Τελικά η στρατηγική αντιμετώπισης της πανδημίας από την Σουηδία ήταν σωστή;

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea 

Πολλά ακούγονται ακόμα και σήμερα για την Σουηδία και την αντιμετώπιση της πανδημίας. Όμως θα πρέπει κανείς να βλέπει και λίγο πίσω από τους αριθμούς και να προσπαθεί να μάθει και τι άλλο μπορεί να συμβαίνει. Το πείραμα της Σουηδίας με τη χαλαρή αντιμετώπιση της πανδημίας του κοροναϊού και την αποφυγή του lockdown προκάλεσε, ως γνωστόν, σάλο διεθνώς.

Η Σουηδία θα έπρεπε να είχε υιοθετήσει εξ αρχής πιο αυστηρά μέτρα κατά της COVID-19 και η κυβέρνηση της Στοκχόλμης θα έπρεπε να είχε επιδείξει μεγαλύτερο ηγετικό ρόλο, όταν η πανδημία έπληξε τη χώρα.

Ωστόσο, η στρατηγική μη επιβολής lockdown ήταν σε γενικές γραμμές ορθή.

Aυτό ήταν επιγραμματικά το συμπέρασμα της τελευταίας, προ ημερών έκθεσης ερευνητικής επιτροπής, η οποία συστάθηκε από τη σουηδική κυβέρνηση έπειτα από κοινοβουλευτικές πιέσεις, βάζοντας στο μικροσκόπιο τους χειρισμούς της πανδημίας στη σκανδιναβική χώρα.

Στα πρώτα κύματα της COVID-19 θεωρήθηκε «μαύρο πρόβατο» στην Ευρώπη, δεδομένου ότι είχε επιβάλει μικρούς περιορισμούς επαφιόμενη στην εθελοντική συμμόρφωση των πολιτών της, ενόσω η μια μετά τη άλλη οι άλλες χώρες κατέβαζαν «ρολά» σε κοινωνίες και οικονομίες.

Σχεδόν δύο χρόνια μετά, ευρωπαϊκές κυβερνήσεις υιοθετούν ανάλογη προσέγγιση, προχωρώντας σε κατάργηση των περιοριστικών μέτρων.

Στο δια ταύτα, οι αριθμοί δείχνουν ότι η Στοκχόλμη θρηνεί περισσότερους νεκρούς συγκριτικά με τις γειτονικές σκανδιναβικές χώρες, καταγράφοντας συνολικά πάνω από 17.000 νεκρούς, κυρίως στα πρώτα κύματα της πανδημίας. Έχει ωστόσο λιγότερες κατά κεφαλήν απώλειες σε σχέση με τις περισσότερες χώρες που επέλεξαν τα lockdown.

​​«Δεδομένων των συνολικών έως σήμερα δεδομένων… η επιτροπή δεν είναι πεπεισμένη ότι τα εκτεταμένα ή επαναλαμβανόμενα υποχρεωτικά lockdown, όπως εφαρμόστηκαν σε άλλες χώρες, αποτελούν απαραίτητο στοιχείο για την απάντηση σε μια νέα, σοβαρή επιδημία», αναφέρουν στην έκθεσή τους οι ειδικοί.

Παρ’ όλα αυτά, επισημαίνουν, «σε μια κρίση, δεν πρέπει να υπάρχει αβεβαιότητα για το ποιος είναι επικεφαλής».

Ζώντας με τον κοροναϊό

Τον Ιανουάριο του 2021, η Σουηδία βίωσε άλλο ένα σαρωτικό  κύμα του κοροναϊού, λόγω της Όμικρον.

Κατά την επιτροπή, θα έπρεπε να είχαν ληφθεί περισσότερα μέτρα πρόληψης από το φθινόπωρο του 2020, όταν οι επιστήμονες προειδοποιούσαν για αυτόν τον κίνδυνο στις χώρες του βόρειου ημισφαιρίου.

«Ο Οργανισμός Δημόσιας Υγείας δεν θα έπρεπε να έχει απορρίψει τη χρήση μασκών ως μέτρο πρόληψης και ελέγχου μετάδοσης της νόσου σε εσωτερικούς χώρους και στα μέσα μαζικής μεταφοράς», ανέφερε η επιτροπή.

