Στρατηγικές μείωσης παχυσαρκίας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας

Υπάρχει μια λανθασμένη αντίληψη ότι τα τροφαντά μωρά είναι υγιή μωρά και ότι μεγαλώνουν ομαλά χρησιμοποιώντας το επιπρόσθετο «βρεφικό» τους λίπος. Το σωστό είναι να πούμε ότι «τα υπέρβαρα βρέφη είναι πιθανότερο να είναι υπέρβαρα και στα επόμενα στάδια της ζωής τους και στην ενήλικη ζωή!»

Οι μελέτες στην Ελλάδα συγκλίνουν ότι 1 στα 4 παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα (Τμήμα Προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης: δείγμα 1189 παιδιά ηλικίας 4-7 ετών, Τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης: παιδικοί σταθμοί Θεσσαλονίκης-δείγμα 1000 παιδιά, μελέτη Nutkid 2009-10). Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομάδα Δράσης κατά της Παχυσαρκίας (International Obesity Task Force) η Ελλάδα κατατάσσεται στις εν λόγω ηλικίες μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών με τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας. Στοιχείο ιδιαίτερα ανησυχητικό δεδομένου ότι τα παχύσαρκα παιδιά πιθανώς γίνονται και παχύσαρκοι ενήλικες.
Πρόσφατα το Institute Of Medicine (IOM, ΗΠΑ) παρουσίασε τις πολιτικές αυτές που αποσκοπούν στη μείωση της παχυσαρκίας των βρεφών, νηπίων και παιδιών προσχολικής ηλικίας, μέσω της προώθησης της υγιεινής διατροφής, της άσκησης και τις συνήθειες του ύπνου. Πολιτικές που δεν επικεντρώνονται αποκλειστικά σε ό, τι οι γονείς μπορούν να κάνουν, αλλά πολιτικές όπου υπερτονίζουν την ανάγκη συμμετοχής κρατικών φορέων, ιατρών, εργαζόμενων (βρεφονηπιοκόμων, νοσηλευτών, μαγείρων κα) που φροντίζουν παιδιά πολύ μικρής ηλικίας, σε μια εθνική προσπάθεια μείωσης των ποσοστών παχυσαρκίας και βελτίωσης της υγείας.
Ένα τέτοιο πρόγραμμα ακολουθεί το ToyBox της Ε.Ε. (Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Ελλάδα) που στοχεύει στην προώθηση υγιών συμπεριφορών που σχετίζονται με τη διατροφή και την άσκηση σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, για την πρόληψη της παχυσαρκίας (βλέπε σχετική εικόνα: «Πρόγραμμα Toybox»).

Η έκθεση του ΙΟΜ περιλαμβάνει τις εξής συστάσεις:
•15 λεπτά σωματική δραστηριότητα ανά ώρα για νήπια στα ολοήμερα σχολεία, στα κέντρα φροντίδας παιδιών και τους παιδικούς σταθμούς. Επίσης, συστήνεται η «ελεύθερη» κυκλοφορία των βρεφών με την κατάλληλη επίβλεψη.
•Λιγότερο από 30 λεπτά μπροστά από την τηλεόραση ή οποιαδήποτε άλλη οθόνη (Η/Υ) σε προγράμματα φροντίδας μισής ημέρας διάρκειας, λιγότερο από 1 ώρα σε ολοήμερα προγράμματα φροντίδας παιδιών.
•Τα κέντρα φροντίδας θα πρέπει να προωθούν τον ύπνο σε σταθερό πλαίσιο και πρόγραμμα, διασφαλίζοντας την υγιή ανάπτυξη των παιδιών.

ΣΧΟΛΙΑ:
- Ένας ανεπαρκής ύπνος μπορεί να θεωρηθεί ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για παχυσαρκία σύμφωνα με πολυάριθμες μελέτες. Προτείνεται τα παιδιά μικρότερα των 2 ετών να κοιμούνται παραπάνω από 12 ώρες, ενώ παιδιά ηλικίας 2-5 ετών να κοιμούνται τουλάχιστον 11 ώρες.
- Σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ είναι υποχρεωτικό τα κέντρα φροντίδας να εξασφαλίζουν 2 ώρες φυσική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια ενός 8ωρου προγράμματος παραμονής του παιδιού. Τα παιδιά έχουν την τάση να δραστηριοποιούνται σε συχνές και μικρές δόσεις, οπότε πρέπει τακτικά να δίνεται αυτή η δυνατότητα, ώστε να «καταναλώνονται» οι κατάλληλες θερμίδες από τα παιδιά..
- Μελέτες έχουν δείξει ότι πολλοί γονείς δεν συνειδητοποιούν ότι τα υπέρβαρα βρέφη και μικρά παιδιά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για παχυσαρκία αργότερα στην παιδική ηλικία. Έτσι το ΙΟΜ συστήνει τη συστηματική μέτρηση ύψους και βάρους από τους παιδιάτρους, τον εντοπισμό των παιδιών που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο και την εκπαίδευση των γονιών σχετικά με την υγιεινή διατροφή και την ανάγκη για φυσική δραστηριότητα.
- Το ΙΟΜ έχει καλέσει όλους τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης να ενθαρρύνουν τις νέες μητέρες να θηλάζουν αποκλειστικά για 6 μήνες, ενώ έχουν κληθεί οι φορείς να καθορίσουν σαφείς κατευθυντήριες οδηγίες διατροφής για παιδιά κάτω των 2 ετών.

Τα παραπάνω αποτελούν στοιχεία ανάπτυξης στρατηγικής για τη μείωση της παιδικής παχυσαρκίας και γενικά της παχυσαρκίας στις ΗΠΑ. Μένει άμεσα να γίνει κάτι αντίστοιχο στη χώρα μας χειροπιαστό και πρακτικό, γιατί τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία εδραιώνουν διατροφικές προτιμήσεις και συνήθειες…

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΜΠΕΡΤΖΕΛΕΤΟΣ
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc
Γρηγορίου Ε’ 29, Τρίπολη
τηλ: 2710 232364
e-mail: bertzeletos@gmail.com