ΕΚΕ & ΕΝΑΣΕΛ: Ο Αλφαβητισμός Υγείας, κλειδί για τη βελτίωση της ζωής των Πολιτών

medlabnews.gr iatrikanea

Απαραίτητη η εφαρμογή νέων στρατηγικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την ανάπτυξη του αλφαβητισμού (εγγραμματοσύνης) υγείας με συνεργασία Επιστημονικής Κοινότητας, Ασθενών, Πολιτείας και ΜΜΕ, ήταν το κεντρικό μήνυμα σχετικής κοινής θεματικής συνεδρίας της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας και της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας στις 15 Φεβρουαρίου 2024, στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου των Ομάδων Εργασίας της ΕΚΕ.

Ο αλφαβητισμός στην υγεία αποτελεί μια σημαντική μορφή κοινωνικού και πολιτισμικού κεφαλαίου, καθώς -βελτιώνοντας την πρόσβαση των ατόμων σε πληροφορίες για την υγεία τους και την ικανότητά τους να τις χρησιμοποιούν αποτελεσματικά-συμβάλλει σε  μια σημαντική στρατηγική προσωπικής ενδυνάμωσης και αυτοφροντίδας και σε βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής.

Σε αυτό το πλαίσιο και με επιδίωξη μιας κοινής και ουσιαστικής προσπάθειας συνεννόησης και αλληλοεπίδρασης της Επιστημονικής Κοινότητας, των Συλλόγων Ασθενών, της Πολιτείας και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης διεξήχθη με επιτυχία η Ειδική Θεματική Συνεδρία «Αλφαβητισμός της Υγείας: Επιστήμονες-Ασθενείς-ΜΜΕ», της ΕΚΕ και της ΕΝΑΣΕΛ.

Ο συντονιστής της θεματικής συνεδρίας, Καθηγητής Καρδιολογίας στην Γ΄ Πανεπιστημιακή Κλινική ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΓΝΘ, κ. Βασίλης Βασιλικός μίλησε βιωματικά από τη θέση τόσο του ασθενούς με COVID-19,περιγράφοντας τη δύσκολη νοσηλεία του κατά την περίοδο της πανδημίας, όσο και ως ιατρού και Καθηγητή, αναδεικνύοντας το πόσο σημαντικό και ταυτόχρονα σύνθετο είναι να μεταφέρεις στοχευμένη πληροφόρηση και γνώση στον ασθενή για την ασθένεια και τη θεραπεία του. Περιέγραψε, δε, τις προσπάθειες της Γ’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής ΑΠΘ, με την«Σχολή Ασθενών», ως μια προσπάθεια αντιμετώπισης των παραπάνω δυσκολιών στην επαφή και συνεργασία του γιατρού με τον ασθενή του.

Ο Αντιπρόεδρος της ΕΚΕ, Καθηγητής Καρδιολογίας, Α΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΓΝΑ, κ. Κώστας Τούτουζας, καλωσορίζοντας τους προσκεκλημένους ομιλητές και τους εκπροσώπους των ΜΜΕ στο Διεθνές Συνέδριο των Ομάδων Εργασίας της ΕΚΕ, ανάδειξε τους στόχους της Θεματικής Συνεδρίας επισημαίνοντας την ανάγκη συνεργασίας των εμπλεκόμενων φορέων αναφέροντας μεταξύ άλλων: «Η Επιστημονική Ιατρική Κοινότητα, οι Δημόσιοι και Ιδιωτικοί Οργανισμοί, οι Σύλλογοι Ασθενών, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, έχουν το δικό τους κρίσιμο ρόλο και μπορούν να συμβάλλουν ακόμα περισσότερο, έτσι ώστε τα άτομα να κατανοούν καλύτερα και να αξιοποιούν αποδοτικότερα πληροφορίες και υπηρεσίες υγείας και -εν τέλει-να λαμβάνουν τις πιο σωστές αποφάσεις που σχετίζονται με την πρόληψη και θεραπεία των ασθενειών». Διαβεβαίωσε ότι το περιεχόμενο των ομιλιών και τα συμπεράσματα που θα εξαχθούν από τη συγκεκριμένη θεματική συνεδρία θα μελετηθούν και αξιολογηθούν, ώστε να σχηματοποιηθεί μια συνεχής συνεργασία με ειδικούς που θα συνεισφέρει αποφασιστικά στην επίτευξη ενός αναβαθμισμένου αλφαβητισμού για την Καρδιαγγειακή Υγεία και φυσικά μια καλύτερη πολιτική πρόληψης υγείας για τα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Το λόγο στη συνέχεια πήρε η Α΄ Αντιπρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας,κα Μέμη Τσεκούρα, η οποία κατάθεσε συγκεκριμένες προτάσεις προς την Πολιτεία και τους εμπλεκόμενους φορείς και πιο συγκεκριμένα ότι η εγγραμματοσύνη πρέπει να ξεκινά από όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, να υπάρχει πρόσβαση στην έγκυρη πληροφόρηση για την υγεία, με χρήση ποικίλων μορφών επικοινωνίας και γλώσσας και να εκπαιδεύονται οι επαγγελματίες υγείας, ώστε να παρέχουν κατανοητές και χρήσιμες πληροφορίες στον μέσο πολίτη.

