Πήραμε κανένα μάθημα στην εποχή των Μνημονίων;

Σε δύο περίπου μήνες ολοκληρώνεται αυτός ο οκταετής κύκλος των μνημονίων. Τι μαθήματα πήραμε από τα παθήματά μας ως ηγεσίες και ως κοινωνία;

Για να δοθεί μια απάντηση παραθέτω μια σειρά από ερωτήματα που αφορούν σε ενέργειες που θάπρεπε να είχαν γίνει και στα οποία προσπαθώ να απαντήσω.

· Υπήρξε πραγματική διάθεση για να βρεθεί μια λύση;

Όχι, διότι εν μέσω εθνικής καταστροφής και επί οκτώ ολόκληρα χρόνια οι ηγεσίες μας δεν επέδειξαν ούτε τη διάθεση ούτε το θάρρος να βάλουν στην άκρη τα μικροκομματικά τους και να ομονοήσουν, έστω προσωρινά, για τη σωτηρία της πατρίδας. Χάθηκε μια σπάνια ευκαιρία. Ακριβώς το αντίθετο έγινε σε άλλες χώρες με προβλήματα χρέους (βλ. Ισλανδία, Ιρλανδία, Κύπρος) και απέδωσε.

· Επιδιώχθηκε να υιοθετηθεί ένα νέο ρεαλιστικό Όραμα για τη χώρα;

Όχι, διότι δεν υπήρξαν κάν προτάσεις για συζήτηση για το πού θέλουμε να πάμε. Πορευόμαστε χωρίς πυξίδα για το μέλλον και με βασικό οδηγό την «επόμενη δόση» των δανείων. Σοβαρά θέματα όπως η καχεκτική παραγωγή μας, η ανεργία, η υπογεννητικότητα, το μεταναστευτικό, η εκπαίδευση, η δικαιοσύνη, η διογκούμενη εγκληματικότητα δεν εντάχθηκαν σε ένα εθνικό συναινετικό σχέδιο με στόχους και τρόπους υλοποίησης.

Αντίθετα, αυθαίρετοι πειραματισμοί γίνονται παντού. Αντί να συσπειρωθούμε όλοι με σοβαρότητα για έναν κοινό σκοπό, παρακολουθούμε παθητικά μια προχειρολογία και μια επονείδιστη σειρά ανούσιων αλληλοκατηγοριών και συνεχούς παραπλάνησης του κοινού από τη μεριά των κομμάτων.

· Υπήρξε διαφάνεια, ειλικρίνεια και εποικοδομητικός διάλογος;

Όχι, διότι ουδείς ιθύνων μπήκε στον κόπο να ενημερώσει επίσημα και ειλικρινά το λαό ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα και ποιες θυσίες θα χρειαστούν για να αποφευχθούν τα χειρότερα. Δεν επιχειρήθηκε διάλογος εποικοδομητικός με την κοινωνία ούτε μεταξύ των κομμάτων. Γενικώς, δεν μάθαμε ποτέ σ’ αυτή τη χώρα τί σημαίνει διάλογος και με ποιούς κανόνες διεξάγεται. Συγγνώμη από το λαό δεν ζήτησε κανείς. Οι «διαπραγματεύσεις» με τους δανειστές γίνονται ερήμην της κοινωνίας και στη συνέχεια όλα τα μέτρα που συμφωνούνται εν κρυπτώ, καταγγέλλεται ότι μας τα επέβαλαν οι κακοί δανειστές!

