Πίνουμε νερό με δηλητήριο. Τι πρέπει να γίνει για να μειωθούν τα φυτοφάρμακα από το νερό;

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Μια κρυφή απειλή για τη δημόσια υγεία αλλά και για το ελληνικό περιβάλλον αποτελούν τα μεγάλα επίπεδα ρύπανσης από την υπερβολική χρήση λιπασμάτων, η οποία επηρεάζει συνολικά 30 αγροτικές περιοχές της Ελλάδας.

Πρόκειται για ένα ζήτημα για το οποίο η χώρα μας έχει καταδικαστεί από την Κομισιόν ήδη από τον Φεβρουάριο του 2020 να πληρώσει πρόστιμο ύψους 3,5 εκατομμυρίων ευρώ, καθώς η ολιγωρία των ελληνικών κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν την κακή πρακτική των Ελλήνων αγροτών είναι διαχρονική.

Η νιτρορύπανση, όπως ονομάζεται η υπερβολική χρήση λιπασμάτων με μεγάλη περιεκτικότητα σε νιτρικά ιόντα, έχει εντοπιστεί ως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα επιβάρυνσης των υδάτων, ήδη από τη δεκαετία του 1980.

Η Ε.Ε. έχει προβλέψει από το 1991 με ειδική Κοινοτική Οδηγία την ανάγκη περιορισμού της χρήσης λιπασμάτων, τον προσδιορισμό των πιο ευάλωτων ζωνών στις χώρες-μέλη και την υλοποίηση προγραμμάτων απονιτροποίησης για τις επιβαρυμένες περιοχές.

Παρότι έχουν περάσει 32 χρόνια από τότε, η Ελλάδα έχει αποτύχει να εφαρμόσει πλήρως τη σχετική Κοινοτική Οδηγία. Αποτέλεσμα είναι να υπάρχουν περιοχές, από τον Εβρο μέχρι και την Κρήτη, οι οποίες αντιστοιχούν στο 70% των συνολικών αγροτικών εκτάσεων της χώρας, όπου το αρδευτικό νερό κρίνεται προβληματικό ως προς τη χρήση του.

Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα του Ωραιοκάστρου Θεσσαλονίκης όπου οι μετρήσεις χτύπησαν κόκκινο. Για πράδειγμα στη Λητή Συγκρότημα Καμάρη έφτασαν τα 113 mg/l, στο Μελισσοχώρι τα 74,3 mg/l.

Υψηλές συγκεντρώσεις καταγράφονται στην Ορεστιάδα, στον Έβρο καθώς μέτρηση στα Ρίζια έδειξε 42,2 mg/l. Επίσης στα 42 mg/l είναι οι συγκεντρώσεις νιτρικών αλάτων και στον Άγιο Μάμα Μυλοποτάμου Ρεθύμνης και στην Κομοτηνή στη ΔΕ Νέου Σιδηροχωρίου Παγούρια 40,3 mg.

Πρόκειται για περιοχές οι οποίες θεσπίστηκαν μόλις τον Μάιο του 2019 και μετά από καθυστέρηση πολλών ετών ως «Ζώνες ευπρόσβλητες σε νιτρορύπανση», καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι μπορούν να προσεγγίσουν ή και να υπερβούν το προβλεπόμενο όριο ασφαλείας των 50 mg νιτρικών ιόντων ανά λίτρο αρδευτικού νερού.

Οι ευπρόσβλητες περιοχές από την νιτρορρύπανση

Δυτική και Ανατολική Θεσσαλία, Κωπαϊδικό και Αργολικό πεδίο, λεκάνη Πηνειού Ηλείας, κάμπος Θεσσαλονίκης - Πέλλας - Ημαθίας, λεκάνη Στρυμώνα, περιάδα Άρτας - Πρέβεζας, λεκάνη Ασωπού Βοιωτίας, νότιο τμήμα ποταμού Έβρου, περιάδα ανατολικά και δυτικά της λίμνης Βιστωνίδας, λεκάνη απορροής Αγγίτη, Βόρεια Κορινθία, οροπέδιο Τρίπολης, Λιλιατρά Κυπαρισσίας, λεκάνη απορροής ποταμού Λαρισσού Αχαΐας, Μαραθώνας Αττικής, Μεσόγεια Αττικής, βόρειο τμήμα ποταμού Έβρου, Σπερχειός Φθιώτιδας, Πάμισος Μεσσηνίας, Τροιζηνία, Άστρος - Άγιος Ανδρέας Αρκαδίας, Μέγαρα Αλεποχώρι Αττικής, Αταλάντη Φθιώτιδας, Αλμυρός Μαγνησίας, Πτολεμαϊδα Κοζάνης, Επανομή Μουδανιών Χαλκιδικής, υπολεκάνη Γεροποτάμου Μεσσαράς Κρήτης Αρτάκη Εύβοιας.

