Οι ασθενείς με την παραλλαγή Όμικρον παρουσιάζουν πολύ ηπιότερα συμπτώματα. Μόσιαλος: 14 ερωτήσεις και απαντήσεις

 medlabnews.gr iatrikanea

Από τη στιγμή που εντοπίστηκε η παραλλαγή Όμικρον, οι επιστήμονες είναι «στις μύτες των ποδιών τους» για να μπορέσουν να αξιολογήσουν τη νέα απειλή. Τα βασικά ερωτηματικά ήταν αν η συγκεκριμένη παραλλαγή, που έχει πολλές μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδα της, είναι πιο μεταδοτική, πιο παθογόνα και αν την καλύπτουν τα εμβόλια που έχουν δημιουργηθεί για τον κοροναϊό 

Ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ανέφερε σήμερα Τετάρτη ότι η παραλλαγή Όμικρον του SARS-CoV-2 που προκαλεί την Covid-19 φαίνεται ότι είναι πιο μεταδοτική, όμως προκαλεί ηπιότερα συμπτώματα σε σύγκριση με τη Δέλτα. .

Σύμφωνα με ό, τι έχει γίνει γνωστό με τα μέχρι τώρα δεδομένα, υπάρχουν τόσο ενθαρρυντικές εκτιμήσεις, όσο και «άγνωστοι Χ» σχετικά με το νέο παραλλαγμένο στέλεχος.

Η «Όμικρον» από την πρώτη στιγμή που εντοπίστηκε  στη Νότια Αφρική φάνηκε ότι είναι περισσότερο μεταδοτική. Ήδη, άλλωστε έχει κάνει την εμφάνισή της σε 40 τουλάχιστον χώρες και περιοχές.

Αριθμός ρεκόρ στα κρούσματα στη Νότια Αφρική

Σήμερα, η Νότια Αφρική ανακοίνωσε σχεδόν 20.000 νέα κρούσματα της Covid-19, αριθμό ρεκόρ από την ημέρα που εντοπίστηκε η «Όμικρον», καθώς και 36 θανάτους που σχετίζονται με την ασθένεια αυτή.

Δεν είναι σαφές προς το παρόν πόσες από τις νέες μολύνσεις προκλήθηκαν από την Όμικρον, δεδομένου ότι αναλύεται μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των δειγμάτων που συλλέγονται. Οι ειδικοί ωστόσο πιστεύουν ότι η παραλλαγή αυτή προκαλεί το τέταρτο κύμα της πανδημίας στη Νότια Αφρική.

Με βάση τα στοιχεία του Εθνικού Ινστιτούτου Μεταδοτικών Ασθενειών (NICD), τα επιβεβαιωμένα κρούσματα στη χώρα ανέρχονται πλέον σε 3,071 εκατομμύρια και περισσότεροι από 90.000 άνθρωποι έχουν πεθάνει από την αρχή της πανδημίας.

Πιο ήπια τα συμπτώματα

Σήμερα ανακοινώθηκαν 19.842 νέα κρούσματα, από 13.147 που ήταν χθες. Σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, η «Όμικρον» είναι πιο μεταδοτική από τις προηγούμενες παραλλαγές, αλλά τα συμπτώματα είναι πιο ήπια, ιδίως για τους εμβολιασμένους ασθενείς. Όμως οι οικονομικές συνέπειες για τη Νότια Αφρική, στην οποία έχουν επιβληθεί ταξιδιωτικοί περιορισμοί από πολλές χώρες του κόσμου, ήταν καταστροφικές.

Ένας από τους μεγαλύτερους, ιδιωτικούς νοσοκομειακούς ομίλους, ο Netcare, ανέφερε ότι οι ασθενείς με την παραλλαγή Όμικρον παρουσιάζουν πολύ ηπιότερα συμπτώματα, σε σύγκριση με τις προηγούμενες παραλλαγές.