· Υπήρξε συναινετική σχεδίαση μνημονιακών μέτρων από εμάς τους ίδιους;

Όχι. Aν οι Ευρωπαίοι μας ρωτούσαν: "Πείτε μας εσείς τι θέλετε από εμάς", δεν πιστεύω ότι θα συμφωνούσαμε ποτέ μεταξύ μας σε ένα συναινετικό αίτημα. Αλλά και οι διαχειριστές της εξουσίας, προκειμένου να αυθαιρετούν ανεξέλεγκτα, φρόντισαν διαχρονικά να ευνουχίσουν τα επίσημα επιτελεία, τα αρμόδια για τη χάραξη οικονομικής πολιτικής και για τη σωστή και έγκαιρη επιλογή, τεκμηρίωση και συζήτηση προτάσεων. Τα είδαν λοιπόν αυτά οι (διόλου αθώοι) Τροϊκανοί και απαντούν: "Αφού εσείς δεν ξέρετε τι θέλετε θα σας πούμε τώρα εμείς τι πρέπει να θέλετε γιατί ο χρόνος δεν περιμένει". Και έτσι μας υπαγορεύουν συνταγές, όχι πάντα εύστοχες, τις οποίες οι «δικοί» μας δεν ξέρουν ούτε πώς να τις αξιολογήσουν υπεύθυνα ούτε πώς να τις διαχειριστούν. Εδώ προστίθενται ο λαϊκισμός, το πολιτικό κόστος, η προχειρότητα, οι προσωπικοί σχεδιασμοί και συμφέροντα, εξ ου και τα όσα τραγελαφικά και άδικα μέτρα μας ταλανίζουν επί μία οκταετία καταστρέφοντας την οικονομία και την κοινωνία μας και διώχνοντας τους νέους από τη χώρα. Αντίθετα, οι περήφανοι και υπεύθυνοι Ισλανδοί (πρώην Βίκινγκς) έκαναν πέρα τους εκπροσώπους των δανειστών, συνέταξαν συναινετικά οι ίδιοι το Μνημόνιό τους και βγήκαν γρήγορα από την κρίση.

· Αποκηρύχθηκαν οι ολέθριες πρακτικές του παρελθόντος;

Όχι. Για παράδειγμα, παρά τις απαγορεύσεις της Τρόικας άρχισαν οι διορισμοί «από την πίσω πόρτα», για τους οποίους ουδείς διαμαρτύρεται διότι όλες οι παρατάξεις θα έκαναν περίπου τα ίδια. Η γραφειοκρατία γίνεται όλο και επαχθέστερη. Η υπερφορολόγηση διώχνει τις επιχειρήσεις, προκαλεί ξεπούλημα των ακινήτων και διογκώνει τη φοροδιαφυγή. Η προσφορά των κρατικών υπηρεσιών στην κοινωνία συνεχώς υποβαθμίζεται. Η διαφθορά σε Κράτος και Τοπική Αυτοδιοίκηση βασιλεύει. Οι δυνάμεις ασφαλείας σπαταλούν το λιγοστό ανθρώπινο δυναμικό τους φρουρώντας τους «επώνυμους» και απουσιάζουν από τις γειτονιές ενόσω η εγκληματικότητα και η ανομία εξαπλώνονται απειλητικά.

Οι περισσότεροι εργοδότες εκμεταλλεύονται όσους (Έλληνες ή ξένους) προσπαθούν να επιβιώσουν. Οι καφετέριες ξαναγέμισαν. Οι πωλήσεις νέων αυτοκινήτων αυξάνονται παρά τη μείωση του ΑΕΠ. Τα «φέσια» σε ενοίκια και τα κόκκινα δάνεια αφθονούν αλλά χρήματα για ακριβά κινητά και άλλα είδη βρίσκονται. Αποδείξεις από ελεύθερους επαγγελματίες δεν εκδίδονται διότι δεν υπάρχει κίνητρο για να ζητηθούν.

Υπάρχουν λοιπόν ενδείξεις ότι με την ολοκλήρωση των μνημονίων μάλλον θα γυρίσουμε στις πρακτικές δανεισμού και λαϊκισμού του παρελθόντος. Έτσι λοιπόν οι δανειστές μάς ειδοποιούν ότι η χώρα θα παραμείνει υπό στενή εποπτεία για πολλά ακόμη χρόνια. Παρότι ο Ορθολογισμός και η Νεοελληνική κοινωνία έχουν πάρει διαζύγιο, αυτή η εποπτεία θα μπορούσε να αποτελέσει για μας μια δεύτερη ευκαιρία...

