθηκαν στοιχεία ότι η εταιρεία προέβη σε παράνομες πληρωμές σε Ελληνες αξιωματούχους. Η ανυπαρξία ευρημάτων για πολιτικό χρήμα και για τους δέκα πολιτικούς που ελέγχθηκαν επιβεβαιώνεται και από τις εισαγγελικές έρευνες. Εκτιμάται ότι οι εξελίξεις που έπονται θα έχουν τεράστιο ενδιαφέρον – ήδη για την άρση ασυλίας του Ανδρέα Λοβέρδου η Βουλή θα αποφανθεί την ερχόμενη Παρασκευή, ενώ ο Αρειος Πάγος αποφάσισε με πλειοψηφία 8 έναντι 3 την ανανέωση της θητείας της επικεφαλής της Εισαγγελίας Διαφθοράς Ελένης Τουλουπάκη.

ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΝΔΡΟΥ
kathimerini.gr