«Σχεδόν όλοι τους έχουν ελαφρά έως μέτρια συμπτώματα, παρόμοια με της γρίπης, όπως μπουκωμένη μύτη ή καταρροή, πονοκέφαλο, ερεθισμένο λαιμό», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο γενικός διευθυντής του ομίλου, Ρίτσαρντ Φρίντλαντ. Σχεδόν στο 90% των περιπτώσεων, στους ασθενείς που εισήχθησαν σε νοσοκομεία μετά την έναρξη του τέταρτου κύματος δεν χρειάστηκε να χορηγηθεί οξυγόνο.

Ο πρόεδρος Σίριλ Ραμαφόζα πρόκειται να συναντηθεί με τους ειδικούς που διαχειρίζονται την πανδημία αυτήν την εβδομάδα για να αποφασίσει εάν να ληφθούν περαιτέρω περιοριστικά μέτρα. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται πιθανό πάντως, δεδομένου ότι τα νοσοκομεία δεν αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα λόγω πληθώρας ασθενών, όπως συνέβαινε στα προηγούμενα κύματα.

Νωρίτερα σήμερα η Νοτιοαφρικανική Υπηρεσία Υγείας SAHPRA ενέκρινε τη χορήγηση μιας τρίτης, αναμνηστικής δόσης του εμβολίου της Pfizer για όλους τους ενήλικους και για τους ανοσοκατεσταλμένους εφήβους ηλικίας 12-17 ετών.

Η εικόνα από τη Βρετανία επιβεβαιώνει τη μεγάλη μεταδοτικότητα

Μια ιδιαίτερα ανησυχητική δήλωση για την πορεία της «Όμικρον» στη Βρετανία έκανε ο καθηγητής Νιλ Φέργκιουσον, σημειώνοντας ότι η εξάπλωση της νέας παραλλαγής του κοροναϊού εμφανίζεται να διπλασιάζεται κάθε δύο με τρεις ημέρες. Ακόμη, πρόσθεσε ότι ενδέχεται ως αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης, να κριθεί απαραίτητη η επιβολή νέων lockdown.

Ο Φέργκιουσον, μέλος της Επιστημονικής Συμβουλευτικής Ομάδας Έκτακτης Ανάγκης (Sage) της βρετανικής κυβέρνησης και επικεφαλής της ομάδας που αναπτύσσει επιδημιολογικά μοντέλα στο Κολέγιο Imperial του Λονδίνου, δήλωσε στο BBC Radio 4 την Τετάρτη ότι η παραλλαγή Όμικρον είναι πιθανό να κυριαρχήσει στη Βρετανία πριν τα Χριστούγεννα.

«Με αυτό τον ρυθμό είναι πιθανό να επικρατήσει επί της Δέλτα πριν τα Χριστούγεννα. Είναι δύσκολο να ορίσουμε το πότε ακριβώς», εξήγησε ο Φέργκιουσον, εκφράζοντας την προσωπική του άποψη για την υπόθεση.

«Θα αρχίσουμε να βλέπουμε τις επιπτώσεις της νέας παραλλαγής στους συνολικούς αριθμούς των κρουσμάτων – προς το παρόν, κατά πάσα πιθανότητα αντιπροσωπεύει μόλις το 2-3% όλων των κρουσμάτων, οπότε δεν είναι εμφανείς, όμως μέσα σε μία έως δύο εβδομάδες θα αρχίσουμε να παρατηρούμε αξιοσημείωτη αύξηση και στα κρούσματα».

Δήλωσε ότι μέχρι στιγμής τα κρούσματα της «Όμικρον» είναι πιο αυξημένα στο Λονδίνο και στη Σκωτία. «Το Λονδίνο είναι αναμενόμενο, επειδή εκεί πηγαίνουν οι περισσότεροι διεθνείς ταξιδιώτες», επεσήμανε, προσθέτοντας ότι δεν είναι εξίσου σαφείς οι λόγοι για την ταχύτερη εξάπλωση της παραλλαγής στη Σκωτία. Ο Φέργκιουσον υπέθεσε ότι υπάρχει περίπτωση το γεγονός να συνδέεται με την σύνοδο Cop26 στη Γλασκώβη.

