Οδηγίες, Πρώτες βοήθειες σε περίπτωση εισπνοής καπνού, αιθάλης. Πότε να ζητήσετε βοήθεια;

επιμέλεια Κασσιανή Τσώνη, medlabnews.gr iatrikanea

Κατά τη διάρκεια μίας πυρκαγιάς, ο καπνός που παράγεται αποτελείται από  πληθώρα αιωρούμενων σωματιδίων, η σύσταση των οποίων εξαρτάται από το είδος του καύσιμου υλικού. Οι επιπτώσεις στην υγεία από την εισπνοή αυτών των σωματιδίων, ποικίλλουν ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της σύστασης τους, τη διάμετρο τους, το βαθμό και τη διάρκεια έκθεσης, τις ατμοσφαιρικές συνθήκες, το επίπεδο της υγείας του κάθε ατόμου, καθώς και την αντίδραση του κάθε οργανισμού.

Σε γενικές γραμμές, η έκθεση στον καπνό μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό των ματιών και του αναπνευστικού συστήματος, καθώς και επιδείνωση τυχόν αναπνευστικών και καρδιολογικών νοσημάτων. Άτομα με χρόνια αναπνευστικά, καρδιολογικά ή άλλα νοσήματα, έγκυες, ηλικιωμένοι και παιδιά βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο από τις επιπτώσεις του καπνού.

O ΕΟΔΥ στο πλαίσιο της προστασίας της δημόσιας υγείας, συστήνει τη λήψη των παρακάτω μέτρων για την αποφυγή εισπνοής καπνού σε περίπτωση πυρκαγιάς:

• Στη περίπτωση συνθηκών που ευνοούν την έντονη έκθεση σε καπνό, συστήνεται, η απομάκρυνση από τη περιοχή, εφόσον είναι εφικτό, για όσο διάστημα το φαινόμενο παραμένει έντονο.
• Σε περίπτωση που δεν είναι εφικτή η απομάκρυνση από τη περιοχή, παραμείνετε όσο το δυνατόν περισσότερο σε κλειστούς χώρους και διατηρείστε τον εσωτερικό αέρα όσο το δυνατόν περισσότερο καθαρό ακολουθώντας τις παρακάτω συστάσεις:
  • Διατηρείστε τα παράθυρα και τις πόρτες κλειστά, και χρησιμοποιείστε κλιματισμό ο οποίος να διαθέτει ανακύκλωση εσωτερικού αέρα και καλά συντηρημένα φίλτρα.
  • Αποφύγετε το κάπνισμα στους κλειστούς χώρους.
  • Αποφύγετε τη χρήση σκούπας (ηλεκτρικής ή συμβατικής).
  • Σε περίπτωση απουσίας καπνού εξωτερικά αερίζουμε τους εσωτερικούς χώρους για ανανέωση του αέρα ανοίγοντας τα παράθυρα.
• Αποφύγετε τις εξωτερικές δραστηριότητες για όσο διάστημα υπάρχει καπνός.
• Αποφύγετε την σωματική καταπόνηση.
• Καταναλώστε άφθονες ποσότητες πόσιμου νερού και υγρών, ειδικά κατά τα διαστήματα έντονης παρουσίας καπνού.
• Σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων από το αναπνευστικό ή καρδιαγγειακό σύστημα που μπορεί να σχετίζονται με υπερβολική έκθεση σε καπνό, όπως επίμονος βήχας, δυσκολία ή/και συριγμός στην αναπνοή, σφίξιμο ή πόνος στο στήθος, ταχυκαρδία, ναυτία, ασυνήθιστη κόπωση ή ζάλη, ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.

Σε πρώιμες και όψιμες ταξινομούνται οι επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων που έχουν εκτεθεί σε καπνό και τα συμπτώματα μπορούν να είναι άμεσα, βραχυπρόθεσμα, ή και μακροπρόθεσμα, αναφέρει ο πνευμονολόγος, διδάκτωρ του ΕΚΠΑ Δημήτρης Βασσάλος, με αφορμή τις δασικές πυρκαγιές

Οι επιπτώσεις στην υγεία από την έκθεση σε καπνό από πυρκαγιές, σχετίζονται άμεσα με παράγοντες, όπως είναι η τοξικότητα των συστατικών του, τα χαρακτηριστικά της έκθεσης (π.χ. συχνότητα, διάρκεια), καθώς επίσης και ο βαθμός ευπάθειας του εκτιθέμενου πληθυσμού (άτομα με αναπνευστικά προβλήματα ή άσθμα, με καρδιαγγειακές ασθένειες, ηλικιωμένοι, βρέφη, έγκυες γυναίκες και καπνιστές).

Πρώιμες επιπτώσεις στην Υγεία

«Η εισπνοή καπνού προκαλεί προβλήματα σε όλους τους ανθρώπους (πυροσβέστες και κατοίκους). Η μεγάλη συγκέντρωση καπνού οδηγεί σε ασφυξία και θάνατο, λόγω των δηλητηριωδών αέριων με κύριο το μονοξείδιο του άνθρακα.

Οι υγιείς μπορεί να παρουσιάσουν εισπνευστικό ή χημικό έγκαυμα (χημική πνευμονία), ερεθισμό του τραχειοβρογχικού δένδρου από τη θερμική και χημική βλάβη. Οι πάσχοντες από καρδιαναπνευστικά προβλήματα υγείας είναι πιο επιρρεπείς σε περίπτωση άμεσης επίδρασης από τη φωτιά, διότι μπορεί να παρουσιάσουν επιδείνωση της υπάρχουσας κατάστασης και επιπλοκές.

Ευπάθεια παρουσιάζουν τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και οι εγκυμονούσες.

