Εκστρατεία Ενημέρωσης ΕΠΕ με πρωταγωνιστές – έκπληξη: «Όλοι έχουμε Πνευμόνια! Πνευμονολόγο;»

medlabnews.gr iatrikanea

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ «Τι κοινό έχουμε όλοι εμείς με έναν δύτη, έναν κλαρινετίστα, έναν αθλητή της άρσης βαρών και μια τηλεπαρουσιάστρια;» Μία, μεταξύ άλλων πιθανών απαντήσεων, είναι ότι «Όλοι έχουμε Πνευμόνια»!

Έχουμε όμως Πνευμονολόγο; Ιδού μία επιπλέον ερώτηση που δεν έχει εξίσου εύκολη απάντηση, αλλά επίσης προβληματίζει και παραπέμπει στο αναγκαίο, αυτό που θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο.

«Όλοι έχουμε Πνευμόνια! Πνευμονολόγο;» είναι το μήνυμα της νέας εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, αποκλειστική πρωτοβουλία της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ) για την ανάδειξη της σημασίας των υγιών πνευμόνων και τον κρίσιμο ρόλο του Πνευμονολόγου.

Στόχος της εκστρατείας είναι να υπενθυμίσει την αξία της ειδικότητας του Πνευμονολόγου, αλλά και να αναδείξει τον κρίσιμο ρόλο της στην πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση πνευμονολογικών νοσημάτων, καθώς και τη συμβολή της στη διατήρηση των υγιών πνευμόνων.

Επικοινωνιακό όχημα της εκστρατείας είναι ένα τηλεοπτικό και ένα ραδιοφωνικό σποτ. Με συμβολικό τρόπο, οι πρωταγωνιστές του τηλεοπτικού σποτ – ένας δύτης, ένας μουσικός-κλαρινετίστας και ένας αθλητής της άρσης βαρών – αναδεικνύουν τη σημασία των υγιών πνευμόνων. Ο Κώστας Μαδούρος, εκπαιδευτής ελεύθερης κατάδυσης AIDA International, ο διεθνούς φήμης μουσικός-κλαρινετίστας Θανάσης Βασιλόπουλος, ο διεθνής αθλητής της άρσης βαρών Θοδωρής Ιακωβίδης συμμετείχαν αφιλοκερδώς στην παραγωγή του τηλεοπτικού σποτ.

Επίσης, σε φιλική συμμετοχή η δημοφιλής τηλεπαρουσιάστρια Μαρία Μπεκατώρου μεταφέρει το μήνυμα της εκστρατείας «Όλοι έχουμε Πνευμόνια! Πνευμονολόγο;»

Σημειώνεται ότι ο Θανάσης Βασιλόπουλος- παραχώρησε αφιλοκερδώς τα δικαιώματα χρήσης της μουσικής του σύνθεσης Earth Child – που έπαιξε ζωντανά κατά τη διάρκεια του γυρίσματος*.

Ο πρόεδρος της ΕΠΕ Στέλιος Λουκίδης αναφερόμενος στην ενημερωτική εκστρατεία, τόνισε: «Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τους επαγγελματίες που συμμετείχαν στο σποτ, για την ευγενική συμμετοχή τους και τη στήριξή τους σε αυτή την πρωτοβουλία της ΕΠΕ για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας αναφορικά με την υγεία των πνευμόνων και τον κρίσιμο ρόλο του πνευμονολόγου. Αποτελούν για όλους εμάς στην ΕΠΕ τους “πρεσβευτές” ενός τόσο σημαντικού μηνύματος».

Αναφερόμενος στην ειδικότητα του Πνευμονολόγου ο Πέτρος Μπακάκος Γενικός Γραμματέας της ΕΠΕ, επισήμανε: «Η ειδικότητα της Πνευμονολογίας αναγνωρίστηκε την περίοδο της πανδημίας ως η ειδικότητα αιχμής στη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης της COVID-19, αλλά και σε μια πλειάδα άλλων παθήσεων του αναπνευστικού που έχουν σημαντική επίδραση στην καθημερινή νοσηρότητα. Ο ρόλος του Έλληνα Πνευμονολόγου είναι πλέον κομβικός και πολύπλευρος. Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα, η επείγουσα Πνευμονολογία, η διαχείριση των αποφρακτικών νοσημάτων των αεραγωγών – βρογχικό άσθμα και Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια - οι διάχυτες διάμεσες πνευμονοπάθειες, οι λοιμώξεις, η φυματίωση, η εντατική θεραπεία είναι αντικείμενα του πολύπλευρου αυτού ρόλου».

H ενημερωτική εκστρατεία θα «τρέξει» σε δύο χρονικές περιόδους: a) Απρίλιος – Μάιος και β) Οκτώβριος – Νοέμβριος. Το τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό σποτ θα προβληθούν και θα μεταδοθούν αντιστοίχως από τα ΜΜΕ πανελλαδικής εμβέλειας ως κοινωνικό μήνυμα μετά από έγκριση του ΕΣΡ. Επίσης οι πρωταγωνιστές θα μεταφέρουν το μήνυμα της εκστρατείας στο ψηφιακό περιβάλλον των SoMe και η προβολή της εκστρατείας θα ολοκληρωθεί με ενέργειες outdoor (Μέσα Μαζικής Μεταφοράς).

*Το συγκεκριμένο κομμάτι χρονικής διάρκειας 14’’ αξιοποιείται μόνον για τη μουσική επένδυση του σποτ της ΕΠΕ σε συνδυασμό με τη μουσική «Home Journey» της οποίας έχουν εξασφαλιστεί τα δικαιώματα.

Διαβάστε επίσης:

Χρήσιμες οδηγίες για κατ’ οίκον άσκηση για ασθενείς με ΧΑΠ σε νέο, πρωτοποριακό ιστότοπο

Διατροφικές συμβουλές για όσους πάσχουν από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Τροφές και ροφήματα που ενισχύουν όσους πάσχουν από ΧΑΠ

Βρογχίτιδα οξεία και χρόνια με βήχα και απόχρεμψη. Πώς αντιμετωπίζεται; Ροφήματα που κάνουν καλό.

H Κλιματική αλλαγή φέρνει στη χώρα μας επιδημίες από σοβαρές ασθένειες που είχαμε ξεχάσει

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Κορυφαίοι επιστήμονες διεθνώς είναι κατηγορηματικοί ότι η παγκόσμια θερμοκρασία στη Γη αυξάνεται σταδιακά. Αν δεν ληφθούν μέτρα, οι θερμοκρασίες αναμένεται να αυξηθούν κατά 1,8 – 4 ̊C ως το 2100.

Ο ΠΟΥ έχει ήδη προσδιορίσει τις επιπτώσεις που θα έχουν στην υγεία οι υψηλότερες θερμοκρασίες, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και το επιπλέον λιώσιμο των πάγων, του χιονιού, και του παγωμένου εδάφους. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα γίνουν συχνότερα και αναμένεται να επηρεάσουν την παραγωγικότητα των τροφίμων, την ποσότητα και την ποιότητα του νερού, την ποιότητα του αέρα, και την κατανομή φυτών και ζώων.  

O αριθμός των θανάτων στην Ευρώπη από καταστροφές που οφείλονται σε μετεωρολογικά αίτια μπορεί να αυξηθεί κατά 50 φορές έως το τέλος του αιώνα, με τους ακραίους καύσωνες να προκαλούν περισσότερους από 150.000 θανάτους κάθε χρόνο έως το 2100, αν δεν ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, ανέφεραν επιστήμονες.

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Lancet Planetary Health», οι συντάκτες της έρευνας υπογράμμισαν ότι τα ευρήματά τους έδειξαν ότι η κλιματική αλλαγή επιβαρύνει κατά ραγδαία αυξανόμενο τρόπο την κοινωνία, με τα δύο τρίτα των Ευρωπαίων πιθανώς να επηρεαστούν, αν δεν ελέγχουν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Αυτές οι βλαπτικές επιδράσεις δεν είναι απαραίτητα καινούργιες, ωστόσο η κλιματική αλλαγή αναμένεται να τις κάνει πολύ χειρότερες. Αυτοί που θα υποφέρουν θα είναι τα πιο ευάλωτα άτομα, και συγκεκριμένα τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι φτωχοί και, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό, όσοι πάσχουν ήδη από ασθένειες και όσοι δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας.

Αγγειοκαρδιακές και αναπνευστικές παθήσεις επιδεινώνονται με την αύξηση της θερμοκρασίας όπως και άλλες αρρώστιες. Αυξημένοι τραυματισμοί, ψυχολογικές διαταραχές και απ’ ευθείας θάνατοι μπορεί να επέλθουν από τα ισχυρά και εκτεταμένα κύματα καύσωνα αλλά και από πλημμύρες, καταιγίδες, και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα. Αν και ίσως σε πιο ψυχρά κλίματα θάνατοι από κρυοπαγήματα να μειωθούν ή εξαφανιστούν, το ποσοστό αυτό είναι πολύ μικρό για να εξισορροπήσει τις αρνητικές επιπτώσεις.

