Σαρώνει το άσθμα στην Ελλάδα: Περισσότεροι από 900.000 οι ασθενείς

Πάνω από 300 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν διεθνώς από άσθμα, ενώ στην Ελλάδα οι ασθενείς υπολογίζονται σε περίπου 900.000 παιδιά και ενήλικες, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας.

Το άσθμα είναι μία χρόνια φλεγμονή υπεραντιδραστικών αεραγωγών, με «ασαφή» αιτία, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η πνευμονολόγος-εντατικολόγος, Βάσω Ευαγγελοπούλου, στο πλαίσιο των διαλέξεων σε θέματα Δημόσιας Υγείας, που διοργανώνει το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.

Όπως είπε, οι βασικοί παράγοντες που προκαλούν ή επιδεινώνουν τα συμπτώματα του άσθματος είναι η γενετική προδιάθεση σε συνδυασμό με την έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες, οι οποίοι είναι διαφορετικοί για κάθε ασθενή, όπως η γύρη, ο καπνός του τσιγάρου, οι έντονες μυρωδιές, η υγρασία και η μούχλα, τα κύτταρα από το δέρμα ζώων, κάποια φάρμακα και τροφές, η ατμοσφαιρική ρύπανση, καθώς και η συναισθηματική φόρτιση.

Όπως εξήγησε η κ. Ευαγγελοπούλου, «οι περισσότερες περιπτώσεις έναρξης των συμπτωμάτων στην ενήλικη ζωή αφορούν σε άσθμα που είχε ήδη αρχίσει από την παιδική ηλικία, ανεξάρτητα από το αν ήταν γνωστό στο συγκεκριμένο άτομο. Σε αρκετές περιπτώσεις το άσθμα παρουσιάζει ύφεση στην εφηβεία, εν τούτοις μπορεί να επανέλθει αργότερα».

Τα συμπτώματα του άσθματος είναι:

• Συριγμός (σφύριγμα) της αναπνοής
• Δυσκολία στην αναπνοή, που είναι και το πιο αναγνωρίσιμο σύμπτωμα
• Σφίξιμο στο στήθος. Οι ασθενείς συχνά βάζουν το χέρι τους μπροστά στο στήθος τους, εκφράζοντας δυσκολία στην αναπνοή
• Βήχας
• Απόφραξη αεραγωγών

Τα συμπτώματα αυτά, όπως τόνισε, μεταβάλλονται ως προς τον χρόνο εμφάνισής τους και την ένταση με την οποία εμφανίζονται, ενώ συχνά επιδεινώνονται στις παρακάτω περιπτώσεις:

• Με την άσκηση (η κ. Ευαγγελοπούλου ανέφερε ότι το άσθμα στην άσκηση είναι μια διαφορετική μορφή του νοσήματος, η οποία απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και θεραπεία από τον θεράποντα ιατρό).
• Κατά τη διάρκεια της νύχτας ή νωρίς το πρωί.
• Σε συγκεκριμένες εποχές και ειδικά κατά την περίοδο της άνοιξης, λόγω αυξημένης ποσότητας γύρης και σκόνης που προκαλούν ερεθισμό στους αεραγωγούς
• Σε συγκεκριμένες ιογενείς λοιμώξεις, όπως π.χ.: η εποχική γρίπη, για την οποία κρίνεται απαραίτητος ο εμβολιασμός στους ασθενείς με άσθμα κατά τη χειμερινή περίοδο.
• Έπειτα από έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες. Η κ. Ευαγγελοπούλου τόνισε ότι οι ασθενείς και οι οικείοι τους πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να αναγνωρίζουν τους παράγοντες αυτούς που επιδεινώνουν τα συμπτώματα τους, προκειμένου να τους αποφεύγουν.

Διαχείριση του άσθματος

Η κ. Ευαγγελοπούλου μίλησε, τέλος, για τον έλεγχο της διαχείρισης του άσθματος από τον ίδιο τον ασθενή, προκειμένου να μειώνονται οι εξάρσεις και να βελτιώνεται η καθημερινότητά του, χωρίς να απομονώνεται όταν δεν μπορεί να συμμετέχει σε κοινωνικές και αθλητικές δραστηριότητες. Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος των οικείων προσώπων, όπως είπε, ειδικά στις περιπτώσεις που ο ασθενής είναι ανήλικος, καθώς η αποδοχή, η ετοιμότητα και η ψυχραιμία τους σε περίπτωση εξάρσεων, διευκολύνει την ομαλή έκβαση και την ταχεία ανάρρωση του ασθενούς.

«Για την επιτυχή διαχείριση του άσθματος, ο ασθενής θα πρέπει να συνεργαστεί στενά με τον θεράποντα ιατρό του. Ο ιατρός είναι υπεύθυνος για τη διάγνωση, την αξιολόγηση της βαρύτητας του νοσήματος, την τακτική παρακολούθηση του ασθενούς και τη χορήγηση εξατομικευμένης θεραπευτικής αγωγής.

Επιπλέον, ο θεράπων είναι εκείνος που θα αναλάβει την επιμόρφωση του ασθενούς σε θέματα κατανόησης του ίδιου του νοσήματος, προκειμένου στη συνέχεια να δημιουργήσουν από κοινού το σχέδιο διαχείρισης του άσθματος», ανέφερε και απαρίθμησε τα χαρακτηριστικά της επιτυχούς διαχείρισης του άσθματος:

• Απαλλαγή από συχνά ή πολύ ενοχλητικά συμπτώματα
• Ανάγκη για χρήση βραχείας δράσης βρογχοδιασταλτικών (SABA), λιγότερο από δύο φορές την εβδομάδα
• Νυχτερινές αφυπνίσεις λιγότερο από δύο φορές τον μήνα
• Χρήση από του στόματος κορτικοειδή (κορτιζόνη) λιγότερο από μία φορά τον χρόνο
• Επισκέψεις στα επείγοντα λιγότερο από μία φορά τον χρόνο
• Βελτίωση της πνευμονικής λειτουργίας
• Διατήρηση των καθημερινών δραστηριοτήτων (εργασία, σχολείο, άσκηση)

Πρακτικές οδηγίες

Η κ. Ευαγγελοπούλου ανέφερε, επίσης, και κάποιες απλές οδηγίες για την πρακτική διαχείριση του άσθματος, σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή, προκειμένου να μειώνεται η επιβάρυνση του οργανισμού.

Στους ασθενείς συνιστάται να διατηρούν φυσιολογικό βάρος, καθώς οι υπέρβαροι φαίνεται να κάνουν συχνότερες κρίσεις άσθματος.

Πριν από τη σωματική άσκηση συνιστάται, επίσης, η χρήση βραχείας δράσης φαρμάκων (SABA), επιπλέον από την κανονική φαρμακευτική αγωγή, προκειμένου να προληφθεί η κρίση στην άσκηση.

Η υγρασία του περιβάλλοντος που βρίσκονται οι ασθενείς θα πρέπει να είναι μεταξύ 40%-50%, ενώ το κάπνισμα και η παρουσία σε χώρους με καπνό από τσιγάρα πρέπει να αποφεύγεται επειδή πολύ συχνά προκαλεί παροξύνσεις.

Συνιστάται, τέλος, η επαρκής ενημέρωση για τα συστατικά των έτοιμων γευμάτων που καταναλώνουν, καθώς και η επιμελής και τακτική καθαριότητα του χώρου διαβίωσης, των καλυμμάτων σε στρώματα και μαξιλάρια, των λούτρινων παιχνιδιών και του φίλτρου των κλιματιστικών.