Τα κύρια συμπτώματα γενικά, σύμφωνα με τον κ. Βασσάλο, είναι «βήχας παροξυσμικός έντονος, με ή χωρίς απόχρεμψη. Δύσπνοια με συρρίτουσα αναπνοή, αίσθημα πνιγμού με πόνο και βάρος στο στήθος».

Οι πυρκαγιές προκαλούν επίσης ψυχολογικό τραύμα και φυσικά εγκαύματα.

Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις

Όπως αναφέρει ο κ. Βασσάλος, «η εισπνοή χημικών μπορεί να προκαλέσει αυξημένη επίπτωση (αύξηση κρουσμάτων) στην εμφάνιση βρογχικού άσθματος, επιτάχυνση εμφάνισης χρόνιων παθήσεων από το αναπνευστικό (ΧΑΠ ) και καρδιαγγειακά προβλήματα. Τέλος, υπάρχουν πιθανές καρκινογόνες και μεταλλαξιογόνες ουσίες, που εισπνέονται και μπορεί να εμφανιστούν νεοπλασίες. Τέτοιες καρκινογόνες ουσίες είναι το βενζόλιο και οι πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες, και άλλα μεταλαξιογόνα όπως η φορμαλδεΰδη. Τέλος, μπορεί να υπάρχουν και τερατογόνες ουσίες».

Επίσης, όπως αναφέρει ο κ. Βασσάλος, οι δασικές πυρκαγιές, με τη δημιουργία τοπίων καταστροφής, επηρεάζουν αρνητικά την ανθρώπινη ψυχολογία. Η πρόσφατη πύρινη καταστροφή δεν μετράει μόνο ανθρώπινες ζωές, έχει μεγάλο αντίκτυπο και στις ανθρώπινες ψυχές.

Μέτρα αντιμετώπισης

Όχι άμεση επαφή με τον καπνό και τη φωτιά (αποφυγή άμεσης εισπνοής, χρήση μάσκας ή τουλάχιστον ένα βρεγμένο πανί). Αν είναι δυνατόν, κλείνουμε τα παράθυρα και κλείνουμε χαραμάδες με βρεγμένα πανιά. Δεν χρησιμοποιούμε κλιματιστικά. Αυτά μπορεί να κάνει κάποιος στο πρώιμο στάδιο, ενώ όψιμα πρέπει να ληφθούν τα εξής μέτρα:

«Καταρχάς δεν ερχόμαστε σε επαφή και δεν εισπνέουμε αιθάλη (χρήση μάσκας, ρούχα που καλύπτουν πλήρως το σώμα μας). Η εισπνοή ή και η επαφή με καμένα σπίτια είναι πολύ επικίνδυνη για την υγεία. Η εισπνοή, η κατάποση και η επαφή με το ανθρώπινο δέρμα αποτελούν τρόπους έκθεσης του ανθρώπινου οργανισμού με τα επικίνδυνα υλικά που παράγονται εξαιτίας της δασικής πυρκαγιάς, με πιο κοινό τρόπο έκθεσης την εισπνοή. Επίσης, είναι δυνατή η έκθεση του ανθρώπινου οργανισμού και διά της γαστρεντερικής οδού, η οποία συντελείται με την κατανάλωση φυτών ή και θηραμάτων, τα οποία έχουν προσλάβει επικίνδυνα υλικά απευθείας από το έδαφος ή την τέφρα. Οι χώροι που κατοικούμε είναι γεμάτοι με τοξικές ουσίες (π.χ. ψυκτικές ουσίες από κλιματιστικά, καμένες μπαταρίες, αμίαντος από στέγες ή και άλλα)».

Ο κ. Βασσάλος αναφέρει επίσης ότι τα πιο αξιοσημείωτα καρδιαναπνευστικά προβλήματα που προκαλούνται από μακροχρόνια έκθεση σε καπνό είναι:

1. Μείωση της λειτουργίας των πνευμόνων

2. Μείωση του ρυθμού της αναπνοής

3. Δύσπνοια

4. Εμφύσημα

5. Άσθμα

6. Αλλεργίες

7. Βρογχίτιδες

8. Στηθάγχη

9. Έμφραγμα μυοκαρδίου

10. Πνευμονίες

«Αν κάποιος που έχει έρθει σε επαφή με τη φωτιά παρουσιάσει βήχα, απόχρεμψη, ή τέλος και δύσπνοια, θα πρέπει να επισκεφτεί τον πνευμονολόγο του. Αυτό μπορεί να συμβεί και πέντε μέρες μετά την έκθεση σε καπνό. Πρέπει να σημειωθεί ότι μετά από μεγάλα χρονικά διαστήματα (μέχρι και 5 έτη) βλέπουμε να αυξάνεται η επίπτωση (συχνότητα) των αναπνευστικών παθήσεων σε περιοχές που έχουν εκδηλωθεί πυρκαγιές».

Πηγή ΕΟΔΥ

Διαβάστε επίσης

• Η σωστή διατροφή στη ΧΑΠ. Τροφές που ενισχύουν όσους πάσχουν από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια
• Βήχας, παραγωγή πτυέλων αποτελούν συμπτώματα της ΧΑΠ. Πως το κάπνισμα προκαλεί Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια; (video) 
• O βήχας μπορεί να οφείλεται σε καρκίνο του πνεύμονα;
• Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Τι είναι;
• Χρήσιμες Οδηγίες. ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΧΑΠ
• Κατανοώντας πώς η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) επηρεάζει το αναπνευστικό σύστημα - video animation
• Πότε ο βήχας πρέπει να σας ανησυχήσει, τι μπορεί να προκαλέσει και πώς αντιμετωπίζεται;