Έρχεται πείνα. Εκτοξεύονται οι τιμές των τροφίμων παγκοσμίως

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Η επισιτιστική κρίση απειλεί τον πλανήτη με τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζεται και να τη φέρνει ολοένα και πιο κοντά. Ο εφιάλτης της επισιτιστικής κρίσης πλανάται πάνω από τον πλανήτη, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζεται από τις 24 Φεβρουαρίου. Πολλά είναι τα διεθνή ΜΜΕ, όπως το Bloomberg, που αναφέρονται στον υπαρκτό αυτό κίνδυνο, ο οποίος, συν τοις άλλοις, ρίχνει βαριά τη σκιά του στις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας.

Η αύξηση στις τιμές στην ενέργεια και οι τιμές των πρώτων υλών που παίρνουν την ανιούσα δεν δείχνουν σημάδια υποχώρησης. Όπως είναι λογικό, ο χειμώνας που έρχεται αναμένεται με μεγάλη ανησυχία ή καλύτερα φόβο, καθώς τα κόστη αυτά περνούν στο καλάθι του καταναλωτή, με τις τιμές των τροφίμων να εκτοξεύονται.

Ο ρόλος του πολέμου

Οι τιμές των τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο σημείωσαν ρεκόρ νωρίτερα μέσα στο 2022, καθώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έφερε πρωτοφανείς ελλείψεις σε βασικά προϊόντα, όπως το σιτάρι και τα φυτικά έλαια. Αν και οι τιμές των τροφίμων τον Ιούλιο κινήθηκαν πτωτικά για τέταρτο διαδοχικό μήνα, για τους καταναλωτές μοιάζει δύσκολο να δουν κάποια ελάφρυνση στα έξοδα διαβίωσης.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι εταιρείες τροφίμων στην Ευρώπη είναι αντιμέτωπες με πολύ υψηλές τιμές ενέργειας, με το φυσικό αέριο, τον άνθρακα και την ηλεκτρική ενέργεια να έχουν ξεφύγει σε σχέση με τα κανονικά επίπεδα. Τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμη, καθώς θα ακολουθεί ο χειμώνας, με τη ζήτηση για ενέργεια, θέρμανση και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας να αυξάνεται.

Για τις εταιρείες τροφίμων είναι διπλό το κακό, καθώς πέραν του αυξανόμενου κόστους για την ενέργεια όλες οι πρώτες ύλες από το βούτυρο μέχρι τα αυγά και τη ζάχαρη έχουν ανέβει στα ύψη.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Τράπεζα της Αγγλίας αναμένει ότι ο πληθωρισμός θα κορυφωθεί σε περισσότερο από 13% φέτος, ενώ προβλέπεται ότι το ένα τρίτο των νοικοκυριών πρόκειται να δαπανήσει περισσότερο από το 10% του εισοδήματός του για την ενέργεια.

Για τη Brioche Pasquier, για κάθε προϊόν που βγαίνει από τους φούρνους της -οι οποίοι τροφοδοτούνται με φυσικό αέριο- πλέον το κόστος του είναι τουλάχιστον 50% περισσότερο.

«Είναι ένα φαινόμενο ντόμινο που προήλθε από την ανάγκη να αυξήσουμε σημαντικά την κατανάλωση ενέργειας εξαιτίας της αύξησης της ζήτησης», σημειώνει ο Ράιαν Πίτερς, διευθύνων σύμβουλος της Brioche Pasquier. «Πρέπει να ανεβάσουμε λίγο τις τιμές στη χονδρική και δυστυχώς αυτό περνάει στους καταναλωτές».

«Τα χειρότερα έρχονται»

«Είτε πρόκειται για ψήσιμο κόκκων καφέ είτε για παραγωγή ζάχαρης, οι εταιρείες μέχρι στιγμής μιλούν μόνο για την αύξηση των πρώτων υλών», δήλωσε η Κόνα Χάκε, επικεφαλής έρευνας στην εταιρεία εμπορίας εμπορευμάτων ED&F Man. «Νομίζω ότι τα χειρότερα έρχονται καθώς οι τιμές της ενέργειας αυξάνονται. Αυτός ο χειμώνας θα φέρει νέα δεδομένα και το κόστος της επεξεργασίας πιθανότατα θα αυξηθεί».

Νωρίτερα στη διάρκεια της χρονιάς, η μεγαλύτερη παραγωγός ζαχαρότευτλων, η Suedzucker, δήλωσε ότι η «σημαντική αύξηση» στο κόστος των πρώτων υλών, της ενέργειας και της συσκευασίας, λειτούργησαν ως αντισταθμιστικοί παράγοντες για τα αυξημένα έσοδα κατά το α΄ τρίμηνο. Από τη μεριά της, τον περασμένο Ιούνιο η παρασκευάστρια ψωμιού Kingsmill και Allinson, ανέφερε ότι το υψηλότερο κόστος στις πρώτες ύλες συνεχίζει να επηρεάζει αρνητικά τα περιθώρια κέρδους, παρά το γεγονός ότι οι πωλήσεις της είναι καλύτερες του αναμενόμενου στο γ΄ τρίμηνο.