Πιθανή είναι επίσης η αύξηση των επιδημιών. Αύξηση της θερμοκρασίας και της υγρασίας βοηθούν στην εξάπλωση των λοιμωδών ασθενειών, πολλές από τις οποίες είχαν σχεδόν εξαφανιστεί μέχρι τώρα όπως η χολέρα, η πανούκλα κτλ. Η πανούκλα είναι ανύπαρκτη στην Ευρώπη και συναντάται σπάνια σε άτομα που ταξιδεύουν στην Ευρώπη από άλλες χώρες. Ενδεχόμενη απειλή μπορούν να αποτελέσουν η νόσος του Lyme και η εγκεφαλίτιδα που μεταφέρεται από τσιμπούρια, ασθένειες οι οποίες θεωρούνται ήδη ενδημικές στην Ευρώπη. Με την κλιματική αλλαγή, είναι πιθανό κρούσματα εγκεφαλίτιδας να αρχίσουν να εμφανίζονται και σε περιοχές που βρίσκονται σε μεγαλύτερα υψόμετρα και γεωγραφικά πλάτη. Η μεγαλύτερη συχνότητα των πλημμυρών λόγω της κλιματικής αλλαγής ενδέχεται να αυξήσει και τους κινδύνους από τις ασθένειες αυτές.

Πολλά από τα βακτήρια που προκαλούν τέτοιες ασθένειες βρίσκουν καταφύγιο μέσα στα άλγη και τους ζωοπλαγκτονικούς οργανισμούς. Η αύξηση της θερμοκρασίας ευνοεί την άνθιση των άλγεων και επομένως τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων αυτών ενώ πολλές φορές μεταλλάσσονται γενετικά σε καινούρια και ανθεκτικότερα είδη. Οι λοιμώξεις αυτές μεταδίδονται κυρίως μέσω του νερού. Έτσι όταν το νερό είναι λίγο και κακής ποιότητας, και οι άνθρωποι πολλοί και απροστάτευτοι (χωρίς τροφή, εμβολιασμούς και περίθαλψη), το ξέσπασμα μιας επιδημίας μπορεί να αποβεί μοιραίο για χιλιάδες ανθρώπους, κυρίως παιδιά.

Οι πλέον ευάλωτες ομάδες λόγω της κλιματικής αλλαγής θα είναι:

• Οι ηλικιωμένοι
• Τα παιδιά
• Τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας που βρίσκονται σε συνεχή ιατρική 
παρακολούθηση
• Οι φτωχοί με προβληματική διατροφή και υποσιτισμό που κατοικούν σε περιοχές 
χαμηλού εισοδήματος με δύσκολη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.
• Οι κάτοικοι νησιώτικων και ορεινών περιοχών που παρατηρείται λειψυδρία και 
εξεύρεσης υγιεινής τροφής.
• Μετανάστες που βρίσκονται σε κοινωνικό αποκλεισμό από την αγορά εργασίας τις 
κοινωνικές και υγειονομικές υπηρεσίες.

Οι σημαντικότερες επιπτώσεις όμως  είναι, όχι οι άμεσες αλλά, αυτές που θα ακολουθήσουν λόγω της διαταραχής των οικοσυστημάτων και των φυσικών πόρων σε συνδυασμό με την κακή ή ελλιπή ιατρική περίθαλψη. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι εκτίθενται σε αρρώστιες από τη μόλυνση και ρύπανση του άμεσου περιβάλλοντος, όπως διάρροιες, υποσιτισμός και πείνα, άσθμα και άλλες αλλεργικές παθήσεις. Αύξηση της θερμοκρασίας  προκαλεί εξάπλωση των ασθενειών που μεταδίδονται από έντομα (π.χ. κουνούπια), δεδομένου ότι τα έντομα αυτά εξαπλώνονται σε μεγαλύτερα πλάτη αλλά και ύψη. Ο βαρύς χειμώνας βοηθά να σκοτωθούν οι προνύμφες των εντόμων. Η άνοδος της θερμοκρασίας σε πολλές περιοχές πέρα από τις τροπικές, έχει οδηγήσει να περνά ο χειμώνας με θερμοκρασίες άνω των 15οC με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται τα έντομα και κυρίως τα κουνούπια με ταχύτατους ρυθμούς. Αυτό συμβαίνει πια και σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας. Έτσι ασθένειες άγνωστες ή που είχαν εκλείψει βρίσκονται σε αύξηση.

Οι δώδεκα θανατηφόρες ασθένειες και επιδημίες που ευνοούνται από την κλιματική αλλαγή είναι: Η Γρίπη των Πτηνών, η ασθένεια Babesiosis, που μεταδίδεται από τα τσιμπούρια, ο ιός Έμπολα, τα εσωτερικά και εξωτερικά παράσιτα, η Μπορρελίωση, η πανούκλα, η φυματίωση, η ασθένεια του ύπνου, που μεταδίδεται από τη μύγα τσε τσε, ο υπερτροφισμός από τα φύκια, ο πυρετός Rift Valley, ο κίτρινος πυρετός και η χολέρα.

Η όλη κατάσταση επιτείνεται με την μετακίνηση πληθυσμών σε ασφαλέστερα μέρη, οπότε υπάρχει και αύξηση νοσημάτων σε μέρη που δεν είχαν προσβληθεί.

Κατηγορίες επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην υγεία

α) Άσθμα, αναπνευστικές αλλεργίες και ασθένειες από τον ατμοσφαιρικό αέρα


β) Νεοπλάσματα


γ) Καρδιοαναπνευστικά προβλήματα και εμφράγματα


δ) Τροφιμογενείς ασθένειες και λοιμώξεις


ε) Νοσηρότητα και θνησιμότητα από τη ζέστη


στ) Επιπλοκές στην ανθρώπινη ανάπτυξη


ζ) Ψυχική υγεία και διαταραχές άγχους


η) Νευρολογικές διαταραχές


θ) Ασθένειες που προκαλούνται από φορείς


ι) Ασθένειες που προκαλούνται από το νερό


ια) Νοσηρότητα και θνησιμότητα από τον καιρό (ακραία καιρικά φαινόμενα)

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι κίνδυνοι που εγκυμονούν οι κλιματικές αλλαγές για την υγεία, θα είναι σημαντικοί και θα ποικίλλουν ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή. Η υγεία ενδέχεται να επιβαρυνθεί από τον υποσιτισμό, τη διάρροια και την ελονοσία, που αποτελούν αιτία θανάτου 6,5 εκατομμυρίων ανθρώπων κάθε χρόνο. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η μετανάστευση των πληθυσμών και σύνθετες επιδημιολογικές παράμετροι έχουν τροποποιήσει τη συμπεριφορά των ιών. Νέοι ιοί που μεταδίδονται με κουνούπια ανακαλύπτονται κάθε χρόνο σε παγκόσμια βάση ενώ άλλοι ιοί μεταφέρονται μεταξύ των ηπείρων. Τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι θα προσβληθούν από δάγκειο πυρετό και δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι θα νοσήσουν από ελονοσία, εκτιμά ο Ρομπέρτο Μπερτολίνι, διευθυντής του Κέντρου Υγείας και Περιβάλλοντος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Οι κίνδυνοι για την Υγεία που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή μπορεί να είναι σημαντικοί και διαφορετικοί από περιοχή σε περιοχή και συχνά θα είναι μη αναστρέψιμοι

Τις επόμενες δεκαετίες οι κλιματικές αλλαγές θα φέρουν νέες ασθένειες, άγνωστες μέχρι τώρα. Τα πρώτα περιστατικά λοίμωξης από τον ιο του Δυτικού Νείλου στη χώρα μας καταγράφηκαν τον Αύγουστο του 2010. Τότε επικράτησε πανικός και οι ειδικοί εντομολόγοι προειδοποιούσαν ότι «ο ενδεδειγμένος τρόπος αντιμετώπισης είναι να γίνει απολύμανση σε κάθε περιοχή με στάσιμο νερό ακόμη και μέσα στα αστικά κέντρα». Κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου σε ανθρώπους και ζώα είχαν καταγραφεί τα έτη 2010-2014, κατά τους θερινούς μήνες, σε διάφορες περιοχές της χώρας μας, ενώ κυκλοφορία του ιού είχε καταγραφεί σε όλες σχεδόν τις Περιφέρειες. Αν και τα έτη 2015-2016 δεν καταγράφηκαν κρούσματα της λοίμωξης σε ανθρώπους στην Ελλάδα, λόγω της σύνθετης επιδημιολογίας και της απρόβλεπτης κυκλοφορίας του ιού, θεωρούνταν πιθανή και αναμενόμενη από τους επιστήμονες, η επανεμφάνιση περιστατικών λοίμωξης από τον ιό στη χώρα μας.