Τώρα, η μετάβαση στην επόμενη, ενδημική φάση αντιμετώπισης της COVID-19 θεωρείται εξίσου κρίσιμη.

Παρά την επικράτηση της παραλλαγής Όμικρον και της ακόμη πιο μεταδοτικής υποπαραλλαγής της, πολλές ευρωπαϊκές χώρες μειώνουν δραστικά τον αριθμό των διαγνωστικών τεστ για την COVID-19.

Η Σουηδία έχει ήδη περιορίσει τα δωρεάν τεστ μόνο στο υγειονομικό προσωπικό, στους εργαζόμενους κοινωνικής πρόνοιας και σε άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, εφόσον παρουσιάζουν συμπτώματα.

Τα εστιατόρια και τα μπαρ είναι πλέον ανοιχτά, χωρίς περιορισμούς.

Τα όρια στον αριθμό ατόμων σε μεγάλους εσωτερικούς χώρους καταργήθηκαν, όπως και η χρήση του πιστοποιητικού εμβολιασμού.

Οι λόγοι, τονίζουν ειδικοί, είναι πολλοί. Τόσο οικονομικοί, όσο και επικοινωνιακοί, στη λογική ότι η πανδημία βαίνει προς το τέλος της και η κανονικότητα επιστρέφει.

Ήδη, τα εμβόλια και τα ηπιότερα συμπτώματα της παραλλαγής Όμικρον έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση νοσηλειών και θανάτων από κοροναϊό.

Ο προβληματισμός των επιστημόνων ωστόσο περισσεύει ως προς το εάν είναι η κατάλληλη περίοδος γι’ αυτό, λόγω της σταδιακής εξασθένησης της ανοσίας από τα εμβόλια (πάνω από το 73% των Σουηδών είναι πλήρως εμβολιασμένοι) και του κινδύνου εμφάνισης μιας νέας, επικίνδυνης παραλλαγής.

Μηδένα προ του τέλους…

Κατά τον επικεφαλής επιδημιολόγο της Σουηδίας, Άντερς Τέγκνελ, θα χρειαστεί να περάσουν χρόνια για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων ως προς το ποιο μοντέλο ήταν τελικά πιο ασφαλές.

Η λογική πίσω από τα μέτρα που πρότεινε κάθε φορά στην κυβέρνηση της Στοκχόλμης, εξηγεί, ήταν με γνώμονα το σύνολο της κοινωνίας, συνυπολογίζοντας τις παράπλευρες απώλειες και συνέπειες των lockdown.

Σε αυτές, αναφέρει, θα πρέπει να συμπεριληφθούν κι άλλα στοιχεία.

Οι διαγνώσεις καρκίνου και άλλων ασθενειών που δεν έγιναν εν μέσω πανδημίας και οι μεγάλες λίστες αναμονής στα νοσοκομεία για χειρουργεία και θεραπείες.

Οι θάνατοι από άλλες ασθένειες, όπως εμφράγματα και εγκεφαλικά, λόγω δύσκολης πρόσβασης σε ιατρική φροντίδα ή του φόβου μετάβασης σε κάποιο νοσοκομείο λόγω του κοροναϊού.

Επίσης οι ψυχικές διαταραχές από τον πολύμηνο εγκλεισμό, τόσο σε ενήλικες, όσο και σε ανηλίκους, που σε πολλές χώρες  δεν είχαν τη δυνατότητα κοινωνικοποίησης και παρακολούθησης δια ζώσης των σχολικών τους μαθημάτων.

Για να εξακριβωθεί το μέγεθος και ο αντίκτυπος όλων αυτών, εκτιμά ο Άντερς Τέγκνελ, θα πρέπει να περάσουν περίπου δύο χρόνια μετά το τέλος της πανδημίας, μέχρι να έχουμε τις πρώτες σαφείς ενδείξεις.

Και μόνο τότε, επισημαίνει, θα φανεί ποια στρατηγική ήταν η καλύτερη για τη διαχείριση αυτής της υγειονομικής κρίσης και ίσως μιας επόμενης…

Πώς κατέγραψαν τους θανάτους του κοροναϊού οι Σουηδοί.

