Νόβιτσοκ, Τι είναι το νευροτοξικό άχρωμο υγρό που καταγγέλλει ότι έδωσαν στον σύζυγο της Ναβάλνι

medlabnews.gr iatrikanea 

Λίγο αφότου η χήρα του Αλεξέι Ναβάλνι, του αντιπάλου του Βλαντιμίρ Πούτιν και ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης, έδειξε το ρωσικό καθεστώς καταγγέλλοντας ότι ο σύζυγός της δηλητηριάστηκε από νόβιτσοκ, ουσία που χρησιμοποιήθηκε τόσο το 2018 στην περιβόητη υπόθεση του πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ όσο και σε βάρος του Ναβάλνι το 2020, αναρωτιέται κανείς ποιες είναι οι επιπτώσεις που προκαλούνται απο τον νευροτοξικό παράγοντα.

Η ουσία, που σημαίνει «νεοφερμένος» ή «νεοσύλλεκτος» στα ρωσικά, αναπτύχθηκε για πρώτη φορά κρυφά από τη Σοβιετική Ένωση κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου τη δεκαετία του ’80, ως μέτρο αντιμετώπισης των αμερικανικών χημικών όπλων άμυνας, σύμφωνα με το CNN.

Η ύπαρξή της παρέμεινε μυστική μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’90, οπότε διέρρευσαν σκόπιμα πληροφορίες σχετικά με την παραγωγή της από τον δυσαρεστημένο σοβιετικό επιστήμονα Βιλ Μιρζαγιάνοφ. Ακόμα μέχρι σήμερα, καμιά χώρα εκτός της Ρωσίας δεν παράγει αυτή την ουσία.

Μιλώντας στο CNN, ο ειδικός επί των χημικών όπλων Χαμίς ντι Μπρέτον-Γκόρντον περιέγραψε το νόβιτσοκ ως ένα «πολύ εξελιγμένο χημικό όπλο» που μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός κρατών θα μπορούσε να χειριστεί.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Gary Stephens, το Νόβιτσοκ είναι πιο «επικίνδυνος και εξελιγμένος» νευροτοξικός παράγοντας από το σάριν, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί σε επιθέσεις χημικών στη Συρία, ή το VX, που χρησιμοποιήθηκε για τη δολοφονία του Κιμ Γιονγκ Ναμ, του αδερφού του Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν στο αεροδρόμιο της Μαλαισίας, το 2017.

Ένα άχρωμο, άοσμο και άγευστο υγρό, το Νόβιτσοκ είναι εύκολο στη μεταφορά και πιθανότατα δεν θα ήταν ανιχνεύσιμο σε ένα αεροδρόμιο, σε λιμάνι ή ακόμα και στο ταχυδρομείο.

Πώς λειτουργεί

Το Νοβιτσόκ είναι μια ομάδα επτά δυαδικών χημικών όπλων, τα οποία ανέπτυξε το κρατικό χημικό ερευνητικό ινστιτούτο ΓκοσΝΙΙΟΧΤ στην Σοβιετική Ένωση και στη Ρωσία από το 1971 έως το 1993. Σε κανονικές συνθήκες, ορισμένες ουσίες νοβιτσόκ είναι στερεές, ενώ άλλες είναι υγρές. Πιστεύεται ότι η διασπορά των στερεών ουσιών είναι δυνατή με εξαιρετικά λεπτή σκόνη.[6]

Ρώσοι επιστήμονες που ανέπτυξαν τις νευρικές ουσίες υποστηρίζουν ότι είναι οι πιο θανατηφόρες που έχουν δημιουργηθεί. Μερικές παραλλαγές είναι πέντε με οκτώ φορές πιο ισχυρές από το αγγλικό/αμερικάνικο παράγοντα VX (γνωστό ως παράγοντας V από το venomous), ενώ άλλες είναι και δέκα φορές πιο ισχυρές από το γερμανικό σομάν (γνωστό ως παράγοντας G από το german). Εκτός από τη Ρωσία, «αρκετά κράτη μέλη του ΝΑΤΟ» και το Ιράν παράγουν τις ουσίες αυτές. Τον Νοέμβριο του 2019, τέσσερις από τις παραλλαγές του νοβιτσόκ (Α-230, Α-232, Α-234, Α-242) προστέθηκαν στο Πρόγραμμα 1 του Οργανισμού για την Απαγόρευση Χρήσης των Χημικών Όπλων (ΟΑΧΟ).

