Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ: Αν είχατε μπροστά σας τον κ. Ερντογάν, τι θα του λέγατε για τη Θράκη και το Καστελόριζο;

 επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Για εμένα, είναι μια μεγάλη Ελληνίδα που προσπαθεί βλέποντας το παρελθόν να καταλάβει το παρόν και το μέλλον μας. Μια γυναίκα-μυθιστόρημα, που ξεκίνησε από τον Βύρωνα Αττικής και κατέληξε η Νο 6 πιο ισχυρή προσωπικότητα του γαλλικού κράτους. Σήμερα μιλάει με παραδείγματα ζωής και βάζει τα πράγματα στη θέση τους!

Αν είχατε μπροστά σας τον κ. Ερντογάν, τι θα του λέγατε σήμερα; «Θα σας πω πρώτα τι έγινε στο Τορόντο και θα απαντήσω στη συνέχεια σε αυτό. Βρίσκομαι στο Τορόντο στις 29 Μαΐου, ήμουν πρύτανης τότε, πρέπει να ήταν το 1989. Κάνω τη διάλεξή μου για την πτώση της Πόλης. Τελειώνω τη διάλεξη και τότε σηκώνεται κάποιος από το ακροατήριο και μου λέει: «Ξέρετε, κυρία Αρβελέρ, ότι ο Κεμάλ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη;». «Το γνωρίζω» του απαντώ. «Αρα η Θεσσαλονίκη είναι μια οθωμανική πόλη» μου λέει. «Ακούστε» του λέω: «Εχετε δίκιο ότι ο Κεμάλ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη αλλά εσείς δεν ξέρετε ότι η μάνα μου γεννήθηκε στην Πόλη… Αρα αν το συμπέρασμά σας είχε ισχύ, η Πόλη είναι ελληνική». Το βούλωσε και έκατσε κάτω.

Λοιπόν, τώρα έρχομαι στον Ερντογάν και σε αυτά που λέει… Είναι αντίστοιχα του περιστατικού που σας ανέφερα. Εχω τον Ερντογάν απέναντί μου, υποθετικά μιλάμε, και μου λέει ό,τι λέει για τη Λωζάνη και μου λέει ό,τι λέει για τα σύνορα της καρδιάς και τα λοιπά, για τη Θράκη και το Καστελόριζο. Κατ’ αρχάς, ξέρω αυτό που ξέρουμε όλοι. Ολα αυτά ο Ερντογάν τα επαναλαμβάνει για εσωτερική αλλά και εξωτερική κατανάλωση. Αυτό είναι το πρώτο του ζητούμενο. Να ικανοποιήσει ένα συγκεκριμένο ακροατήριο, το οποίο θέλει την Τουρκία να γίνει πάλι η μεγάλη οθωμανική αυτοκρατορία. Θα ξεκινούσα, λοιπόν, και θα του έλεγα ότι θα πρέπει να γνωρίζει πως η Πόλη είναι «Πρωτεύουσα της οικουμένης όλης». Θα του έλεγα ότι ο Ελύτης έλεγε όταν μπαίνεις σε ένα ερημοκκλήσι και βλέπεις τους αγίους, είναι σαν να νιώθεις στο σπίτι σου. Αυτό νιώθει κάθε χριστιανός όταν μπαίνει στην Αγια-Σοφιά. Αυτή είναι μια μεγάλη αλήθεια. Μετά θα του εξηγούσα ότι για εμάς η Πόλις είναι η γη του πόθου μας. Ας κρατήσουν αυτοί τα σύνορα της καρδιάς τους κι εμείς τη γη του πόθου μας κι ας ζήσουμε εν ειρήνη… Θα σας πω κάτι που μου συνέβη για να γελάσετε. Πίσω από το αστείο μπορεί να κρύβεται και κάποια αλήθεια!».

Έχετε συναντήσει ποτέ τον κ. Ερντογάν; 

«Οχι, αλλά ακούστε. Εχω ένα μικρό σπίτι έξω από το Παρίσι και υπάρχει ένας κηπουρός που περιποιείται τον κήπο και δεν είναι Γάλλος. Πάω κάποια στιγμή να τον πληρώσω και ρωτώ το όνομά του για να του κόψω την επιταγή. «Ερντογάν» μου λέει. «Βρε μήπως έχεις καμιά σχέση με τον Ερντογάν;» τον ρωτώ γελώντας. «Οχι, κυρία» μου λέει, «εγώ είμαι Κούρδος». Λοιπόν, δεν ξέρω τι σημαίνουν τα ονόματα, δεν το έχω ψάξει σε βάθος, αλλά διατείνομαι ότι τα ονόματα κάτι δείχνουν σίγουρα, προέλευση, καταγωγή, ίσως και διάφορα άλλα. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, μήπως ο Ερντογάν είναι Κούρδος. Αναρωτιέμαι απλώς. Για φανταστείτε να είναι κρυφοκούρδος! Θα τον ρώταγα αν τον είχα μπροστά μου. Τέλος πάντων, προς το παρόν ο Ερντογάν έχει ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα: το Κουρδικό».