Η σκόνη της Σαχάρας, που συχνά επισκέπτεται τη χώρα μας από την Αφρική, συνδέεται με την εξάπλωση της νόσου του Lyme (λάιμ) στην Ελλάδα και αποτελεί μια χαρακτηριστική περίπτωση των λεγόμενων «εξωτικών» ασθενειών πλήττουν την Ευρώπη εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών. Ο δάγκειος, που μπορεί να προκαλέσει αιμορραγικό πυρετό και ο ιός Chikungunya, που προκαλεί έντονες αρθραλγίες, θα δημιουργήσουν τα προσεχή χρόνια επιδημίες στις χώρες της Μεσογείου». Ο Ιός Chikungunya μεταφέρεται ταχέως κατά τα τελευταία χρόνια από τον Ινδικό Ωκεανό στην Ευρώπη. Τα πιο σοβαρά συστηματικά νοσήματα που μεταδίδονται μέσω κουνουπιών στην Ελλάδα είναι η εγκεφαλίτιδα του Νείλου και η ελονοσία. Οι σκνίπες είναι μέσο μετάδοσης κάλα αζάρ που δυστυχώς τσιμπούν και κατά την διάρκεια της ημέρας. 
Σποραδικά κρούσματα δάγκειου πυρετού έχουν αναφερθεί επίσης στην Ελλάδα. Ο δάγκειος πυρετός προκαλούσε πριν το 1990 επιδημίες στην Ελλάδα. Παρά το γεγονός ότι έχει ελεγχθεί στην Ελλάδα, η εκτεταμένη διασπορά της νόσου στη Μέση Ανατολή, στην Ασία, στην Αφρική σε συνδυασμό με τις κλιματολογικές αλλαγές και τα υψηλά ποσοστά μεταναστών και προσφύγων από τις χώρες αυτές δημιουργεί φόβους επανεμφάνισης κρουσμάτων στο μέλλον. Το κουνούπι που προκαλεί τον δάγκειο πυρετό συνήθως αναπαράγεται κοντά σε κατοικίες χρησιμοποιώντας το γλυκό νερό που λιμνάζει. Εισβάλλει με κεφαλαλγία, οπισθοβολβικό άλγος και ισχυρή μυαλγία, οσφυαλγία, δερματική υπερευαισθησία, εξάνθημα, ανορεξία, ναυτία, έμετο. Σε σοβαρές περιπτώσεις εμφανίζεται αιμορραγικό εξάνθημα και αιμορραγίες σε διάφορες εστίες του σώματος. Μετά το τσίμπημα κουνουπιού συρρέουν τοπικά παράγοντες φλεγμονής, εκλύεται ισταμίνη με αποτέλεσμα την εμφάνιση κνησμού, πρηξίματος, ερυθρότητας. Η τοπική εφαρμογή αντισηπτικού και αντιισταμινικής αλοιφής ανακουφίζει από τα συμπτώματα και παρέχει αντισηψία.

Διαβάστε επίσης

• Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης από ιό του Δυτικού Νείλου; Μικρά αλλά χρήσιμα μυστικά για τα κουνούπια
• Η ελονοσία υπάρχει ακόμα. Η πρόληψη είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης.
• Ο κύκλος ζωής του Πλασμώδιου της ελονοσίας σε video

Σε προληπτικούς ελέγχους για τον καρκίνο του πνεύμονα βρέθηκαν δεκάδες περιστατικά που ΔΕΝ το γνώριζαν

medlabnews.gr iatrikanea

Περίπου 2.500 άτομα έχουν εξεταστεί μέχρι σήμερα στο πλαίσιο του προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα, του πρώτου σε πανελλαδικό επίπεδο, που λειτουργεί από το 2017 στην Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική του ΑΠΘ, στο νοσοκομείο «Γ. Παπανικολάου» της Θεσσαλονίκης. Σε 75 εξ αυτών έγινε διάγνωση της νόσου, στο σύνολό τους σε πρώιμο στάδιο.

Η υπεύθυνη του Ιατρείου Προσυμπτωματκού Ελέγχου, πνευμονολόγος για τον καρκίνο του πνεύμονα στο ΑΠΘ, Σοφία Λαμπάκη, για τον μέχρι σήμερα απολογισμό του πιλοτικού προγράμματος, για την προοπτική υιοθέτησης ενός εθνικού προγράμματος που έχει προαναγγελθεί από το Υπουργείο Υγείας και για τα πολλαπλά οφέλη του προσυμπτωματικού ελέγχου, που εκτός από τον καρκίνο του πνεύμονα μπορεί να αποκαλύψει κι άλλες ασθένειες που χρήζουν άμεσης ιατρικής παρέμβασης.

Το πρόγραμμα

Το Ιατρείο Προσυμπτωματικού Ελέγχου για τον Καρκίνο του Πνεύμονα στο νοσοκομείο «Γ.Παπανικολάου», που διανύει το 8ο έτος εφαρμογής, χρησιμοποιεί ως εργαλείο την αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης ακτινοβολίας σε ενεργούς ή πρώην καπνιστές που πληρούν τα κριτήρια ελέγχου, ως άτομα αυξημένου κινδύνου για την ανάπτυξη της νόσου. Στόχος δεν είναι η πρόληψη του καρκίνου, αλλά η πρώιμη διάγνωσή του, ώστε να ξεκινήσει έγκαιρα η θεραπεία, που στη μεγάλη πλειοψηφία γίνεται χειρουργικά.

Το ίδιο εργαλείο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί και στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου, που όπως έχει προαναγγελθεί από την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, πρόκειται να ξεκινήσει από τέσσερα νοσοκομεία της χώρας.

«Αναμένουμε πληροφορίες και οδηγίες από το υπουργείο για τον χρόνο έναρξης και την ακριβή διαδικασία, η οποία είναι πολύπλοκη και απαιτεί την συνεργασία πολλών άλλων ειδικοτήτων», αναφέρει η κυρία Λαμπάκη, η οποία συμμετείχε μέσω της Ένωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας στη σύνταξη των κατευθυντήριων οδηγιών, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.

Το 3% όσων ελέγχθηκαν στο πλαίσιο του πιλοτικού ερευνητικού προγράμματος στο «Γ.Παπανικολάου» (75 στους 2.500) διαγνώστηκε με καρκίνο του πνεύμονα, όλοι τους σε πρώιμο στάδιο, από Ι ως ΙΙΙΑ. «Αυτό σημαίνει ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι υποβλήθηκαν σε χειρουργείο και οι 73 από τους 75 ήταν σε στάδιο που δεν χρειάστηκαν συμπληρωματική χημειοθεραπεία. Οι άνθρωποι αυτοί είναι τώρα σε παρακολούθηση για την επόμενη δεκαετία, όπως προβλέπεται σύμφωνα με τις οδηγίες», σημειώνει η υπεύθυνη του ιατρείου.

Το προφίλ των ασθενών

Οι ασθενείς έχουν μέσο όρο ηλικίας τα 65 έτη, αλλά δεν λείπουν και μικρότερες ηλικίες, στην περιοχή των 45 ετών. Περίπου 8 στους 10 είναι άνδρες και η συντριπτική πλειονότητα ενεργοί καπνιστές, εκτός από δύο που ήταν πρώην καπνιστές. Στο 70% των περιπτώσεων η διάγνωση έγινε στην πρώτη αξονική τομογραφία και το 30% στο follow up που γίνεται ανά έτος.

«Κανένας δεν είχε κάποιο σύμπτωμα, ούτως ή άλλως το πρόγραμμα απευθύνεται σε ανθρώπους με αυτό το προφίλ, επειδή το κακό με τον καρκίνο του πνεύμονα είναι ότι όταν δώσει συμπτώματα συνήθως έχει εξαπλωθεί και είναι σε εκτεταμένο στάδιο. Δεν επιδέχεται χειρουργικής αντιμετώπισης και οι επιβιώσεις είναι πολύ μικρότερες από ότι είναι οι δυνητικά των ανθρώπων που θα χειρουργηθούν», διευκρινίζει η κ.Λαμπάκη, προσθέτοντας πως στους τελευταίους οι επιβιώσεις άνω της πενταετίας φτάνουν από το 75% ως και το 93%. «Δηλαδή ως και οι 93 στους 100 θα ξεπεράσουν την πενταετία, την επταετία, όταν και θα θεωρούνται πια ελεύθεροι νόσου», τονίζει.

Εκτός από τον καρκίνο του ήπατος, ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων που υποβλήθηκαν στον έλεγχο βρέθηκε με πνευμονική ίνωση, σε αρκετούς άλλους εμφύσημα (ΧΑΠ), ενώ σε κάποιους διαγνώστηκαν καρδιακά νοσήματα που παραπέμφθηκαν σε καρδιολόγους και χρειάστηκε να αντιμετωπιστούν με by pass. Συνολικά σε ένα ποσοστό περίπου 15% βρέθηκαν νοσήματα που χρειάστηκαν άμεση ιατρική παρέμβαση.