Οι εταιρείες που μεταποιούν σόγια, ελαιοκράμβη και ηλιόσπορους σε μαγειρικά έλαια επιβραδύνουν την παραγωγή τους στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ευρώπη και τη μεταφέρουν σε άλλες χώρες με χαμηλότερες τιμές ενέργειας. Η επεξεργασία ελαιουχικών σπόρων στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη μειώθηκε κατά 3,2% τον Ιούνιο, διολισθαίνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο τουλάχιστον από το 2019, σύμφωνα με τα στοιχεία από τη βιομηχανική ένωση, Fediol.

Έκτακτα μέτρα από τις κυβερνήσεις

Οι προοπτικές είναι τόσο δυσοίωνες με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να έχουν ήδη αρχίσει να παρεμβαίνουν. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε ένα πακέτο στήριξης ύψους 110 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των εταιρειών στον αγροτικό κλάδο οι οποίες έχουν πληγεί από την αύξηση στις τιμές της ενέργειας, των λιπασμάτων και άλλων πρώτων υλών εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία. Είναι πολλοί πιθανό και άλλες κυβερνήσεις να ακολουθήσουν το παράδειγμα της.

«Το πλήγμα στον αγροτικό κλάδο από την αύξηση των τιμών της ενέργειας και των άλλων δαπανών που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι επακόλουθες κυρώσεις είναι ιδιαίτερα βαρύ», δήλωσε η Ευρωπαία Επίτροπος για τον Ανταγωνισμό Μαργκρέτε Βεστάγκερ. «Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε στενά με τα κράτη-μέλη προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης μπορούν να τεθούν σε εφαρμογή έγκαιρα, συντονισμένα και αποτελεσματικά».

Τα εργοστάσια τροφίμων -τα οποία καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ενέργειας- σε όλη την Ευρώπη, ενδεχομένως να αναγκαστούν να κλείσουν εάν οι ελλείψεις σε φυσικό αέριο προκαλέσουν μετριασμό της κατανάλωσης ενέργειας. Η Γερμανία έχει ήδη ενεργοποιήσει το δεύτερο στάδιο από τα τρία του σχεδίου έκτακτης ανάγκης και το επόμενο στάδιο θα μπορούσε να προκαλέσει διακοπές στη λειτουργία όλων των βιομηχανιών. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επίσης ένα σχέδιο που περιλαμβάνει τη μείωση ή τον περιορισμό των προμηθειών στα εργοστάσια. Αυτού του είδους τα σενάρια θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ακόμη υψηλότερες τιμές στο λιανικό εμπόριο και μεγαλύτερη επιβάρυνση στους καταναλωτές.

Το κόστος φαγητού στο Ηνωμένο Βασίλειο

Η Tate & Lyle Sugars καταβάλλει υπέρμετρες προσπάθειες για να διασφαλίσει ότι θα συνεχίσει να προμηθεύει καθημερινά τους πελάτες της από τη μονάδα επεξεργασίας ζάχαρης που διαθέτει στο Σιλβερτάουν, σύμφωνα με τον Τζέραλντ Μέισον, ανώτερο αντιπρόεδρο της εταιρείας η οποία ανήκει στην American Sugar Refining.

«Ακριβώς όπως τα νοικοκυριά δυσκολεύονται με τους προϋπολογισμούς τους, έτσι κι εμείς πρέπει να διαχειρισθούμε τις εξαιρετικά ασταθείς δαπάνες για την ενέργεια και τις πρώτες ύλες, διασφαλίζοντας ότι κάθε πένα που ξοδεύει και λαμβάνει ως εισόδημα η επιχείρησή μας θα τη διαχειριζόμαστε εποικοδομητικά σε πραγματικό χρόνο», τονίζει. «Δεν έχουμε καζίνο. Κατασκευάζουμε τρόφιμα, κάτι που για μας είναι μεγάλη ευθύνη προκειμένου να το κάνουμε σωστά», συμπληρώνει.

Εκτοξεύονται οι τιμές των τροφίμων στη Νέα Υόρκη

Με τον πληθωρισμό να εξελίσσεται σε έναν μεγάλο καταναλωτικό πονοκέφαλο και να εκτοξεύει το κόστος ζωής, οι πολίτες της Νέας Υόρκης έρχονται αντιμέτωποι με έναν μεγάλο εφιάλτη, ο οποίος δυσχεραίνει την καθημερινότητά τους σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό: Ο λόγος για τα είδη φαγητού, είτε πρόκειται για το πιο απαιτητικό γεύμα, είτε για το πρόχειρο σνακ, η τιμή των οποίων κυμαίνεται πλέον σε επίπεδα που, ενδεχομένως, ορισμένα χρόνια νωρίτερα να μην αναφέρονταν ούτε ως κακόγουστο αστείο.