Όπως οι άλλοι νευροτοξικοί παράγοντες, το Νόβιτσοκ λειτουργεί προκαλώντας επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού και στένωση των αεραγωγών των πνευμόνων, οδηγώντας σε αργό και συχνά επώδυνο θάνατο με ασφυξία.

Ο καθηγητής χημείας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, Andrea Sella, αναφέρει ότι το Νόβιτσοκ προκαλεί «συστηματική κατάρρευση πολλών σωματικών λειτουργιών» και προσθέτει ότι τα συμπτώματα ήταν σε μεγάλο βαθμό συνεπή, «ειδικά η εργασιακή αναπνοή και η μυϊκή ακαμψία».

Δεν υπάρχει καμιά θεραπεία και ακόμα και μικρές δόσεις μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση και υπνηλία.

«Είναι πολύ πιθανό ότι θα υπάρχουν μακροπρόθεσμα νευρολογικά προβλήματα στον άνθρωπο που έχει εκτεθεί σε τέτοιους παράγοντες».

Σύμφωνα με το ιατρικό εγχειρίδιο, «Απάντηση στην Τρομοκρατία», που δημοσιεύθηκε το 2010, οι νευροτοξικοί παράγοντες Νόβιτσοκ «μπορεί να διασκορπιστούν ως εξαιρετικά λεπτή σκόνη σε αντίθεση με κάποιο αέριο ή ατμό», ενώ κύρια οδός έκθεσης θεωρείται ότι είναι η εισπνοή, αν και «η απορρόφηση μπορεί επίσης να συμβεί μέσω της έκθεσης του δέρματος ή των βλεννογόνων».

Σύμφωνα με τους συγγραφείς του ιατρικού εγχειριδίου, το Νόβιτσοκ σχεδιάστηκε ώστε να μην είναι ανιχνεύσιμο από τον τυποποιημένο εξοπλισμό ανίχνευσης.

Ωστόσο, παρά την ακραία τοξικότητα αυτών των ουσιών, ο κίνδυνος για τον γενικό πληθυσμό θα ήταν πολύ μικρός, λένε οι επιστήμονες.

Στον 21ο αιώνα, οι ουσίες νοβιτσόκ έγιναν ευρέως γνωστές αφού χρησιμοποιήθηκαν για να δηλητηριάσουν αντιπάλους του ρωσικού καθεστώτος, συμπεριλαμβανομένων των Σκριπάλ και δύο άλλων στο Έιμσμπιουρι του Ηνωμένου Βασιλείου (2018) και του Αλεξέι Ναβάλνι (2020).

Και οι δύο επέζησαν.

Δύο χρόνια αργότερα, το 2020, η συγκεκριμένη ουσία επανήλθε στο προσκήνιο, με την υπόθεση του Αλεξέι Ναβάλνι. Στις 20 Αυγούστου του 2020 ο Ναβάλνι έχασε τις αισθήσεις του κατά την διάρκεια μιας πτήσης από το Τομσκ στη Μόσχα.

Αφού μεταφέρφθηκε σε νοσοκομείο του Βερολίνου οι γιατροί εντόπισαν ότι είχε δηλητηριαστεί. Το Κρεμλίνο αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη.

Ύστερα από τις απαραίτητες εξετάσεις που έγιναν, διαπιστώθηκε ότι υπήρχε στον οργανισμό του το Νόβιτσοκ.

