Διαγραφή χρέους, το μπαζούκα του Μάριο Ντράγκι (ΕΚΤ)

Θα μπορούσε να υπάρξει μια τρίτη επιλογή, μια αναπάντεχη εναλλακτική πρόταση, πέρα από τα ευρωομόλογα και την άνευ όρων (σχεδόν) προσφυγή στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (MES); Το ερώτημα είναι κάθε άλλο παρά θεωρητικό, δεδομένου ότι η Γερμανία και η Ολλανδία εξακολουθούν να αρνούνται κάθε συζήτηση για την έκδοση κοινού χρέους ενώ στη λύση του MES αντιστέκονται οι κυβερνήσεις χωρών που έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την πανδημία όπως, για παράδειγμα, η κυβέρνηση της Ιταλίας. 


Κυρίως γιατί από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας άνευ όρων (δίχως μνημόνια δηλαδή) οι χώρες μπορούν να δανειστούν ποσό που δεν ξεπερνά το 2% του ΑΕΠ τους και μόνο για την κάλυψη δαπανών για την υγεία, υπενθυμίζουν σε κείμενό τους στην Le Monde ο Λοράνς Σιαλόμ και ο Μπατίστ Μπριντονό από το ερευνητικό κέντρο EconomiX του πανεπιστημίου της Ναντέρ. 

Μας υπενθυμίζουν επίσης, επικαλούμενοι τα λόγια του Εμανουέλ Μακρόν, πως η κάθε χώρα ξεχωριστά και ολόκληρη η ανθρωπότητα μαζί στο σύνολό της «βρισκόμαστε σε πόλεμο» κατά του κοροναϊού και αυτό σημαίνει πως η Ευρώπη κινδυνεύει να αναγκαστεί να ξαναφέρει στις πλάτες της χρέος ανάλογο με το χρέος που επιβάρυνε τα ευρωπαϊκά κράτη μετά το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Αν αυτό το ενδεχόμενο επαληθευτεί θα καταστήσει εξαιρετικά δύσκολη, αν όχι μάταιη, κάθε προσπάθεια ανάκαμψης των ευρωπαϊκών οικονομιών μετά το τέλος της πανδημίας, ειδικά των χωρών που είναι ήδη υπερβολικά χρεωμένες. 

Οπότε πρέπει να βρεθεί μια κάποια λύση την οποία, σύμφωνα με τους δύο Γάλλους οικονομολόγους, μπορεί να την δώσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Πώς; Όπως κατά τα χρόνια της αποκαλούμενης Ποσοτικής Χαλάρωσης (Quantitative Easing, πρόκειται για το περίφημο μπαζούκα του Μάριο Ντράγκι) αγόρασε τεράστιες ποσότητες κρατικών ομολόγων – χρέους δηλαδή – από τις χώρες της ζώνης του ευρώ, έτσι και σήμερα θα μπορούσε να προβεί στη διαγραφή μέρους εκείνου του χρέους, ούτως ώστε να ελαφρύνει το βάρος της κρίσης και να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη

Ως μοναδικό αντάλλαγμα η ΕΚΤ θα μπορούσε να ζητήσει την αξιοποίηση των όποιων δημοσιονομικών ελιγμών επανακτούσαν οι πληγείσες από τον κοροναϊό χώρες μέσω της ακύρωσης μέρους του χρέους τους, για την «οικολογική αναδιάρθρωση» των οικονομιών τους. Πρόκειται για μια πρόταση η οποία θα μπορούσε να αποδειχθεί ευεργετική – βραχυπρόθεσμα για την ευρωπαϊκή οικονομία, συμβάλλοντας στην εξομάλυνση της παραγωγικής δραστηριότητας και στην αντιμετώπιση της ανεργίας και μακροπρόθεσμα για όλους «δεδομένου ότι η προστασία του κλίματος αποτελεί παγκόσμιο δημόσιο αγαθό».

Ομως, μην λαμβάνοντας, μάλιστα, υπόψη τις τεχνικές δυσκολίες που θα μπορούσαν να προκύψουν όσον αφορά, για παράδειγμα, την ερμηνεία της «οικολογικής αναδιάρθρωσης», κατά πόσο θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή μια τέτοια πρόταση; Οι Σιαλόμ και Μπριντονό υποστηρίζουν πως πρόκειται για μια «πολιτικά εφικτή» πρόταση, καθώς η ΕΚΤ είναι ο ευρωπαϊκός θεσμός στο πλαίσιο λειτουργίας του οποίου η δυνατότητα προβολής βέτο είναι σχετικά περιορισμένη.

Για να εγκριθεί η έκδοση ευρωομολόγων είναι απαραίτητη η ομοφωνία των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ενώ για να αποφασίσει η ΕΚΤ τη διαγραφή μέρους του χρέους των ευρωπαϊκών χωρών απαιτείται πλειοψηφία των 2/3 των μελών του διοικητικού συμβουλίου της. Χάρη σε αυτό, σημειώνουν οι δύο ειδικοί, πέρασε τελικά το «whatever it takes» του Μάριο Ντράγκι παρά την αρνητική ψήφο του Γιενς Βάιντμαν, προέδρου της Κεντρικής Τράπεζας της Γερμανίας. Και ενώπιον της οικονομικής και κλιματικής κρίσης μπορεί να χρειαστεί να γείρει ξανά η ζυγαριά υπέρ των φορέων της αλλαγής. Θα μπορούσε, έτσι, «η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να σώσει για ακόμη μια φορά την ευρωζώνη από τους δαίμονές της».

protagon.gr