ΕΚΠΑ: COVID -19 και Νεφρός. Κοροναϊός και Οξεία Νεφρική Βλάβη

Οι αιματολογικές επιπλοκές της λοίμωξης covid-19 είναι συχνές και επηρεάζουν την πρόγνωση των ασθενών

Η  πρόσφατη εμφάνιση και η  ταχεία διασπορά του  κοροναϊού  COVID-19    σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελεί στις μέρες μας σοβαρό ιατρικό πρόβλημα και εμπλέκει όλα τα συστήματα του  ανθρωπίνου  οργανισμού. Καθημερινά    δημοσιεύονται  άρθρα  που αφορούν  εργαστηριακά και κλινικά προβλήματα  καθώς και  θεραπευτικά πρωτόκολλα  με σκοπό την καλύτερη αντιμετώπιση της νόσου. Ο Νεφρός δεν αποτελεί το πρωταρχικό όργανο στόχος  όμως παρόλα αυτά υπάρχουν ήδη 53 δημοσιεύσεις στο pub-med που αφορούν την εμπλοκή των νεφρών σε αυτό το συστηματικό νόσημα.

Σε  πρόσφατη  ανασκόπηση οι  Naicker S et al  αναφέρονται στα κλινικά ευρήματα  που αφορούν την εμπλοκή  του νεφρού  σε ασθενείς με  COVID -19. Έτσι  φαίνεται ότι η λευκωματουρία και η αιματουρία δεν είναι σπάνιο εύρημα ακόμη και κατά την πρώτη ημέρα  εισαγωγής  του ασθενούς  στο Νοσοκομείο. Σε σύνολο 710 εισαγωγών με COVID -19, 20% των ασθενών είχε αιματουρία και λευκωματουρία και 27%  μόνο λευκωματουρία  από την πρώτη ημέρα εισαγωγής. Επίσης, 15% είχε αυξημένη κρεατινίνη και 14% αυξημένη ουρία (Cheng Y et al). Σε  άλλη μελέτη με 59 εισαγωγές  το 34% παρουσίασε σοβαρή λευκωματουρία από την πρώτη ημέρα ενώ  63% των ασθενών εμφάνισαν λευκωματουρία κατά τη  διάρκεια της νοσηλείας τους (Li Z et al). 

Οξεία Νεφρική Βλάβη  (ΟΝΒ) εμφάνισε το 3% -9%  των ασθενών  με COVID -19, γεγονός που φαίνεται να είναι σε μικρότερη συχνότητα από την ΟΝΒ που εμφανίζεται στις λοιμώξεις από τους SARS και MERS-CoV στους οποίους η συχνότητα αναφέρεται  5%-15% (Wang D et al). 

Η ΟΝΒ σε σήψη μπορεί να αντιμετωπισθεί με συνεχή εξωνεφρική κάθαρση (CRRT) κατά προτίμηση Αιμοδιαδιήθηση η οποία  έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία και στη αντιμετώπιση της ΟΝΒ στις  σηπτικές  λοιμώξεις   από τους SARS  και  MERS-CoV. Η υψηλού όγκου καθάρσεις 6l/h απομακρύνουν την ιντερλευκίνη 6 (IL-6) μειώνοντας την φλεγμονή (Ghani  RA et al). Επιπλέον  χρησιμοποιήθηκαν ειδικά φίλτρα αιμοπροσρόφησης HA330 HA380 car-tridges (Jafron Biomedical Co., China) μέσω των οποίων δεσμεύονται οι  κυκλοφορούσες κυτοκίνες. Τα ειδικά αυτά φίλτρα αιμοπροσρόφησης έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί σε μονάδες εντατικής  θεραπείας (ΜΕΘ) για την αντιμετώπιση της σηψαιμίας, είναι δε διαθέσιμα και στην ελληνική αγορά( Ankawi G et al )Από προσωπική εμπειρία στο κέντρο μας,  είναι καλά ανεκτά από το ασθενή χωρίς  παρενέργειες, μειώνουν τους δείκτες φλεγμονής (CRP, Προκαλσιτονίνη) χωρίς όμως αυτό να μεταφράζεται πάντα και σε βελτίωση της  επιβίωσης του ασθενούς (Ronco C, Reis T).

Μηχανισμοί νεφρικής βλάβης. Ο ακριβής μηχανισμός της νεφρικής βλάβης  δεν είναι ακόμη  πλήρως γνωστός. Αναφέρεται σαν πιθανός μηχανισμός  η καταιγίδα των κυτοκινών το λεγόμενο  <> που ελευθερώνονται    κατά την διαδικασία της σήψης  η οποία είναι  και   η αιτία της πολυοργανικής ανεπάρκειας σε αυτούς τους ασθενείς . Αλλά και η απευθείας  βλάβη του ιού στους νεφρούς δεν μπορεί να  αποκλεισθεί  Το ενζυμο   αναστολέας  της αγγειοτενσίνης (ACE2) και  η   διπεπτιδυλική - πεπτιδάση -4  (DPp-4) εκφράζονται αμφότερα  στα νεφρικά σωληναριακά   κύτταρα. Βρέθηκε  λοιπόν   ότι και τα δύο δεσμεύουν τον SARS-CoV και τον MERS –CoV   αντίστοιχα.   RNA  ιοί έχουν απομονωθεί σε  νεφρικό ιστό και στα ούρα . Πρόσφατα σε εργαστήριο στην κινέζικη πόλη Guanghou απομονώθηκε SARS-CoV-2 στα  ούρα ασθενούς με  λοίμωξη  από τον  ιό γεγονός που αποδεικνύει την παρουσία του  SARS-CoV-2  στο νεφρό .(Cheng H et al, Li Z et al ,Li W et al , Cheng H et al, The team of Zhong Nanshan ).

Συμπερασματικά  θα λέγαμε  ότι παρόλο που ο νεφρός δεν αποτελεί  βασικό  όργανο στόχου  της νόσου,  η παρακολούθηση  τόσο της νεφρικής λειτουργίας όσο και της  παρουσίας  αιματουρίας  και λευκώματος  στα ούρα  αποτελούν απαραίτητα  στοιχεία για την  ορθότερη παρακολούθηση και αντιμετώπιση του ασθενούς .

Ειρήνη Γράψα

Αν Καθηγήτρια Νεφρολογίας

Νοσ. Αρεταίειο
Ιατρική Σχολή
ΕΚΠΑ