Ο αριθμός κρουσμάτων της αρχικής παραλλαγής Όμικρον στη Βρετανία αυξήθηκε από τα 101 στα 473 την Τρίτη, με τη Σκωτία να ανακοινώνει επιστροφή στην τηλεργασία.

Είναι πιο παθογόνα;

Στο ερώτημα αν η νέα παραλλαγή είναι πιο παθογόνα, με τα μέχρι τώρα στοιχεία δεν μπορούμε να απαντήσουμε με ακρίβεια, αλλά οι εκτιμήσεις είναι ενθαρρυντικές.

Αναλυτικότερα, ο Ηλίας Μόσιαλος, καθηγητής Πολιτικής της Υγείας, ο οποίος συνόψισε σε 14 ερωταπαντήσεις τι γνωρίζουμε μέχρι τώρα για την «Όμικρον» τόνισε, ανάμεσα σε άλλα, «θα ξέρουμε με ασφάλεια για την μετάδοση, την εισαγωγή στα νοσοκομεία ή την σοβαρότερη έκβαση της νόσου αν κάποιος κολλήσει την Όμικρον, αλλά και την αναγωγή ανά ηλικία ή κατάσταση εμβολιασμού (πλήρως/ατελώς/2 ή 3 δόσεις) σε διάστημα μικρότερο από 2 εβδομάδες από τα επιδημιολογικά και τα κλινικά δεδομένα που συλλέγονται. Αυτά θα συμπληρώσουν την εικόνα των υπαρχόντων εργαστηριακών δεδομένων».

Τι γνωρίζουμε για την παραλλαγή Όμικρον: 14 ερωτήσεις και απαντήσεις

Από το πρωί κυριαρχούν στα διεθνή ΜΜΕ, δημοσιεύματα και απόψεις σχετικά με την εξασθένιση της προστασίας των εμβολίων έναντι της παραλλαγής Όμικρον, βάσει εργαστηριακών μετρήσεων έως και 40 φορές χαμηλότερων αντισωμάτων.

Τι ισχύει όμως στην πραγματικότητα και πως πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα δεδομένα που έχουμε μέχρι στιγμής;

Θα ξεκινήσω επαναλαμβάνοντας πως η δημόσια υγεία είναι ένα διεπιστημονικό πεδίο που συνθέτει αναλύσεις και πληροφορίες απο διαφορετικούς κλάδους για να βγάλει ασφαλή συμπεράσματα. Είναι άλλο θέμα η δίαχυση της πληροφορίας και η εκλαΐκευση επστημονικών πληροφοριών, και ένα αλλο θέμα η αναλυτική προσέγγιση και η αξιολόγηση σύνθετων δεδομένων όπως η πανδημία που αντιμετωπίζουμε εδώ και 2 χρόνια.

Ας βάλουμε επομένως τα πράγματα σε μία σειρά.

1. Είναι από μόνη της η πτώση του τίτλου των εξουδετερωτικών αντισωμάτων ενδεικτική, ακόμα και εάν είναι σημαντική, για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων;

Η ανοσολογική απόκριση είναι πολυπαραμετρική. Για αυτό δεν υπάρχει ούτε για τον κορωνοϊό κάποιο όριο που να έχει τεθεί από ερευνητικό ή άλλο φορέα δημόσιας υγείας ως ‘όριο ασφαλείας’ ή ‘όριο προστασίας’ για τα εξουδετερωτικά αντισώματα που κάτω από αυτό θεωρούμαστε εκτεθειμένοι στον ιό.

2. Προκαλεί ανησυχία η πτώση;

Δυο σημεία εδώ.

Από τη μια έχουμε τους ανοσοκατασταλμένους που έχουν ιδιατερότητα αναφορικά με την κυτταρική ανοσία. Εκεί ίσως και να είναι ενδεικτική και ανησυχητική.