Έλληνες γιατροί που ζουν και δουλεύουν στην Σουηδία, μας είπαν ότι από την αρχή της πανδημίας οι Σουηδοί κατέγραφαν μόνο τα βεβαιωμένα με PCR (μοριακό τεστ) περιστατικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι με βαριά Covid-19 γιατρός δεν καταγράφηκε στο σύστημα ως ασθενής με κοροναϊό γιατί δεν είχε κάνει PCR αλλά καταγράφηκε ως ασθενής με πνευμονία. Αντιστοίχως και οι νεκροί καταγράφηκαν ως αιτία θανάτου ο κοροναϊός μόνο αν είχε διαγνωστεί με PCR. Άρα πολλοί θάνατοι διέφυγαν της καταγραφής ότι είναι αιτία ο κοροναϊός. Πληροφορίες, μας λένε ότι είναι πιθανόν να είναι και διπλάσιος ο αριθμός των νεκρών από τα επίσημα στοιχεία που καταγράφονται (28.600 από 14.300). Αν συμβαίνει κάτι τέτοιο τότε η Σουηδία θα είναι και πρώτη σε αναλογία πληθυσμού σε νεκρούς από κοροναϊό σε όλο τον κόσμο. Άλλωστε με βάση το διάγραμμα που έχουμε φαίνεται ότι καταγράφεται στην Σουηδία αύξηση θανάτων, γενικά, μεταξύ 2020 και 2019 κατά 9.175 περίπου 10%. 

Πέθαναν πάρα πολλοί τρόφιμοι γηροκομείων στη Σουηδία

Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι πάρα πολλοί από τους νεκρούς που αναφέρουν οι Σουηδοί είναι ηλικιωμένοι που ήταν τρόφιμοι γηροκομείων. Στην πρώτη φάση της πανδημίας πέθαναν πάνω από 6000 ηλικιωμένοι άνω των 80 ετών. 

Θυμίζουμε ότι τον Ιούνιο του 2019 (πολύ πριν ξεσπάσει η πανδημία) η Σουηδία, αντιμετώπιζε τεράστια κρίση με τους ηλικιωμένους στα γηροκομεία της χώρας. Ο διευθυντής και αρχίατρος στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Βόρειας Σουηδίας, καθηγητής της γηριατρικής, Yngve Gustafson προειδοποιούσε ότι 75.000 συνάνθρωποι μας δεν τρέφονται κανονικά.
"Οι 15.000 από αυτούς κινδυνεύουν να πεθάνουν από την ασιτία και τις συνέπειες της, ουρολοίμωξη, πτώση των δοντιών και κατάθλιψη." Λίγους μήνες μετά όλοι αυτοί βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον κοροναϊό, προκαλώντας πάρα πολλά ερωτηματικά. 

Κάποιος θα μπορούσε να σκεφτεί ότι χρησιμοποιήθηκε η πανδημία για να εξυγιάνει το πρόβλημα που αντιμετώπιζε το σύστημα με τους ηλικιωμένους από τον Ιούνιο του 2019. 

Να θυμίσουμε ότι στην κρίση του κοροναϊού, η Σουηδία ξεχώρισε με την απουσία καραντίνας και μια στρατηγική βασισμένη σε συστάσεις παρά σε υποχρεωτικά μέτρα και με πολύ περιορισμένη χρήση της μάσκας στους δημόσιους χώρους.

Παρά τα νέα μέτρα στο τέλος του 2020, για παράδειγμα με το κλείσιμο μπαρ και εστιατορίων στις 8.30 το βράδυ, η χώρα παραμένει συγκριτικά λιγότερο αυστηρή από ό,τι άλλες χώρες της Ευρώπης απέναντι στον ιό.

Παρότι η σουηδική στρατηγική προκάλεσε αντιπαράθεση, η αύξηση των περιοριστικών μέτρων αλλού στην Ευρώπη προσέδωσε ξανά αξιοπιστία σε μια στρατηγική που προορίζεται να είναι “μαραθώνια” και θέλει να λάβει υπόψη την υγεία και την ψυχική υγεία της κοινωνίας στο σύνολό της.