Σύμφωνα με την σχετική έρευνα των «New York Times», παρ’ ότι από τον Ιούνιο η ξέφρενη πορεία του πληθωρισμού άρχισε να επιβραδύνεται, η μεγάλη ζημιά στην τιμή των τροφίμων είχε ήδη γίνει: Στη Νέα Υόρκη, το κόστος ήταν 9,1% υψηλότερο σε σχέση με τον Ιούνιο του 2021. Σε παναμερικανικό επίπεδο, εκτοξεύτηκε κατά 10,4%.

Όπως τονίζει το ίδιο ρεπορτάζ, τα επίσημα κυβερνητικά στοιχεία δεν θα μπορούσαν να μην καταγράφουν ακριβέστερα την πραγματικότητα: Ο ρυθμός της αύξησης των τροφίμων είναι ο υψηλότερος από το 1981. Είτε πρόκειται για ένα κομμάτι πίτσα, είτε για τα παγωτά δρόμου της εμβληματικής φίρμας «Mr Softee», οι τιμές είναι αυξημένες σε σημείο που ο καταναλωτής αναρωτιέται εάν όντως αξίζουν τον κόπο, όπως συνέβαινε στο παρελθόν.

Την ίδια στιγμή, οι επιχειρήσεις εστίασης έρχονται αντιμέτωπες με ένα φαύλο κύκλο, έχοντας, από την μια πλευρά, να αντιμετωπίσουν τα αυξημένα μισθολογικά έξοδα και τον πληθωρισμό και από την άλλη ένα κοινό επιφυλακτικό μετά την πανδημία, το οποίο πασχίζουν να επαναφέρουν, αλλά, εν μέσω της αύξησης του κόστους, ρισκάρουν να το χάσουν ολοκληρωτικά.

«Πολλά εστιατόρια και μπαρ που επιβίωσαν από την πανδημία, αντιστάθηκαν στην αύξηση των τιμών πέρυσι, υπό τον φόβο ότι θα τρόμαζαν τους πελάτες, εν μέσω μιας δύσκολης περιόδου ανάκαμψης. Τώρα, με τις επιχειρήσεις να έχουν αυξήσει τους μισθούς για να προσελκύσουν εργαζόμενους σε μια ανταγωνιστική αγορά εργασίας, την ώρα που αντιμετωπίζουν διαρκώς αυξανόμενα κόστη σε φαγητό και ενέργεια, οι υψηλότερες τιμές κατακλύζουν τα μενού ανά την πόλη», αναφέρουν, μεταξύ άλλων, οι «New York Times».

Ως συνέπεια αυτής της κατάστασης, ένα κλασσικό και φθηνό πρωινό σνακ, όπως το μπέιγκελ, έφτασε σε σημείο να πωλείται 3,5 δολάρια. Το παγωτό δρόμου ακρίβυνε επιπλέον, πλησιάζοντας σε πολλές περιπτώσεις ακόμη και τα 4 δολάρια, με μέση τιμή τα 3,75. Ένα σάντουιτς έφτασε σε σημείο να πωλείται 18 δολάρια, ενώ οι -συνήθως συνοδευτικές- τηγανητές πατάτες, διατίθενται πλέον ακόμη και στα 15 δολάρια η μερίδα.

Παρά το γεγονός ότι το κοινό εκφράζει δυσαρέσκεια, οι επιχειρηματίες απαντούν ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι αυξήσεις αυτές ήταν μονόδρομος.

«Δεν είχαμε άλλη επιλογή από την αύξηση των τιμών κατά τον προηγούμενο μήνα. Πρέπει κάπως να κάνουμε κέρδος», δήλωσε ο Ρόμπερτ Ζερίλι (Robert Zerilli), ιδιοκτήτης τέταρτης γενιάς του ζαχαροπλαστείου «Veniero», που είχε πληγεί κατά την πανδημία και πλέον ανέβασε την τιμή του παγωτού στα 3,75 δολάρια.

Παράλληλα, στο ρεπορτάζ αναφέρονται και παραδείγματα εργαζόμενων οι οποίοι αναγκάζονται ακόμη και να παραλείψουν ένα από τα γεύματα της ημέρας, όπως το πρωινό ή το μεσημεριανό, προκειμένου να εξοικονομήσουν χρήματα, αφού τους κυνηγάει τόσο το ενοίκιο όσο και η ραγδαία αύξηση της τιμής των καυσίμων.

Επιπλέον, ένας μεγάλος αριθμός εργαζόμενων προτιμά πλέον να φέρνει έτοιμο φαγητό από το σπίτι στο γραφείο, προκειμένου να αποφύγει εξωτερικές παραγγελίες γευμάτων που επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό του, δείγμα μιας σαφώς πιο δύσκολης και πιο λιτής καθημερινότητας.

Πηγή Bloomberg, New York Times