Παραθέτοντας στοιχεία από μελέτη που έγινε από το Ινστιτούτο Πολιτικής της Υγείας και παρουσιάστηκε από τον Καθηγητή και Πρόεδρο της Επιστημονικής Επιτροπής της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας κ. Κυριάκο Σουλιώτη στο 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ασθενών, τον Νοέμβριο του 2022 ανάφερε μεταξύ άλλων ότι «Η εγγραμματοσύνη αποτελεί το θεμέλιο ενός αξιόπιστου και αποτελεσματικού συστήματος υγείας. Η ΕΝΑΣΕΛ δίνει πρωταρχικό ρόλο στην εγγραμματοσύνη των ασθενών και το κάνει πράξη δημιουργώντας την Ακαδημία Ασθενών σε ευρωπαϊκά πρότυπα, προκειμένου δημιουργήσει patientexperts με γνώση και τεκμηριωμένη άποψη».

Έδωσε επίσης έμφαση στην ψηφιακή εγγραμματοσύνη υγείας με ενδυνάμωση των ασθενών στη διαχείριση των δεδομένων της υγείας τους και στη δημιουργία γραφείου ενημέρωσης στις δημόσιες δομές με στόχο τη διευκόλυνση παραπομπής ασθενών μεταξύ φορέων και υπηρεσιών. Τέλος ζήτησε αξιολόγηση των δομών και υπηρεσιών του συστήματος υγείας με συγκεκριμένους δείκτες και συνεργασία όλων των εμπλεκομένων μερών με τους Συλλόγους Ασθενών, προκειμένου να επιτευχθούν τα καλύτερα αποτελέσματα για τους ασθενείς.

Η Γενική Γραμματέας Δημοσίας Υγείας κα Φωφώ Καλύβα, εκπροσωπώντας το Υπουργείο Υγείας, μίλησε για τα σημαντικά προγράμματα Πρόληψης Υγείας των πολιτών που πραγματοποιεί το Υπουργείο, αναδεικνύοντας την αξία της ενημέρωσής τους, ενώ περιέγραψε και τον θεσμό του προσωπικού ιατρού που θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να έχει το ρόλο ενός μόνιμου και αξιόπιστου συμβούλου κάθε ασθενούς.

Στη συνέχεια ο Καθηγητής Παθολογίας-Ρευματολογίας, Πρόεδρος του ΚΕΣΥ, κ. Δημήτρης Μπούμπας, ενημέρωσε τους παρευρισκόμενους για τις προσπάθειες του ΚΕΣΥ στο επίμαχο θέμα ως συμβουλευτικού φορέα στο Υπουργείο Υγείας, ενώ μετέφερε και τη δική του εμπειρία τόσο από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής όσο και από πρωτοβουλίες για την εγγραμματοσύνη των ασθενών με ρευματοπάθειες. Ανάμεσα σε άλλα πρότεινε εκπαιδευτικά εγχειρίδια και ενημέρωση στα σχολεία και σε μαθητές αλλά και προγράμματα εστιασμένα στην ανάπτυξη επικοινωνιακών δεξιοτήτων  των γιατρών για καλύτερη αλληλεπίδραση με τους ασθενείς.