· Έδωσαν οι ηγεσίες το καλό παράδειγμα;

Όχι. Οι προκλητικά ιδιοτελείς συμπεριφορές της κάθε είδους ηγεσίας μας δεν έπεισαν για την αναγκαιότητα ισόρροπων θυσιών από όλους, συσπείρωσης και κοινής προσπάθειας. Αντίθετα, προέβαλαν πρότυπα αλαζονείας, θράσους, ψεύδους, ατομικισμού και διαφθοράς, με αποτέλεσμα μέγα μέρος του εκλογικού σώματος να σπεύδει να τους μιμηθεί και οι λοιποί πολίτες να έχουν πλήρη απογοήτευση και να μην ξέρουν πού να στραφούν.

· Βελτιώθηκε η κοινωνική δικαιοσύνη;

Όχι. Ο μισός πληθυσμός δεν πληρώνει καθόλου φόρο εισοδήματος, έστω και ελάχιστον. Όσοι πήραν κόκκινα δάνεια απαιτούν από όσους δεν πήραν να τους καλύψουν. Η συμμετοχή στις δαπάνες υγείας ξεπερνά συχνά το 50%. Τα κρατικά νοσοκομεία λειτουργούν όλο και χειρότερα. Οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο είναι από κάθε άποψη προνομιούχοι σε σύγκριση με τους άτυχους εργαζόμενους επί δεκάωρα και πλέον στον ιδιωτικό τομέα με την απειλή της απόλυσης.

· Τέθηκαν οι βάσεις για μια αξιοκρατικότερη κοινωνία;

Όχι. Αν δούμε πώς εξακολουθούν να βολεύονται οι κομματικοί και ποιά τυπικά και ουσιαστικά προσόντα έχουν οι διάφοροι αξιωματούχοι και οι παρατρεχάμενοί τους αντιλαμβάνεται κανείς γιατί σερνόμαστε επί μία οκταετία χωρίς αποτέλεσμα. Η έλλειψη αξιοκρατίας και η ανεργία έδιωξαν τους νέους από τη χώρα.

Προκύπτει λοιπόν ότι, αντί να αξιοποιήσουμε αυτή τη μοναδική ευκαιρία που μας δόθηκε για να αποβάλουμε κάποιες κακοδαιμονίες μας, όχι μόνο δεν μάθαμε αρκετά από τα παθήματά μας αλλά γίναμε και χειρότεροι.Και είμαστε ΟΛΟΙ συνυπεύθυνοι. Διότι το πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας δεν είναι οι ταγοί της αλλά το γεγονός ότι οι κάθε είδους ηγεσίες μας αντικατοπτρίζουν νοοτροπίες και συμπεριφορές του μεγαλύτερου μέρους του εκλογικού σώματος. Είμαστε σε φαύλο κύκλο και άρα έτοιμοι να επαναλάβουμε τα ίδια σφάλματα.

Θα ήταν τουλάχιστον ευχής έργο αν η κοινωνία συνειδητοποιούσε ότι οι ηγεσίες που ψηφίζουμε, ασχέτως διακηρύξεων και δήθεν ιδεολογιών και πάντοτε ιδιοτελέστατα, μας κοροϊδεύουν συστηματικά.Και αν αυτό έχει γίνει αντιληπτό τότε τι θα ζητήσουμε από τους υποψήφιους στις επόμενες εκλογές; Εντιμότητα, διαφάνεια και αξιοκρατία για να σπάσουμε το φαύλο κύκλο και να προχωρήσουμε; Ή μήπως και πάλι την ικανοποίηση του ατομικού μας συμφέροντος, στάση που πηγαίνει την κοινωνία μας όλο και πιο πίσω;

Κάζης Δημήτρης Αρ.  - ΤΟ ΒΗΜΑ