Οι δηλώσεις της συζύγου του Ναβάλνι

Στην καταγγελία ότι ο σύζυγός της έπεσε θύμα δηλητήριασης από νόβιτσοκ προχώρησε νωρίτερα με βίντεο που ανήρτησε στα social media η σύζυγός του λέγοντας ότι «ο Βλαντιμίρ Πούτιν σκότωσε τον σύζυγό μου». «Κάπου σε μια φυλακή στον Αρκτικό Κύκλο ο Πούτιν δεν σκότωσε μόνο τον Αλεξέι Ναβάλνι ως άνθρωπο, ήθελε να σκοτώσει την ελπίδα, την ελευθερία, το μέλλον μας» πρόσθεσε στη δήλωσή της που ξεκίνησε με τη φράση «γειά σας είμαι η Γιούλια Ναβάλναγιά. Κάποιος άλλος θα έπρεπε να είναι στη θέση μου αλλά δολοφονήθηκε από τον Βλαντιμίρ Πούτιν».

H ίδια κατηγόρησε τη Ρωσία ότι κρύβει τη σορό του συζύγου της καθώς, όπως υποστήριξε, αυτό που περιμένει η Μόσχα είναι να εξαφανιστούν τα ίχνη του νόβιτσοκ από τον οργανισμό του.

Στο βίντεο η χήρα Ναβάλνι ορκίζεται, επίσης, να φέρει στη δημοσιότητα τα ονόματα όσων εμπλέκονται στον θάνατο του συζύγου της και τον λόγο για τον οποίο άφησε την τελευταία του πνοή στην «φυλακή του λύκου».

«Θέλω να ζήσω σε μια ελεύθερη Ρωσία, θέλω να δημιουργήσω μια ελεύθερη Ρωσία, θα συνεχίσω το έργο του Αλεξέι Ναβάλνι» πρόσθεσε η Γιούλια Ναβαλνάγια.

«Δεν φοβάμαι, να μην φοβάστε ούτε εσείς. Σας καλώ να σταθείτε στο πλευρό μου, να μην μοιραστείτε μόνο τη θλίψη και τον πόνο που μας έχει αγκαλιάσει και δεν λέει να μας αφήσει. Σας καλώ να μοιραστείτε την οργή και το μίσος για αυτούς που τόλμησαν να σκοτώσουν το μέλλον μας. Σας μιλώ με τα λόγια του Αλεξέι τα οποία πιστεύω αληθινά. Δεν υπάρχει ντροπή στο να κάνει κανείς λίγα ή τίποτα, στο να τους επιτρέπετε να σας φοβίσουν. Αυτό που έχουμε ανάγκη είναι μια ελεύθερη, ειρηνική και χαρούμενη Ρωσία. Τη θαυμάσια Ρωσία του μέλλοντος που ονειρεύτηκε ο σύζυγός μου. Αυτό χρειαζόμαστε» είπε η σύζυγος του Ναβάλνι.

Όπως τόνισε «αυτός είναι ο μόνος τρόπος - κανείς άλλος - ώστε η αδιανόητη θυσία του να μην πάει χαμένη»

Οι ρωσικές αρχές θα κρατήσουν τη σορό του για άλλες 14 ημέρες

Η σορός του αντιφρονούντα στη Ρωσία ο οποίος πέθανε την περασμένη εβδομάδα κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες, θα παραμείνει στα χέρια των ρωσικών αρχών για άλλες 14 ημέρες, σύμφωνα με τον εκπρόσωπό του.

«Οι ερευνητές είπαν στους δικηγόρους και στη μητέρα του Αλεξέι ότι δεν θα τους δώσουν τη σορό», δήλωσε στο Twitter και πρόσθεσε ότι η σορός «θα βρίσκεται υπό κάποιου είδους "χημική εξέταση" για άλλες 14 ημέρες».