Τα άτομα που πληρούν τα κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα έχουν ηλικία 50 ως 80 ετών και είναι ενεργοί καπνιστές ή έχουν διακόψει το κάπνισμα τα τελευταία 15 χρόνια.

Αν η Ελλάδα υιοθετήσει εθνικό πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα θα είναι μια από τις πρώτες χώρες της Ε.Ε. που θα το κάνουν, καθώς σήμερα μόνο η Κροατία και η Πολωνία έχουν προχωρήσει σε κάτι ανάλογο.

Οι survivors και η ψυχολογική στήριξη

Η κ. Λαμπάκη μίλησε για το θέμα στο πλαίσιο επιστημονικής ενημερωτικής συνάντησης για την υγεία των πνευμόνων που διοργάνωσε το απόγευμα της Παρασκευής στη Θεσσαλονίκη ο μη κερδοσκοπικός κοινωνικός φορέας «FairLife - Φροντίδα και Πρόληψη για τον καρκίνο του πνεύμονα».

Η πνευμονολόγος τονίζει την πολύτιμη βοήθεια του φορέα, στηρίζοντας έμπρακτα τους ανθρώπους που νοσούν από καρκίνο του πνεύμονα και τους φροντιστές τους, και καλύπτοντας ένα κενό που υπάρχει στο σύστημα υγείας.

«Τα δεδομένα σήμερα έχουν αλλάξει. Το 2005, όταν εγώ ξεκίνησα να ασχολούμαι με την ογκολογία, η επιβίωση των ανθρώπων που νοσούσαν από εκτεταμένο καρκίνο του πνεύμονα ήταν 18 με 24 μήνες το πολύ. Σήμερα έχουμε ανθρώπους που έχουν λάβει ανοσοθεραπεία και ζουν με μεταστατικό καρκίνο του πνεύμονα και 6, 7, 8 χρόνια και πάμε να φτάσουμε τη δεκαετία, όπως έχει συμβεί στο μελάνωμα», τονίζει, προσθέτοντας: «όλοι αυτοί οι άνθρωποι που ζουν αυτά τα χρόνια με εναλλασσόμενες θεραπείες, έχουν πολύ μεγάλο ψυχολογικό βάρος. Μελέτες έχουν δείξει πως αυτοί οι άνθρωποι, που τους λέμε survivors στον καρκίνο του πνεύμονα, αντιμετωπίζουν σοβαρή ψυχολογική επιβάρυνση, γιατί φοβούνται ότι στο επόμενο τρίμηνο τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν. Πολλοί από τους ασθενείς μου έχουν βρει στη FairLife πολύτιμη δωρεάν βοήθεια με γραμμές υποστήριξης».

Διαβάστε επίσης

• Καρκίνος του πνεύμονα. Συχνά ΔΕΝ παρουσιάζει συμπτώματα. Αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως.

• Πόνος στο στήθος. Ποιες είναι οι αιτίες που προκαλούν θωρακικό πόνο; Πώς θα καταλάβετε αν οφείλεται στην καρδιά;
• O βήχας μπορεί να οφείλεται σε καρκίνο του πνεύμονα;
• Πότε ο βήχας πρέπει να σας ανησυχήσει, τι μπορεί να προκαλέσει και πώς αντιμετωπίζεται;
• Τι είναι οι καρκινικοί δείκτες, που χρησιμεύουν και πως μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση και παρακολούθηση;
• Τελικά το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι επικίνδυνο; Τι είναι καλύτερο το τσιγάρο ή το ηλεκτρονικό τσιγάρο;

Νέα έρευνα: Η γνώμη των Ευρωπαίων πολιτών για το παράνομο εμπόριο και τη φορολόγηση των προϊόντων καπνού και νικοτίνης

medlabnews.gr iatrikanea

Τα αποτελέσματα της νέας έρευνας που δημοσιεύτηκε στις 15 Απριλίου στο Παρίσι από την Povaddo αποκαλύπτουν ότι είναι γενικά παραδεκτό μεταξύ των Ευρωπαίων ότι τα υποκατάστατα καπνού, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και ο θερμαινόμενος καπνός, αποτελούν εύλογες εναλλακτικές λύσεις για τα τσιγάρα και ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να εξετάσει προσεκτικά τις ανεπιθύμητες συνέπειες οποιασδήποτε φορολογικής πολιτικής που εφαρμόζεται σε αυτά. Δύο τρίτα (66%)  των ενηλίκων που συμμετείχαν στην έρευνα στην Ευρώπη πιστεύουν ότι οι καπνιστές μπορούν να ενθαρρυνθούν να υιοθετήσουν επιστημονικά τεκμηριωμένες εναλλακτικές λύσεις φορολογώντας τα προϊόντα αυτά χαμηλότερα από τα τσιγάρα, αλλά και πάλι αρκετά υψηλά ώστε να αποθαρρύνουν τη χρήση από νέους ή μη καπνιστές.

Η έρευνα, που διενεργήθηκε από την ανεξάρτητη εταιρεία δημοσκοπήσεων Povaddo για λογαριασμό της Philip Morris International (PMI) και στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 14.000 ενήλικες σε 13 κράτη μέλη της Ε.Ε. και την Ουκρανία δείχνει πως οι Ευρωπαίοι έχουν ισχυρές πεποιθήσεις σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης αυτών των προϊόντων από τις κυβερνήσεις, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο Ε.Ε. συνολικά:

• Οι ενήλικοι καπνιστές θα πρέπει να ενημερώνονται βάσει ακριβών, επιστημονικά τεκμηριωμένων πληροφοριών ότι τα υποκατάστατα καπνού είναι λιγότερο επικίνδυνα σε σχέση με τη συνέχιση του καπνίσματος, ακόμα και αν αυτές οι εναλλακτικές λύσεις δεν είναι εντελώς ακίνδυνες (69%).
• Οι κυβερνήσεις μπορούν να συνεισφέρουν στη βελτίωση της δημόσιας υγείας υιοθετώντας πολιτικές που ενθαρρύνουν τους ενήλικους καπνιστές που δεν είναι διατεθειμένοι να σταματήσουν εντελώς το κάπνισμα να υιοθετήσουν καινοτόμα υποκατάστατα καπνού, τα οποία είναι ενδεχομένως λιγότερο επιβλαβή σε σχέση με τη συνέχιση του καπνίσματος τσιγάρων (67%).
• Η Ε.Ε. θα πρέπει να αφιερώσει χρόνο και πόρους για την εξάλειψη του καπνίσματος ενθαρρύνοντας όλους τους καπνιστές είτε να σταματήσουν εντελώς το κάπνισμα είτε να υιοθετήσουν μια επιστημονικά τεκμηριωμένη και λιγότερο επικίνδυνη εναλλακτική λύση (67%).

«Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας υποδεικνύουν ότι υπάρχει χάσμα μεταξύ των φορέων χάραξης πολιτικής και των πολιτών που κυβερνούν και εκπροσωπούν όσον αφορά την πολιτική για τον καπνό», δήλωσε ο Πρόεδρος της Povaddo, William Stewart. «Η πολιτική προσέγγιση της Ε.Ε. φαίνεται να επικεντρώνεται περισσότερο σε έναν μη ρεαλιστικό στόχο, την πλήρη εξάλειψη της χρήσης νικοτίνης, ενώ η πλειοψηφία του κοινού είναι δεκτική στην πιο πραγματιστική προσέγγιση της μείωσης των επιβλαβών συνεπειών του καπνίσματος και της ενθάρρυνσης των καπνιστών να χρησιμοποιούν λιγότερο επιβλαβή προϊόντα που περιέχουν νικοτίνη.»

Επιπλέον, η έρευνα δείχνει ότι οι έξι στους δέκα (60%) πιστεύουν ότι η χώρα τους αντιμετωπίζει πρόβλημα με το παράνομο εμπόριο καπνού και προϊόντων που περιέχουν νικοτίνη, αν και μόνο το 6% των ερωτηθέντων γνώριζαν ότι το 2022 χάθηκαν φορολογικά έσοδα ύψους μεταξύ 10 δις Ευρώ και 15 δις Ευρώ λόγω του παράνομου εμπορίου. 

Οι επιπτώσεις του παράνομου εμπορίου καπνού και προϊόντων που περιέχουν νικοτίνη είναι σε μεγάλο βαθμό αντιληπτές και κατανοητές, ακόμη και αν το μέγεθος του ζητήματος υποτιμάται:

• Το 74% των ερωτηθέντων συμφωνεί ότι η απαγόρευση ορισμένων προϊόντων καπνού και νικοτίνης δεν θα οδηγήσει ουσιαστικά σε μείωση της κατανάλωσης.  Αντ’ αυτού, οι καταναλωτές θα αναζητήσουν αυτά τα προϊόντα στη «μαύρη» αγορά.
• Το 65% των ερωτηθέντων συμφωνεί ότι το παράνομο εμπόριο καπνού και προϊόντων που περιέχουν νικοτίνη υπονομεύει τις προσπάθειες μείωσης των ποσοστών καπνίσματος.
• Το 73% των ερωτηθέντων συμφωνεί ότι το παράνομο εμπόριο καπνού και προϊόντων που περιέχουν νικοτίνη μπορεί να έχει σοβαρές αρνητικές συνέπειες στην ασφάλεια και τη δημόσια υγεία στις αντίστοιχες χώρες.