Απο την άλλη έχουμε τους ερευνητές που παράγουν και επεξεργάζονται τα δεδομένα που προκύπτουν από τις μελετες για τον νέο ιό και μεταξύ αυτών και την κυτταρική ανοσία. Και για αυτούς η αβεβαιότητα είναι διαφορετική γιατί οφείλουν να διερευνήσουν το πρόβλημα και να επαναπροσδιορίσουν την ανοσοαπόκριση ώστε να ενημερώσουν ή και να προειδοποιήσουν τους φορείς λήψης αποφάσεων. Θα θυμάστε όμως, πως και για την Βήτα είχαμε τέτοια εργαστηριακά αποτελέσματα, αλλά τελικά δεν υπήρχε ζήτημα με τα υπάρχοντα εμβόλια όσον αφορά την προστασία από σοβαρή νόσο.

3. Έχουμε άλλες πληροφορίες;

Κυκλοφορούν διάφορες επιστημονικές παρατηρησεις και αδημοσίευτες ακόμα εργαστηριακές μελέτες, που αφορούν τις καλλιέργειες κυττάρων με την συγκεκριμένη παραλλαγή, ή τις αλλαγες στη δομή του νέου ιού, αλλά τίποτα ακόμα δεν δείχνει πως υπάρχει συγκεκριμένος λόγος ανησυχίας.

4. Πότε θα γνωρίζουμε;

Θα ξέρουμε με ασφάλεια για την μετάδοση, την εισαγωγή στα νοσοκομεία ή την σοβαρότερη έκβαση της νόσου αν κάποιος κολλήσει την Όμικρον, αλλά και την αναγωγή ανά ηλικία ή κατάσταση εμβολιασμού (πληρως / ατελώς / 2 ή 3 δόσεις) σε διάστημα μικρότερο από 2 εβδομάδες από τα επιδημιολογικα και τα κλινικά δεδομένα που συλλέγονται.

Αυτά θα συμπληρώσουν την εικόνα των υπαρχόντων εργαστηριακών δεδομένων.

5. Τι ξέρουμε για τα κλινικά δεδομένα επί του παρόντος;

Η πλειονότητα όσων κόλλησαν και όσων εχουν εισαχθεί στο νοσοκομείο είναι ανεμβολίαστοι. Ξέρουμε επίσης από τα στοιχεία του ECDC πως από τα 287 κρούσματα στην ΕΕ, για όσα έχουν πληροφορίες, αφορούν ασυμπτωματικούς ή ήπια συμπτωματικούς.

6. Αρκεί το γεγονός πως όσοι έχουν κολλήσει και ήταν ασυμπτωματικοί για να βγάλουμε συμπεράσματα ήδη;

Όχι, γιατί οι περισσότεροι ανήκαν σε μικρότερες ηλικιακές ομάδες (κάτω των 40) και σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες δεν έχουν συνήθως βαριά νόσηση. Άρα πρέπει να περιμένουμε για να έχουμε μεγαλύτερο δείγμα και από την Ν. Αφρική και από την Ευρώπη για να εξάγουμε συμεράσματα.

7. Έχουμε άλλες πληροφορίες;

Η ανάλυση των λυμάτων στην Ν.Αφρική δείχνει πως η έκταση της διασποράς είναι μεγαλύτερη από αυτή που εχει ποσοτικοποιηθεί επί του παρόντος μοριακά σε φορείς, και πρέπει να επιβεβαιωθεί με περαιτέρω αναλύσεις.

8. Στο καλό σενάριο που η παραλλαγή Όμικρον είναι πιο μολυσματική και λιγότερο επικίνδυνη, μπορούμε να θεωρούμε πως πλησιάζει το τέλος της πανδημίας;

Μέχρι στιγμής οι 2 παραλλαγές που έχουν επικρατήσει, οι Άλφα και Δέλτα, είχαν αλλαγές σε σχέση με το αρχικό στέλεχος του ιού σε πιο μολυσματικό και λίγο πιο επικίνδυνο. Αν επικρατήσει το καλό σενάριο θα είναι η πρώτη φορά που θα έχουμε πιο μολυσματικό και λιγότερο επικίνδυνο στέλεχος.