Τι πρέπει να κάνουν οι γεωργοί

Τον προπερασμένο Ιούλιο δημοσιεύτηκε σχετική δράση για τις περιοχές που είναι ευάλωτες σε νιτρορρύπανση. Τι όμως πρέπει να κάνουν οι δικαιούχοι; Οι υποχρεώσεις των δικαιούχων ξεκίνησαν από την 16η Φεβρουαρίου 20 22 και λήγει στις 15 Φεβρουαρίου του 2024.

Οι γεωργοί μεταξύ άλλων απαγορεύεται να χρησιμοποιούν αζωτούχα λιπάσματα ή κτηνοτροφικά απόβλητα κοντά σε υδάτινους όγκους ή να προβαίνουν σε υδροληψίες υπόγειου νερού. Επιπλέον, απαγορεύεται η απευθείας απόρριψη αζωτούχων λιπασμάτων και κτηνοτροφικών αποβλήτων σε επιφανειακά και υπόγεια νερά ενώ σε κτηνοτροφικά απόβλητα απαγορεύεται να διατίθενται στους εδαφικούς αποδέκτες σε ανεπεξέργαστη μορφή.

Στο πλαίσιο της δέσμευσης οι δικαιούχοι δεσμεύονται ετησίως να θέτουν σε αγρανάπαυση γεωργική έκταση η οποία αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% της συνολικά ενταγμένης έκτασης στη δέσμευση. Ωστόσο το ποσοστό αυτό δύναται να αυξηθεί ετησίως έως 50%.

Νέα δράση του υπουργείου για περιοχές ευπρόσβλητες από τη νιτρορύπανση

Πέντε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως ευπρόσβλητες από τη νιτρορύπανση, έχουν επιλεγεί στη νέα δράση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, «Μείωση της ρύπανσης του νερού από γεωργική δραστηριότητα».

Συγκεκριμένα, πρόκειται για τις εξής περιοχές:

1. Θεσσαλικό Πεδίο

2. Περιοχή Αλμυρού Μαγνησίας

3. Πεδιάδα Ανατολικά & Δυτικά της λίμνης Βιστωνίδας

4. Περιοχή του Νότιου Τμήματος του ποταμού Έβρου

5. Περιοχή του Βόρειου Τμήματος του ποταμού Έβρου

Μέσα στο πρώτο τετράμηνο του νέου έτους θα γίνει έκδοση της πρόσκλησης. Οι όροι και οι προϋποθέσεις ένταξης των δικαιούχων περιγράφονται αναλυτικά στις ιστοσελίδες του ΥπΑΑΤ www.minagric.gr και του ΠΑΑ www.agrotikianaptixi.gr

«Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και η κυβέρνηση, εκφράζουν έμπρακτα τη στήριξή τους σε περιοχές που επλήγησαν από θεομηνίες, ενισχύοντας με κάθε τρόπο και αξιοποιώντας κάθε δυνατό μέσο και πόρο για την αναγέννηση του πρωτογενούς τομέα» τόνισε ο ΥπΑΑΤ, Λευτέρης Αυγενάκης και πρόσθεσε: «Παράλληλα, όμως, φροντίζουμε και για την προστασία του περιβάλλοντος, ενεργοποιώντας δράσεις όπως η 10. 1.04. που αποτελεί μια τονωτική «ένεση» για την αγροτική παραγωγή. Στόχος μας είναι η ανάταξη των συγκεκριμένων περιοχών και η ανάπτυξη της πρωτογενούς παραγωγής να γίνει σωστά