«Σε τελική ανάλυση, το παράνομο εμπόριο καπνού και προϊόντων νικοτίνης θεωρείται πρόβλημα σε ολόκληρη την Ευρώπη και οι πολίτες γνωρίζουν τις αρνητικές συνέπειες που απορρέουν από αυτό το πρόβλημα», σύμφωνα με τον κ. Stewart. «Υπάρχει μια αρκετά σαφής εντολή από την κοινή γνώμη προς τις κυβερνήσεις να λαμβάνουν υπόψη το παράνομο εμπόριο κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τον τρόπο ρύθμισης και φορολόγησης αυτών των προϊόντων, ενώ υπάρχουν πολλοί που δεν αισθάνονται ότι συμβαίνει αυτό.»  

Ο Γιώργος Μαργώνης, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Παπαστράτος, δήλωσε: «Παρακολουθούμε με ενδιαφέρον τα ευρήματα της έρευνας της Povaddo. Η ανάγκη των πολιτών, καπνιστών και μη, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, για εφαρμογή ρεαλιστικών πολιτικών περιορισμού του τσιγάρου και έγκυρης ενημέρωσης για τα νέα, εναλλακτικά προϊόντα είναι σαφής. Για την Παπαστράτος, η μείωση της βλάβης από το κάπνισμα αποτελεί στρατηγικό πυλώνα υπεύθυνης λειτουργίας και βιώσιμης ανάπτυξης. Αναγνωρίζουμε ότι το ελληνικό ρυθμιστικό πλαίσιο για τα προϊόντα νικοτίνης είναι αυστηρό αλλά ρεαλιστικό. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα αποτελεί παγκόσμιο case-study αναγνώρισης της καινοτομίας στα μη καιόμενα προϊόντα ως εναλλακτικές δυνητικά μειωμένου κινδύνου, συμπληρωματικά στην πρόληψη και διακοπή του καπνίσματος, που παραμένουν οι βασικές στρατηγικές δημόσιας υγείας. Αξιοποιώντας τα δεδομένα της ενδελεχούς επιστημονικής έρευνας και με εμπιστοσύνη στην αποτελεσματικότητα των πολιτικών μείωσης της βλάβης, η Παπαστράτος συνεχίζει με διαφάνεια και υπευθυνότητα να παράγει τα καινοτόμα εναλλακτικά προϊόντα της στην Ελλάδα και να τα εξάγει σε όλο τον κόσμο.»

Διαβάστε επίσης:

Κόβοντας το κάπνισμα τι συμβαίνει στο σώμα σας; Aπό τα πρώτα λεπτά μέχρι δέκα χρόνια μετά;

Καπνός του τσιγάρου και καρκινογόνες ουσίες. Ποιες σοβαρές ασθένειες προκαλεί το κάπνισμα εκτός από τον καρκίνο; Μειώνεται το κάπνισμα στην Ελλάδα

Βραχνή φωνή. Γιατί μπορεί να ξυπνάτε βραχνιασμένοι; Παθήσεις που προκαλούν προβλήματα στη φωνή

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Παγκόσμια Ημέρα Φωνής

Κάθε χρόνο στις 16 Απριλίου οι επαγγελματίες από το χώρο της υγείας που σχετίζονται με την φωνή (Ωτορινολαρυγγολόγοι, Λογοπαθολόγοι, Λογοθεραπευτές) γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Φωνής και καλούν άνδρες και γυναίκες, νέους και ηλικιωμένους να φροντίσουν την υγιεινή της φωνή τους.

H φωνή παράγεται από τις δύο φωνητικές χορδές που βρίσκονται στο λάρυγγα και είναι η μία απέναντι από την άλλη. Kανονικά έχουν ομαλή επιφάνεια και πάλλονται, καθώς ο αέρας της εκπνοής περνάει ανάμεσά τους (απομακρύνονται και κατόπιν συγκλίνουν). Έτσι δημιουργείται ο ήχος.

Η φωνή δημιουργείται από τη δόνηση των φωνητικών χορδών καθώς διέρχεται μέσα από αυτές ο εμπνεόμενος αέρας από τους πνεύμονες. Ο παραγόμενος ήχος ταξιδεύει προς τα πάνω στο φάρυγγα, τη μύτη και το στόμα. Το μέγεθος και το σχήμα αυτών των κοιλοτήτων αλλά και των ίδιων των φωνητικών χορδών καθορίζουν τη χροιά της φωνής.

 Η φωνή χαρακτηρίζεται από το ύψος, την ένταση και τη χροιά.

• Το ύψος της φωνής καθορίζεται από τη συχνότητα των ταλαντώσεων των φωνητικών χορδών. Η συχνότητα έχει άμεση εξάρτηση από το μήκος, το πάχος και την ένταση των χορδών.
• Η ένταση της φωνής εξαρτάται από την πίεση της εκπνοής κατά τη στιγμή της ομιλίας.
• Η χροιά της φωνής προσδιορίζεται από τον βασικό τόνο, που δίνεται από τη φωνητική μηχανή, σε συνδυασμό με την αρμονία.

Οι διακυμάνσεις της φωνής κάποιου ατόμου είναι το αποτέλεσμα της επιμήκυνσης, ή της επιβράχυνσης των φωνητικών χορδών, της τάσης, ή της χαλάρωσης τους. Για παράδειγμα η χαλάρωση και η επιβράχυνση των φωνητικών χορδών καταλήγει σε παραγωγή βαθιάς φωνής (χαμηλής συχνότητας), ενώ η τάση και η επιμήκυνση τους οδηγεί σε λεπτή φωνή (υψηλής συχνότητας).

Τα προβλήματα στη φωνή προκύπτουν από πάρα πολλές διαφορετικές αιτίες, όπως είναι η υπερβολική ή κακή χρήση της φωνής, οι λοιμώξεις του λάρυγγα, οι αλλοιώσεις των φωνητικών χορδών, η λαρυγγοφαρυγγική παλινδρόμηση, η αλλεργική ρινίτιδα με την οπισθορινική κατάποση εκκρίσεων, τα φάρμακα κ.τ.λ.

Υπάρχουν βέβαια και φυσιολογικές αλλαγές στο «χρώμα» της φωνής, όπως για παράδειγμα συμβαίνει σε μερικές γυναίκες γύρω στην 21 ημέρα του κύκλου -λόγω ενός ήπιου οιδήματος των φωνητικών χορδών αποτέλεσμα των ορμονικών μεταβολών -κάνοντας τη φωνή τους εκείνες τις ημέρες πιο «βαθειά».

Αλλοιώσεις στην ποιότητα της φωνής συμβαίνουν και με την πάροδο της ηλικίας, καθώς όσο μεγαλώνουμε, μειώνεται η ένταση και η αντοχή της φωνής, η φωνή «τρέμει» και γίνεται πολύ δύσκολη η ομιλία σε θορυβώδεις χώρους γιατί απλά η φωνή μας δεν ακούγεται.

Τι γίνεται αν ξυπνήσετε με βραχνή φωνή;

 Σημαντικό είναι κατά τη διάρκεια της νύχτας να είναι ελεύθερες οι ρινικές οδοί, ώστε να μην αναγκάζεστε να αναπνέετε από το στόμα. Aν η μύτη σας είναι μπουκωμένη, χρησιμοποιήστε φυσιολογικό ορό πριν κοιμηθείτε ή συμβουλευτείτε το γιατρό σας αν πρέπει να λάβετε κάποιο αποσυμφορητικό. Άλλη αιτία της πρωινής βραχνάδας είναι ότι κατά τη νύχτα δεν «καθαρίζουμε» το λαιμό μας, επειδή δεν βήχουμε, και έτσι μαζεύονται εκκρίσεις (φλέματα), που αργότερα απομακρύνονται με το βήχα. Συνήθως, η πρωινή βραχνάδα στη φωνή δεν θα πρέπει να μας ανησυχεί, αν υποχωρεί λίγες ώρες αφού ξυπνήσουμε

Χρήσιμες συμβουλές

● Aποφύγετε τις φωνές. 

● Aποφύγετε το κάπνισμα, αν βέβαια είστε καπνιστές. 

● Προσπαθήστε να μην αναπνέετε από το στόμα, γιατί έτσι προκαλείται ξηρότητα στο λάρυγγα και τις χορδές. Για να αποφύγετε αυτό το ενδεχόμενο, μία λύση είναι οι καραμέλες, γιατί προκαλούν έκκριση σάλιου. 