Πάνε να του φτιάξουν μια νέα μεγάλη χώρα στην κάτω πλευρά των συνόρων του… «Μια χώρα 25 εκατομμυρίων Κούρδων, με την πόλη Μοσούλη μέσα και με όλα τα πετρέλαια και τα αέρια. Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα του Ερντογάν. Οπως έχουν πει Γάλλοι, Αγγλοι, Γερμανοί και Αμερικανοί, κάποτε θα γίνει ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος εκεί».

Πιστεύετε ότι το δικαιούνται οι Κούρδοι; «Ξέρετε ποιοι είναι οι Κούρδοι; Οι Μήδοι. Θυμάστε τους Περσικούς και Μηδικούς πολέμους; Οι Ιρανοί είναι οι Πέρσες και οι Κούρδοι είναι οι Μήδοι. Για εμάς τους ιστορικούς, οι Πέρσες είναι οι σημερινοί Ιρανοί και οι Κούρδοι οι Μήδοι. Αρα, πάντα εκεί υπήρχε ένας λαός με ρίζες».

Η Περσική Αυτοκρατορία τελικά ποιοι ήταν; «Δεν υπάρχει ούτε μία αυτοκρατορία στην ιστορία που δεν είναι πολυεθνική. Δεν υπάρχει εθνική αυτοκρατορία. Υπάρχουν εθνικά κράτη, αλλά οι αυτοκρατορίες είναι πολυεθνικές. Οπως ήταν το Βυζάντιο, η Βρετανική Αυτοκρατορία, η Περσική Αυτοκρατορία, η Ρωμαϊκή».

Πείτε μου, γιατί υποστηρίξατε κατά καιρούς ότι οι σημερινοί Ελληνες έχουμε μεγαλύτερη συγγένεια με το Βυζάντιο απ’ ό,τι με την αρχαία Ελλάδα; «Μα γιατί το Βυζάντιο είναι χίλια χρόνια παρόντα. Ολη μας η παράδοση κρατάει από το Βυζάντιο. Στο βυζαντινό σχολειό τα παιδιά μαθαίνανε αριθμητική στα δάκτυλα και η έκφραση «τα παίζω στα δάκτυλα», που λέμε ακόμη και σήμερα, έχει τη ρίζα της στο Βυζάντιο. Το «έφαγα τον περίδρομο» έχει να κάνει με το Βυζάντιο. Τα πιάτα τα βυζαντινά ήταν βαθουλά και είχαν έναν περίγυρο που τον λέγανε περίδρομο. Οταν βάζανε τη σούπα λοιπόν και ξεχείλιζε και στον περίδρομο… έτρωγες έως τον περίδρομο. Επίσης σήμερα, μόνο στα ελληνικά λέμε «ο ήλιος βασίλεψε». Από πού κι ως πού ο ήλιος βασιλεύει όταν δύει; Προκύπτει από την παρατήρηση… Οταν βασιλεύει ο ήλιος γίνεται πορφυρόχρωμος, ντύνεται την πορφύρα, τη βυζαντινή πορφύρα, βασιλεύει. Το «παιδεύω» στα αρχαία ελληνικά ήταν «εκπαιδεύω». Οταν σήμερα λέμε «μη με παιδεύεις» δεν εννοούμε να μη με εκπαιδεύεις, αλλά να μη με βασανίζεις. Από πού κι ως πού; Είναι η ιουδαϊκή θεωρία ότι όταν το ποίμνιο του Θεού ξεστρατίζει και αμαρτάνει, τότε ο Θεός στέλνει θεοσημίες, δηλαδή λοιμούς, σεισμούς, καταποντισμούς, πυρκαγιές και όλα αυτά για να τον τιμωρήσει, να τον εκπαιδεύσει και να μετανοήσει».

Πατρίδα τι είναι για εσάς; «Η συγκίνηση… Είναι ο τόπος, ο χώρος που μπορείς να συμπτύξεις όλες σου τις αναμνήσεις και τις συγκινήσεις. Γι’ αυτό και δεν μπορώ να πω ότι η πατρίδα μου είναι μόνο η Ελλάδα. Πατρίδα μου είναι και η Γαλλία, γιατί έχω ένα σωρό αναμνήσεις και συγκινήσεις. Οπότε, για να το πω λίγο διαφορετικά, δεν δέχομαι το «πατρίδα» να είναι μόνο ο πατέρας. Είναι και η «μητρίδα» μας, και η μητέρα μας. Πατρίδα είναι το κοινό μας ενδιαφέρον! Το «εμείς». Και αυτό το «εμείς» δεν είναι ένα, είναι πολλά «εμείς». Δεν μπορείς να πεις «εμείς» μόνο για τους ανθρώπους που είναι συμπατριώτες σου. Λέμε «εμείς» για τους ανθρώπους του ίδιου επαγγέλματος. Λέμε «εμείς» για την ίδια συγκίνηση. Λέμε «εμείς» για μια ερωτική ιστορία, μολονότι η κάθε ερωτική ιστορία είναι τέσσερις. Μία που λέει ο ένας, μία που λέει ο άλλος, μία που λένε οι δυο τους και μία που λένε οι τρίτοι γι’ αυτούς. Μιλάμε επομένως για το «εμείς» του καθενός. Aλλοι μιλάνε για το «εμείς» και αναφέρονται στο ένδοξο παρελθόν και άλλοι πάλι λένε «εμείς» και εννοούν το ελπιδοφόρο μέλλον…».

Σας ευχαριστώ. «Κι εγώ σας ευχαριστώ!».