Σημαντική ήταν η διαδικτυακή παρουσίαση του Καθηγητή Καρδιολογίας στο StGeorge΄s, University of London και Πρόεδρου της European Association of Preventive Cardiology (EAPC), κ. Μιχάλη Παπαδάκη, καθώς περιέγραψε τη δική του προσωπική εμπειρία από την Αγγλία και τη δραστηριοποίησή του εκεί, τονίζοντας τη σημαντικότητα της καλής σχέσης και επικοινωνίας ασθενή και ιατρού. Σημαντική ταυτόχρονα καθίσταται η επιμόρφωση-εκπαίδευση και των πολιτών και των ιατρών από το σχολείο αλλά και αργότερα σε άλλα στάδια της ζωής τους. Τέλος μίλησε και για τον αλφαβητισμό της ψηφιακής υγείας, με τις ποικίλες προκλήσεις που προκύπτουν, ενώ παρουσίασε ηλεκτρονικές πλατφόρμες και εργαλεία που αφορούν την καρδιαγγειακή υγεία και απευθύνονται στους καρδιαγγειακούς ασθενείς και ευρύτερα στους πολίτες.

Η κα Έφη Σίμου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Επικοινωνίας-ΜΜΕ & Δημόσιας Υγείας-Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας, Σχολή Δημόσιας Υγείας, ΠΑΔΑ, προσπάθησε να μεταφέρει στους παρευρισκόμενους όλες τις διαστάσεις που προκύπτουν από τον Αλφαβητισμό της Υγείας όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο. Όπως χαρακτηριστικά ανάφερε «Στην καθημερινή ζωή το να κάνουμε σωστές επιλογές που αφορούν την υγεία μπορεί να εξελιχθεί σε δύσκολη υπόθεση, δεδομένου ότι οι πληροφορίες για το ποια συμπεριφορά  θα ακολουθήσουμε ή ποιο προϊόν θα επιλέξουμε μπορεί να είναι αναξιόπιστη, αντιφατική ή δύσκολη στην κατανόηση της».

Επισήμανε ότι ο περιορισμένος ή χαμηλός αλφαβητισμός  υγείας είναι ένα αόρατο εμπόδιο στην παροχή υγειονομικής περίθαλψης που έχει μεγάλο κόστος για την ατομική, τη δημόσια υγεία και τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και συσχετίζεται με χαμηλό ποσοστό του συνολικού επιπέδου υγείας, αυξημένη πιθανότητα νοσηλείας, ιατρικών λαθών και θνησιμότητας, ελλιπή πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, αδυναμία κατανόησης ιατρικών οδηγιών και μικρότερα ποσοστά τήρησης της φαρμακευτικής αγωγής, αύξησης των επισκέψεων, της νοσηλείας και των επαναεισαγωγών στις δομές υγείας, υψηλότερο κόστος  υγειονομικής περίθαλψης και αποτελεί καθοριστικό παράγοντα δημιουργίας ανισοτήτων στον τομέα της υγείας. Έκλεισε λέγοντας ότι  είναι απαραίτητες πλέον οι στρατηγικές και τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη του αλφαβητισμού υγείας όπως τα εκπαιδευτικά προγράμματα βελτίωσης  των δεξιοτήτων επικοινωνίας γιατρών και ασθενών,  η συμμετοχή των ασθενών στη λήψη αποφάσεων για την υγεία τους, η ανάπτυξη βοηθημάτων λήψης απόφασης, η εκλαΐκευση  οδηγιών με εικονογραφημένα φυλλάδια, τα έντυπα  γραπτών ιατρικών οδηγιών κ.ά.

Στη θεματική συνεδρία εξαιρετική ήταν η συμβολή των παριστάμενων δημοσιογράφων υγείας οι οποίοι ανάδειξαν από την πλευρά τους διάφορα θέματα και δυσκολίες κατά την άσκηση του επαγγέλματος τους και ζήτησαν τη συνδρομή της Πολιτείας, των επιστημονικών εταιρειών και των Συλλόγων Ασθενών για περισσότερη και καλύτερη ενημέρωσή τους, ενώ διατύπωσαν και ουσιαστικές προτάσεις για επιμόρφωση και εκπαίδευση τόσο των ίδιων όσο και των πολιτών από την παιδική τους ηλικία.