● Πίνετε πολλά υγρά (8-10 ποτήρια) και κάντε γαργάρες με χαμομήλι, στην περίπτωση που έχετε βραχνιάσει.

● Eπειδή στις φωνητικές χορδές φθάνει μόνον αέρας, είναι προτιμότερο, εκτός από τις γαργάρες, να κάνετε και εισπνοές με ατμό από ευκάλυπτο ή χαμομήλι, που με τη μορφή υδρατμών φθάνουν ευκολότερα στις χορδές. 

● Aποφύγετε να μιλάτε ψιθυριστά, γιατί, σε αντίθεση με όσα πιστεύουν οι περισσότεροι, με τον τρόπο αυτό καταπονείτε περισσότερο τις φωνητικές σας χορδές. 

Πρακτικά μέτρα φωνητικής υγιεινής :

◦ Διατήρηση καλής γενικής κατάστασης

◦ Αναπαύεστε αρκετά

◦ Σε περίπτωση κρυολογήματος η λαρυγγίτιδας συμβουλευτείτε αμέσως τον ειδικό ιατρό

◦ Ασκηθείτε συχνά

◦ Διατηρείστε μια ισορροπημένη δίαιτα που να περιλαμβάνει λαχανικά, φρούτα και τροφές ολικής αλέσεως 

◦ Διατηρείστε την σωστή ενυδάτωση του σώματος, πίνοντας 7-9 ποτήρια νερό την ημέρα

◦ Αποφύγετε τη ξηρασία που δημιουργεί ο κλιματισμός σε εσωτερικούς χώρους

◦ Αποφύγετε την εισπνοή μολυσμένου αέρα

Διαβάστε επίσης

• Ένας πονόλαιμος μπορεί να οφείλεται σε αμυγδαλίτιδα. 
• Πώς θα το καταλάβουμε και πώς αντιμετωπίζεται;
• Ξυπνάτε από τον βήχα; Ποια είναι η αιτία και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί; Πότε πρέπει να ανησυχήσετε; 
• Κόπωση, πονοκέφαλος, διαταραχές ύπνου, ρινίτιδα, ιγμορίτιδα μπορεί να οφείλονται σε στραβό ρινικό διάφραγμα. Σκολίωση ρινικού διαφράγματος

Κωνσταντίνου Λούβρου

Προειδοποίηση Copernicus. «Εξαιρετικά έντονο» σύννεφο Αφρικανικής σκόνης από τη Σαχάρα θα σκεπάσει όλη την Ευρώπη

 medlabnews.gr iatrikanea

Η αφρικανική σκόνη, ήρθε για να κατακτήσει, όχι μόνο τον Ελλαδικό ουρανό αλλά και όλη την Ευρώπη. Το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Copernicus εξέδωσε προειδοποίηση για μεγάλη μεταφοράς αφρικανικής σκόνης από τη Σαχάρα προς τη δυτική Ευρώπη και τονίζει τις αρνητικές επιπτώσεις για την ποιότητα του αέρα.

Αυτό το νέο σύννεφο αφρικανικής σκόνης, που έχει ξεκινήσει από τις 6 Απριλίου, είναι το τρίτο του είδους του που φτάνει στην Ευρώπη τις τελευταίες εβδομάδες. Το νέφος ταξίδεψε στο μεγαλύτερο μέρος της Ισπανίας για να φτάσει στη νοτιοανατολική Γαλλία, τη Γερμανία και τη νοτιοανατολική Βρετανία, όπως μεταδίδει το Skynews.

Ο κίνδυνος για την υγεία

Εκτός από τη μουντή και αλλόκοτη ατμόσφαιρα, έφερε ατμοσφαιρική ρύπανση από μικροσκοπικά σωματίδια «PM10» -τα οποία είναι αρκετά μικρά ώστε να τα εισπνέουν οι πολίτες- ξεπερνώντας το όριο ασφαλείας της ΕΕ σε ορισμένες περιοχές.

Η έκθεση σε αυξημένα επίπεδα PM10 μπορεί να έχει διάφορες επιπτώσεις στην υγεία, όπως κρίσεις άσθματος ή αλλεργίες καθώς και την επιδείνωση ορισμένων αναπνευστικών και καρδιαγγειακών νόσων, κυρίως σε ευπαθείς ομάδες (έγκυοι, παιδιά, ηλικιωμένοι, ανοσοκατεσταλμένοι).

Η προειδοποίηση της Copernicus

Οι συγκεντρώσεις αυτές θα συνεχίσουν να αυξάνονται τις επόμενες ημέρες λόγω των ευνοϊκών ατμοσφαιρικών συνθηκών που παρατείνουν την μεταφορά σκόνης, σύμφωνα με την υπηρεσία παρακολούθησης της ποιότητας του αέρα (CAMS) του παρατηρητηρίου Copernicus.

«Αυτό το τελευταίο επεισόδιο μεταφοράς σκόνης από την Σαχάρα είναι το τρίτο στο διάστημα των τελευταίων δύο εβδομάδων και συνδέεται με τις μετεωρολογικές συνθήκες που δημιούργησαν ζεστό καιρό σε ολόκληρη την δυτική Ευρώπη τις τελευταίες ημέρες», τονίζει ο Μαρκ Πάρινγκτον της CAMS.

«Αν και δεν είναι σπάνιο φαινόμενο νέφη σκόνης από την Σαχάρα να φθάνουν στην Ευρώπη, η ένταση και η συχνότητα τέτοιων επεισοδίων έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, γεγονός που πιθανόν να οφείλεται σε αλλαγές στα σχήματα ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας», σύμφωνα με την ανακοίνωση.

Η Σαχάρα είναι η μεγαλύτερη πηγή ορυκτής σκόνης και απελευθερώνει 60-200 εκατομμύρια τόνους ετησίως. Αν τα μεγαλύτερα σωματίδια πέφτουν γρήγορα στο έδαφος, τα μικρότερα μπορούν μεταφερθούν σε απόσταση χιλιάδων χιλιομέτρων και να φθάσουν στην Ευρώπη.

Με οξέα θρομβωτικά επεισόδια κινδυνεύουν ακόμη και υγιή άτομα

Όχι μόνο οι καρδιολογικοί ασθενείς αλλά και υγιή άτομα κινδυνεύουν από την αφρικανική σκόνη, σύμφωνα με τον καθηγητή Κοχιαδάκη, γιατί όπως λέει η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να δημιουργεί αυξημένη συχνότητα παλμών, αυξημένη αρτηριακή πίεση, αγγειοσύσπαση στα στεφανιαία αγγεία, αλλά επίσης μπορεί να αυξήσει και την επίπτωση των οξέων θρομβωτικών επεισοδίων, ακόμη και σε άτομα χωρίς ιστορικό. «Σε ανθρώπους που ήδη έχουν στεφανιαία νόσο ή καρδιακή ανεπάρκεια, ή κολπική μαρμαρυγή, ο κίνδυνος για προβλήματα είναι ακόμη μεγαλύτερος, καθώς η ατμοσφαιρική ρύπανση αυξάνει το έργο και τις απαιτήσεις της καρδιάς, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να επιβαρύνονται ακόμη περισσότερο». Παρότι δεν περιέχουν κατά κανόνα τοξικές ουσίες στην επιφάνεια τους, τα σωματίδια που μεταφέρει η αφρικανική σκόνη, μηχανικά αλλά και εκ της συστάσεώς τους, καθώς αποτελούνται από πυρίτιο, δημιουργούν συνθήκες φλεγμονής στους αεραγωγούς, λέει από την πλευρά του ο καθηγητής Τζανάκης.

«Έτσι ευπαθή άτομα που ήδη έχουν φλεγμονώδεις παθήσεις των βρόχων, όπως πχ χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, βρογχικό άσθμα, ή πνευμονική ίνωση, καθώς και άτομα που έχουν συγχρόνως και καρδιολογικά προβλήματα (που είναι σύνηθες για αυτούς τους αρρώστους), παροξύνονται και δημιουργούνται συνθήκες αναζήτησης ιατρικής βοήθειας και καταστάσεις επείγοντος, που τους στέλνουν στα Νοσοκομεία για εισαγωγή. Και βέβαια μία τέτοια κατάσταση δεν είναι άμοιρη σοβαρών επιπλοκών καμία φορά, όπως είναι νοσηλεία σε ΜΕΘ, διασωλήνωση κλπ».

Με χρονοκαθυστέρηση 2-5 ημερών εμφανίζονται τα συμπτώματα – Στο μέλλον τέτοια επεισόδια θα είναι συχνότερα και μακρύτερα Από τη στιγμή που θα εκτεθεί ο άνθρωπος σε αυτά τα σωματίδια υπάρχει μία χρονοκαθυστέρηση από δύο έως πέντε ημέρες μέχρι να εκδηλώσει τα συμπτώματα και να επιβαρυνθεί η κατάσταση της υγείας του, οπότε τις πραγματικές συνέπειες θα τις εισπράξουμε μερικές μέρες αφού φύγει το νέφος, τονίζει ο κ. Τζανάκης.