9. Επομένως οδεύουμε προς το τέλος;

Όχι απαραίτητα, κυρίως γιατί ο ιός κυκλοφορεί πολύ εύκολα, καθώς μεταδίδεται από προσυμπτωματικούς και ασυμπτωματικούς, δισεκατομμύρια ανεμβολίαστους και ως ενα βαθμό από εμβολιασμένους. Και να ξαναπούμε εδώ πως αναφορικά με το ιικό φορτίο και τη διάρκεια, οι εμβολιασμένοι μεταδίδουν τον ιό σημαντικά λιγότερο.

10. Είναι πιθανό να δούμε και άλλες παραλλαγές του ιού τους επόμενους μήνες;

Ναι. Αλλά να θυμόμαστε πως δεν μπορούμε προφανώς να πιέσουμε τον ιό για να κατευθύνουμε την πορεία της λοίμωξης που προκαλεί. Αλλά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την διαθεσιμότητα των φαρμακευτικών και μη- φαρμακευτικών παρεμβάσεων. Η λύση είναι η αύξηση των εμβολιασμών και η τήρηση των κανόνων δημόσιας υγείας. Σε λίγο καιρό θα έχουμε και αντιϊικά φάρμακα. Στο μέλλον ίσως ο ιός εξελιχθεί σε πιο μολυσματικό αλλά λιγότερο επικίνδυνο, ή -στο λιγότερο πιθανό ελπίζω σενάριο- σε πιο επικίνδυνο. Στην περίπτωση αυτή, αν τα συμπτώματα είναι πιο έντονα, όπως με τον SARS-CoV-1, η διάγνωση θα γίνεται πιο άμεσα και με συνδυασμό φαρμάκων, εμβολίων και έγκαιρης απομόνωσης θα ανταπεξέλθουμε.

11. Άρα μετά από τόσο καιρό υπάρχουν ακόμα μόνο αβεβαιότητες;

Όχι ακριβώς. Έχουμε περισσότερες δυνατότητες, έχουμε εμβόλια και φάρμακα και γνωρίζουμε ποια μέτρα δημόσιας υγείας είναι αποτελεσματικά. Δεν δικαιούμαστε να μιλάμε απαξιωτικά, και κανείς μας δεν πρέπει να ξεχνάει τον τεράστιο όγκο επιστημονικής έρευνας που παράγεται καθημερινά σε όλο τον πλανήτη ώστε να είμαστε όλοι και προστατευμένοι και ενήμεροι και έτοιμοι να ανταπεξέλθουμε.

12. Να φοβόμαστε ή όχι την Όμικρον;

Αν είναι κάτι που πρέπει να φοβόμαστε είναι η Δέλτα. Αυτό πρέπει να θυμόμαστε. Να προσέχουμε γιατί η Δέλτα σκοτώνει καθημερινά δεκάδες συμπατριώτες μας και χιλιάδες ανθρώπους στον πλανήτη. Προέχει όλων η τήρηση των μέτρων προστασίας και η επιτάχυνση των εμβολιασμών.

13. Τι λένε οι εταιρείες Pfizer/ BioNTech για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά της Όμικρον;

Σε σημερινή τους ανακοίνωση οι 2 εταιρείες παραθέτουν στοιχεία που δείχνουν πως ίσως αρκούν 2 δόσεις με τα τωρινά εμβόλια για την προστασία μας από σοβαρή νόσο αν κολλήσουμε. Αυτή η προστασία θα είναι ακόμα υψηλότερη μετά τις 3 δόσεις.

14. Τι κάνουμε τώρα, εν συμπεράσματι;

Δεν χρειάζεται απαξίωση των δυνατοτήτων που έχουμε να ανταπεξέλθουμε στην πανδημία. Ούτε πανικός. Χρειάζεται συνεχής αλλά κυρίως συνεπής ανάλυση των δεδομένων με διεπιστημονική προσέγγιση. Χρειάζεται και λίγη υπομονή. Στις επόμενες 10-15 μέρες θα έχουμε ασφαλή συμπεράσματα.