Δεν είναι απλό γεγονός είναι ένα φαινόμενο που χρειάζεται να το προσέξουμε, τονίζει ο αντιπρόεδρος της ΕΠΕ, προειδοποιώντας ότι στο μέλλον τέτοια φαινόμενα, λόγω της κλιματικής αλλαγής και της χειροτέρευσης των κλιματικών συνθηκών, θα είναι συχνότερα και μακρύτερης διάρκειας. «Η επόμενη πραγματική ανθρώπινη ανάγκη δεν θα είναι μόνο το νερό, αλλά και ο καθαρός αέρας. Τόσο στο εσωτερικό κτιρίων, όσο και στους εξωτερικούς χώρους. Επομένως η ανθρωπότητα θα αντιμετωπίσει το επόμενο διάστημα, μία κρίση καθαρού αέρα και από τώρα πρέπει να σχεδιάσουμε πως θα την διαχειριστούμε» συμπλήρωσε.

Τα αλλεργιογόνα της εποχής γίνονται πιο επιθετικά και διεισδυτικά

Σύμφωνα με την πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Αλλεργιολογίας Ζωή Δεμέστιχα, μέσω της αφρικανικής σκόνης, μεταφέρονται διάφορα τοξικά μέταλλα, όπως ο μόλυβδος ο υδράργυρος, οι διοξίνες, βιολογικοί παράγοντες, όπως είναι τα βακτήρια και μύκητες μέσα στους οποίους είναι και γυρεόκοκκοι και διάφορα φυσικής προέλευσης σωματίδια, όπως και σωματίδια ανθρωπογενούς παραγωγής από βαριά βιομηχανία, από γεωργικά φάρμακα και γενικότερα από ύλη που μπορεί να αιωρείται. «Από το μέγεθος τους εξαρτάται κατά πόσον θα πλήξουν τον πληθυσμό και κατά πόσον θα δημιουργήσουν προβλήματα. Τα μεγάλου μεγέθους σωματίδια καθιζάνουν κατά τη διαδρομή και πέφτουν στην θάλασσα. Αυτά που μας δημιουργούν προβλήματα είναι τα μικρότερου μεγέθους.

Τα 10 μικρά (σσ πολύ μικρή υποδιαίρεση του εκατοστού) σε μέγεθος σωματίδια περνούν τις αεροφόρους οδούς, τα 2,5 μικρά διεισδύουν στις κυψελίδες, ενώ τα πάρα πολύ μικρά που είναι νανοσωματίδια, πλήττουν κυρίως όργανα. Αυτοί οι ρύποι ενσωματώνονται τους γυρεόκοκους, οι οποίοι προέρχονται από τα αλλεργιογόνα που υπάρχουν αυτή την εποχή, όπως πχ το περδικάκι κι έτσι αυτά τα αλλεργιογόνα γίνονται πιο επιθετικά και πιο διεισδυτικά, οπότε δημιουργούν βαρύτερα συμπτώματα και σε εύρος και σε ένταση, στους αλλεργικούς. Συμπτώματα όπως μπούκωμα, καταρροή, φτερνίσματα, τσούξιμο δακρύρροια στα μάτια, και φωτοφοβία. Δημιουργείται όλη η συμπτωματολογία αναπνευστικής αλλεργίας, και φυσικά σε έναν ασθματικό προδήλως τα συμπτώματα είναι βαρύτερα και μπορεί να κάνει ακόμη και κρίση άσθματος».

Ψυχολογική κατάπτωση, κούραση, βαρύ κεφάλι και δυσκολία στην αναπνοή μπορεί να παρουσιάσουν ακόμη και άτομα που δεν έχουν αλλεργίες, αναφέρει η κ. Δεμέστιχα, διευκρινίζοντας ότι όλα αυτά είναι απόρροια της κλιματικής αλλαγής. «Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Και θα αποκτήσουμε και γνώσεις στην πράξη γιατί μέχρι σήμερα γνωρίζαμε τα της κλιματικής αλλαγής περισσότερο στη θεωρία».

Διαβάστε επίσης

• 
  
• Tι προβλήματα υγείας προκαλεί η σκόνη από την Αφρική; Ποιες επικίνδυνες ουσίες περιέχει; Οδηγίες για ευπαθείς ομάδες
• Ναυτία, πονοκέφαλο, κόπωση προκαλεί η δηλητηρίαση από την αιθαλομίχλη. Πρώτες βοήθειες. Μέτρα Πρόληψης
• Πονοκέφαλος, κούραση, ξηροστομία μπορεί να οφείλονται στο όζον που περιέχεται στη αιθαλομίχλη. Πόσο επικίνδυνο είναι για την υγεία μας;
• Οι διαφορετικές εκδοχές θέρμανσης και η επικινδυνότητα τους. Η αιθαλομίχλη από την καύση των τζακιών και τι περιέχει.

Το stress φέρνει καρκίνο. Το άγχος προωθεί τις μεταστάσεις του καρκίνου. Μεταστάσεις ανάλογα με τη θέση του όγκου

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η μετάσταση αρχίζει όταν κύτταρα από τον αρχικό όγκο φτάσουν μέσω του αίματος ή του λεμφικού συστήματος στα οστά, όπου αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται.

Παγκόσμια Ημέρα Φυσικής Δραστηριότητας: Λιγότερο από το 25% του πληθυσμού παρουσιάζει επαρκή φυσική δραστηριότητα

medlabnews.gr iatrikanea

Η 6η Απριλίου έχει οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ως η παγκόσμια ημέρα φυσικής δραστηριότητας, με στόχο την ανάδειξη του ρόλου της, ως απαραίτητου στοιχείου της συνολικής υγείας του οργανισμού. Για κάθε ηλικιακή ομάδα έχουν καθοριστεί συγκεκριμένα, κατώτερα όρια φυσικής δραστηριότητας, τα οποία είναι αναγκαίο να πληρούνται, ώστε οι ευεργετικές επιδράσεις της στην καρδιαγγειακή λειτουργία, στις αναπνευστικές εφεδρείες, στο μεταβολικό προφίλ και στην γνωσιακή λειτουργία να είναι εφικτές.  Συγκεκριμένα, σε ενήλικες συνιστώνται τουλάχιστον 150-300 λεπτά μέτριας έντασης αερόβιας άσκησης εβδομαδιαία, σε συνδυασμό με ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης τουλάχιστον 2 φορές εβδομαδιαία, ενώ σε ενήλικες άνω των 65 ετών πρέπει να προστίθενται και ασκήσεις που ενισχύουν την ισορροπία. Οι γενικές αρχές που διέπουν την συνιστώμενη φυσική δραστηριότητα είναι παρόμοιες και σε ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα.

Δυστυχώς, παρά τις διεθνείς συστάσεις, λιγότερο από το 25% του πληθυσμού παρουσιάζει επαρκή φυσική δραστηριότητα. Ορισμένοι από τους σημαντικότερους παράγοντες που σχετίζονται με την έλλειψή της είναι η μεγαλύτερη ηλικία, η κακή λειτουργική κατάσταση, το χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο και οι συννοσηρότητες. Αυτοί όμως είναι και οι παράγοντες που σχετίζονται με χειρότερη φυσική κατάσταση και με βαρύτερο στάδιο νόσου στους αναπνευστικούς ασθενείς. Επομένως, οι ασθενείς που χρειάζονται περισσότερη φυσική δραστηριότητα είναι αυτοί που ασκούνται και λιγότερο, με συνέπεια να επιδεινώνεται ο φαύλος κύκλος της δύσπνοιας, της μειωμένης ικανότητας για άσκηση, της κακής ποιότητας ζωής και της αδυναμίας αυτοεξυπηρέτησης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ασθενείς με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια που παρουσιάζουν μέτρια ή έντονη φυσική δραστηριότητα έχουν σημαντικά καλύτερη επιβίωση από αυτούς που έχουν χαμηλή ή πολύ χαμηλή. Για το λόγο αυτό η σύσταση για επαρκή φυσική δραστηριότητα και επαναλαμβανόμενη, δομημένη άσκηση αποτελεί την βάση της μη φαρμακολογικής αντιμετώπισης της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας, όπως αυτή αποτυπώνεται σε όλες τις διεθνείς συστάσεις, ενώ έχει προσφάτως ενταχθεί και στις οδηγίες αντιμετώπισης ασθενών με Πνευμονική Υπέρταση και με Διάμεσες Πνευμονοπάθειες.

Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρία, με το εργαλείο ΖωήμεΧΑΠ (τον πρώτο ελληνικό ιστότοπο για κατ’ οίκον άσκηση ασθενών με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια), βάσει των Εθνικών Συστάσεων για την Χρόνια Αναπνευστική Πνευμονοπάθεια, των Οδηγιών για ασθενείς με Post-Long COVID και τις ενημερωτικές και εκπαιδευτικές δράσεις και σε ασθενείς με άλλα αναπνευστικά νοσήματα, επιδιώκει να ενισχύσει και να αναδείξει τον ρόλο της φυσικής δραστηριότητας και της εξατομικευμένης άσκησης, ως αναγκαίο θεραπευτικό μέσο των ασθενών με χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις.

Υπεύθυνες Ομάδας Εργασίας  Φυσιολογία & Παθοφυσιολογία του Αναπνευστικού Συστήματος - Πνευμονική Κυκλοφορία – Αποκατάσταση, ΕΠΕ: Μπούτου Αφροδίτη,  Μητρούσκα Ιωάννα.  Συντονίστρια: Ροβίνα Νικολέττα.

Διαβάστε επίσης:

Χρήσιμες οδηγίες για κατ’ οίκον άσκηση για ασθενείς με ΧΑΠ σε νέο, πρωτοποριακό ιστότοπο

Η σωστή διατροφή στη ΧΑΠ. Τροφές που ενισχύουν όσους πάσχουν από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια

Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια η τέταρτη αιτία θανάτου διεθνώς. Οδηγίες για όσους έχουν ΧΑΠ

Tι προβλήματα υγείας προκαλεί η σκόνη από την Αφρική; Ποιες επικίνδυνες ουσίες περιέχει; Οδηγίες για ευπαθείς ομάδες

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου,  medlabnews.gr iatrikanea

Η αφρικανική σκόνη επισκέπτεται όλο και πιο συχνά την Ελλάδα και την Κύπρο τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας του φαινομένου της ερημοποίησης που καταγράφεται στη Σαχάρα. 

Σε έρευνες Ελλήνων και ξένων επιστημόνων, εντόπισαν μια ολόκληρη λίστα από επικίνδυνα βαρέα μέταλλα στην αφρικανική σκόνη.

Σύμφωνα με μετρήσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια του έτους σε διάφορες περιοχές της χώρας, η σκόνη που ταξιδεύει από την Αφρική μεταφέρει στη χώρα μας δηλητηριώδεις ουσίες, όπως είναι ο μόλυβδος, ο ψευδάργυρος, το χρώμιο, το βανάδιο, το αρσενικό και το νικέλιο, σε περιεκτικότητες μάλιστα που κανείς δεν υπολόγιζε ότι θα ήταν τόσο μεγάλες.
Το ζήτημα προκαλεί τεράστια ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα για τις επιπτώσεις που έχει η μεταφορά της «τοξικής» αφρικανικής σκόνης στην ανθρώπινη υγεία και στο περιβάλλον, καθώς η αφρικανική σκόνη εμφανίζεται πλέον σε όλα τα μήκη και πλάτη της Ελλάδας, ενώ αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο στο μέλλον.

Οι επιστήμονες δίνουν πλέον για πρώτη φορά την εξήγηση για τα αυξημένα επεισόδια εμφάνισης σκόνης στον ουρανό των χωρών της Μεσογείου, η οποία δεν είναι άλλη από την ερημοποίηση, που αποτελεί μία από τις πιο δραματικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Στη Σαχάρα, η ερημοποίηση προχωρά με ανυπολόγιστα ταχείς ρυθμούς, με αποτέλεσμα οι έρημες περιοχές να επεκτείνονται εις βάρος των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, αυξάνοντας τις ποσότητες της σκόνης που μπορεί να μεταφερθούν στην ατμόσφαιρα. 

Τα προβλήματα στην υγεία από την σκόνη

Οι αυξημένες συγκεντρώσεις της αφρικανικής σκόνης, αλλά και οι επικίνδυνες ουσίες που περιέχει, έχουν ήδη προκαλέσει συνέπειες στη δημόσια υγεία, καθώς έχει παρατηρηθεί πως σε ημέρες με έντονες συγκεντρώσεις σκόνης αυξάνονται οι εισαγωγές στα νοσοκομεία με ασθενείς που αντιμετωπίζουν αναπνευστικά και καρδιολογικά προβλήματα.

Στην Κρήτη, έχει καταγραφεί αύξηση των εισαγωγών για αναπνευστικά και καρδιολογικά προβλήματα, ενώ στην Αθήνα σημειώνεται αύξηση στις νοσοκομειακές εισαγωγές για παιδικό άσθμα και αρρυθμίες. 

Οι αιτίες για την ύπαρξη των βαρέων μετάλλων στη φυσική σκόνη που προέρχεται από τη Σαχάρα είναι πολλαπλές και, σύμφωνα με τους επιστήμονες, οφείλονται στην αύξηση της ρυπογόνου δραστηριότητας στις χώρες της βορείου Αφρικής.

Τα προηγούμενα χρόνια είχαμε τους βομβαρδισμούς της Λιβύης, που φαίνεται ότι συνέβαλαν στην παραγωγή των επικίνδυνων ρύπων.

Επιπλέον, υπάρχουν πόλεις, όπως το Κάιρο, με μεγάλη ατμοσφαιρική ρύπανση, ενώ στη βόρεια Αφρική έχει αυξηθεί πολύ η κυκλοφορία οχημάτων, αλλά και οι χωματερές, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις καίγονται απελευθερώνοντας στην ατμόσφαιρα επικίνδυνους ρύπους.

Οδηγίες για ευπαθείς ομάδες

Η χρήση μάσκας είναι πάρα πολύ σημαντική. 

Να αποφεύγουν την έκθεση στη σκόνη, συμβουλεύουν – μεταξύ άλλων – οι ειδικοί των υπουργείων Περιβάλλοντος και Υγείας..

Σε περιπτώσεις που οι συγκεντρώσεις ξεπερνούν το όριο ασφαλείας, τα άτομα με αναπνευστικό πρόβλημα, οι καρδιοπαθείς, τα παιδιά και τα άτομα άνω των 65 ετών θα πρέπει να αποφύγουν κάθε σωματική άσκηση - δραστηριότητα σε εξωτερικούς χώρους.

Επίσης, συνιστάται η αποφυγή παραμονής σε εξωτερικούς χώρους ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξημένη κυκλοφορία.

Άτομα με άσθμα μπορεί να χρειαστούν πιο συχνά εισπνοές ανακουφιστικού φαρμάκου. Επί επιμονής συμπτωμάτων συνιστάται επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό.

Σχολεία

Όταν οι ρύποι ξεπερνούν τα 150 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, διακόπτεται η λειτουργία των δημόσιων ή ιδιωτικών βρεφικών, βρεφονηπιακών, παιδικών σταθμών, νηπιαγωγείων και σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Σε κάθε άτομο συνιστάται να αποφύγει κάθε σωματική άσκηση σε εξωτερικούς χώρους και να περιορίσει το χρόνο παραμονής σε εξωτερικούς χώρους ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξημένη κυκλοφορία.

Βιβλιογραφία
- Saharan dust levels in Greece and received inhalation doses C. Mitsakou, G. Kallos, N. Papantoniou, C. Spyrou, S. Solomos, M. Astitha, and C. Housiadas 
1National and Kapodistrian University of Athens, Department of Physics, Athens, Greece
Gerasopoulos E., P. Kokkalis, V. Amiridis, E. Liakakou, C. Perez, K. Haustein, K. Eleftheratos, M. O. Andreae, T. W. Andreae, and C. S. Zerefos (2009) ‘Dust specific extinction cross-sections over the Eastern Mediterranean using the BSC-DREAM model and sun photometer data: the case of urban environments’.
Meteorological Patterns Associated with Intense Saharan Dust Outbreaks over Greece in Winter (P. T. Nastos) Laboratory of Climatology and Atmospheric Environment, University of Athens, Faculty of Geology and Geoenvironment, Panepistimiopolis, 15784 Athens, Greece - Gill, A.E., 1982: Atmosphere-Ocean Dynamics. Academic Press, New York, 662 pp. -Goudie and Middleton, 2001, Saharan dust storms: nature and consequences, Earth-Science Rev., 56, 179-204. - D’Almeida, G. A., 1987, Desert aerosol characteristics and effects on climate, In: Palaeoclimatology and Palaemeteorlogy: Modern and Past Patterns of Global Atmospheric Transport, Eds. M. Leinen and M. Sarnthein, NATO ASI Series, C, vol. 282, 311-338. 

Διαβάστε επίσης

• Ναυτία, πονοκέφαλο, κόπωση προκαλεί η δηλητηρίαση από την αιθαλομίχλη. Πρώτες βοήθειες. Μέτρα Πρόληψης
• Πονοκέφαλος, κούραση, ξηροστομία μπορεί να οφείλονται στο όζον που περιέχεται στη αιθαλομίχλη. Πόσο επικίνδυνο είναι για την υγεία μας;
• Οι διαφορετικές εκδοχές θέρμανσης και η επικινδυνότητα τους. Η αιθαλομίχλη από την καύση των τζακιών και τι περιέχει.